Inleiding
Het is misschien wel de meest innovatieve telefoon van de afgelopen jaren; Googles Project Ara is een modulaire telefoon, waar gebruikers zelf modules in kunnen schuiven. Op die manier kunnen gebruikers dus hun eigen telefoon samenstellen uit verschillende bouwstenen. Project Ara heeft overigens een klein Nederlands tintje. Dave Hakkens, de bedenker van het vergelijkbare concept Phonebloks, sloot zich aan bij Ara na de succesvolle socialemediacampagne voor zijn concept. Hij doet met Phonebloks geregeld verslag van ontwikkelingen rondom Ara.
In de afgelopen weken kondigden steeds meer fabrikanten aan modules in ontwikkeling te hebben voor Ara. Zo komen er cameramodules van Toshiba en audiomodules van Sennheiser. Daarnaast wil Google dat er ook modules komen voor heel specifieke gebruikers, zodat bijvoorbeeld artsen Ara ter plekke kunnen gebruiken voor diagnoses. Met deze aanwas van nieuwe modules lijkt het erop dat Project Ara echt van de grond gaat komen in de komende maanden. Dat moet ook wel, want later dit jaar brengt Google het toestel voor het eerst uit, als experiment in Puerto Rico.
De fabrikant die tot nu toe de meeste modules in ontwikkeling heeft is Yezz, een vrij onbekende Amerikaanse smartphonemaker. Op de stand van Yezz op telecombeurs Mobile World Congress konden we voor het eerst spelen met een niet-werkend prototype van Ara. Het gaat om een Spiral 2-prototype, dat bestaat uit een echt 'skelet' met echte modules, maar dat niet aan kan. Het is onze eerste kennismaking met Googles modulaire smartphone.
Hoe werkt Ara?
Het is eigenlijk gek; we kunnen al jarenlang met zelfgekozen componenten pc's bouwen, maar als het gaat om smartphones, is die keuze er niet. Koop je een Galaxy S6 van Samsung? Dan kies je automatisch voor de onderdelen die Samsung voor je heeft uitgezocht, zoals de processor, de camera en de audiohardware.
/i/2000584342.jpeg?f=imagenormal)
Een gevolg daarvan is dat mensen na een paar jaar een nieuwe smartphone willen. Immers, de onderdelen van de smartphones krijgen betere en snellere opvolgers en hoewel het toestel nog prima functioneert, zijn nieuwe modellen dankzij die upgrades zo aanlokkelijk dat veel mensen die kopen en de oude niet langer gebruiken.
Met Ara wil Google dat patroon doorbreken, zegt Marion Chapparo van Yezz. "Het skelet is gemaakt om vijf tot zes jaar mee te gaan. Als je een betere camera wil en die module is op de markt, dan kun je simpelweg je huidige camera eruit halen en een betere erin klikken."
Hoewel je in theorie je smartphone helemaal zelf kunt samenstellen, verwacht Chapparo niet dat het zo zal gaan. "Niet iedereen zal dat willen. Wij denken zelf aan meerdere 'bundels' van modules, als je het zo wil zeggen. Uiteraard kun je dan nog steeds onderdelen zelf vervangen en upgraden."
/i/2000584337.jpeg?f=imagenormal)
Om ervoor te zorgen dat het toestel ook echt vijf of zes jaar kan meegaan en het frame geen bottleneck gaat vormen, moet de communicatiesnelheid tussen de verschillende modules hoog liggen. Bij het huidige prototype heeft de connector die de modules met het skelet verbindt een bandbreedte van 10Gbit/s. Waar het skelet twee aansluitingen heeft, is dat 20Gbit/s. Dat is wellicht voor nu genoeg, maar de ontwikkelingen op dit vlak gaan snel en we kunnen ons goed voorstellen dat dit in 2020 niet veel meer voorstelt.
Die verbinding tussen de modules en het skelet is gebaseerd op het MIPI UniPro-protocol en samen met de bridge-asics zorgt het voor de aansturing van de interfaces van de modules. De aansluiting zelf is vlak. Omdat er geen stekkertjes of pinnetjes zijn, lijkt dat niet snel af te kunnen slijten.
/i/2000584341.jpeg?f=imagenormal)
Alle modules zijn hot swappable en kunnen dus verwisseld worden als de telefoon aanstaat. Daarvoor zit in het skelet ook een back-up-accu, waardoor hij even mee kan gaan terwijl de gebruiker de accu verwisselt. Dat is een functie die we overigens ook op ons wensenlijstje hebben voor reguliere smartphones. Bovendien kunnen individuele modules ook nog accucapaciteit leveren, zelfs als ze andere zaken toevoegen, zoals sensoren of flitsers.
Een van de beperkingen van Project Ara is de ruimte. Er zitten in het prototype tien plekken: acht achterop en twee voorop. Daardoor is het op een gegeven moment keuzes maken: wil ik een nfc-chip of een extra accu? Het voordeel is dat gebruikers wel per dag kunnen wisselen.
/i/2000584343.jpeg?f=imagenormal)
Het skelet zelf is van stevig metaal en heeft een prettig gewicht. Het is voor een smartphone redelijk zwaar, maar het geheel voelt stevig aan. De afwerking ziet er bovendien ook aan de randen goed uit. Dit prototype is niet hetzelfde als het toestel dat later dit jaar uitkomt. Dat zal dunner zijn en iets minder wegen.
Het toevoegen van elementen gaat makkelijk. Omdat de modules en het skelet een magnetische verbinding hebben, klikt het automatisch op de goede plaats. De magneet is sterk genoeg om alles op zijn plek te houden, maar er is niet al te veel kracht nodig om een module weer weg te halen.
Sommige modules van de twee prototypes die we onder handen hebben genomen bleken zwaarder te gaan. "We doen de hele dag modules erin en eruit", aldus Chapparo. "Op een gegeven moment gaan die modules dan iets zwaarder." Of dat ook een factor zal zijn bij modellen in de winkels, is niet bekend.
Modules tot nu toe
Net zoals de aantrekkingskracht van een mobiel besturingssysteem mede ligt in het aanbod van apps, zal het succes van Ara mede afhangen van het aanbod van modules. Hoewel er nog geen grote smartphonemakers aan boord lijken te zijn, is er de afgelopen tijd toch een indrukwekkend rijtje ontstaan van aangekondigde modules of onderdelen die in ontwikkeling zijn.
/i/2000584348.jpeg?f=imagenormal)
Yezz zelf gaat er rond de honderd aanbieden. Daaronder zijn de processors voor de Ara, bijvoorbeeld de Marvell PXA1928, een soc met vier ARM Cortex A53-cores, 64bit-ondersteuning en een kloksnelheid van 1,5GHz. De chip ondersteunt onder andere 4g, wifi-ac en nfc. Daarnaast komt er een module met een Nvidia Tegra K1-processor.
Ook heeft de onbekende Amerikaanse smartphonefabrikant plannen voor cameramodules, waaronder een '720 graden'-camera, bestaande uit twee modules. Deze combineert de beelden van de frontcamera en de camera aan de achterkant om rondom foto's te maken, die vervolgens door de software worden gecombineerd tot een totaalbeeld van de omgeving van de telefoon.
Een andere opvallende is de 'e-ink cover', een module die de gebruiker er aan de achterkant in moet klikken, om hem vervolgens als flip cover over het scherm te leggen. Aan de binnenkant zit dan een scherm van elektronische inkt. Het bedrijf heeft plannen om de buitenkant nog te voorzien van zonnecellen, om zo stroom op te wekken.
/i/2000584347.jpeg?f=imagenormal)
Naast Yezz is ook Toshiba hard bezig. Toshiba is onder meer de maker van de firmware voor de connectors, maar werkt ook aan cameramodules met resoluties van 5 en 13 megapixels voor de modulaire smartphone.
Ook werkt Sennheiser aan componenten voor Ara. De eerste versie die Sennheiser maakt, heet Proteus en biedt dankzij de twee audioaansluitingen niet alleen de mogelijkheid om samen naar muziek te luisteren, ook toepassingen als het maken van een systeem voor een microfoon die zich op een bepaalde plek richt, zouden mogelijk worden.
Het concept voor de tweede module heeft de naam Amphon gekregen en moet 'high definitie'-audio bieden, onder meer door een 150mW-versterker. Ook heeft deze een microfoon waarmee studenten bijvoorbeeld colleges kunnen opnemen. Er zit ook een low-latency dsp in, die gebruikers zelf moeten kunnen programmeren.
Een van de interessantste concepten is op dit moment niet meer dan een geavanceerd uitgewerkt idee. Dat komt van Lapka, een bedrijf dat medische toepassingen maakt. Dat bedrijf bedacht zeven modules voor Ara. De blog is inmiddels offline, maar nog wel via Googles cache te lezen. Daaruit blijkt dat het bedrijf onder meer een luchtmeter wil maken, die bijvoorbeeld temperatuur en luchtvochtigheid kan bijhouden, maar ook de hoeveelheid koolmonoxide en fijnstof. Ook wil het een glucosemeter maken die bloed en voedsel kan testen.
/i/2000584323.jpeg?f=imagenormal)
Namen als Toshiba en Sennheiser zijn natuurlijk redelijk bekend, maar erg grote spelers op de smartphonemarkt zijn het niet. De grootste namen uit de smartphonemarkt ontbreken nog, zoals Sony en Samsung, beide ook makers van componenten. Wanneer en of die bedrijven ook modules gaan maken, is onbekend.
Tot slot
Later dit jaar komt de eerste Ara-telefoon uit in Puerto Rico, als experiment. Pas dan zullen we zien hoe Project Ara werkt als smartphone en hoe mensen erop zullen reageren. Wanneer vervolgens een release in andere landen plaatsvindt, is nog onbekend.
Ara is in elk geval een spannend en innovatief concept en het verwisselen van de modules werkte op het prototype bijzonder goed. Nu er ook al de nodige modules zijn aangekondigd, krijgt Ara langzaamaan momentum in aanloop naar de release.
Een ding is duidelijk; de modulaire smartphone is onderweg en de kennismaking met het prototype smaakte naar meer. We kunnen niet wachten om de definitieve versie van deze 'Lego voor volwassenen' uitgebreid te kunnen proberen.
/i/2000584346.jpeg?f=imagenormal)