Inleiding
Sinds het uitbrengen van de R9 290-serie is het betrekkelijk rustig gebleven rond AMD's videokaarten. Terwijl concurrent Nvidia in februari al een nieuwe midrange-gpu uitbracht, bleef AMD zijn Pitcairn- en Tahiti-gpu's uit 2012 leveren voor midrange-videokaarten. Met AMD's nieuwe Tonga-gpu komt daar echter verandering in. Tonga is namelijk echt een nieuwe gpu en de eerste videokaart waarin we de nieuwe gpu terugzien, is de R9 285.
De R9 285 moet de opvolger worden van AMD's HD 7950 en R9 280. Wat prestaties betreft moet de 285 tussen de R9 280 en de R9 280X invallen, terwijl het energieverbruik lager ligt en de adviesprijs op hetzelfde niveau als dat van de R9 280 uitkomt.
/i/2000541485.jpeg?f=imagenormal)
Tonga moet dus een snellere en zuinigere gpu zijn, voor hetzelfde geld als een R9 280. Of dat in de praktijk ook het geval is, zoeken we natuurlijk graag uit. Het testobject is in dit geval een R9 285 van MSI, die standaard 55MHz is overgeklokt en voorzien is van MSI's bekende TwinFrozr-koeler. We zetten de 285 tegenover de R9 280 en 280X, en kijken of Nvidia's GTX 760 en 770 weerstand kunnen bieden aan de nieuwe AMD-gpu.
Tonga: de gpu
AMD's nieuwste gpu lijkt op papier geen enorme stap voorwaarts ten opzichte van de R9 280. Sterker nog, met een gelijkgebleven aantal streamprocessors, een lagere klokfrequentie en een smallere geheugenbus lijkt de nieuwe Tonga-gpu eerder een achteruitgang.
| | R9 280X | R9 285 | R9 280 |
|---|
| Proces |
28nm |
28nm |
28nm |
| Streamprocessors |
2048 |
1792 |
1792 |
Klokfrequentie
(Max. opgave AMD) |
1000MHz |
918MHz |
933MHz |
| Geheugengrootte |
3GB gddr5 |
2GB gddr5 |
3GB gddr5 |
| Geheugenbus |
384bit |
256bit |
384bit |
| Geheugenfrequentie |
5GHz |
5,5GHz |
5GHz |
| Tdp |
250W |
190W |
200W |
Dat is gelukkig niet het geval; Tonga is namelijk een nieuw ontwikkelde chip en geen rebrand van een oude gpu, zoals de R9 280 en 280X waren. De basis voor de gpu is de gcn-architectuur, die ten opzichte van de Tahiti-gpu's van wat tweaks is voorzien. Daardoor moet bijvoorbeeld het geheugen efficiënter benut worden en moet de geometry processing verbeterd zijn. Het resultaat is een chip die wat prestaties betreft tussen de 280 en de 280X invalt en die met minder energie toekan.
Daarnaast zijn enkele features die in kaarten met Hawaii-gpu debuteerden ook in de Tonga-gpu geïntegreerd. De R9 285 ondersteunt AMD's TrueAudio en kan in CrossFire werken via xdma, dus zonder crossfire-bruggetjes. Net als de 290-kaarten zal de R9 285 FreeSync ondersteunen, waarbij net als bij Nvidia's G-sync, de verversingssnelheid van de monitor aangepast wordt aan de framerate van de videokaart. Monitoren die FreeSync ondersteunen, laten nog even op zich wachten en komen pas in 2015 op de markt. Tot slot heeft de uvd in de Tonga-gpu ondersteuning gekregen voor het decoderen van 4k-materiaal op 60fps, dat gecodeerd is met level 5.2 van de h264-codec.
/i/2000541542.jpeg?f=imagenormal)
R9 280X (boven) en R9 285
Testsysteem en drivers
Van AMD ontvingen we een sample van de R9 285, afkomstig van MSI. Alleen bij de duurste videokaarten bouwt AMD nog een zogenoemd reference design, en de R9 285 valt niet in die categorie. De MSI-kaart is voorzien van een TwinFrozr-koeler en is standaard overgeklokt naar 973MHz, terwijl de standaardkaart op maximaal 918MHz tikt.
| Testsysteem | |
|---|
| Moederbord |
Asus RoG Rampage IV Extreme |
| Processor |
Intel Core i7 4960X @ 4,4GHz |
| Geheugen |
Kingston HyperX KHX1866C9D3K4/16GX |
| Ssd |
Kingston HyperX 240GB |
| Koeler |
Intel Thermal Solution RTS2011LC |
| Voeding |
Corsair Professional Gold AX750 |
| Monitor |
Dell U2713H
IIyama ProLite B2888UHSU |
We hebben de nieuwe R9 285-videokaart in ons vaste testsysteem met Ivy Bridge E-processor geprikt. Normaal gesproken hangt er een 27"-monitor van Dell aan het systeem, maar om ook games op hogere resoluties te kunnen benchmarken hebben we een 4k-scherm aangeschaft in de vorm van de IIyama ProLite B2888UHSU.
Als vergelijkingsmateriaal gebruiken we een R9 280X, een R9 270X, en een HD 7950. Bij gebrek aan een R9 280-videokaart hebben we onze HD 7950 overgeklokt naar 933MHz, waardoor de kaart in feite gelijk is aan een R9 280. De R9 285 hebben we eveneens dubbel gebenchmarkt; zowel op 973MHz als op 918MHz, wat de standaardfrequentie van de R9 285-gpu is. Vergelijkingsmateriaal van de concurrent hebben we in de vorm van de GTX 760 en 770 gebenchmarkt. Alle videokaarten zijn met behulp van de laatste driver door ons testprotocol heen gehaald. Bij AMD-videokaarten hebben we de 14.7-bètadriver gebruikt, terwijl de Nvidia-kaarten door de 340.52-driver werden aangestuurd.
/i/2000541484.jpeg?f=imagenormal)
Synthetische benchmarks
Over het algemeen geven 3DMark en Heaven een goede indruk van de prestaties van een videokaart en daarom draaiden we beide benchmarks voordat we de nieuwe videokaart in echte games gingen testen.
In 3DMark valt de R9 285 netjes tussen de 280 en de 280X in. Afhankelijk van de klokfrequentie is de Tonga-gpu net iets sneller of net iets langzamer dan de GTX 770 in deze benchmark.
Bij de Heaven-benchmark komen de Nvidia-kaarten beter uit de test rollen dan bij 3DMark. Het is in ieder geval duidelijk dat de nieuwe Tonga-gpu het wat prestaties betreft ruimschoots wint van de GTX 760 en het vooral met de GTX 770 aan de stok krijgt.
| Unigine Heaven 4.0 (Extreme tesselation) |
|---|
| Videokaart | Score (punten) |
|---|
| MSI R9 285 (973MHz) |
**********
1363 |
| MSI R9 280X (1050MHz) |
**********
1324 |
| AMD R9 285 (918MHz) |
**********
1314 |
| AMD HD 7950 (933MHz) |
********
1130 |
Normaal gesproken draaien we de Heaven-benchmark alleen met de tessellation-instelling op normal. In dit geval hebben we de Heaven-benchmark nogmaals gedraaid met extreme tessellation ingeschakeld om te zien hoe de verbeterde geometry processing van de Tonga-gpu presteert ten opzichte van de Tahiti-gpu's. Op standaardfrequenties presteert de R9 280X nog steeds iets beter dan de R9 285, maar het relatieve verschil is kleiner dan bij de gewone Heaven-benchmark. Onze overgeklokte MSI-kaart scoort duidelijk hoger dan de R9 280X.
Battlefield, Crysis en Grid
Na de synthetische benchmarks te hebben uitgevoerd, hebben we ook de framerate van de nieuwe videokaart in verschillende games gemeten. Ten opzichte van de vorige reeks tests is Far Cry 3 vervangen door Thief, omdat Thief dankzij een ingebouwde benchmark-utility consistentere resultaten geeft.
| Battlefield 4 - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
*****
+
**
40,3 / 59,7 |
| Nvidia GTX 770 |
****
+
***
34,8 / 57,1 |
| MSI R9 285 |
****
+
**
34,0 / 52,0 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
**
35,0 / 51,6 |
| R9 285 (stock) |
****
+
**
34,0 / 50,2 |
| Nvidia GTX 760 |
***
+
**
29,0 / 45,8 |
| AMD R9 270X |
***
+
**
29,7 / 44,4 |
| AMD HD 7950 |
****
+
*
32,3 / 44,1 |
We draaien Battlefield 4 op de hoogst mogelijk instellingen, waarbij 4xaa wordt toegepast. In deze benchmark blijkt de R9 285 nog niet te overtuigen en is een R9 280 ongeveer even snel.
| Crysis 3 - 1920x1080 - Very High |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Nvidia GTX 770 |
******
+
*
44,0 / 53,3 |
| MSI R9 285 |
*****
+
*
40,0 / 49,7 |
| MSI R9 280X |
*****
+
*
39,0 / 49,0 |
| R9 285 (stock) |
*****
+
*
38,0 / 47,4 |
| Nvidia GTX 760 |
****
+
*
34,0 / 41,7 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
*
33,0 / 41,6 |
| AMD R9 270X |
****
+
*
30,7 / 37,7 |
| AMD HD 7950 |
****
+
*
28,7 / 36,2 |
Crysis 3 blijkt een ander verhaal te zijn dan Battlefield; de overgeklokte Tonga-gpu verslaat nipt de R9 280X en blijft ruimschoots voor Nvidia's GTX 760. De GTX 770 is in deze benchmark de snelste van de groep.
| Grid 2 - 1920x1080 - Ultra - 8xmsaa |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
*****
+
**
69,0 / 88,2 |
| MSI R9 285 |
*****
+
*
64,0 / 79,8 |
| Nvidia GTX 770 |
*****
+
**
60,4 / 79,2 |
| R9 280 (HD7950) |
*****
+
*
61,8 / 78,9 |
| R9 285 (stock) |
*****
+
*
61,2 / 76,1 |
| AMD R9 270X |
****
+
*
56,7 / 70,9 |
| Nvidia GTX 760 |
****
+
*
52,4 / 66,5 |
| AMD HD 7950 |
****
+
*
49,0 / 63,2 |
We spelen de racegame Grid 2 op ultra-instellingen, waarbij we 8xmsaa toepassen. Net als in Battlefield 4 zijn de verschillen tussen de R9 280 en 285 klein, maar trekt de 280 uiteindelijk aan het langste eind.
Shogun, Sleeping Dogs en Thief
Onze tweede reeks games bestaat uit Shogun 2, Sleeping Dogs en Thief.
| Shogun 2: Total War - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Nvidia GTX 770 |
*****
+
**
52,7 / 69,0 |
| MSI R9 280X |
*****
+
**
51,0 / 66,4 |
| MSI R9 285 |
****
+
**
43,0 / 57,7 |
| R9 285 (stock) |
****
+
**
41,0 / 55,2 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
*
41,0 / 53,0 |
| Nvidia GTX 760 |
****
+
*
39,7 / 52,7 |
| AMD HD 7950 |
****
+
*
36,0 / 48,2 |
| AMD R9 270X |
***
+
*
34,7 / 43,8 |
Shogun 2 draait al een tijdje mee, maar weet het de nieuwe gpu's nog aardig lastig te maken. Nvidia-kaarten doen het in deze test over het algemeen beter en de GTX 770 staat dan ook bovenaan in de tabel. De R9 285 is een fractie sneller dan de 280.
| Sleeping Dogs - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
*****
+
**
69,7 / 102,0 |
| Nvidia GTX 770 |
****
+
***
60,0 / 100,7 |
| MSI R9 285 |
****
+
**
59,8 / 90,0 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
**
58,3 / 86,8 |
| R9 285 (stock) |
****
+
**
54,8 / 85,1 |
| Nvidia GTX 760 |
***
+
**
47,1 / 78,3 |
| AMD HD 7950 |
***
+
**
51,8 / 76,3 |
| AMD R9 270X |
***
+
**
51,5 / 75,5 |
Sleeping Dogs is eigenlijk het tegenovergestelde van Shogun: een oude game die het de nieuwe videokaarten niet meer moeilijk weet te maken. Hoewel Sleeping Dogs het over het algemeen beter doet op AMD-gpu's, weet de GTX 770 er gemiddeld wat meer frames uit te persen dan de R9 285.
| Thief - 1920x1080 - Very High |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
*****
+
**
46,6 / 68,5 |
| Nvidia GTX 770 |
*****
+
**
48,4 / 67,5 |
| MSI R9 285 |
****
+
***
40,6 / 66,8 |
| R9 285 (stock) |
****
+
***
35,9 / 62,8 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
**
44,7 / 61,4 |
| AMD R9 270X |
****
+
**
43,3 / 57,3 |
| AMD HD 7950 |
****
+
**
40,1 / 56,2 |
| Nvidia GTX 760 |
****
+
**
38,5 / 53,6 |
We testen Thief, nieuw in het lijstje met benchmarks, met behulp van de Very High-preset. De gemiddelde framerate van de R9 285 is netjes, maar de minimumframerate is lager dan die van de R9 280.
Energie en geluidsproductie
Behalve sneller moet de nieuwe Tonga-gpu ook zuiniger zijn dan zijn Tahiti-voorganger. De R9 285 krijgt een tdp van 190 watt mee, terwijl de R9 280 en 280X op 200 en 250 watt gespecificeerd werden. We testen de energiebehoefte van de videokaarten door het hele systeem aan de energiemeter te hangen en vervolgens twee tests te draaien die vooral de gpu belasten.
Bij de 'ingame'-test draaien we Unigine Valley continu gedurende twintig minuten, waarna we het gemiddelde verbruik van de kaart binnen die periode noteren. Furmark draaien we net zolang totdat het systeem een constant verbruik laat zien.
Dat de Tonga-gpu een veel lagere tdp heeft dan de R9 280X blijkt niet uit onze test. Tijdens de ingame-test weet de R9 285 slechts 6 watt minder te verstoken dan de 280X. Dat komt vermoedelijk doordat onze test-285 een standaard overgeklokte videokaart is die zich niet aan het referentieontwerp houdt, al moet opgemerkt worden dat de R9 280X eveneens een standaard overgeklokt exemplaar van MSI is.
Ondanks het energiegebruik, dat hoger ligt dan verwacht, blijkt MSI de koeling van de R9 285 dik in orde te hebben. De koeler is een TwinFrozr-exemplaar met twee ventilators met een doorsnee van 92mm. Onder belasting is de ventilator een stuk stiller dan de standaardkoeling die we op de reference designs van AMD en Nvidia aantreffen.
/i/2000541486.jpeg?f=imagenormal)
HD7950, R9 285, GTX 770, GTX 760
Gamen op 4k
Dankzij ons nieuwe 4k-scherm kunnen we ook games op een resolutie van 3840x2160 pixels benchmarken. Daarbij moet gezegd worden dat 4k-gaming momenteel nog in de kinderschoenen staat. Monitors met die resolutie zijn nog behoorlijk aan de prijs en als je op de hoogste instellingen wilt gamen, zal je in de meeste gevallen genoegen moeten nemen met een niet al te hoge framerate. Om een indruk te geven van de prestaties op deze hoge resolutie hebben we twee games gebenchmarkt.
| Battlefield 4 - 3840x2160 - High - 0xaa |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
***
+
****
15,0 / 32,0 |
| Nvidia GTX 770 |
**
+
*****
7,7 / 30,7 |
| MSI R9 285 |
*
+
*****
6,0 / 28,0 |
| R9 285 (stock) |
**
+
****
8,0 / 27,3 |
| R9 280 (HD7950) |
***
+
***
12,0 / 26,4 |
| AMD HD 7950 |
**
+
***
11,0 / 24,3 |
| Nvidia GTX 760 |
*
+
****
5,0 / 22,6 |
| AMD R9 270X |
*
+
****
7,0 / 22,4 |
In Battlefield 4 hebben we gebruikgemaakt van de high-preset. Anti-aliasing hebben we uitgeschakeld, enerzijds omdat de pixeldichtheid op een 28"-4k-scherm zo hoog is dat anti-aliasing weinig zichtbaar effect heeft, anderzijds natuurlijk om de framerate nog enigszins speelbaar te houden. Dat bleek helaas tegen te vallen en geen enkele videokaart wist een speelbare framerate te behalen. De R9 285 scoort gemiddeld gezien beter dan de R9 280, maar de minimumframerate ligt lager doordat het geheugen van 2GB krap is en de R9 280 over 3GB geheugen beschikt.
| Grid 2 - 3840x2160 - Ultra - 0xaa |
|---|
| Videokaart | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| MSI R9 280X |
******
+
**
36,3 / 45,3 |
| Nvidia GTX 770 |
****
+
**
28,8 / 39,1 |
| MSI R9 285 |
****
+
**
29,3 / 38,2 |
| R9 280 (HD7950) |
****
+
*
29,0 / 37,2 |
| R9 285 (stock) |
****
+
*
27,7 / 36,1 |
| AMD HD 7950 |
****
+
*
24,8 / 32,0 |
| AMD R9 270X |
****
+
*
25,2 / 31,7 |
| Nvidia GTX 760 |
***
+
*
21,0 / 28,7 |
Grid 2 op 3840x2160 pixels is in tegenstelling tot Battlefield 4 wel speelbaar op ultra-instellingen, al hebben de geteste videokaarten er nog behoorlijk wat moeite mee. Onze eerste paar benchmarks op 3840x2160 pixels eindigden dan ook zoals we al verwachtten, met lage framerates. Al met al is 4k-gaming op hoge details met deze videokaarten van tussen de 200 en 300 euro geen goed idee. Snellere videokaarten, zoals de 780Ti en de R9 290X, doen het ongetwijfeld wat beter in beide games, maar er zal nog heel wat moeten gebeuren voordat gamen op 4k net zo normaal is als full hd nu.
Conclusie
Met de nieuwe Tonga-gpu lijkt AMD langzaamaan de Tahiti-gpu, die het bedrijf in januari 2012 introduceerde, te gaan vervangen. Tijdens de presentatie van de R9 285 werd de nieuwe line-up van AMD voorgesteld, waarin de R9 280 al niet meer genoemd werd. Die kaart moet waarschijnlijk het veld ruimen voor de R9 285.
/i/2000541502.jpeg?f=imagenormal)
De 285 biedt in de meeste benchmarks iets betere prestaties dan een HD 7950 die we op 933MHz klokten, maar het gat met de R9 280X werd niet gedicht. Daarmee is de 285 dus maar een kleine vooruitgang in prestaties ten opzichte van de 280. Toch heeft AMD niet stilgezeten, want die prestaties worden behaald met dezelfde 1792 shaders als in de R9 280, maar dan met minder geheugenbandbreedte en minder werkgeheugen.
Behalve de kleine snelheidswinst is de R9 285 ook een update die ervoor zorgt dat de subtopkaart weer in de pas loopt met de Hawaii-kaarten die in het najaar van 2013 werden uitgebracht. Tonga heeft ondersteuning voor TrueAudio, FreeSync en CrossFire zonder bruggetjes aan boord; functies die bij de Tahiti-gpu's niet ondersteund werden.
De Europese adviesprijs van de R9 285 is 239 euro, al is het in de praktijk altijd afwachten wat fabrikanten uiteindelijk voor hun nieuwe Tonga-kaarten zullen vragen. Om de R9 285 interessant te maken moet die prijs namelijk nog wel wat dalen. Er staan al R9 280-videokaarten voor 180 euro in de Pricewatch, terwijl 280X-kaarten voor ongeveer 230 euro verkrijgbaar zijn. Daarmee is de 280X op het moment van schrijven een snellere kaart voor minder geld, die wel voorzien is van een gpu die op leeftijd raakt. Heb je je zinnen gezet op TrueAudio of wil je klaar zijn voor FreeSync als de eerste schermen met ondersteuning daarvoor in 2015 op de markt komen, dan zal Tonga het aangewezen tropische eiland zijn.
:strip_exif()/i/2000544619.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2000540097.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2000538328.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1380099265.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2000536978.jpeg?f=fpa)
/u/245785/crop5cefb7dbf05b1_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258216/TweakCV.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/356144/crop5a0b2a83c933d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2395/tweakers_forum.gif?f=community){kind=small}
./u/465331/MeControlXXLUserTile2.png?f=community){kind=small}
/u/389453/crop56122b3ae5c15_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/414219/crop5db07a4c03295.png?f=community){kind=small}
voor extra douchebag punten
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/179419/Fa.jpg?f=community){kind=small}
/u/148738/crop56ff7585390b7_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/582761/crop5b2a1edf11806_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/116283/crop5814e3224425d_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/22916/scouts_cartman.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/319038/crop5f64c71ee6e19_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/457275/crop567f46d99e1c4_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/160898/v_pestcontrol_256x256.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/322842/crop6739015296315_cropped.jpg?f=community){kind=small}