Inleiding
Samengevat
Er zijn veel verschillende uitvoeringen van MSI's GE60 te krijgen en de gameprestaties zijn dan ook afhankelijke van de gekozen processor en videokaart. In vrijwel alle gevallen is de prijs gunstig in verhouding met de hardware die de laptop biedt. De goede specificaties gaan wel enigszins ten koste van de behuizing. Die sluit niet overal mooi aan en het scherm buigt makkelijk. Daarnaast produceert de koeling vrij veel geluid, ook bij lagere belastingen.
Pluspunten
-
Snelle videokaart
-
Ruimte voor extra ssd
-
Veel waar voor je geld
Minpunten
-
Ventilatorgeluid
-
Kwaliteit behuizing
Eindoordeel
MSI is vooral bekend van de productie van moederborden en videokaarten, maar de fabrikant heeft zich al een tijd geleden ook toegelegd op het bouwen van laptops. Daarbij concentreert MSI zich vooral op gamelaptops, hoewel het daarnaast een aantal 'standaard'-laptops in de Classic-serie verkoopt.
De fabrikant heeft de laatste gamelaptops in de serie voorzien van Nvidia's nieuwste generatie videokaarten met codenaam Maxwell. Maxwell moet vooral zuiniger zijn dan zijn voorganger, Kepler. Op de desktop maakten we al eens kennis met de nieuwe videokaart en daarbij konden we concluderen dat Nvidia er inderdaad in is geslaagd om hogere prestaties bij een lager energieverbruik neer te zetten. Een ideale gpu voor een gamelaptop dus.
Van MSI ontvingen we de nieuwste variant van de GE60, een 15,6"-gamelaptop die voorzien is van een Core i7-4700HQ-processor, 8GB geheugen en natuurlijk een GTX 860M-videokaart. We keken of de Maxwell-videokaart zijn beloften van een laag energieverbruik bij hoge prestaties waarmaakt en of dat de prijs van, op het moment van schrijven, 1400 euro rechtvaardigt.
Uiterlijk
De gamelaptops die MSI in de afgelopen jaren heeft uitgebracht hadden vaak een opvallend uiterlijk met veel kleurtjes, lampjes en knopjes. Met de 2014-uitvoering heeft MSI geprobeerd daar verandering in te brengen. Het deksel is bijvoorbeeld niet meer voorzien van brede ribbels en rode lijnen, maar van strak, geborsteld metaal gemaakt. Het logo met de Gaming Series-draak wordt verlicht door de backlight van het scherm en de letters MSI prijken daar weer boven.
Het geborstelde metaal komt terug rondom het toetsenbord en bij de polssteunen. Sinds de vorige uitvoering van de GE60 is ook dit netter geworden; alleen de power button is gebleven, samen met de knop om de ventilator op volle kracht te laten draaien en de knop om het kleurprofiel voor de toetsenbordverlichting te wisselen.
/i/1398281759.jpeg?f=imagenormal)
Dankzij het geborstelde metaal ziet de laptop er op het eerste gezicht stevig uit, maar op de afwerking en degelijkheid valt toch wel wat af te dingen. Het scherm blijkt ondanks de metalen achterkant totaal niet verstevigd te zijn en het kost weinig kracht om het scherm krom te trekken. Dat gebeurt zelfs al als je met een hand aan de hoek van het scherm de laptop dichtklapt.
Het gebrek aan stevigheid hangt samen met de vele verschillende materialen die in de behuizing zijn gebruikt en die ook niet even mooi op elkaar aansluiten. De metalen bovenkant sluit aan op een rood plastic randje, dat vervolgens weer op de plastic onderkant van die behuizing aansluit. Dat zijn relatief veel plekken waar twee delen van de behuizing in elkaar moeten blijven zitten en waar dus na verloop van tijd speling kan ontstaan. Daarnaast zijn op verschillende plekken nog de naden te zien van de mallen waaruit de delen van de behuizing komen, erg slordig voor een laptop van 1400 euro.
Toetsenbord en touchpad
Kenmerkend voor de gamelaptops van MSI is dat er vaak gebruik wordt gemaakt van toetsenborden van Steelseries. Het Steelseries-toetsenbord op de GE60 kenmerkt zich door een prettige, diepe travel. Ook zijn de toetsen iets gebogen, waardoor je vinger vanzelf op het midden van de toets valt.
De opvallendste functie van het toetsenbord is de achtergrondverlichting. Het toetsenbord is in drie 'zones' verdeeld en iedere zone kan een eigen kleur achtergrondverlichting krijgen of helemaal uitgeschakeld worden. Bij het spelen van een shooter zou je er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om alleen de linkerkant van het toetsenbord te verlichten. Daarnaast is het mogelijk om via verschillende profielen de achtergrondverlichting te laten verkleuren, waardoor je een soort golfeffect creëert. Wat ons betreft is de tweakbare toetsenbordverlichting geen functie die we op andere laptops missen, maar het is wel leuk om mee te spelen.
/i/1398338947.jpeg?f=imagenormal)
Net als het toetsenbord doet de touchpad zijn werk prima. De muistoetsen zijn onder het oppervlak verborgen en het oppervlak is groot genoeg om lekker snel mee te werken. De meeste gamers zullen waarschijnlijk snel een externe muis aansluiten en daar is ook rekening mee gehouden. Als er een externe muis gedetecteerd wordt, wordt de touchpad automatisch uitgeschakeld.
Aansluitingen
Voor het eerst sinds lange tijd treffen we op een laptop weer een optisch station aan. Wie zijn games online koopt, zal weinig er weinig gebruik van maken, maar voor wie zijn games op dvd in een bakstenen winkel aanschaft, is het dvd-station een uitkomst.
Ondanks de dvd-reader-writer heeft MSI nog genoeg aansluitingen op de laptop weten te plaatsen. Aan de rechterkant bevinden zich de ethernetaansluiting, een d-sub-aansluiting en een usb 2.0-poort. Links treffen we nog drie usb-poorten aan, een hdmi-aansluiting en de audio in- en uitgangen. Voor een laptop van dit kaliber is dat genoeg om mee uit de voeten te kunnen.
Hardware en synthetische benchmarks
Een gamelaptop kan natuurlijk niet zonder vlotte hardware en bij MSI krijg je voor 1400 euro aardig wat hardware voor je geld. De processor is een quadcore-i7 van Intel, maar vooral de videokaart maakt de laptop voor gamers interessant; de GTX 860M is gebaseerd op de Maxwell-architectuur, die minder energie moet verstoken dan zijn voorganger en daardoor hogere prestaties kan leveren. Om de GE60 vlot te laten starten is er een ssd van 128GB geïnstalleerd, terwijl er voor opslag een harde schijf van een terabyte aanwezig is.
| | MSI GE60-2PE-046NL |
|---|
| Processor |
Intel Core i7-4700HQ |
| Cores/threads |
4/8 |
| Klokfrequentie (turbo 2 cores/1 core) |
2,4GHz (3,2 / 3,4GHz) |
| Gpu |
Intel HD 4600
Nvidia GTX 860M |
| Werkgeheugen |
8GB-ddr3-1600 |
| Opslag |
SanDisk SD6SF1M128G
Hitachi HTS721010A9E630 |
| WiFi |
Intel Dual Band Wireless-AC 3160 |
| Schermpaneel |
15,6", IPS, 1920x1080 pixels |
| Besturingssysteem |
Windows 8.1 |
De netwerkchip is een Killer E2200 van Qualcomm, die ten opzichte van andere nics latencies moet verlagen. Bij de ethernetaansluiting is dus aan gamers gedacht, maar opvallend genoeg lijkt er op de draadloze netwerkverbinding wel bezuinigd te zijn. De Intel 3160 ondersteunt weliswaar de nieuwe 802.11ac-standaard, maar maakt geen gebruik van mimo, waardoor de maximale doorvoersnelheid blijft steken op 433Mbit/s.
/i/1398338954.jpeg?f=imagenormal)
Cinebench
Met behulp van Cinebench gaven we de quadcore-processor eens flink de sporen. De Cinebench Multi-test belast alle processorcores bij het renderen van een afbeelding. De Core i7-4700HQ hebben we vaker getest en het testresultaat wijst dan ook uit dat de laptop naar verwachting presteert. Van koelingsproblemen is geen sprake.
Cinebench Single voert dezelfde bewerking uit als Cinebench Multi, maar dan bij belasting van één core. Opnieuw is het resultaat naar verwachting. Het zal niemand verbazen dat de Alienware 17 en de BTO 17CL56, met hoger geklokte processors, een beter resultaat neerzetten.
3DMark
Voor een gamelaptop is een snelle videokaart minstens zo belangrijk als een snelle processor. We hebben uiteraard verschillende games gedraaid, maar om een eerste indruk te krijgen van de prestaties van de nieuwe Maxwell-gpu hebben we gebruikgemaakt van 3DMark.
3DMark neemt niet alleen de prestaties van de gpu, maar ook die van de cpu mee, waardoor onderlinge vergelijkingen niet helemaal eerlijk zijn. De Asus G750JX beschikt gelukkig over vrijwel dezelfde hardware als de GE60 en daarbij bleek al dat de nieuwe Maxwell-gpu een procent of negen sneller moet zijn dan de GTX 770M.
AS SSD
MSI maakt in deze uitvoering van de GE60 gebruik van een Sandisk X110-ssd met msata-aansluiting. De controller zou afkomstig zijn van Marvell.
De sequentiële lees- en schrijfsnelheden van de Sandisk-ssd vallen niet tegen in vergelijking met andere geteste laptops. Aan de snelste msata-ssd's van dit moment, zoals de Samsung EVO en Plextor M5M, kan echter niet worden getipt.
Ook in de random lees- en schrijftaken zet de Sandisk-ssd geen tegenvallende prestaties neer. In de meeste laptops komen we Samsung- of Kingston-ssd's tegen, maar de keuze voor SanDisk pakt op de GE60 niet verkeerd uit.
Nvidia GTX860M: mobiele Maxwell
Hoewel MSI's nieuwe GE60 wat uiterlijke veranderingen heeft ondergaan, zal voor de meeste Tweakers de veranderde hardware minstens zo belangrijk zijn. De laptop krijgt namelijk een GTX 860M mee, een gpu die gebouwd is op basis van Nvidia's nieuwe Maxwell-architectuur.
Maxwell debuteerde in Nvidia's GTX 750 en GTX 750 Ti. Beide zijn midrange-videokaarten voor desktops, die vooral interessant moeten zijn voor mensen die voor weinig geld toch willen gamen, evenals voor systemen met een voeding die een zwaardere videokaart onmogelijk maakt. Nvidia is met Maxwell dus gaan bezuinigen en zet met de GTX 750 Ti prestaties neer waarvoor voorheen meer energie verstookt moest worden.
| | GTX 750 Ti | GTX 860M (Maxwell) | GTX 860M (Kepler) |
|---|
| Cuda-cores |
640 |
640 |
1152 |
| Klokfrequentie |
1020-1058MHz |
1029+MHz |
797+MHz |
| Geheugensnelheid |
5,4GHz gddr5 |
2,5GHz gddr5 |
2,5GHz gddr5 |
| Geheugenbus |
128 bit |
128 bit |
128 bit |
| Geheugenbandbreedte |
86,4GB/s |
64GB/s |
64GB/s |
| Tdp |
60 watt |
~45W |
~45W |
De naamgeving bij de desktop-gpu's was al enigszins verwarrend, omdat de nieuwe Maxwell-gpu's gewoon binnen de 700-serie vallen en daardoor omringd worden door Kepler-gpu's. In het geval van de mobiele processor maakt Nvidia het nog een stapje ingewikkelder. De GTX 880M en 870M zijn Kepler-gpu's, waarbij de GTX 880M een hoger geklokte 780M is, terwijl de 870M met 1344 Cuda-cores een nieuwe variant op een oud gpu-ontwerp vormt.
Kies je voor een GTX 860M, dan ben je nog steeds niet zeker van de Maxwell-gpu, omdat er ook een Kepler-variant met dezelfde naam bestaat. De prestaties zouden echter hetzelfde moeten zijn, terwijl ook het verbruik vergelijkbaar moet zijn. Nvidia doet er officieel geen uitspraak over, maar volgens geruchten ligt de tdp tussen de veertig en vijftig watt.
De GE60 is voorzien van de Maxwell-variant van de GTX 860M, waarbij de gpu in principe niet verschilt van de GTX 750 Ti. De prestaties zullen echter wel lager uitvallen doordat de mobiele gpu zich met behulp van Nvidia's Gpu Boost 2.0 minder ver zal overklokken om binnen de grenzen van warmte en verbruik te blijven. Het lager geklokte videogeheugen draagt evenmin bij aan het evenaren van een GTX 750 Ti.
/i/1398234947.jpeg?f=imagenormal)
Battery Boost
Nieuw voor de 800M-serie videokaarten is Battery Boost. Battery Boost is een optie die in het GeForce-control-panel ingeschakeld kan worden en waarbij de gebruiker zelf een framerate tussen de 25 en 50fps kan opgeven. Vervolgens wordt de gpu niet zwaarder belast dan noodzakelijk is voor de opgegeven framerate, waardoor je langer op een acculading kunt gamen, mits je videokaart nog wat 'ruimte' overheeft.
We hebben Battery Boost uiteraard getest en de functie blijkt naar behoren te werken, al is het lastig om daar harde cijfers aan te hangen. Speel je normaal gesproken Simcity 2000 op 2000fps, dan zul je een flinke boost in accuduur ervaren als je de game op 30fps limiteert. Andersom zal Battlefield 4 op de allerhoogste instellingen nooit op 30fps draaien, en dan is de gpu ook niet te 'begrenzen' en zal Battery Boost geen verschil maken voor je accuduur.
We hebben Battery Boost getest met behulp van Grid 2, een racegame die we al geruime tijd gebruiken en die als voordeel heeft te beschikken over een geïntegreerde loop-modus. Daarbij worden achter elkaar races gereden. We gebruikten dezelfde instellingen als bij de gewone accutests en zetten de schermhelderheid op 180cd/m², vervolgens draaiden we de test net zo lang totdat de accu leeg was.
| Grid 2 - 1920x1080 - High 4xMSAA |
|---|
| Systeem | Accuduur (minuten) |
|---|
| MSI GE60 - Battery Boost aan |
**********
61 |
| MSI GE60 - Battery Boost uit |
*********
53 |
Bij de eerste keer starten kiest Grid 2 automatisch de grafische instellingen die de game bij de videokaart vindt passen. Bij de GE60 kom je dan uit op de High-preset, waarbij 4xMSAA wordt toegepast. De gemiddelde framerate ligt dan net boven de 30fps. Met de limiet in Battery Boost op 30fps zien we dan ook dat er geen gigantische winst geboekt wordt; de accuduur gaat er acht minuten op vooruit.
Vervolgens deden we de accutest in Grid 2 nog een keer met lagere instellingen, bij de Medium-preset en zonder gebruik van anti-aliasing. Door de lagere instellingen liggen de framerates hoger en kan Battery Boost hier ook meer bezuinigen dan bij hogere instellingen.
In het geval van Grid 2 wil je dus eigenlijk automatisch wisselen tussen verschillende instellingen: hoge settings om mee te gamen als de laptop aan de lader hangt en lagere instellingen waarbij stroom bespaard kan worden als er op de accu gewerkt wordt. Nvidia heeft zich dat ook gerealiseerd en zou in april een update uitbrengen voor de GeForce Experience-software, die verschillende energieprofielen voor games toevoegt.
Praktijktests en games
Naast de synthetische benchmarks hebben we ook onze eigen praktijktests op de GE60 gedraaid. We hebben alle gebruikelijke Adobe-benchmarks, plus Handbrake en Multipar gedraaid. Om de review overzichtelijk te houden hebben we alleen de resultaten in Photoshop en Lightroom gepubliceerd. De resultaten van de overige tests zijn te vinden in de Benchmark Database en laten ten opzichte van de Photoshop- en Lightroom-tests geen gekke afwijkingen zien.
In Photoshop CS6 hebben we een foto bewerkt met behulp van een vaste action. De Core i7-processor in de GE60 weet net als in de synthetische benchmarks de Asus G750 netjes bij te houden.
Ook bij het exporteren in Lightroom kwamen we geen verrassingen tegen. De koeling van de MSI-laptop produceert aardig wat herrie tijdens de tests, maar de resultaten mogen er dan ook zijn.
Games
Om te zien hoe de eerste mobiele Maxwell-gpu presteert, hebben we de GE60 aan een aantal gamebenchmarks onderworpen. Daarbij liepen we tegen een klein probleem aan; de laatste keer dat we mobiele gpu's testten was alweer enige tijd geleden. Voor een game als Battlefield 4 bijvoorbeeld, hebben we nog geen vergelijkingsmateriaal liggen. Daarom hebben we voor het maken van vergelijkingen ook wat oudere games gedraaid. Een tweede probleem dat om de hoek kwam kijken is het verschil in driverversies. De drivers die we voor de reviews van eerdere laptops gebruikten, zijn allang opgevolgd door nieuwere versies. Daarom kunnen we geen harde vergelijkingen maken tussen de verschillende gamelaptops.
| Battlefield 3 - 1920x1080 - Ultra |
|---|
| Systeemnaam | Processor | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Alienware 17 |
Core i7-4800MQ |
GTX 780M |
*****
+
**
36,8 / 49,2 |
| XNB Destiny IV15 |
Core i7-3630QM |
HD 7970M |
*****
+
*
34,4 / 40,4 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
GTX 860M |
****
+
*
29,7 / 36,6 |
| Asus G750JX |
Core i7-4700HQ |
GTX 770M |
***
+
*
23,3 / 31,9 |
| MSI GX60 |
A10-4600M |
HD 7970M |
***
+
*
22,1 / 31,4 |
In Battlefield 3 blijkt de Maxwell-gpu het goed te doen. Op ultra-instellingen produceert de gpu toch nog een framerate van 36,6fps. Wie liever op hogere framerates speelt, kan ervoor kiezen om de instellingen nog wat omlaag te schroeven. Battlefield 4 hebben we uiteraard ook geprobeerd te draaien en daarbij kwamen we op de hoogste instellingen uit op een gemiddelde framerate van 28,08fps, terwijl de minimale framerate op 19fps bleef steken.
| DiRT: Showdown - 1920x1080 - Ultra - 4xAA |
|---|
| Systeemnaam | Processor | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Alienware 17 |
Core i7-4800MQ |
GTX 780M |
******
+
*
77,3 / 93,3 |
| XNB Destiny IV15 |
Core i7-3630QM |
HD 7970M |
****
+
**
58,7 / 77,9 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
GTX 860M |
****
+
*
57,1 / 68,5 |
| Asus G750JX |
Core i7-4700HQ |
GTX 770M |
****
+
*
51,9 / 62,6 |
| MSI GX60 |
A10-4600M |
HD 7970M |
**
+
*
31,4 / 43,9 |
DiRT: Showdown draaien we al een tijdje niet meer, maar we hebben het nog een keer geïnstalleerd voor de benchmark van de 860M. Net als in Battlefield 3 komt de gemiddelde framerate boven die van de GTX 770M uit.
| Sleeping Dogs - 1920x1080 - Extreme |
|---|
| Systeemnaam | Processor | GPU | Minimum- / gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Alienware 17 |
Core i7-4800MQ |
GTX 780M |
*****
+
**
39,7 / 59,0 |
| BTO 17CL56 |
Core i7-4900MQ |
GTX 780M |
****
+
***
37,6 / 58,6 |
| XNB Destiny IV15 |
Core i7-3630QM |
HD 7970M |
****
+
**
33,9 / 52,3 |
| MSI GE60 2PE |
Core i7-4700HQ |
GTX 860M |
***
+
***
27,1 / 48,1 |
| Asus G750JX |
Core i7-4700HQ |
GTX 770M |
***
+
**
26,0 / 39,0 |
| MSI GX60 |
A10-4600M |
HD 7970M |
**
+
**
18,6 / 31,4 |
Sleeping Dogs draaiden we op de hoogste instellingen, alleen verlaagden we de aa-preset van extreme naar high. Ook in deze game weet de 860M zich tussen de 770M en 780M te positioneren. Daarmee laat de Maxwell-chip zien aardig wat in zijn mars te hebben. Op basis van de resultaten in de bovenstaande benchmarks zou je de 860M kunnen vergelijken met de GTX 750 (niet-TI) voor desktops.
Scherm: mat en ips
Het scherm van een gamelaptop is een onderdeel waarbij vaak compromissen worden gesloten. Wil je namelijk een scherm met een zo laag mogelijke inputlag, dan is tn de beste optie. Dat betekent wel dat je over het algemeen aan slechte kijkhoeken vastzit. Toch hadden zowel de Asus G750 als de Alienware 17 die we in oktober testten, een tn-paneel.
Voor MSI wegen goede kijkhoeken blijkbaar zwaarder dan een lage responstijd, want de fabrikant heeft voor een ips-paneel gekozen. Het paneel is afkomstig van Samsung en lijkt wat kleurafwijking betreft dezelfde karakteristieken te vertonen als de panelen die Samsung in de Ativ Book 9 2014 edition en Ativ Book 9 Style heeft gebruikt.
Ten opzichte van de beide Samsung-laptops weet de GE60 een prettig hoge helderheid te produceren. In combinatie met het matte paneel leidt dat ertoe dat de afleesbaarheid prima is, in wat voor omgeving je ook zit te gamen.
De zwartwaarden van de GE60 zijn vergelijkbaar met die van de panelen in de Ativ Book 9-laptops. Dankzij de hoge helderheid valt de contrastverhouding lekker hoog uit. Met het MSI-scherm is dus op het eerste gezicht weinig mis, maar zoals gebruikelijk zijn we nog iets verder gegaan en hebben we ook de afwijking van de Rec.709-standaard gemeten.
Kleurfout
/i/1398256198.png?f=imagenormal)
Als we de grijswaarden van de GE60 meten, komen we uit op een iets te hoge kleurtemperatuur van 7001 kelvin en een te veel aan groen, terwijl rood ondervertegenwoordigd is. Dat patroon heeft veel weg van dat van de Samsung Book 9 Style en de Book 9 2014 edition, die over een paneel uit dezelfde serie beschikken.
/i/1398257387.png?f=imagenormal)
Net als bij de Samsung-laptops zien we ook bij de MSI dat de afwijking van de primaire kleuren erg netjes is en dat het paneel dus potentieel heeft voor professionele beeldbewerking.
Accuduur en geluidsproductie
Je kunt natuurlijk de hele dag gamen op de GE60, maar over het algemeen zal de laptop ook ingezet worden om op te browsen of om films op te bekijken. Om te zien hoe lang de accu het in een dergelijk scenario uithoudt, voerden we onze browsetest en videotest uit. Bij deze tests schakelt de laptop automatisch over op de in de processor geïntegreerde HD4600-gpu, die zuiniger is dan de Maxwell-gpu.
In de browsetest laten we de laptop automatisch een vaste reeks websites bezoeken, net zo lang totdat de accu het begeeft. Dat blijkt bij de GE60 al na iets meer dan drie uur te gebeuren. Gezien de krachtige en dus onzuinige hardware mag dat geen verrassing heten. Het vergelijkingsmateriaal in de bovenstaande tabel sluit helaas niet helemaal aan bij de hardwareconfiguratie van de GE60, omdat we in de afgelopen tijd geen gamelaptops hebben gereviewd.
In de videotest blijkt een volle accu genoeg energie te kunnen leveren voor drie uur naar films kijken op een 1080p-resolutie.
Geluidsproductie
Net als bij veel andere gamelaptops kan de koeling van de GE60 flink wat geluid produceren. Dat is niet meer dan logisch; de processor en de videokaart verstoken samen bij volle belasting bijna honderd watt en al die warmte moet natuurlijk uit de laptop geblazen worden.
Ook in idle-toestand hebben we de geluidsdruk gemeten, vooral omdat de koeling meer geluid produceert dan naar onze mening nodig is. Terwijl de cpu niet warmer dan een graad of 34 wordt, blijft de koeling doordraaien, waarbij een geluidsniveau van 35,1dB(A) wordt geproduceerd. Op den duur vonden we het geluid van de koeling irritant en wat ons betreft had MSI ervoor mogen kiezen om de minimale ventilatorsnelheid lager in te stellen of de ventilator uit te schakelen bij lage temperaturen.
Uiteraard hebben we de geluidsproductie van de laptop ook gemeten met de ventilator op volle snelheid. Daarbij kwamen we op een waarde van 49dB(A) uit.
Fotogalerij en specificaties
| Merk en uitvoering |
|
| Categorie |
Laptops |
| Merk |
MSI |
| Serie |
Gaming Series |
| Product |
MSI Gaming Series GE60 |
| Uitvoering |
046NL Apache Pro |
| Prijs en beoordeling |
|
| Laagste prijs |
€ 1.398,- Vergelijk prijzen |
| Aantal aanbieders |
23 winkels |
| Eerste prijsvermelding |
zaterdag 15 maart 2014 |
| CPU en moederbord |
|
| Processor |
Intel Core i7 4700HQ |
| Snelheid |
2,4GHz |
| Maximale turbo frequentie |
3,4GHz |
| Moederbordchipset |
Intel Mobile HM87 |
| Geheugen |
|
| Geheugengrootte |
8GB |
| Maximum intern geheugen |
16GB |
| Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
| Opslag |
|
| Hardeschijftype |
Solid State Disk |
| Opslagcapaciteit |
128GB |
| Hardeschijftype tweede schijf |
5400rpm HDD |
| Opslagcap. tweede schijf |
1TB |
| Optische Drive Type |
DVD+/-RW DL |
| Aantal HDD |
1 |
| Aantal SSD |
1 |
| Scherm en videokaart |
|
| Schermdiagonaal |
15,6" |
| Schermresolutie |
1920x1080 (Full HD 1080p) |
| Backlight |
Led: Edge-lit |
| Videochip |
GeForce GTX 860M |
| Interfaces |
|
| Video uit |
D-Sub (VGA), HDMI, Wireless Display (WiDi) |
| Verbinding (USB/FW) |
2x USB 2.0, 2x USB 3.0 |
| Verbinding (Ethernet) |
Ethernet 1Gbps |
| Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11ac, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
| 5GHz-ondersteuning |
Ja |
| Verbinding (Bluetooth) |
Bluetooth 4.0 |
| Overige specificaties |
|
| Laptoptype |
Notebook |
| Multitouch touchpad |
Ja |
| Laptop extra's |
Cardreader, Verlicht toetsenbord, Webcam |
| Besturingssysteem |
Windows 8.1 |
| Accucapaciteit (Wh) |
49Wh |
| Kleuren |
Zwart |
| Toetsenbord |
|
| Toetsenbordindeling |
Qwerty |
| Afmetingen en gewicht |
|
| Hoogte |
37,6mm |
| Lengte |
249,5mm |
| Breedte |
383mm |
| Gewicht |
2,4kg |
| Garantie en bijzonderheden |
|
| Fabrieksgarantie |
2 jaar pickup & return |
| Meer informatie |
|
| EAN |
4719072332167 |
| SKU |
GE60 2PE-046NL |
| Tweakers ID |
375924 |
| Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
| Meer informatie |
|
Alternatieven
Gamelaptops zijn belangrijk voor MSI en dat blijkt ook uit de Pricewatch. De fabrikant noteert daar maar liefst 46 verschillende gamelaptops, terwijl andere fabrikanten veelal een of twee modellen voeren. Daarnaast is MSI vaak snel met de implementatie van nieuwe hardware. De nieuwe gpu's uit de Nvidia 800M-serie zijn al in verschillende MSI-laptops te vinden, terwijl andere fabrikanten de nieuwe laptops nog moeten uitbrengen. Asus komt in ieder geval met de G750 met GTX 880M, terwijl Lenovo in de Y50, die later dit jaar moet uitkomen, een GTX 860M monteert. Ook Razer en Gigabyte hebben al laptops met de nieuwe gpu's aangekondigd, maar deze merken worden niet in Nederland geleverd.
Asus levert de G750JX momenteel nog met een GTX 770M-videokaart, die iets sneller moet zijn dan de GTX 860M. Asus heeft al aangekondigd de Maxwell-gpu's in een nieuwe serie G750-laptops te monteren, maar die zijn voorlopig nog niet in de Pricewatch verschenen. De G750JX met 17,3"-scherm is voorzien van meer werkgeheugen en een grotere ssd dan de GE60, maar kost dan ook 150 euro meer.
Alienware 17 en Asus G750J review: Strijd der gamegiganten
Dells Alienware-laptops zijn over het algemeen wat duurder dan die van MSI. Voor 1500 euro krijg je bij Dell een quadcore-i7-processor en de nieuwe GTX 860M-videokaart. De harde schijf is slechts 500GB groot, er is geen ssd aanwezig en de schermresolutie bedraagt 1600x900 pixels. Daar staat tegenover dat we de Alienware 17 erg stevig vonden aanvoelen.
Alienware 17 en Asus G750J review: Strijd der gamegiganten
Wie de GE60 te lomp vindt, kan bij MSI terecht voor de GS60. Deze gamelaptop is ook voorzien van een quadcore-i7-processor en de GTX 860M. De GS60 schijnt zowel met de Maxwell- als met de Kepler-variant van de videokaart te worden geleverd. Pluspunt is de dikte van net geen twee centimeter en het gewicht van net geen twee kilogram. Momenteel is alleen de versie met full-hd-scherm te krijgen, maar er volgen varianten met schermresoluties van 2880x1620 pixels.
Conclusie
Op papier krijg je met MSI's GE60 een hoop waar voor je geld. Een quadcore-processor, 8GB geheugen, een snelle videokaart, een ssd en een harde schijf van een terabyte. Bovendien is er wifi 802.11ac aanwezig, heeft het scherm de full-hd-resolutie en is er nog ruimte voor een extra ssd.
De indrukwekkende specificaties scheppen verwachtingen en die weet de GE60 ook waar te maken. In games staat de mobiele Maxwell-gpu zijn mannetje en vallen de prestaties nu eens wat hoger, dan weer wat lager uit dan die van een GTX 770M. Dat is ruim voldoende om de meeste nieuwe games op een full-hd-resolutie te draaien, met de kwaliteit op medium of high.
De hardware is dus in orde en wat tegenvalt is dan ook de behuizing eromheen. Er lijkt niet goed te zijn nagedacht over de constructie van de laptop, waardoor randjes niet netjes op elkaar aansluiten en het scherm wel erg makkelijk buigt. Ook zijn de naden van de mallen waaruit de plastic onderkant komt nog gewoon aanwezig.
Dat maakt de keuze voor de GE60 een kwestie van prioriteiten stellen. Wil je voor een zo laag mogelijk bedrag zo veel mogelijk snelle hardware? Dan is de GE60 de laptop die je momenteel veel waar voor je geld biedt. Laptops van concurrenten als Asus en Alienware weten gewoon niet dezelfde hardware te leveren voor, op het moment van schrijven, 1400 euro. Daarbij moet je wel op de koop toe nemen dat de koeling altijd aanstaat en vrij luidruchtig is, en dat de stevige hardware in een behuizing zit die niet overal even stevig is.
Samengevat
Er zijn veel verschillende uitvoeringen van MSI's GE60 te krijgen en de gameprestaties zijn dan ook afhankelijke van de gekozen processor en videokaart. In vrijwel alle gevallen is de prijs gunstig in verhouding met de hardware die de laptop biedt. De goede specificaties gaan wel enigszins ten koste van de behuizing. Die sluit niet overal mooi aan en het scherm buigt makkelijk. Daarnaast produceert de koeling vrij veel geluid, ook bij lagere belastingen.
Pluspunten
-
Snelle videokaart
-
Ruimte voor extra ssd
-
Veel waar voor je geld
Minpunten
-
Ventilatorgeluid
-
Kwaliteit behuizing
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2000718427.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/1398338946.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398340237.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398282018.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1398338947.jpeg?f=imagegallery)
/i/1398338954.jpeg?f=imagegallery)
/i/1398256198.png?f=imagegallery)
/i/1398257387.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398338947.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398338948.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398338953.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1398338954.jpeg?f=imagegallery)
/i/1375254886.png?f=thumbsmall)
:fill(white)/i/1379496189.jpeg?f=thumbsmall)
:fill(white)/i/1394455814.jpeg?f=thumbsmall)
:fill(white):strip_exif()/i/1349689752.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000780206.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/1269262417.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/1366356207.jpeg?f=fpa)
/u/301841/crop5bce3fd5b8645_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/440339/crop5ba3f90572364_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/111174/sachiel-small.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
zonde
/u/356724/crop581c8a4fd631c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/499785/crop574ecbd6e00f6_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/453759/logometbg2MINIEXTRA9999.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/532470/crop68021bc2e321f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/167421/pyro.jpg?f=community){kind=small}