Inleiding
De netbook is dood, meende Intel, dat eind 2013 de netbook ten grave droeg. De omzet uit netbooks liep de afgelopen jaren sterk terug en daarom meende de chipmaker dat het laatste uur voor de netbook geslagen had. Een opvallende uitspraak, omdat Intel vanaf dat moment de levering startte van een nieuwe generatie Atom-processors met codenaam Bay Trail.
Asus, dat met de Eee PC in 2007 de allereerste netbook bouwde, heeft het uitkomen van die nieuwe Bay Trail-processors aangegrepen om de netbook weer nieuw leven in te blazen. Hoewel Intel het liever geen netbook wil noemen, heeft Asus met de Transformer Book T100 een convertible gebouwd die veel eigenschappen deelt met de netbooks van weleer.
De Atom-processor is een van die eigenschappen, het kleine formaat, de low-end hardwarespecificaties en de prijs van 350 euro zijn er nog een paar. Wij ontvingen van Asus een T100 met een Intel Atom Z3740-processor, 2GB geheugen en 32GB opslag en vroegen ons af of de netbook inderdaad aan een tweede leven begonnen is, en of de T100 ook zo succesvol kan worden.
Uiterlijk en software
De Transformer Book T100 bestaat uit twee delen; de tablet en het toetsenborddock. Alle hardware, zoals de processor, werkgeheugen en opslaggeheugen zijn geïntegreerd in de tablet. Het dock huisvest alleen het toetsenbord, de touchpad en een usb 3.0-aansluiting. Een extra accu, of harde schijf in het toetsenbord, zoals we dat van andere Transformer-producten van Asus kennen, zijn in de T100 niet terug te vinden.
/i/1390559653.jpeg?f=imagenormal)
In dichtgeklapte toestand staat de T100 stevig op z'n plek. Op de onderkant van het toetsenborddock bevinden zich vier rubberen voetjes die voor een goede stabiliteit zorgen. Als je de laptop vervolgens openklapt vervalt die stevigheid; de T100 balanceert op de twee erg dunne voetjes onderaan het scharnier, waardoor het systeem tijdens het typen kan gaan wiebelen.
Toetsenbord en touchpad
Naast het gewiebel is het hoe dan ook niet erg comfortabel tikken op het toetsenbordje van de T100. Dat heeft meerdere oorzaken, waarvan het beperkte formaat er een is. Een normaal toetsenbord is een centimeter of 28 breed, terwijl hetzelfde aantal toetsen bij de T100 op 25 centimeter is gepropt. Daardoor is het tikken even wennen en de maximale typesnelheid is dan ook wat lager dan wat haalbaar is op een volledig toetsenbord. Dat is de T100 overigens niet direct aan te rekenen, maar is inherent aan het 10,1"-formaat.
:fill(white)/i/1390559651.jpeg?f=thumb)
Daarnaast voelt het toetsenbordje ook goedkoop aan, en dat is de T100 wel aan te rekenen. De toetsen bieden wel weerstand, maar de rest van het toetsenborddock beweegt op de maat van het tikken mee. Het hele pakket van tablet en toetsenborddock mag dan niet meer dan 350 euro kosten, maar er had voor dat geld wel een iets steviger toetsenbord in kunnen zitten.
De touchpad is van dezelfde kwaliteit als het toetsenbord. Het indrukken van de muistoetsen vergt vrij veel kracht en daarbij hoor je ook een stevig 'klik'-geluid. Net als het toetsenbord is het formaat vrij klein en kan een stevige druk ervoor zorgen dat de rest van het toetsenborddock meeveert.
Aansluitingen: alles wat je nodig hebt
Tablets zitten over het algemeen niet zo ruim in de aansluitingen als laptops en dat is bij de T100 - als deels tablet zijnde - ook het geval. Je zet de tablet aan met de knop op de bovenkant. Aan de zijkant bevindt zich een lange knop waarmee het volume veranderd kan worden, met daaronder de Windows-toets. Vanaf Windows 8.1 zijn fabrikanten niet meer verplicht om de Windows-toets midden onder het scherm te plaatsen en Asus heeft blijkbaar voor de zijkant gekozen. Wij gebruikten de Windows-toets al nauwelijks, maar het kan de eerste keer even zoeken zijn naar de juiste knop.
De Transformer Book T100 wordt, zoals de meeste tablets, opgeladen met een micro-usb-kabeltje. De usb-aansluiting bevindt zich op de tablet en blijkt twee kanten op te werken. Wie dus een otg-kabeltje heeft kan onderweg usb-sticks aan de tablet hangen. Wie een hogere overdrachtssnelheid nodig heeft kan de tablet in het dockingstation plaatsen, waarop zich naast het toetsenbord en touchpad een usb 3.0-aansluiting bevindt.
:fill(white)/i/1391074797.jpeg?f=thumb)
Extra opslag is overigens geen overbodige luxe, want de standaard aanwezige 32GB is vrij krap bemeten. De installatie van Windows neemt samen met Office 2013 bijna de helft van de ruimte in beslag. Wij installeerden daarnaast Photoshop en PCMark 8 en bleken toen al te weinig ruimte te hebben om de storage benchmark te draaien. Hoewel het geen ideale oplossing is kan de aanwezige opslagruimte uitgebreid worden met microsd-kaartjes. Mocht Asus nog een tweede versie van de T100 uitbrengen, dan zouden we die toch graag met minstens 64GB geheugen zien. Over de snelheid hebben we overigens niet te klagen. Het eMMC-geheugen is natuurlijk niet zo snel als een ssd, maar blijkt vlot genoeg om geen ergernissen op te wekken.
Voor de volledigheid: Windows 8 en Office 2013
De T100 is dus een compleet systeem waarop alle aansluitingen in principe aanwezig zijn en Asus levert ook de meestgebruikte software mee. Daarbij gaat het om een volledige versie van Windows 8 - dus geen Windows RT - en een licentie voor Office 2013 Home & Student. Een groot voordeel van Windows RT-tablets was altijd de gratis bijgeleverde versie van Office 2013, maar Microsoft heeft besloten om Office 2013 ook op kleine tablets met Windows 8 mee te gaan leveren.
Daarbij blijft er nog wel een verschil bestaan tussen de RT-versie van Office 2013 en de licentie die bij de T100 meegeleverd wordt. Op RT-tablets krijg je Outlook er namelijk bij, terwijl de licentie van de T100 het bij Word, Excel, Powerpoint en Onenote houdt. Toch scheelt dat weer ruim honderd euro ten opzichte van de aanschaf van een losse licentie van Office.
Hardware en synthetische benchmarks
Het is al een tijd geleden dat we een laptop met een Atom-processor of zuinige AMD-apu op de testbank hadden liggen en dat betekent dat we vrij weinig vergelijkingsmateriaal hebben. Daarnaast is het de eerste Bay Trail-processor die we in een laptop tegenkomen.
| Asus Transformer Book T100T |
Processor |
Intel Atom Z3740 |
Klokfrequentie (turbo) |
1,33GHz (1,86GHz) |
Gpu |
Intel HD Graphics |
Werkgeheugen |
2GB lpddr3 1066Mhz |
Opslag |
32GB eMMC |
WiFi |
Broadcom 802.11 a/b/g/n |
Schermpaneel |
10,1", ips, 1366x768 pixels |
Besturingssysteem |
Windows 8 32-bit |
Als vergelijkingsmateriaal pakken we de Samsung Ativ Book 9 Lite erbij, die is voorzien van een AMD A6-1450-processor, welke door Samsung omgedoopt is tot 'Quadcore'. Eveneens van Samsung afkomstig is de ATIV Tab 5 met Atom Z2760-soc van de vorige generatie. Ook twee AMD-processors, nog afkomstig van het Brazos-platform, zijn aanwezig. Om de verhouding tussen de Bay Trail-cpu en een ultrabookprocessor te laten zien nemen we de Asus Transformer Book ook mee in de vergelijking.
Cinebench
Cinebench 11.5 - Multi |
Systeemnaam | Processor | Tdp | score in punten, hoger is beter |
Asus Transformer Book + dock |
Core i5-3317U |
17W |
*******
2,16 |
Asus Transformer Book |
Core i5-3317U |
17W |
*****
1,63 |
Samsung Ativ Book 9 Lite |
Quadcore |
8W |
****
1,16 |
Asus Transformer Book T100 |
Atom Z3740 |
2W sdp |
***
1,02 |
HP Pavilion dm1-4000sd |
AMD E-450 |
18W |
**
0,66 |
Samsung ATIV Tab 5 |
Atom Z2760 |
onbekend |
**
0,57 |
Asus Eee PC 1018P |
Atom N550 |
8,5W |
**
0,48 |
Acer Aspire One 522-C5DKK |
AMD C-50 |
9W |
*
0,40 |
In de multi-test van Cinebench worden alle beschikbare processorcores ingezet om een afbeelding te renderen. De quadcore-processors van de Ativ Book 9 Lite en de T100 zorgen voor een goede score in deze benchmark.
In de single-test, waarbij dezelfde afbeelding gerenderd wordt met één core blijkt de Bay Trail-cpu een stuk sneller dan zijn voorganger, maar de AMD-apu's zijn een fractie sneller. Daarbij moet wel vermeld worden dat de E-450 een tdp van 18 watt heeft en dus een stuk minder zuinig is dan de 'Quadcore' met een tdp van 8 watt en de Z3740 met een sdp van 2 watt. Een tdp voor de Bay Trail-processor geeft Intel niet op.
In de OpenGL-test wordt vooral de gpu belast en daar zien we dat de AMD-apu's wederom een goede score neerzetten. De gpu van de nieuwe Atom-processor, die niet meer van Imagination Technologies afkomstig is, maar gewoon in eigen huis wordt gebakken, blijkt een fractie sneller te zijn dan in de oude Clover Trail-Atom. Al met al is de Bay Trail-processor dus een krachtig chipje, gelet op het verbruik. Het bliijft echter wel hardware voor huis- tuin- en keuken-toepassingen, dus we zouden er geen zware software op draaien.
Crystaldiskmark
De T100 beschikt over 32GB eMMC-opslaggeheugen, dat in een tijd waarin we gewend zijn aan de snelheid van ssd's, niet supersnel is. Toch blijkt de T100 snel op te starten en als Windows draait, zijn apps en andere software ook snel gestart.
Om de snelheid van de opslag toch uit te drukken in cijfers draaiden we Crystaldiskmark, waaruit blijkt dat de sequentiële leessnelheid wat hoger ligt dan bij de vergelijkbare Samsung Ativ Tab 5. De Ativ Book 9 Lite en Transformer Book zijn dankzij hun ssd geen partij voor de T100, maar zijn dan ook een stuk duurder in aanschaf.
Vooral in de schrijftest valt het resultaat tegen, hoewel de ATIV Tab 5 daarin pas écht slecht scoort. De oude HP dm1, met conventionele harde schijf, doet het in deze test al beter. Die lage schrijfsnelheid merk je bijvoorbeeld bij het installeren van software of updates, wat een aardige tijd in beslag kan nemen.
Praktijktests: Adobe, Handbrake en Multipar
Hoewel er behalve een flash-plugin weinig Adobe-software op de meeste T100's zal draaien, hebben we toch onze Photoshop- en Lightroom-benchmarks gedraaid, om te zien waartoe de Bay Trail-processor in staat is. Première laten we wel achterwege, omdat die test erg lang gaat duren en omdat we de kans erg klein achten dat gebruikers serieuze videobewerkingen zullen doen op deze 'convertible netbook.'
De T100 blijkt, zoals verwacht, geen ster in het draaien van Photoshop. Normaal gesproken draaien we de 'tweaked'-variant van onze Photoshop-test, waarin de relatief zware radial blur voor de meeste processorbelasting zorgt. De T100 bleek dat niet aan te kunnen en daarom draaiden we de oudere en lichtere Photoshop-test. Daarin blijkt de Bay Trail-processor iets sneller dan AMD's Temash-apu, en een stuk sneller dan zijn voorganger, de Atom Z2760.
Lightroom draaiden we ook, en ook daar blijkt de nieuwe Atom-processor wederom een flinke winst tegenover eerdere Atoms te laten zien. De Samsung-laptop met AMD-processor is in deze benchmark wel sneller dan de Intel-cpu.
Handbrake en Multipar
Naast de beide beeldbewerkingsprogramma's van Adobe converteren we een filmpje met Handbrake en repareren we een .rar-archief met Multipar. Ook deze scenario's zullen in de praktijk niet vaak voorkomen; de 32GB opslag, waarvan de helft al door Windows wordt ingenomen, geeft weinig mogelijkheid tot het converteren en uitpakken van grote bestanden.
Het converteren van een filmpje in Handbrake duurt bijna zeven minuten op de T100. Ter vergelijking: een snelle ultrabook doet er twee-en-een-halve minuut over terwijl een snelle desktop-i7 een halve minuut over dezelfde benchmark doet. In vergelijking met eerdere Atom-processors is het echter wél een wereld van verschil.
In Handbrake blijkt de Ativ Book 9 Lite sneller dan de T100, maar in Multipar wordt er weer gewisseld van plek en gaat de winst naar de Atom-processor. Over het algemeen mag duidelijk zijn dat de beide processors aardig aan elkaar gewaagd zijn.
Scherm: 1366x768 pixels en ips
Asus heeft bij de T100 gekozen voor een schermresolutie van 1366x768 pixels. Dat is vrij laag voor de huidige maatstaven, waarbij 2560x1600 pixels al mogelijk is op een 10,1"-paneel, maar er moest waarschijnlijk ook op de kosten gelet worden. Gelukkig is er wel gekozen voor een ips-paneel, wat over het algemeen goed nieuws is voor de kijkhoeken. Omdat het een touchscreen is, beschikt de T100 ook over een spiegelend scherm. De spiegelingen lijken nog iets heftiger te zijn dan die van een aantal duurdere laptops die we nog op de redactie hadden staan; vermoedelijk is het paneel niet gelamineerd. Uiteraard willen we de kwaliteiten van het scherm in cijfers uitdrukken en daarvoor gebruikten we onze Spectracal C6-colorimeter.
:fill(white)/i/1390559648.jpeg?f=thumb)
Helderheid en contrast
Het valt tijdens normaal gebruik al op dat er niet bijzonder veel licht van het scherm afkomt. De schermhelderheid blijkt maximaal 264cd/m² te bedragen en dat valt tegen. Vooral bij gebruik buitenshuis is de helderheid aan de krappe kant.
De maximale helderheid mag dan karig zijn, de contastverhouding is met 1156:1 lekker hoog en levert een prima beeld, zolang er niet te veel omgevingslicht aanwezig is.
Kijkhoeken
Ondanks de lage prijs heeft Asus de T100 kunnen voorzien van een ips-scherm. Dergelijke panelen staan bekend om betere kijkhoeken dan de goedkopere tn-panelen en in het geval van de T100 levert het ips-paneel vrij goede kijkhoeken op.
:fill(white)/i/1390570818.jpeg?f=thumb)
horizontale kijkhoeken
De horizontale kijkhoeken fotograferen we bij hoeken van 15, 30 en 45 graden. Bij kijkhoeken van 15 graden ontstaat er geen verkleuring en blijft het beeld er hetzelfde uitzien. Ergens tussen 15 en 30 graden worden de kleuren echter donkerder en bij 45 graden is het scherm echt slecht afleesbaar.
:fill(white)/i/1390828468.jpeg?f=thumb)
verticale kijkhoeken
Wat geldt voor de horizontale kijkhoeken gaat ook op voor de verticale kijkhoeken. Het verschil tussen 0 en 15 graden is nauwelijks zichtbaar, terwijl het beeld bij een verticale hoek van 30 graden donkerder wordt. Al met al zijn het geen slechte kijkhoeken dus, tenzij je erg schuin op het scherm inkijkt.
Kleurfout
Het is misschien een beetje overbodig voor een goedkoop apparaat als de T100, maar we hebben ook getest hoe het met de kleurafwijking en de kleurbalans zit.
/i/1390491535.png?f=imagenormal)
Het scherm geeft te weinig rood bij de lichtere grijstinten, terwijl er juist te veel blauw is, waardoor de gemiddelde kleurtemperatuur met meer dan 7000 Kelvin wat te hoog uitvalt. We kunnen er, gelet op de prijs van de T100, niet wakker van liggen. Bovendien laten de curves geen enorme pieken of dalen zien, wat betekent dat de afwijking van de ideale waarden gelijkmatig verloopt, wat weer betekent dat er geen storende - en dus zichtbare - uitschieters in de kleuren zullen zitten.
/i/1390491427.png?f=imagenormal)
De primaire en secundaire kleuren kloppen ook niet met het ideaalplaatje. Vooral blauw wijkt af en trekt te veel naar groen. Het zijn geen erg goede waarden, maar bij een laptop die waarschijnlijk nooit voor professionele beeldbewerking gebruikt zal worden is dat niet zorgelijk. De belangrijkste eigenschappen zijn bij deze prijs de helderheid, het contrast en de kijkhoeken. Die helderheid had hoger gemogen, maar over het contrast en de kijkhoeken zijn we tevreden.
Accuduur
Volgens Asus moet de Transformer T100 het elf uur volhouden op één acculading. Bij welke helderheid en activiteit dat is wordt niet vermeld, dus we gebruiken onze eigen tests om te zien hoe lang de accu het op een lading uithoudt.
In de browsetest staat de zuinige Bay Trail-cpu zijn mannetje; negen-en-een-half uur houdt de T100 het uit op een acculading. Dat is een stuk minder dan de elf uur die Asus belooft, maar opgaves van fabrikanten komen zelden overeen met onze eigen testresultaten. Desondanks is negen-en-een-half uur een prima resultaat.
We draaiden zowel de oude als de nieuwe videotest op de T100, omdat het vergelijkingsmateriaal voor de nieuwe videotest nog steeds schaars is. In de oude videotest, waarbij we gebruikmaken van 720p-filmmateriaal, blijft de T100 negen uur spelen op een acculading.
In de nieuwe accutest maken we gebruik van 1080p-filmmateriaal met een hogere bitrate, wat zwaarder moet zijn voor de hardware. Hoewel de film op de T100 dankzij de lage schermresolutie niet tot zijn recht kan komen, kan de tablet het wel makkelijk afspelen en haalt daarbij een hele nette accuduur van acht-en-een-half uur.
Fotogalerij en specificaties
Specificaties
Merk en uitvoering |
|
Categorie |
Tablets |
Merk |
Asus |
Serie |
Transformer Book |
Uitvoering |
T100 |
Afbeeldingen |
:fill(white)/i/1384522861.jpeg?f=thumblarge) :fill(white)/i/1378980622.jpeg?f=thumblarge) |
Prijs en beoordeling |
|
Laagste prijs |
€ 346,96 Vergelijk prijzen |
Aantal aanbieders |
5 winkels |
Eerste prijsvermelding |
dinsdag 29 oktober 2013 |
Beoordeling |
Score: 4.5 (31 reviews) |
Besturingsysteem |
|
Besturingssysteem |
Windows 8.1 |
Beeld |
|
Schermdiagonaal |
10,1" |
Schermresolutie |
1366x768 (WXGA Wide) |
Schermtype |
LCD |
LCD Panel |
IPS |
Touchscreentechniek |
Capacitief |
Multitouch |
Ja |
Backlight |
Led: Edge-lit |
Video uit |
Micro-HDMI |
Cameraresolutie (voor) |
1,2MP |
Fysieke specificaties |
|
Kleuren |
Grijs |
Gewicht |
1,07kg |
Hoogte |
171mm |
Breedte |
260mm |
Diepte |
23mm |
Technische Specificaties |
|
CPU Core |
Quad Core |
Opslagcapaciteit |
32GB |
Geheugengrootte |
2GB |
Geheugentype |
DDR3 |
Hardeschijftype |
Solid State Disk |
Geheugenkaart (Mobiel) |
microSD, microSDHC, microSDXC |
CPU-type |
Intel Atom Z3740 |
Snelheid |
1,33GHz |
Accucapaciteit (Wh) |
31Wh |
Afspeelduur (video) |
11u |
Interfaces |
|
Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
5GHz-ondersteuning |
Ja |
Verbinding (Bluetooth) |
Bluetooth 4.0 |
Verbinding (USB/FW) |
USB 3.0 |
Overige specificaties |
|
Tablet extra's |
Met docking station |
Bijzonderheden |
1 x mini-usb 2.0 voor laden en aansluiten apparaten 1 x usb 3.0 poort in het dock voor aansluiten apparaten 1 x audio jacket Stereo speakers with ASUS SonicMaster technology |
Specs van fabrikant |
Productinformatie van de fabrikant |
Alternatieven
Duurder dan de T100 en voorzien van het beperktere Windows 8.1 RT. Vormt de Surface 2 toch concurrentie voor de Asus convertible? De behuizing is in ieder geval van magnesium en dus steviger en het ips-scherm heeft een resolutie van 1920x1080 pixels. Wie alleen Windows-apps draait op zijn tablet kan met de Surface 2 ook goed uit de voeten.
Microsoft Surface 2 Review: nieuwe poging met Windows RT
Zelfde prijs, kleiner formaat, meer opslag. Lenovo's Miix 2 is een compacte 8" Windows 8-tablet met Bay Trail-processor. Een toetsenbord wordt niet meegeleverd zoals bij de T100, maar daar staat wel weer een ruimere opslag tegenover.
Voor 350 euro is er ook een 'gewone' 10,1"-laptop met touchscreen, AMD A4-1200-processor en een hybride harde schijf van 1TB te krijgen. Ook een touchscreen en een Office 2013-licentie ontbreekt niet op deze Windows 8-laptop.
Ook Dell wil voet aan de grond krijgen in de markt voor goedkope Windows 8-tablets. De prijs ligt een stuk hoger dan bij de T100, en voor dat geld krijg je 64GB opslaggeheugen, een iets snellere Bay Trail-processor en een full hd-scherm. Een toetsenbord zit er helaas niet bij, en een Office-licentie ontbreekt ook.
Conclusie
Hij is niet snel, heeft geen hoge schermresolutie en ook het opslaggeheugen is krap bemeten. Toch vinden we de T100 van Asus een hele interessante 'convertible netbook'. Dat komt met name door de prijs en het complete pakket aan hardware en software dat je voor dat geld krijgt.
De hardware, en dan met name de Atom-processor blijkt, logischerwijs, een stuk trager dan de Core-processors van Intel. Uit benchmarks bleek dat de snelheid van de processor vergelijkbaar is met die van AMD's A6-1450 'Temash'-apu, maar dat is genoeg voor het draaien van kantoorsoftware zoals Office.
:fill(white)/i/1390559648.jpeg?f=thumb)
Voor zwaardere software die met grote hoeveelheden data werkt is overigens geen ruimte; van de 32GB blijft na installatie van Windows en Office slechts 16GB over. Dat blijkt het grootste nadeel aan de T100: houd je het bij Office-documenten, dan is 32GB genoeg, maar zet je ook af en toe een film of afleveringen van een televisieserie op het systeem, dan wordt de opslagruimte snel te krap.
Ook het scherm blijkt geen hoogvlieger als het om resolutie en helderheid gaat. Daar staat wel weer tegenover dat de kijkhoeken en de contrastverhouding prima zijn. Meer dan prima is de accuduur van maximaal negen-en-een-half uur. De lange accuduur laat precies zien waar de T100 voor bedoeld is: even snel iets opzoeken, noteren of bekijken, thuis of onderweg. De accu gaat, als het moet, de hele werkdag mee.
Met de T100 levert Asus voor 350 euro dus een bijzonder compleet pakket. Zowel op hardwaregebied, met een tablet en laptop in één, als op softwaregebied, waarbij Office 2013 met het apparaat gebundeld wordt. Als primair systeem is de T100 absoluut niet geschikt, maar als systeempje 'voor erbij' heeft de T100 ons van zijn capaciteiten overtuigd.
Pluspunten
-
Lage prijs
-
Volledige versie Office 2013 bijgeleverd
-
Lange accuduur
Minpunten
-
32GB opslag blijkt erg krap
-
Lage maximale schermhelderheid
-
Lage bouwkwaliteit toetsenborddock
Eindoordeel