Winkels volgen je voetsporen

De opkomst van tracking via wifi-signalen

Wat is wifi-tracking?

Het tracken van telefoons gebeurt op drie manieren: via gsm-signalen, via bluetooth en via wifi. Gsm-signalen tracken gebeurt bijvoorbeeld tijdens grote evenementen, en is dan ook vooral geschikt voor het meten van grote bezoekersstromen. Wifi- en bluetooth-tracking zijn beter geschikt voor het volgen van mensen op kleine schaal. Van die twee is wifi-tracking het interessantst. "Bluetooth-tracking is niet heel relevant, want maar weinig consumenten hebben bluetooth ingeschakeld", zegt Christiaan van Rooijen van WiFiProfs, dat zowel wifi- als gsm-tracking aanbiedt. Een apparaat moet voor bluetooth-tracking bluetooth hebben ingeschakeld én vindbaar zijn.

Voor het tracken van telefoons via wifi hoeven die telefoons niet met een wifi-netwerk verbonden te zijn. Telefoons die niet met een wifi-netwerk zijn verbonden, wachten immers niet passief tot ze een netwerk vinden waarmee ze verbinding kunnen maken, maar zenden een signaal uit waarin staat naar welke netwerken ze op zoek zijn. Dat is overigens sowieso een kwetsbaarheid; speciaal geprepareerde hardware kan als antwoord op die signalen net doen alsof het een vertrouwd netwerk is en de telefoon of tablet van de gebruiker verbinding laten maken, waarbij gegevensverkeer kan worden onderschept. Die geprepareerde hardware is kant-en-klaar te koop.

De luide roep van wifi-chips komt winkels echter ook goed uit. Tijdens het zoeken naar een wifi-netwerk zendt de telefoon namelijk zijn mac-adres uit. Een mac-adres is uniek voor een apparaat, tenzij het bewust wordt gewijzigd, wat out-of-the-box niet kan en dus maar weinig mensen doen. Diverse start-ups hebben hardware en software ontwikkeld die gebruikmaakt van dat gegeven. De apparatuur zoekt naar mac-adressen in de omgeving. In de meeste gevallen staat elk mac-adres voor een klant, behalve bij klanten die meer dan één apparaat met wifi bij zich dragen.

Winkels kunnen ook zien welke potentiële klanten langskomen

WiFiProfs uit Maarssen biedt zowel wifi- als bluetooth-tracking aan. "We laten winkels bijvoorbeeld zien hoeveel klanten ze hebben en hoe lang die blijven", zegt Van Rooijen van WiFiProfs. "Vervolgens kun je de loyaliteit meten: hoe vaak ze terugkomen, en door verschillende ontvangers op te hangen kun je zien welke looproute wordt gevolgd", aldus Van Rooijen. Daarvoor wordt triangulatie gebruikt, vergelijkbaar met navigatie via wifi-toegangspunten op mobiele telefoons.

Een ander Nederlands bedrijf dat wifi- en bluetooth-tracking aanbiedt, is Bluetrace. Dat wil niet aangeven welke informatie het verzamelt. "Wij hebben niet echt interesse om daaraan mee te werken", zegt Feike Liemburg van het Amsterdamse bedrijf, die overigens wel bereid is om algemenere vragen te beantwoorden.

Het systeem van WiFiProfs

Winkels kunnen er zelfs voor kiezen om te zien hoe vaak een klant terugkomt of in welke andere vestigingen van de winkel hij is geweest. Daarvoor moeten wel mac-adressen worden opgeslagen, al dan niet in gehashte vorm. Over de gevolgen voor de privacy die daarmee gepaard gaan, lees je verderop meer.

Telefoonbezitters hoeven een winkel niet per se te betreden om te kunnen worden gevolgd; winkels kunnen ook zien welke potentiële klanten langskomen, maar de winkel niet betreden. De technologie kan zelfs in complete winkelcentra worden uitgerold.

Nederland loopt achter

In de Verenigde Staten is wifi-tracking al iets verder gevorderd dan in Nederland. Daar ontstond vorig jaar ophef toen de dure winkelketen Nordstrom bordjes ophing waarmee werd aangekondigd dat gebruikers via wifi werden gevolgd. Dat die ophef daar ontstond is veelzeggend, want over het algemeen hechten Amerikanen veel minder aan privacy dan Europeanen. De wettelijke bescherming van persoonsgegevens is er dan ook minder uitgebreid.

"Nederland loopt anderhalf à twee jaar achter op de Verenigde Staten", aldus Van Rooijen. "Momenteel is het hier keidruk. Je merkt dat de early adopters onder de bedrijven het nut van wifi-tracking beginnen in te zien." Dat komt mede doordat steeds meer consumenten een telefoon met een wifi-chip aan boord hebben, aldus Van Rooijen.

Tot nu toe heeft geen enkele Nederlandse winkelketen openlijk aangegeven wifi-tracking te gebruiken, al zeiden winkelier Jumbo en boekhandelketen Polare wel geïnteresseerd te zijn in de technologie. Toch wordt de technologie wel degelijk in de praktijk gebruikt, waaronder door een drietal grote elektronicaketens, zo ontdekte Tweakers.

• Volgende pagina 3. Dixons, MyCom en iCentre