Introductie: lang gewacht
Intel heeft met de Ivy Bridge-processors een die shrink van zijn Sandy Bridge-architectuur gerealiseerd. Sandy Bridge-cpu's werden nog op 32nm gebakken, maar de Ivy Bridge-chips worden met 22nm-procestechnologie gemaakt. Dat moet niet alleen betere prestaties opleveren, maar vooral ook het opgenomen vermogen van de processors beperken.
Ivy Bridge is eigenlijk een 'tick' in Intels tick-tock-ontwikkelmodel, waarbij een tock een nieuwe architectuur is en een tick steevast de volgende schaalverkleining. De nieuwe chips bieden echter ook nieuwe functionaliteit en volgens de Amerikaanse fabrikant kan dus van een 'tick+' worden gesproken.
We bespreken het nieuwe platform uitgebreid in een aparte review. Een vergelijking van moederborden met de nieuwe Series 7-chipset volgt binnenkort. In deze review richten we ons uitsluitend op de prestaties van de gloednieuwe Core i7-3770.
/i/1334764803.jpeg?f=imagenormal "Ivy Bridge die")
We vergelijken de reken- en grafische prestaties van de 3770 in combinatie met een MSI Z77X-D3H-moederbord met die van een aantal Sandy Bridge-cpu's, maar ook eerdere generaties Intel-processors en de cpu's en apu's van AMD zijn in de vergelijking opgenomen.
Testsystemen en specificaties
Het Ivy Bridge-testsysteem bestaat uiteraard uit een Ivy Bridge-processor in de vorm van de Core i7-3770K. Deze quadcore met hyperthreading heeft een kloksnelheid van 3,5GHz en een turbo van maximaal 3,9GHz. De ingebouwde gpu is een HD4000 met zestien 'cores' die op 650 tot 1150MHz draaien. Het moederbord is MSI's Z77A-GD65.
De overige componenten zijn bij alle testsystemen, waar mogelijk, gelijk. De platforms beschikken over 4GB ddr3-geheugen, het systeem wordt geïnstalleerd op een 80GB-ssd, de videokaart is AMD's HD6950 en het geheel wordt gevoed door een 850W-voeding.
De systemen waarmee we de 3770K in deze review vergelijken, selecteerden we voornamelijk op hun 'claim to fame'. De processors zijn bijna allemaal de snelste exemplaren uit hun serie, alleen de 930 en 2500K werden vanwege hun populariteit gekozen. In de benchmarkdatabase staan ook resultaten van oudere generaties, zoals Intels oudere QX6700 en E7300, de AMD-quadcore Phenom II 970 en de Llano-apu 3500.
| Testsysteem | Z77 |
|---|
| Processor |
Core i7-3770K
Core i7-2700K
Core i5-2500K |
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
MSI Z77A-GD65 |
| Geheugen |
2x2GB Corsair XMS3 1600 C9 @ 1333MHz |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
| Testsysteem | X79 |
|---|
| Processor |
Core i7-3960X |
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
Asus Rampage IV Extreme |
| Geheugen |
4x2GB Corsair XMS3 1600 C9 @ 1333MHz |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
| Testsysteem | X58 |
|---|
| Processor |
Core i7-930 |
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
MSI Big Bang Xpower |
| Geheugen |
3x2GB Corsair XMS3 1600 C9 @ 1140MHz |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
| Testsysteem | AM3+ |
|---|
| Processor |
FX8150
Phenom II X6 1100T
|
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
Gigabyte GA-990FXA-UD7 |
| Geheugen |
2x2GB Corsair XMS3 1600 C9 @ 1333MHz |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
| Testsysteem | A75 |
|---|
| Processor |
A8-3870
A6-3500 |
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
Asrock A75 Pro4 |
| Geheugen |
2x2GB Corsair XMS3 1600 C9 @ 1333MHz |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
Realworld-benchmarks: Adobe-tests
De Sandy Bridge E-processor, met zijn quadchannel-geheugen en zes cores, verslaat alles en iedereen. Ook AMD's Bulldozer is, zij het nipt, sneller dan Ivy Bridge. De overige prestaties liggen dicht bij elkaar, alleen de apu laat het wat afweten.
De hexacore is opnieuw met een ruime marge sneller dan de rest, maar daarna is de Ivy Bridge ruim sneller, ook vergeleken met de even snel geklokte 2700K.
De Ivy Bridge moet het in Lightroom logischerwijs weer afleggen tegen de driemaal zo dure hexacore, maar duldt verder niemand boven zich.
Ook in Handbrake blijken zes cores sneller dan vier. Het verschil met de 2700K is ook hier weer goed zichtbaar.
Realworld-benchmarks: films uitpakken en Cinebench
In Quickpar is de Ivy Bridge voor het eerst sneller dan de duurdere Sandy Bridge E-processor. Het verschil met de 2700K is nog net iets groter.
In Winrar is de duurste processor ruimschoots sneller, maar de verschillen tussen de overige processors zijn zeer gering en bijna niet significant te noemen.
De extra cores van de 3960X leveren wat meer frames per seconde op en de X79 scoort dan ook tien procent beter dan de Z77. De Ivy Bridge-processor is daarna de snelste van de geteste processors.
Dat Ivy Bridge niet alleen een die shrink van Sandy Bridge is, maar ook kleine verbeteringen in de architectuur met zich meebrengt, blijkt uit de singlecore-prestaties. De Sandy Bridge-architecturen scoren identiek aan elkaar, maar minder dan Ivy Bridge.
Ook in de multicore-rendertest van Cinebench is Ivy Bridge wat sneller dan Sandy Bridge, maar zijn vier cores vanzelfsprekend niet opgewassen tegen zes cores.
Synthetische benchmarks: Futuremark
De totaalscore van de Ivy Bridge-processor is de beste, beter nog dan die van het X79-systeem. De 3770K moet het in Physics wel afleggen tegen de extra rekenkracht van de 3960X, terwijl de onderlinge verschillen van de vier snelste processors in de gpu-test verwaarloosbaar zijn.
In Vantage scoort de Ivy Bridge zeer respectabel en het verschil met de 2700K is in de cpu-benchmark aanzienlijk. De extra cores van de 3960X blazen de competitie hier echter wel weg.
Alleen in de Creativity-, Entertainment- en Computation-deeltests laat de 3770K de hexacore 3960X voorgaan. Opmerkelijk genoeg verslaat de quadcore in alle overige tests de veel prijzigere hexacore.
Realworld-benchmarks: games
De onderstaande tests zijn uitgevoerd met een losse videokaart: AMD's Radeon HD 6950. Om de ingebouwde gpu in de processors (waar van toepassing) te testen, gebruiken we andere instellingen.
| Far Cry 2 - 1920x1080 - High - 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| Intel Core i7-3960X |
*******
+
**
75,4 / 95,3 |
| Intel Core i5-2500K |
*******
+
**
74,9 / 94,8 |
| Intel Core i7-3770K |
*******
+
**
75,0 / 94,7 |
| Intel Core i7-2700K |
*******
+
**
74,7 / 94,6 |
| AMD FX-8150 |
*******
+
**
74,8 / 93,8 |
| Phenom II X6 1100T |
*******
+
**
73,9 / 92,6 |
| Intel Core i7-930 |
****
+
****
50,4 / 89,4 |
| AMD A8-3870 |
******
+
**
65,3 / 88,3 |
De verschillen in zowel de minimale als de gemiddelde framerates zijn minimaal tussen de snelste processors. Alleen de AMD's en Intels oudere X58-processor laten het wat afweten.
| AvP - 1920x1080 - High - 0xAA/16xAF |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| Intel Core i7-3960X |
*****
+
***
35,3 / 57,4 |
| AMD FX-8150 |
*****
+
***
35,0 / 57,3 |
| Phenom II X6 1100T |
*****
+
***
35,3 / 57,1 |
| Intel Core i7-2700K |
*****
+
***
35,0 / 56,9 |
| AMD A8-3870 |
****
+
****
28,3 / 56,9 |
| Intel Core i7-3770K |
*****
+
***
35,6 / 56,8 |
| Intel Core i7-930 |
*****
+
***
34,7 / 56,8 |
| Intel Core i5-2500K |
*****
+
***
34,6 / 56,7 |
De minimale framerates met de 3770K zijn het best, maar door de marginaal lagere gemiddelde framerates staat de Ivy Bridge-processor wat verder naar onder.
| Stalker: CoP - 1920x1080 - Extreme - 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| Intel Core i7-3770K |
*****
+
***
52,5 / 83,1 |
| Intel Core i7-2700K |
*****
+
***
53,0 / 82,3 |
| Intel Core i5-2500K |
*****
+
***
49,9 / 82,3 |
| Intel Core i7-3960X |
*****
+
***
52,2 / 80,9 |
| Intel Core i7-930 |
*****
+
****
46,6 / 79,7 |
| Phenom II X6 1100T |
*****
+
****
46,3 / 79,4 |
| AMD FX-8150 |
****
+
****
44,5 / 78,7 |
| AMD A8-3870 |
****
+
****
41,6 / 74,6 |
Ook in Stalker zijn de verschillen vrij marginaal tussen de Sandy en Ivy Bridge-architecturen. De overige processors blijven weer wat achter.
De gpu: HD4000 vs HD3000
Een van de sterke punten van Ivy Bridge ten opzichte van Sandy Bridge zou de gpu moeten zijn. Intel noemt de die shrink van Ivy Bridge een 'tick+', omdat het niet alleen een procedéverkleining van 32 naar 22nm zou betreffen. De verbeteringen aan de architectuur en vooral de ingebouwde gpu moeten de + vormen.
We vergelijken de verschillende igp's van courante processors met elkaar. Uit Intels stal zijn dat de HD2000 uit de Core i3-2100; de HD3000 uit de i7-2700K en de HD4000 uit de Ivy Bridge i7-3770K. AMD levert met de Llano-apu's een HD6530D in de A6-3650 en een HD6550D in de A8-3850. Daarmee heeft Intel respectievelijk zes, twaalf en zestien execution units, tegenover AMD met respectievelijk 320 en 400 streamprocessors.
| HAWX - 1280x800 - Medium - 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| AMD A8-3850 |
*****
+
***
51,4 / 79,4 |
| AMD A6-3650 |
****
+
**
40,5 / 60,9 |
| Intel Core i7-3770K |
**
+
**
24,0 / 43,0 |
| Intel Core i7-2700K |
*
+
**
15,6 / 31,9 |
| Intel Core i3-2100 |
*
+
*
11,3 / 20,2 |
| DiRT 2 - 1280x800 - Med - 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| AMD A8-3850 |
******
+
**
39,2 / 51,8 |
| Intel Core i7-3770K |
*****
+
*
32,1 / 39,7 |
| AMD A6-3650 |
****
+
**
28,5 / 38,2 |
| Intel Core i7-2700K |
****
+
*
25,4 / 29,9 |
| Intel Core i3-2100 |
**
+
*
12,9 / 16,3 |
| Far Cry 2 - 1280x800 - High - 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| AMD A8-3850 |
******
+
**
33,5 / 41,4 |
| Intel Core i7-3770K |
*****
+
**
27,6 / 34,7 |
| AMD A6-3650 |
****
+
*
23,1 / 29,4 |
| Intel Core i7-2700K |
**
+
*
9,9 / 13,3 |
| Intel Core i3-2100 |
*
+
*
6,1 / 8,2 |
| Stalker: CoP - 1280x800 - Medium- 0xAA |
| Processor | Minimum / gemiddelde in frames per seconde, hoger is beter |
| AMD A8-3850 |
******
+
**
18,2 / 25,2 |
| Intel Core i7-3770K |
******
+
**
20,0 / 25,1 |
| AMD A6-3650 |
****
+
**
13,1 / 18,3 |
| Intel Core i7-2700K |
****
+
*
11,8 / 15,2 |
| Intel Core i3-2100 |
**
+
*
6,9 / 8,7 |
Vergeleken met de HD2000, die in geen enkele game zinnige scores neerzet, en de HD3000, die alleen in Dirt 2 bijna speelbare framerates oplevert, is de HD4000 bloedsnel. Verschillen van tientallen procenten zijn op te tekenen en in alle games zijn nu speelbare framerates te halen, hoewel Stalker op het randje is.
De 6550D-gpu van de AMD-apu's is echter nog altijd sneller, maar de inhaalslag van Intel maakt met Ivy Bridge flinke progressie. Dat is goed te zien aan de 6530D uit de A6-3650, die in slechts één benchmark sneller is dan de HD4000 uit de 3770K.
Opgenomen vermogen en overklokken
Idle is de nieuwe Ivy Bridge-processor niet echt zuiniger dan de voorgaande generatie, maar de processors staan dan ook bijna uit. Onder belasting bewijst de 22nm-techniek zich echter alleen met Prime95, waarbij dus alleen de cpu-cores aan het werk zijn, is de 3770K zo'n twintig procent zuiniger dan de 2700K. Wanneer ook de gpu aan het werk wordt gezet, wordt het verschil nog groter.
Overklokken
Voor de overklokresultaten hebben we een standaardluchtkoeler gebruikt voor de processor, in dit geval de TRUE, of Thermalright Ultra Extreme. Om het eenvoudig te houden hebben we alle instellingen in het uefi (bios) standaard gehouden. Pas bij instabiliteit bij het overklokken veranderden we de spanning op de processorcores (Vcore) en het geheugen.
/i/1334764205.png?f=imagenormal)
Standaard heeft de 3770K een werkspanning van 1,096V, zoals uitgelezen door cpu-z. Met die spanning, en 1,5V op het geheugen (9-9-9-24 timings, 1333MHz), kon de processor stabiel draaien op 4,2GHz, tegenover 3,5GHz stock.
Met iets meer spanning, zo'n 1,2V, werd de 4,6GHz overschreden, waarbij de spanning voor het geheugen wel naar 1,65V moest. Om nog hogere snelheden te halen, schroefden we de spanning naar de cpu op tot 1,3V, maar hoger dan 4,8GHz konden we niet noteren. Met een kloksnelheid van 4,9GHz wilde Windows weliswaar starten, maar draaide de Prime95 stabiliteitstest niet zonder fouten.
Met wat extra spelen met spanningen, vooral op andere onderdelen van de processor, moet de 5GHz wellicht aangetikt kunnen worden. Meer dan 1,3V wilden we met luchtkoeling echter niet op de cpu zetten, hoewel de temperaturen volgens metingen tijdens 'primen' nauwelijks boven de zestig graden kwamen.
Conclusie: kleine revolutie
De benchmarkresultaten laten zien dat Intel met de Ivy Bridge-architectuur een kleine verbetering te opzichte van Sandy Bridge heeft gerealiseerd. De prestaties van de cpu-cores zijn over het algemeen net iets beter dan bij de 2700K, die dezelfde 3,5GHz-kloksnelheid heeft.
De verschillen zijn echter niet gigantisch; gemiddeld tekenen we een prestatiewinst van ongeveer vijf procent op. Dat is, gezien de geringe aanpassingen aan de logica niet heel gek en eigenlijk best aardig voor een die shrink. Afgezien van de 900 euro kostende Sandy Bridge E-processor is de 3770K de als snelste geteste processor.
Waar volgens Intel wel flinke verschillen moeten optreden, is bij het opgenomen vermogen. Vergeleken met opnieuw de 2700K is de 22nm-processor gemiddeld ongeveer twintig procent zuiniger dan de 32nm-variant. In absolute cijfers scheelt het echter weer niet zo veel dat die paar watt een upgrade noodzakelijk maken, zeker als je bedenkt dat de cpu toch vaak idle zal zijn.
Kijken we naar de prestaties van de ingebouwde gpu, de HD4000, dan heeft Intel eveneens redelijk wat werk verzet. De extra 'execution units' en de veel grotere ruimte op de die moeten de gpu flink meer rekenkracht geven en dat lukt redelijk. Vergeleken met de HD2000 en HD3000 uit de Sandy Bridge-processors zijn de prestaties een flinke sprong vooruit gegaan. De gpu uit de apu van AMD presteert echter nog wel beter.
Met het overklokpotentieel van de 3770K zit het ook meer dan goed. Waar Sandy Bridge een maximale multiplier van 57x had, heeft Ivy Bridge maximaal 63x. Met de bescheiden overklok op lucht tot 4,8GHz (stabiel met Prime95, 1,24V) is het maximum dus nog lang niet bereikt.
Concluderend mag gesteld worden dat Intel met Ivy Bridge een prima evolutie van zijn processor heeft geïntroduceerd, die iets beter presteert dan zijn voorganger en tegelijk flink zuiniger is. De graphics zijn een flinke stap vooruitgegaan en komen aardig in de buurt van het niveau van de concurrentie.
Daarmee is AMD een van de weinige troeven die het in handen had, veel betere graphics, nu goeddeels kwijt. Op cpu-gebied had AMD al weinig tegen Intel in te brengen en het energieverbruik is ook niet florissant te noemen. AMD loopt wat dat betreft flink achter, aangezien Global Foundries voorlopig nog op 32nm zal produceren. AMD komt dit jaar nog wel met Trinity, apu's met een nieuwe cpu- en gpu-architectuur, die een flinke boost in de prestaties moeten geven.
Voorlopig is Intel echter heer en meester wat betreft high-end cpu's, met een gpu die zich niet meer hoeft te schamen. We zijn benieuwd hoe Intels goedkopere, maar ook zuinigere chips gaan uitvallen. Kunnen de nieuwe cpu's voor Ultrabooks bijvoorbeeld nog steeds goede gpu-prestaties leveren? Met het verbruik zal het in ieder geval wel goed zitten.
:strip_exif()/i/1334305076.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1370083255.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1335899813.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1316954761.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/222342/crop5611a6ed84ff4_cropped.jpeg?f=community)
/i/1334765845.png?f=fpa_thumb)
/i/1321185942.png?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1313143325.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1309422462.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1242207182.png?f=fpa)
/i/1294416060.png?f=fpa)
:strip_exif()/u/153057/kolibrietattoo.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/381734/crop55e07ff7d28fa_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/6764/cergorach.jpg?f=community){kind=small}
Dat ding tikt 4,2Ghz aan en ik zie nog steeds geen reden te upgraden ... Die i7 - met X58 platform is volgens mij mijn beste investering ooit geweest ...
:strip_icc():strip_exif()/u/250160/photo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/49248/DPCkoeienUD.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/327602/meth3yearslatercjtheresabaxterafter.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/346194/crop5fbe16c18d8f7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/102705/ChuteBoxeLogo2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/296445/crop5dc080c91c573_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
!
/u/366655/IMG_4061%2520-%2520kopie.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/50284/icoon.jpg?f=community){kind=small}
/u/230875/crop5aed7d0340f94_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258216/TweakCV.jpg?f=community){kind=small}
/u/47120/crop5b474591c4ffc.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/289613/crop5952c84631cc5.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/298864/Baron-Peter-resized-64.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/257176/troll.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/232182/bigboss.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/290910/lasers.jpeg?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}