Inleiding: whut, een Symbian-telefoon?
Het is nog altijd de benchmark waarmee camera's van nieuwe telefoons zich kunnen meten: Nokia's N8 uit 2010, een Symbian-smartphone met groothoeklens van Carl Zeiss, xenon-flitser en een maximale resolutie van 12 megapixels. Het was de vervolmaking van de megapixelrace van cameratelefoons: een cameratelefoon met een hoge resolutie en die goede plaatjes opleverde. We hebben hem getest tegenover diverse compactcamera's en inderdaad: de N8 leverde dezelfde kwaliteit als degelijke point-and-shooters.
Sindsdien is er veel veranderd bij Nokia. Symbian werd op een zijspoor gezet, waarna de Nokia-medewerkers die met de ontwikkeling bezig waren, over werden geheveld naar Accenture. Windows Phone werd het primaire besturingssysteem voor smartphones, nadat ook de MeeGo-samenwerking met Intel werd stopgezet. De Lumia 800 kwam uit in november 2011 en tussen alle lof die het toestel kreeg vanwege het originele design en soepele software, viel een detail nauwelijks op: de camera kon bij lange na niet tippen aan die van de N8.
Inmiddels is het al enige tijd 2012 en op de telecombeurs Mobile World Congress heeft Nokia de opvolger van de N8 gepresenteerd: 808 PureView, volgens Nokia de ultieme cameratelefoon.
Een nadeel: de 808 PureView, die deze zomer in de winkels moet liggen, komt waarschijnlijk niet in Nederland uit. In België zal hij wel op de markt komen. We namen tevens de Lumia 900 en 610 nog even onder handen: deze Windows Phone-toestellen komen wel naar Nederland.
808 PureView: focus op de camera
Camera
Het zag er in eerste instantie uit als een typefout op de specsheet: de 808 PureView heeft een 41-megapixelcamera. Dat lijkt overkill, maar is het volgens Nokia niet: met al die pixels kun je namelijk digitaal zoomen, zonder dat de beeldkwaliteit er onder te lijden heeft.
Vanwege het platte ontwerp van de meeste smartphones is het verwerken van een cameramodule met optische zoom niet echt een optie. De meeste camera's in smartphones kunnen inzoomen, maar dit betreft meestal het upscalen van een deel van het beeld. Dit levert een waziger beeld op dan de kleinere uitsnede van het origineel.
Met PureView kiest Nokia voor een geheel andere benadering. Het Finse bedrijf heeft de 808 PureView namelijk voorzien van een beeldsensor met maar liefst 41 megapixels, een resolutie waar zelfs de nieuwe Nikon D800-fullframe-dslr nog niet aankomt en meer het territorium is van middenformaatcamera's.
Standaard wordt daarvan niet alles gebruikt. De standaardwaarde voor 4:3-foto's is vijf megapixels en dit lagere aantal wordt verkregen door de beeldinformatie van het totaal aantal pixels op de sensor te combineren. Deze methode, door Nokia 'pixel oversampling' genoemd, levert een scherper beeld op met minder zichtbare ruis.
Bij de 5MP-fotostand kan zonder detailverlies tot drie maal ingezoomd worden door gebruik te maken van een kleiner deel van de pixels op de sensor. Ook zijn foto's te maken met drie of acht megapixels. In het eerste geval levert dit minder ruis op en een groter zoombereik dan de standaard fotoresolutie, terwijl dit juist omgekeerd is bij de 8MP-fotostand.
Nokia gebruikt een 'multi-aspectratio'-sensor. Dit betekent dat de sensor extra pixels heeft om het pixelverlies bij de keuze voor een andere aspectratio kleiner te laten zijn dan bij beeldsensors in de vorm van een rechthoek. Op deze manier blijven er voor de 16:9-modus van de 41 miljoen pixels totaal nog een respectabele 34 megapixels over.
Net als bij de fotostand kan in de videomodus in de resulterende resolutie 1080/30p zonder detailverlies ingezoomd worden tot een maximum van 6x-zoom. Het voordeel voor video is dat het inzoomen door de uitsnede steeds kleiner te maken geheel stil verloopt.
Er zijn nog andere voordelen aan verbonden. Zo daalt bij het inzoomen van bijvoorbeeld compactcamera's de hoeveelheid licht die op de sensor valt door het kleinere diafragma, terwijl bij de Nokia 808 PureView-camera het grootste diafragma van f/2,4 over het gehele 'zoom'-bereik behoudt, waardoor een kortere sluitertijd mogelijk is. Dit moet minder bewogen foto's opleveren. De groothoekstand bij foto's is trouwens wat beeldhoek betreft het equivalent van 28mm in kleinbeeldformaat, terwijl in de videostand dit met 26mm nog iets wijder is.
Daarnaast maakt Nokia gebruik van een beduidend grotere beeldsensor dan in smartphones en zelfs high-end compactcamera's. De sensor in de Nokia 808 PureView is met een grootte van 1/1,2" ongeveer 2,5 maal groter dan de sensor in de N8. De pixelgrootte bedraagt 1,4μm. High-end compactcamera's als de PowerShots S100 van Canon en de Lumix LX5 van Panasonic maken gebruik van een 1/1,7"-beeldsensor. De grotere sensor van de Nokia 808 PureView maakt ook een kleinere scherptediepte mogelijk.
De camerasoftware werkt snel: het zoomen en maken van een foto gaat vlot, al duurt het opstarten van de camera een seconde of zeven. Volgens Nokia lag dat aan de prototype-software.
De foto's op de beursvloer zagen er goed uit. Jammer genoeg hebben we geen samples kunnen versturen vanaf de beursvloer - die toestellen hebben geen internettoegang - maar bij een vergelijking bij inzoomen op een gemaakte foto zagen we grote verschillen tussen de PureView, de N8 en de iPhone 4S. Vooral de belichting en kleurweergave op de PureView zagen er op het eerste oog beter uit.
:fill(white)/i/1330354488.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1330354489.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1330354490.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1330354491.jpeg?f=thumb)
Hardware
De 808 PureView moet krachtige hardware aan boord hebben om de foto's te kunnen verwerken. In totaal moet de beeldinformatie van een miljard pixels per seconde de revue passeren. Vandaar dat de sensor terzijde wordt gestaan door een speciale processor die niets anders doet dan het beeld downscalen. De resulterende beelden worden dan overgedragen aan de eigenlijke beeldprocessor. De meeste mobiele beeldprocessors kunnen foto's aan tot 20 megapixels.
De fabrikant wil verder niets zeggen over de gebruikte cpu en gpu, behalve dat de applicatieprocessor is geklokt op 1,3GHz, waarmee het de hoogst geklokte Symbian tot nu toe is. De processor heeft een ARM11-core. Daarmee kiest Nokia voor dezelfde opzet als de afgelopen anderhalf jaar: de cpu handelt lichte taken af en is dus goedkoop en weinig krachtig, terwijl alle grafische- en ingewikkelde taken toevallen aan de gpu.
Nokia gebruikte eerder de BCM2727 en BCM2763 van Broadcom als gpu; de BCM2763 kan echter maar foto's aan tot 20 megapixels. Wellicht dat Nokia zelf iets heeft laten bouwen om dit probleem op te vangen.
Design
De camera steekt uit vanwege de ruimte die de sensor inneemt, maar het is iets beter weggewerkt dan bij de N8, die echt een fors uitsteeksel heeft. Op het dikste punt is de 808 17,95mm dik. Op overige punten meet de 808 nog altijd 13,9mm, waarmee hij op alle fronten vrij dik is.
Het toestel ziet eruit als een echte Nokia: het heeft veel weg van de Lumia 710 met een transparante knoppenbalk onder het scherm. Het toestel voelt goed aan in de hand, maar is zwaar: bijna 170 gram. Dat voel je ook wel: het is ten opzichte van de concurrentie een waar zwaargewicht.
Het scherm is een Clear Black-amoled; Clear Black is een Nokia-technologie, waarmee een polarisatiefilter onder het scherm wordt toegevoegd om reflectie tegen te gaan. Daardoor moet het scherm in fel licht beter afleesbaar zijn.
Verder is het scherm geen bijzonderheid: het heeft een diagonaal van 4" en een resolutie van 640x360 pixels; daarmee is de resolutie voor zo'n groot scherm opvallend laag. Daaruit blijkt dat de 808 echt alleen is gefocust op de camera: een scherm met een dergelijke resolutie is anno 2012 voor een high-end smartphone te laag.
De 808 draait op een aangepaste versie van Nokia Belle, de nieuwste versie van Symbian. Er is niet veel verschil te zien in de software, die wel iets soepeler lijkt te draaien dan op toestellen van de vorige generatie, zoals de N8 en E7.
De 808 PureView is er alleen, omdat Nokia wil laten zien dat het spectaculaire camera's in telefoons kan bouwen. Voor de rest is er geen enkele reden om deze telefoon te verkiezen boven andere Symbians of concurrerende smartphones.
:fill(white)/i/1330354484.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1330354485.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1330354486.jpeg?f=thumb)
Lumia 900: gewoon groter
De Lumia 900 is een grotere Lumia 800. Afgezien van enkele details komt het daar wel op neer. De Lumia 800 heeft een 3,7"-display, terwijl de Lumia 900 een 4,3"-scherm heeft. Ook het schermtype is iets anders en de display is niet gebold, maar vlak.
Wat vooral opvalt op een beurs als Mobile World Congress, is dat Nokia zich duidelijk onderscheidt door de kleurige smartphones. Waar op veel stands alleen zwarte telefoons te bewonderen zijn en sommige andere fabrikanten ook een witte versie uitbrengen, liggen er bij Nokia ook blauwe en roze versies van de toestellen. Dat zal niet bij iedereen in de smaak vallen, maar voor het lef dat dit vergt in de huidige smartphonemarkt verdient dat een pluspuntje.
Hardware
Onder de motorkap is vooral alles hetzelfde: de Lumia 900 wordt aangedreven door een 1,4GHz-processor in de vorm van een Qualcomm MSM8255, dezelfde soc die in vrijwel alle andere Windows Phones was te vinden na de release van Windows Phone 7.5.
Het werkgeheugen heeft een grootte van 512MB en met de beperkte multitaskcapaciteiten van Windows Phone is dat voldoende. De opslagcapaciteit is 16GB, het maximale dat we tot nu toe zagen in Windows Phone. Het is wel mager: mensen die hun gehele muziekcollectie willen overzetten en/of veel films maken of willen bekijken, zullen daar niet genoeg aan hebben.
Scherm
Het scherm is een 4,3"-ClearBlack-scherm: het is een amoled-paneel dat is gemaakt door Samsung. ClearBlack is een extra schermlaag die reflectie tegengaat, waardoor het scherm buiten beter afleesbaar moet zijn.
In tegenstelling tot het amoled-scherm van de Lumia 800 is die van de Lumia 900 van een ander type: de PenTile-layout van de subpixels is verwisseld voor een rgb-layout. Bij PenTile worden groene subpixels verdeeld over twee pixels, waardoor teksten op het scherm soms onscherp kunnen ogen. Rgb houdt in dat elke pixels zijn eigen drie subpixels heeft. De resolutie is met 800x480 pixels wel hetzelfde.
Camera
De Lumia 900 heeft een 8-megapixelcamera met de mogelijkheid filmpjes te schieten in 720p-resolutie bij 30fps. De lens is gemaakt door Carl Zeiss. Op de beursvloer konden we uiteraard niet zo goed de kwaliteit van de camera testen, daarvoor zullen we moeten wachten tot we een uitgebreide review kunnen doen. Het lijkt erop dat de sensor hetzelfde is als van de Lumia 800 - en dat is een slecht teken.
Software
De Lumia 900 draait op Windows Phone 7.5 en dat is dezelfde versie als op de Lumia 800. Wel zitten er enkele nieuwe features op, die ook als update naar de 800 komen. Zo is offline navigatie nu echt offline en hoeft de telefoon ook geen internetverbinding meer op te zetten om een route te berekenen. Ook is de ov-app Public Transport nu beschikbaar, die in Nederland alleen in Amsterdam werkt.
Al met al is de Lumia 900 een 800 met een groter scherm en waarbij de rgb-layout een mooie bonus is. De gebolde glasplaat over het scherm is nu juist een van de fijnste elementen van de Lumia 800 en dat het uit de 900 is gehaald om hem dunner te maken, is een tegenvaller: het maakt hem net iets minder bijzonder dan de 800.
/i/1330342627.png?f=thumb)
/i/1330346556.png?f=thumb)
/i/1330346569.png?f=thumb)
/i/1330346580.png?f=thumb)
/i/1330346645.png?f=thumb)
Lumia 610: it takes 256MB to Tango
De Lumia 610 wordt de goedkoopste Windows Phone die Nokia voorlopig gaat uitbrengen. Veel is hetzelfde ten opzichte van andere Windows Phone-toestellen, maar er zijn wel enkele offers gebracht om de prijs te verlagen tot een adviesprijs van 259 euro - wat betekent dat hij vermoedelijk voor rond 200 euro zal worden verkocht.
Hoewel Nokia en Microsoft de nadruk leggen op het beperkte werkgeheugen van 256MB, zit het grootste verschil in de gebruikte soc: in plaats van een Qualcomm Snapdragon S2 wordt een verouderde S1-processor gebruikte, Deze processor deed onder meer dienst in de HTC Legend, Wildfire S en veel budgetsmartphones in 2010 en 2011. Inmiddels is de processor voor nieuwe toestellen in onbruik geraakt.
Deze MSM7227 heeft een verouderde ARM11-core en draait maximaal op 800MHz. De gpu is een Adreno 200, een veel minder krachtige gpu dan de Adreno 205 in de Qualcomm-processor van onder meer de Lumia 800. Qualcomm vraagt ook veel minder geld voor de processor - een van de redenen voor de lagere prijs van het toestel.
Ook heeft de Lumia 610 geen ClearBlack-scherm, maar een gewone tft-lcd. Het scherm is wel beter dan de matige lcd op de Acer Allegro, maar het is kwalitatief veel minder dan op andere Lumia's. Het toestel heeft bovendien slechts de helft van het werkgeheugen, 256MB, waardoor hij moet draaien op Windows Phone Tango. Dat maakt dat niet alle apps werken op het toestel en sommige features van Windows Phone worden uitgeschakeld om de smartphone goed te laten functioneren.
Het scherm is met 3,7" even groot als de Lumia 710 en 800. De resolutie is met 800x480 eveneens hetzelfde. De Lumia 610 is echt een paar treden naar beneden ten opzichte van andere toestellen: Windows Phone draait wel soepel, maar veel minder snel dan op de Lumia 800. Zo laat de 610 je gerust een paar seconden wachten voordat je de Foto-hub mag bekijken. Ook het openen van de Xbox Live-hub ging langzaam. In het gebruik is het duidelijk dat het een goedkoop toestel is, maar het valt niet tegen: het toestel voelt sneller aan dan Android-telefoons met dezelfde processor, al was er geen mogelijkheid vergelijkbare apps te draaien.
Overigens is Nokia niet de enige die een Tango-telefoon toont: ook ZTE heeft zo'n toestel op de stand liggen.
/i/1330349644.png?f=thumb)
/i/1330349649.png?f=thumb)
/i/1330349661.png?f=thumb)
/i/1330349673.png?f=thumb)
/i/1330349735.png?f=thumb)
Tot slot: lekker opscheppen
Ook bij smartphonemakers werken gewoon mensen. De r&d-afdeling van Nokia is tot meer in staat dan de fabrikant kan laten zien in de huidige line-up. Dus is daar de 808 PureView, een pure cameratelefoon. Hoewel het vermelden van een 41-megapixelsensor veel wegheeft van een wedstrijdje verplassen, lijkt het erop dat Nokia de kroon van beste camera in een telefoon hiermee weer een tijd kan dragen. De PureView is eigenlijk alleen een showcase, een ouderwets potje opscheppen met je innovaties.
Daarmee is de 808 niet alleen de grootste verrassing tot nu toe op telecombeurs Mobile World Congress, maar verdienen ze van ons ook een pluspuntje voor de lef en de drang tot vernieuwing. Het is altijd fijn om smartphonemakers te zien experimenteren, al leiden die experimenten niet altijd tot de beste toestellen.
De Lumia 900 en 610 zijn vooral bedoeld om Windows Phones in meer prijsklasses op de markt te zetten. De 900 is groter dan de Lumia 800, maar biedt verder niets extra's en voelt zelfs een stukje minder prettig door het vlakke scherm. De 610 is een aardige smartphone voor zijn prijs, maar er moeten veel concessies worden gedaan om een goedkoop toestel mogelijk te maken.
Met de nieuwe Lumia's heeft Nokia nu alle kaarten op tafel liggen om de verkopen van zijn Windows Phone-toestellen op te schroeven. Volgens de fabrikant waren die nu 'in lijn met de verwachtingen', maar het moge geen geheim zijn dat het nog niet storm loopt.
Nokia zal haast moeten maken om zichzelf te kronen als de belangrijkste maker van Windows Phones. Er gaan sterke geruchten op de beursvloer dat HTC, Samsung en zelfs Sony dit najaar minder willen inzetten op Android om meer Windows Phone 8-toestellen te maken. Als deze snel werkende giganten zich richten op Windows Phone, kan Nokia het nog wel eens nog lastig krijgen. Dan zijn de innovaties als de camera uit de 808 PureView hard nodig om consumenten te overtuigen een Nokia te kopen.
:fill(white)/i/1330354491.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/1330348095.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/1330346532.png?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1330344660.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/189840/crop564bd4490e3aa.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/435754/crop5c0a7d803d242_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/36753/ironman%25202_close_face60x60.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/64465/crop5db09addab56c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/173551/crop5db8c76d03a24_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/414781/crop67a5c5be38d26_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/13460/JUN982.GIF?f=community){kind=small}
/u/202820/crop5982bc7541a6a.png?f=community){kind=small}
/u/386581/crop5e7f8c99a1b75_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57010/goku-mini.jpg?f=community){kind=small}
/u/364570/icon.png?f=community){kind=icon}
/u/152928/crop5f2a6769d94ac.png?f=community){kind=small}
/u/169118/stewie.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/363857/crop5cc7ea6aceda7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/122035/zquing.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/51903/crop5e6b9bf59f213.jpeg?f=community){kind=small}
