Voorbeschouwing CES

Inleiding: met zijn zessen naar de CES

Nieuwjaar begint voor veel mensen met champagne, een oliebol en de roes uitslapen op nieuwjaarsdag, maar wij denken stiekem alweer een weekje verder: vlak na Nieuwjaar vindt namelijk elk jaar de Consumer Electronics Show plaats, de grootste elektronicabeurs ter wereld, die in Las Vegas wordt gehouden.

CES is een belangrijke beurs en dat komt niet alleen door de aangekondigde hardware: meer nog dan dat is het een beurs waar fabrikanten laten zien welke richting ze op denken voor het komende jaar. Zo werd de 3d-trend in 2010 het eerst gesignaleerd op CES. Vorig jaar was CES de plek waar veel fabrikanten met tablets kwamen. Voor dit jaar is het nog niet zo duidelijk welk onderwerp de beurs zal domineren: wordt het Smart TV, opnieuw tablets, of toch ultrabooks?

Tweakers.net is deze keer voor de derde keer aanwezig op de elektronicabeurs in het gokparadijs. De eerste keer gingen we met twee redacteuren, vorig jaar vaardigden we vier man af en dit jaar doen we er een schepje bovenop: zes man zullen namens T.net naar de CES gaan. Vier redacteuren zullen al het nieuws en commentaar verzorgen en ons tweekoppige videoteam zal achter de camera plaatsnemen om door middel van video's een beter beeld te geven van de aanwezige hardware en uiteraard de sfeer van de beurs zelf.

Fabrikanten gebruiken de beurs traditioneel om de pers in te vliegen om de gelegenheid te hebben hen toch vooral van de voordelen van hun producten te overtuigen, maar wij gaan op eigen gelegenheid dus we zitten niet vast aan producttours, diners, party's en ander marketingacties. We kunnen dan ook zonder schroom producten kritisch bekijken en ze afkraken, links laten liggen of juist ophemelen, als ze dat verdienen. Het betekent wel dat we weer genoegen moeten nemen met de lokale junkfood-cuisine en dat er gewerkt moet worden, met dagen van soms meer dan twintig uur, maar dat hebben we er graag voor over om jullie over de allernieuwste hardware te kunnen berichten.

De crew die voor Tweakers.net over de beurs zal struinen bestaat uit Olaf van Miltenburg (@OlafvM), Willem de Moor (@willemdemoor), Pieter Molenaar (@xarafan), Wout Funnekotter (@woutf), Jeffrey van Maurik (@jeffreyvmaurik) en Luke van Drie (@lukevandrie). Je kunt CES volgen via de frontpage, de tag-pagina en via Twitter.

Tablets

De CES kwam vorig jaar eigenlijk iets te vroeg voor de tabletmarkt; Google had Android Honeycomb voor tablets namelijk nog niet af. Pas een maand later zou Motorola's Xoom uitkomen, de eerste tablet die uitgerust werd met de tabletversie van Android. De Xoom werd wel getoond, maar in plaats van een volledig werkende interface werd beursbezoekers een filmpje voorgeschoteld.

De Android-tablets die wel uitgebreid getoond werden draaiden op oudere versies van Android die eigenlijk voor smartphones bedoeld waren. Ook bijvoorbeeld Asus' Eee Pad Transformer, die bij release over Honeycomb beschikte, draaide nog zo'n oudere versie.

Android logo Dit jaar zal het volledig anders zijn. Google bracht eind vorig jaar namelijk Android Ice Cream Sandwich uit, dat zowel voor tablets als smartphones geschikt is. De fabrikant heeft een jaar de tijd gehad om bugs te repareren en verbeteringen door te voeren waardoor tablets met ICS hopelijk aan zullen voelen als echte tweedegeneratieproducten.

Niet alle fabrikanten zullen CES aangrijpen om hun nieuwste tablets te tonen, maar we verwachten dat Acer, Lenovo en Asus dat in ieder geval wel zullen doen. Acer gaat hoogstwaarschijnlijk de A700 presenteren, met een full-hd-scherm, en we hopen bij Asus de PadFone te kunnen zien; een tablet-omhulsel waar een smartphone in gestoken kan worden. Samsung wacht waarschijnlijk weer tot Mobile World Congress in Barcelona, om zijn nieuwe tablets te showen. Deze beurs vindt eind februari plaats.

Acer Iconia Tab A700

Maar het zal dit jaar niet allemaal om Android draaien. In 2012 zal namelijk ook Windows 8 uitkomen, met een speciale interface voor tablets en touchscreens. We verwachten dat een groot aantal fabrikanten Windows 8-tablets zal tonen.

Ook op hardwaregebied is er genoeg op komst: we gaan zeker meer apparaten zien met een quadcore Tegra 3-soc aan boord en denken ook Qualcomm's nieuwe 28nm-chips in tablets te gaan zien. Daarnaast gaat Intel met de Medfield Atom proberen om serieus de strijd aan te gaan met de verscheidene arm-chips die momenteel bijna alle tablets op de markt aandrijven.

Kortom, de tablets die we op CES gaan zien zullen zowel op hardware- als softwarevlak een flinke sprong vooruit zijn ten opzichte van wat we gewend zijn.

Tv's

Oled-panelen worden al een aantal jaar toegepast in smartphones en sommige camera's, en zowel Sony als LG hebben oled-tv's met respectievelijk een beeldformaat van 11" en 15" uitgebracht, maar de productie van grotere panelen bleek keer op keer een struikelblok. Desondanks maakten fabrikanten als Samsung, LG en Sony ons op eerdere CES- en IFA-beurzen lekker met prototypes van grotere oled-schermen.

Zo toonde LG op de IFA 2010 al een 31"-oled-tv met passieve 3d-tv, terwijl Sony op de CES 2011 onder meer een autostereoscopische oled-3d-tv met een beeldformaat van 25" toonde. De 31"-oled-tv van LG zou medio 2011 op beperkte schaal beschikbaar zijn, maar dit is niet gebeurd en LG geeft niet thuis op de vraag waarom niet.

Dit jaar op de CES lijkt er schot te komen in de belofte van oled-tv. Zo zullen zowel LG als Samsung een 55"-oled-tv tonen. LG toonde zelfs al de eerste foto's van de grote oled-tv en gaf de eerste specificaties vrij. De tv zou 4mm dun zijn en gebruikmaken van wrgb-subpixels, bestaande uit witte oled's met daaroverheen een kleurenfilter. De witte subpixel zou voor meer helderheid zorgen.

LG 55 inch oled-tv

Samsung heeft nog geen concrete informatie losgelaten over zijn oled-tv, maar duidelijk is al wel dat Samsung gebruikmaakt van rgb-oled's voor de subpixels. Ook maken de twee Koreaanse conglomeraten gebruik van een verschillend productieprocedé voor de oled-panelen. De methode die LG gebruikt zou goedkoper zijn.

De grote vraag is wanneer consumenten een dergelijke tv kunnen kopen en hoeveel ze daarvoor kwijt zijn. Daarover heeft LG nog geen uitspraak gedaan. Zolang er nog geen typenummers aan de oled-tv's hangen, moeten we ze nog beschouwen als prototypes. Mochten ze wel nog dit jaar beschikbaar zijn, dan is dat in geringe aantallen en tegen exhorbitante prijzen. En hoe staat het met de introductie van kleinere, goedkopere oled-tv-formaten in 2012?

Daarnaast zijn we op de CES 2012 benieuwd naar 4K2K-producten. Sharp zou in de herfst van dit jaar een 60"-hdtv op de markt willen brengen die deze nieuwe, hogere resolutie native ondersteunt. Sharp mag dan in Nederland minder bekend zijn om zijn tv's, maar onder meer Philips maakt gebruik van lcd's van het bedrijf. Ook Toshiba heeft met de Regza 55ZL2 al een tv aangekondigd met een 4K2K-paneel. Hoewel er nog nagenoeg geen 4K2K-filmcontent voor consumenten is, kan op de 55ZL2 al wel foto's in de hogere beeldresolutie getoond worden. We zijn benieuwd of ook andere fabrikanten al plannen voor 4K2K ontvouwen.

Hoewel we de nieuwe technologieën een warm hart toedragen, mogen we niet vergeten dat tv-fabrikanten de CES-beurs in januari gebruiken als springplank voor hun nieuwe lcd- en plasma-tv-collecties voor 2012. We zullen de line-ups dan ook uitgebreid onder de aandacht brengen. De verwachting is dat de grootste innovaties die getoond gaan worden te maken zullen hebben met nieuwe interfaces als spraak, terwijl ook de smart tv-platformen, net als in 2011, een speerpunt blijven. Zeker nu Google zijn Google TV-platform eindelijk op orde heeft en andere fabrikanten waarschijnlijk nu gaan inhaken.

LG Google TV

Sharp zal waarschijnlijk doorgaan op de ingeslagen weg met grotere lcd-tv's, terwijl Panasonic, dat eind 2011 drastische maatregelen moest nemen wegens tegenvallende vraag, meer overlap zal hebben in zijn plasma- en lcd-tv-lijnen. Mogelijk brengt Panasonic ook grotere plasma-tv's voor consumenten uit dan 65". En welke rek zit er nog in de plasma-technologie? En zal Sony ons nog met een gedegen lineup en net als vorig jaar met aanlokkelijke prototypes verleiden? We hopen antwoord te krijgen in Las Vegas.

Laptops

Alles wijst erop dat CES 2012 een zeer goede beurs voor notebookliefhebbers gaat worden. Het toverwoord van dit jaar is uiteraard: ultrabooks. Een groot aantal fabrikanten heeft inmiddels zijn eerste generatie uitgebracht, zoals Asus, Toshiba, Acer en Lenovo, maar enkele grootmachten ontbreken er nog in dit rijtje. Van Samsung is inmiddels bekend dat ze een 13"- en 14"-ultrabook in de Series 5 gaan uitbrengen, maar HP heeft enkel een teaser gegeven van zijn HP Envy 14 Spectre en van Dell is nog helemaal niets bekend. Ook Sony en MSI hebben nog geen ultrabook in hun assortiment. De CES lijkt de aangewezen plek om deze te onthullen.

HP Envy Spectre

Een andere belangrijke drijfkracht voor de notebookmarkt is Ivy Bridge. Intel kondigt traditiegetrouw zijn nieuwe processorgeneratie op de CES aan, maar de vraag is of dit nu ook gebeurt. De op 22nm geproduceerde chips gaat laptops nog meer power brengen dan Sandy Bridge, vooral op grafisch gebied. Wordt het straks mogelijk populaire games als StarCraft II op hogere instellingen en resoluties vlot te draaien op laptops, zonder additionele gpu? Fabrikanten zullen hoe dan ook de beurs aangrijpen om te laten zien met welke Ivy Bridge-notebooks ze gaan komen, ook al worden de chips pas in maart of mei verwacht.

De afgelopen jaren is de populariteit van netbooks tanende. Op de valreep van 2011 kondigde Intel zijn Cedar Trail-platform voor netbooks aan. Op prestatiegebied is het platform niet heel spectaculair, maar Intel voegt een aantal interessante nieuwe technieken toe, zoals Rapid Start en Smart Connect, terwijl ook de grafische prestaties een boost krijgen door het gebruik van de PowerVR SGX 545. Bovendien stimuleert Intel de productie van fanless-systemen en van hybride modellen met tableteigenschappen. Volgens Intel komt een groot deel van de fabrikanten dit jaar met zogenoemde hybdrids met touchscreens, maar veel hebben we er nog niet gezien. We verwachten dat er in ieder geval toch nog de nodige interessante netbooks te zien zullen zijn op de CES.

Lijnrecht tegenover de netbooks staan de krachtige multimedia- en gamingnotebooks. Ook liefhebbers van deze productcategorieen zullen waarschijnlijk verwend worden. Zowel AMD als Nvidia is namelijk met een nieuwe generatie gpu's gekomen: respectievelijk de Radeon HD 7000M- en de GeForce 600M-serie. AMD heeft met zijn HD 7970 op de desktop al laten zien dat zijn nieuwe architectuur krachtige prestaties brengt. Hoewel het bij de laptop-gpu's voor een deel om rebrands gaat, zullen er naar verwachting genoeg nieuwe laptops met echt nieuwe videochips te zien zijn op de beursvloer.

Andere Core-zaken

Zoals bekend zullen AMD en Intel weinig nieuwe processors aankondigen. Beide fabrikanten hebben hun kruit in de laatste maanden van 2011 al verschoten, AMD met zijn Bulldozers en Intel met Sandy Bridge E. Ook op het gebied van Llano's zullen we weinig nieuwe chips zien, maar ongetwijfeld des te meer producten met bestaande processors aan boord. Intel had op zijn beurt Ivy Bridge kunnen introduceren, maar met een uitrol die naar april of mei is uitgesteld, is dat onwaarschijnlijk.

We hopen volop moederborden voor Ivy Bridge te gaan zien, en ook de Sandy Bridge E-borden zijn nog niet helemaal op. Of AMD de Bulldozer-opvolger Piledriver, met bijbehorende moederborden met de 1090FX-chipset zal laten zien, wagen we te betwijfelen. Datzelfde geldt eigenlijk voor Ivy Bridge-borden: houdt Intel de embargo's nog op slot of mogen en durven fabrikanten hun kaarten al te laten zien?

Als reactie op AMD die zijn 7000-serie videokaarten net voor de jaarwisseling introduceerde, kwamen diverse fabrikanten al met een getweakte versie van de GF110-kaarten. Nvidia is echter aan zet en het wachten is op diens nieuwe generatie videokaarten. De GF110-chip is echter al weer zo'n veertien maanden oud, en een update naar Keppler staat gepland voor 2012. Januari lijkt echter nog te vroeg om met de 600-serie te komen.

HD 7970

De gebruikelijke hardware zullen we uiteraard ook volgen: zo verwachten we flink wat koelers voor Intels nieuwe socket lga2011 te zien, houden we solid state drives en behuizingen in de gaten en zullen we naar nieuwe voedingen, displays en ander speelgoed uitkijken.

Smartphones

Er zijn maar weinig fabrikanten die op CES smartphones presenteren voor de Nederlandse of Europese markt. Dat komt door de locatie en de timing: de CES wordt niet door elk belangrijk Europees medium bezocht en persconferenties vallen door het tijdsverschil in Europa vaak midden in de nacht.

Ook is er een goed alternatief: zes weken na CES vindt in Barcelona Mobile World Congress plaats, een beurs die geen enkel medium dat zichzelf serieus neemt op telecomgebied overslaat. Een aankondiging daar doen is veel aantrekkelijker: je bereikt een veel groter publiek op telecomgebied.

Vorig jaar bleef het beperkt tot enkele telefoons: Sony Ericsson luidde met de Xperia Arc een nieuwe serie smartphones in, voorzien van snellere processors en nieuwe designs. LG kwam met de Optimus Black, een toestel dat moest opvallen door zijn heldere scherm. Ook was het de eerste mogelijkheid om te spelen met de Optimus 2X Speed, de eerste dualcore-smartphone ooit. Motorola tot slot presenteerde de Atrix, die opviel door zijn mogelijkheid een laptop aan te sturen en de hoge qhd-resolutie van het scherm. Samsung, HTC en Nokia hadden geen nieuwe toestellen te presenteren voor de Europese markt.

Dit jaar lijkt het niet anders te worden. Er gaan al enkele maanden geruchten over een paar nieuwe Sony Ericssons, waarvan de LT26i Nozomi naar Europa zou gaan komen. De noviteit in het design zit in de doorzichtige knoppenbalk. Ook gebruikt Sony Ericsson microsims en is er geen mogelijkheid het geheugen uit te breiden met een sd-kaart.

Nozomi

Nokia zet in op Windows Phone. Een logische optie is een Lumia 900, een high-end-variant op de Lumia 800. De 900 zou een groter scherm hebben en een betere camera aan boord hebben. Voor het overige is er weinig bekend. Microsoft zal vermoedelijk de volgende versie van Windows Phone presenteren, Tango.

Samsung en HTC kondigen waarschijnlijk weer geen toestellen aan voor de Europese markt: door de overdaad aan aankondigingen bij Samsung zou een eventuele Galaxy S III nieuwe tv's en andere hardware overschaduwen. Het is onduidelijk of LG nog iets gaat doen: het zou best kunnen dat de fabrikant zijn eerste quadcore-telefoon in de coulissen klaar heeft staan, maar er is weinig over bekend.

Camera's

De CES-electronicabeurs wordt door een groot aantal camerafabrikanten gebruikt om nieuwe compactcamera's voor te stellen, maar echt grote aankondigingen worden meestal voor de PMA- of Photokina-fotografiebeurzen bewaard. Dit jaar wordt de PMA-beurs samen met de CES gehouden en dit maakt het voor sommige fabrikanten interessant om nieuwe camera's aan te kondigen.

Nikon D4 Nikon heeft voor de CES 2012 in ieder geval zijn D4-dslr voor professionele fotografen aangekondigd. De camera is net als de eerder aangekondigde, maar pas in maart leverbare, EOS 1D X op tijd voor de Olympische Spelen in London. Mogelijk zal ook de D800 aangekondigd worden, een fullframe-camera met 36 megapixels. De introductie van beide dslr's werd al in september 2011 verwacht, maar vanwege de natuurrampen in Japan en Thailand bleek dat niet haalbaar.

Een andere zekerheid lijkt het nieuwe mirrorless camerasysteem van Fujifilm te zijn, die waarschijnlijk de naam X-Pro 1 gaat dragen. Deze krijgt net als de X100 en X10 een retro uiterlijk in meetzoekerstijl met een hybride zoeker, een aps-c-beeldsensor zonder laagdoorlaatfilter voor meer scherpte, een externe af-module en de introductie van het ilc-systeem gaat waarschijnlijk gepaard met drie lenzen, die allen van metaal zijn. Verwacht wordt dat de prijs van de X-Pro 1 met 35mm f/1,4-lens 1300 euro wordt, evenveel als een NEX-7-body.

Daarnaast verwachten we al dan niet publiek van Olympus wat vuurwerk op het gebied van m4/3-camera's waarbij 'pro' en 'waterbestendig' steekwoorden zullen zijn. Gaat Panasonic ook wat leuks tonen? In ieder geval worden van Olympus en Panasonic nieuwe compactcamera's verwacht. Ook van Canon kan verwacht worden dat ze nieuwe compactcamera's uitbrengen op de CES. Voor de rest laten we ons gewoon verrassen.

Tot slot: welke hardware nemen we mee?

Hoewel hawaiishirts, tijgerbalsem en creditcards met zeer ruime bestedingsruimtes belangrijke zaken zijn om mee te nemen naar een beurs in Las Vegas, zijn de eerste voorwerpen die we inpakken uiteraard de hardwareproducten. De last-minute-paniektoevoegingen zijn niet in deze lijst meegenomen.

De videoboys hebben twee MacBook Pro 15"-laptops met mat scherm en resolutie van 1680x1050 voor hun editwerk. De redacteuren moeten het doen met twee keer een MacBook Air 13", die lekker licht zijn en makkelijk zijn mee te nemen. Hetzelfde geldt voor de twee betaalbare Asus U31SD-notebooks, die redelijk dun en licht zijn en met de Core i3 2310M en GTS 520M voldoende rekenkracht voor redactietaken biedt. Ook hebben we het stof van de aloude Acer TimelineX 3820T geblazen en hebben we deze van een ssd voorzien zodat deze snel start en ontwaakt.

Voor het schieten van video gebruiken we twee Canon EOS 60D's met 24-105mm-, 10-22mm- en 70-200mm-lenzen. We plaatsten de dslr's op twee zware tripods van het merk Manfrotto en de microfoons met bijbehorende audiotransmitters en -receivers zijn van Sennheiser. Uiteraard hoort bij het cameraduo een set accu's, batterijen, geheugenkaarten - van 16GB - en verlichting. De redacteuren nemen naar de beursvloer een Samsung NX10, Samsung NX100, Nikon D80 en nog eens een Canon 60D, met een met Tamron 17-50 f/2.8-lens, mee.

Voor de communicatie zorgen twee iPhone 4's, een iPhone 4S, een Nokia Lumia 800, Samsung Galaxy S, Samsung Galaxy S II en twee Sony Ericsson Xperia Mini Pro's. De 3g-verbinding in de VS laten we via de Droams verlopen die we ook bij de IDF en Microsoft Build ingezet hebben.

Tenslotte zorgen een Galaxy Tab 10.1, een iPad, een iPad 2 en een Kindle voor de nodige ontspanning, terwijl de tablets ook mooi als vergelijkingsmateriaal voor de op de CES te verschijnen tablets kunnen dienen. Voor de mobiele dataopslag zorgen een externe 2,5"-1TB-hdd, een 1,8"-hdd met opslagcapaciteit van 128GB en meer dan een dozijn usb-sticks van divers pluimage, die waarschijnlijk op de CES nog flink in aantal worden uitgebreid. Ook hebben sommige nog wat treeware mee, waar ze aanvankelijk niet voor uit durfden te komen.