Inleiding
Toen Nvidia dit jaar op de Computex-beurs in Taiwan de GTX560M aankondigde, was MSI er als de kippen bij om bekend te maken dat het een gaminglaptop op basis van de nieuwe mobiele gpu zou uitbrengen.
De GT683R, zoals deze laptop is gedoopt, is niet helemaal nieuw. Het ontwerp dateert al van vorig jaar en is al voor diverse hardwareconfiguraties gebruikt. De recentste versie was de GT663R, die eind 2010 uitkwam en die voorzien was van een Core i7-quadcore en een GTX460M.
Naast de nieuwe gpu bevat de GT683R ook een nieuwe cpu: de laptop wordt aangedreven door een tweedegeneratie-Core i7 die op de Sandy Bridge-architectuur is gebaseerd. In deze review zullen we zien of de GT683R is opgewassen tegen het geweld van de nieuwste games.
Uiterlijk en indruk
Gamelaptops zijn in de regel geen muurbloempjes; fabrikanten voorzien de forse machines maar al te graag van opvallende lijnen, felle kleuren en als het even kan wat ledverlichting. De GT683R is geheel volgens die denkwijze ontworpen. Of dat een plus- of minpunt is zal ieder voor zich af moeten wegen, maar van ons had het wat soberder gemogen.
/i/1311261474.jpeg?f=imagenormal "MSI GT683R")
Als de laptop is dichtgeklapt, valt alles nog wel mee. De donkere buitenkant wordt aan de voorzijde onderbroken door horizontale roostertjes met oranje ledjes erachter. Bovenop is een MSI-logo te zien; de schermcover, die in verschillende vlakken is verdeeld, doet wel wat denken aan een stealth-vliegtuig.
De opengeklapte laptop ziet er ronduit druk uit. Er worden verschillende soorten kleuren en texturen gebruikt en met name de felrode speakers in de bovenste hoeken trekken meteen de aandacht. Het toetsenbord is zwart, rondom het touchpad is de afwerking grijs met een geschubde textuur en boven het toetsenbord is het een mengeling van deze twee.
:fill(white)/i/1311261461.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261479.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261493.jpeg?f=thumb)
Wat verder opvalt zijn de hoekige randen en de vele diagonale lijnen. Aan de bovenzijde is een reeks iconen geplaast die de status van functies als wifi of bluetooth weergeven. In het midden van die rij bevindt zich de aan-uitknop, die de vorm van een schild heeft. Het grootste deel van de laptop is glanzend afgewerkt en vingerafdrukken zullen dan ook al snel te zien zijn.
/i/1311261443.jpeg?f=imagenormal "MSI GT683R")
Zoals bijna alle gamelaptops is de GT683R een dikkerdje. De machine meet 396x269x55mm en weegt 3,5kg. Daarmee is hij nog wel geschikt voor het transport naar een lanparty, maar wie dagelijks met zijn laptop rondsjouwt kan beter verder kijken.
Hardware
De GT683R wordt aangedreven door Intels populaire Core i7 2630QM, die we ook al tegenkwamen in de Asus Lamborghini VX7 en de HP Envy 17. Deze op 2GHz geklokte Sandy Bridge-chip heeft ondersteuning voor HyperThreading en in de Turbo-modus kan een enkele core een kloksnelheid van 2,9GHz bereiken. De quadcore is gekoppeld aan 8GB ddr3-geheugen.
De GTX560M is gebaseerd op dezelfde architectuur als zijn voorganger, de 460M. De gpu heeft nog steeds 192 Cuda-cores, maar deze zijn nu op 1550MHz in plaats van op 1350MHz geklokt. De gpu beschikt over 1,5GB gddr5-geheugen.
MSI heeft ervoor gekozen om twee 7200rpm-harddisks in te bouwen en deze in een raid 0-opstelling te configureren. Het gaat om twee Scorpio Black-schijven van Western Digital met een capaciteit van 320GB.
Toetsenbord en touchpad
MSI heeft de GT683 voorzien van een chiclet-toetsenbord met een numeriek eiland. Omdat het een gaminglaptop betreft zijn de wasd-knoppen - waarmee veel games bestuurd worden - rood gemarkeerd. Ook de cursortoetsen zijn van rode pijlen voorzien, maar verder is over de indeling van het toetsenbord niet veel bijzonders te melden.
Helaas bleek het toetsenbord op verschillende plaatsen redelijk ver in te duwen. Vooral linksonder geeft het toetsenbord mee als er op de toetsen gedrukt wordt. Aan de rechterkant van het toetsenbord is dat minder het geval. MSI had deze constructie best wat steviger mogen uitvoeren.
:fill(white)/i/1311261437.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261468.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261475.jpeg?f=thumb)
Ook over het touchpad zijn we niet heel enthousiast. Met de buitenkant is niets mis: het oppervlak laat zich soepel bedienen en de twee losse toetsen hebben een ferme klik. Het probleem is de software van fabrikant Sentelic. In vergelijking met de programmatuur van concurrent Synaptics, die het gros van de notebookfabrikanten van touchpads voorziet, valt er maar weinig in te stellen. Bovendien kan er niet gewoon met twee vingers worden gescrold: Sentelic heeft zelf een scrollsysteem ontwikkeld waarbij de gebruiker een vinger op de rechter- of linkerbovenhoek moet laten rusten. Dat werkt niet erg intuïtief.
In- en uitvoer
MSI heeft niet bezuinigd op aansluitingen en alleen aan de voorkant zijn geen connectors te vinden. Aan de linkerkant vinden we twee usb 3.0-poorten, een kaartlezer en een usb 2.0-poort terug.
De achterzijde wordt onder andere gebruikt voor een vga- en een hdmi-aansluiting. Verder zitten hier een oogje voor een kensington-slot, een ethernetpoort en een esata-connector. Aan de rechterzijde ten slotte zitten de audio-aansluitingen, een tweede usb 2.0-poort en de dvd-drive.
:fill(white)/i/1311261447.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261451.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261489.jpeg?f=thumb)
De linker- en de achterkant bevatten beide een ventilatierooster. De lucht die hier de laptop verlaat, is zelfs bij zware belasting niet heel warm. Ook de geluidsproductie blijft binnen de perken.
Synthetische benchmarks
Om de prestaties van de GT683R te meten, beginnen we met een aantal synthetische benchmarks.
De GT683R eindigt bij de singlethreaded-test van Cinebench onderaan. Hoewel de Envy 17 en de Lamborghini VX7 dezelfde processor bevatten, weten deze laptops toch een iets hogere score neer te zetten.
Bij de multithreaded-test schuift de GT683R een plekje op naar boven. De verschillen met de andere laptops die een 2630QM aan boord hebben zijn nog steeds erg klein.
Cinebench bevat ook nog een OpenGL-test, waarmee de videokaart op de proef wordt gesteld. De GTX560M presteert niet slecht, al weet zijn voorganger hem in deze test nipt af te troeven. Vermoedelijk is dit te wijten aan een gebrekkige driveroptimalisatie.
Dit vermoeden wordt bevestigd als we 3DMark Vantage draaien. Deze benchmark maakt gebruik van de Direct3D-api, en de GT683R weet nu alle andere geteste laptops ver achter zich te laten.
Ook 3DMark11 maakt gebruik van Direct3D en wederom kan de GT683R zijn spierballen laten zien.
PCMark 7 gebruikt verschillende deeltests om alle hardware binnen een systeem te benchmarken. De GT683R weet een tweede plek te bemachtigen, maar moet in de M14x zijn meerdere erkennen. Reden hiervoor is de sata-600-ssd in de M14x, die flink bijdraagt aan de hogere score.
| PCMark onderdeel | Punten |
Lightweight
|
2378 |
| Productivity |
1733
|
| Creativity |
3543
|
| Entertainment |
3246
|
| Computation |
4104 |
| Storage |
2115
|
De GT683R is uitgerust met twee Western Digital Scorpio Black-harddisks in een raid 0-opstelling. Deze 2,5"-schijven hebben een capaciteit van 320GB, een cache van 16MB en een toerental van 7200rpm.
Als we het disksubsysteem testen, zien we dat de M14x met zijn ssd wederom buiten bereik blijft. Met een sequentiële leessnelheid van 178,40MBps zet de GT683R de andere machines echter wel op een flinke achterstand.
Bij het sequentieel schrijven weet de raidopstelling minder indruk te maken. Dat is waarschijnlijk te wijten aan de wat verouderde Scorpio Black-schijven, die alweer drie jaar geleden ontwikkeld zijn. De Envy 17, die van een enkele harde schijf is voorzien, weet zelfs beter te presteren.
Praktijkbenchmarks
Bij de praktijktests gebruiken we programma's uit de dagelijkse praktijk, wat een beeld moet geven hoe de laptops bij normale werkzaamheden presteren. We meten de tijd waarin de systemen een bepaalde handeling verrichten; lagere scores zijn in alle tabellen dus beter.
De GT683R heeft in Lightroom 88 seconden voor nodig om een set raw-bestanden om te zetten naar het jpeg-formaat. Alleen de 2820QM van de Alienware doet dat sneller.
In de Retouch Artist-benchmark, waarbij met Photoshop CS5 een serie bewerkingen uitgevoerd worden op een standaard testafbeelding, eindigt de MSI op de een-na-laatste plek. De verschillen met de VX7 en de Envy 17 zijn echter niet al te groot. De Alienware is hier echter bijna dertig procent sneller.
In de Premiere Pro CS5-benchmark wordt een tijdlijn met verschillende layers naar een h.264-stream in een mp4-container gerenderd. Bij deze test is de cpu duidelijk de beperkende factor: de drie laptops met een 2630QM ontlopen elkaar niet veel.
Hetzelfde beeld zien we bij Handbrake: de GT683R heeft er 73 seconden voor nodig om een videobestand naar een iPad-compatibel formaat om te zetten.
Met Quickpar repareren we een set beschadigde set rar-bestanden. Deze tool is singlethreaded, zodat de processors met een hoge kloksnelheid weer beter presteren.
De raid 0-opstelling levert bij het opstarten van Windows geen tijdswinst op. De opstarttijd van 65 seconden is weinig indrukwekkend.
Gamebenchmarks
Met de praktijk- en synthetische tests hebben we tot nu toe vooral de cpu-, geheugen- en disksnelheden getest. Om de gpu's het vuur na aan de schenen te leggen, hebben we natuurlijk ook enkele gamebenchmarks uitgevoerd.
Als we Alien versus Predator op 1920x1080 spelen, eindigt de GT683R bovenaan. De gemiddelde en minimale framerates liggen echter veel te laag om fatsoenlijk te kunnen gamen.
Door de resolutie te verlagen naar 1280x720 worden de prestaties bijna verdubbeld. Een minimum framerate van 26fps zal het speelplezier door de bank genomen niet bederven.
Ook in F1 2010 is de native resolutie net te hoog gegrepen, maar dat doen we met de Ultra-instellingen en 4xAA. De framerates kunnen met enige aanpassingen aan de instellingen dus nog verhoogd worden.
Op 1366x768 heeft de GT683R geen enkele moeite meer om met de hoogste instellingen speelbare framerates te produceren. De minimale framerate ligt al boven de 30fps.
Far Cry 2 is al een wat oudere titel en dat zien we meteen aan de resultaten. Zelfs als we op 1920x1080 alle grafische pracht en praal aanzetten en daar nog eens 4xAA op toepassen, zakt de framerate niet onder de 35 beelden per seconde.
Voor gamers die met minder met 60fps geen genoegen nemen, is een resolutieverlaging genoeg om de framerates flink op te krikken.
De gemiddelde framerate in Metro 2033 bedraagt op de maximale resolutie 33,6fps. Dat is prima, maar de sporadische dips naar 21fps zullen voor veel gamers te gortig zijn.
Wederom levert het terugschroeven van de resolutie een fikse prestatiewinst op: met een resolutie van 1280x720 is deze game prima speelbaar.
De laatste game die we testen is Stalker: Call of Prypiat. De X-Ray Engine waar de game op draait, heeft behoorlijk veel opties, maar als we alles aanvinken, is dat net even te zwaar voor de GT683R.
Op 1280x720 is de MSI weer ruimschoots tegen het spel opgewassen, ook als we alle instellingen op Extreme laten staan.
Scherm en accu
De GT683R is voorzien van een 15,6"-beeldscherm met een resolutie van 1920x1080 beeldpunten. Uit een macrofoto van de pixels blijkt dat het scherm grote overeenkomsten vertoont met het paneel van de Asus Lamborghini VX7.
Of het daadwerkelijk om hetzelfde paneel gaat kunnen we niet zeggen, maar ook de kijkhoektests laten een wel heel bekend beeld zien. Bij steeds grotere horizontale hoeken loopt de helderheid terug, terwijl de kleurweergave redelijk overeind blijft.
:fill(white)/i/1311753585.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311753586.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311753587.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311753588.jpeg?f=thumb)
Als de verticale kijkhoek meer dan 15 graden van de normaal afwijkt, zijn er grote verschillen in beeldkwaliteit te ontdekken: bij het naar achteren kantelen neemt het contrast toe, waardoor donkere elementen zwart lijken te zijn, en bij het naar voren klappen is juist een gebrek aan contrast te zien. Al met al zijn de resultaten erg vergelijkbaar met die van het niet zo vreselijk goede scherm van de Lamborghini-laptop.
:fill(white)/i/1311753628.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311753634.jpeg?f=thumb)
Als we de maximale helderheid van het scherm meten, blijkt de GT683R onderaan het lijstje te eindigen. Op het blote oog zijn de verschillen met de XPS 15z en de VX7 echter nauwelijks waar te nemen.
Met onze recentelijk vernieuwde accubenchmark kijken we hoe lang de accu in twee verschillende scenario's meegaat. Voor de eerste test wordt de schermhelderheid op de helft van het maximum gezet en laten we Firefox met behulp van een scriptje continu websites opvragen, terwijl op de achtergrond een mp3-bestand afgespeeld wordt.
De GT683R houdt het een dikke drie uur vol. Dat is iets langer dan de VX7, maar de Envy 17 doet het nog wat beter.
Bij de tweede test wordt het scherm ingesteld op maximale helderheid, terwijl herhaaldelijk een 720p-bestand wordt afgespeeld. Met een score van grofweg twee uur en drie kwartier kan onze MSI ook een wat langere film helemaal vertonen.
Het decoderen van de videostream wordt gedaan door de 560M, ook al zou dit werk prima door de igp van de Intel-cpu kunnen worden uitgevoerd. MSI heeft echter afgezien van implementatie van de Optimus-technologie, waarmee de gpu kan worden uitgeschakeld als deze niet nodig is. Daarmee zou de accuduur nog wat kunnen worden verhoogd, maar volgens de fabrikant kunnen sommige games niet vlekkeloos met deze technologie overweg. Dat zou voor een gaminglaptop niet acceptabel zijn, vindt MSI, en daar is zeker wat voor te zeggen.
Gallery en specificaties
:fill(white)/i/1311067300.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261425.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261428.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261431.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261438.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261443.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261474.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1311261485.jpeg?f=thumb)
| Merk en Type |
| Merk |
MSI |
| Type |
GT683R-231NL |
| Eerste prijsvermelding |
donderdag 2 juni 2011 |
| Technische Specificaties |
| Cpu-type |
Intel Core i7 2630QM |
| Snelheid |
2GHz |
| Moederbordchipset |
Intel Mobile HM67 |
| Geheugengrootte |
8GB |
| Geheugentype |
ddr3 (sodimm)
|
| Videointerface |
| Schermdiagonaal |
15,6" |
| Videochip |
GeForce GTX 560M |
| Video-uitgangen |
D-sub,hdmi |
| Schermresolutie |
1920x1080
|
| Opslag |
| Opslagcapaciteit |
640GB |
| Hardeschijftype |
7200rpm |
| Optische-drivetype |
blu-ray / dvd±rw dl |
| Interfaces |
| Usb/firewire |
esata, 2x usb 2.0, 2x usb 3.0 |
| Wlan |
802.11b, 802.11g, 802.11n |
| Ethernet |
1Gbps |
| Overige specificaties |
| Extra's |
cardreader, webcam |
| Besturingssysteem |
Windows 7 Home Premium |
| Gewicht |
3,5kg |
| Kleuren |
zwart |
| Bijzonderheden |
Bluetooth |
| Fabrieksgarantie |
2 jaar pickup & return |
Conclusie
MSI heeft met de GT683R een goede balans gevonden. De Asus Lamborghini VX7 en de Alienware M14x mogen dan wel luxer ogen en strakker afgewerkt zijn, ze komen niet in de buurt van de prijs-prestatieverhouding die de GT683R biedt.
Bij een gaminglaptop is de gpu een van de belangrijkste componenten en MSI heeft er goed aan gedaan om voor de GTX560M te kiezen. De nieuwe chip is niet bijster veel sneller dan de 460M, maar de extra fps maken bij veel spellen net het verschil tussen wel en niet lekker gamen.
De combinatie van een Intel Core i7 2630Qm, 8GB geheugen, twee schijven in raid 0 en de GTX560M zorgt voor een mooi, gebalanceerd geheel dat de meeste moderne games kan draaien, al zijn de zwaarste instellingen vaak net wat te hoog gegrepen.
De GT683R gaat voor nog geen 1250 euro over de toonbank, en om voor die prijs zulke krachtige hardware te kunnen leveren, heeft MSI elders bezuinigd. We zijn onder andere niet erg gecharmeerd van het touchpad en het toetsenbord had steviger gemogen. Ook het scherm weet de middenmoot niet te ontstijgen.
Gamers die per se hun games op de hoogste settings willen spelen kunnen beter op zoek naar een laptop met een GTX580M of een Radeon HD6990M, al zullen ze dan ook een stuk meer moeten uitgeven. Als je met iets minder ook genoegen neemt en als je geen aanstoot neemt aan het drukke uiterlijk, heb je aan de GT683R een prima gaminglaptop die veel waar voor je geld levert.
Pluspunten
-Snelle hardware
-Scherpe prijs
-Veel aansluitingen
Minpunten
-Weinig subtiel uiterlijk
-Matig toetsenbord en touchpad
Eindoordeel
:fill(white)/i/1311261461.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261479.jpeg?f=imagegallery)
/i/1311261493.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261437.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261468.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261475.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261447.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261451.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261489.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311753588.jpeg?f=imagegallery)
/i/1311067300.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261425.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261428.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261431.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261438.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261443.jpeg?f=imagegallery)
/i/1311261474.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1311261485.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/1306747227.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/1306747227.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1328362703.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1241511581.png?f=fpa)
/i/1306742060.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1269262417.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/292593/crop6408a3f7f1ccf_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/253921/i-see-dead-pixels.jpg?f=community){kind=tracking}
/u/402700/volkano.JPG?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/330267/crop5c4637948d685_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/107918/s1.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/305231/crop5db483f8e5c32_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/309894/cartoon%2520hoek%2520icoon.jpg?f=community){kind=small}
/u/117972/avatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/378035/crop5eea2b436f6b2_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/310169/schild-goed.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/325824/crop5eea93aa288b9.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/118685/Naamloos-2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/323857/crop632abf9d2821e_cropped.jpg?f=community){kind=small}