Inhoudsopgave
(alle onderdeelnamen zijn links die verwijzen naar dat onderdeel)Informatie van fabrikant
Specificaties (Engels)
Handleiding (Engels)
Inleiding
Naar aanleiding van m'n reviews van de Dell UltraSharp schermen en HP EliteBook laptops had MSI mij gevraagd of ik misschien ook interesse had in het reviewen van een een laptop van hun. Daar heb ik ja op geantwoord, maar op voorwaarde dat het een high-end laptop zou zijn. In eerste instantie zou dat de GT680R worden, maar omdat de GT683R toen al erg dichtbij was hebben we besloten om daar op te wachten zodat ik die kon reviewen.
Overigens zal de GT683R-231NL binnenkort alweer EOL gaan, want hij wordt namelijk opgevolgd dor de GT683-421NL, die precies dezelfde hardware zal krijgen, op de harde schijven na. Dat wordt dan namelijk 2x 500 GB in plaats van 2x 320 GB.
Doordat de redactie me voor was met een
uitgebreide review van de MSI GT683R moest ik nog wat meer m'n best doen op deze review. Ik wilde namelijk wel dat m'n review iets toevoegde en niet precies dezelfde dingen behandelde. Volgens mij is dat ook wel vrij aardig gelukt, maar dat is aan jullie om te beoordelen.
Omdat MSI de laptop levert met redelijk wat voorgeïnstalleerde software (vooral proeflicenties) heb ik de laptop geformatteerd en er een schone Windows 7 Professional SP1 64bit installatie opgezet met alle updates geïnstalleerd. Vervolgens heb ik alle noodzakelijke drivers geïnstalleerd en de Nvidia Overclock Tool en System Control Manager (die laatste twee zodat de Turbo-modus ook werkte).
Van die installatie heb ik vervolgens een image gemaakt, zodat ik iedere keer na het draaien van een paar benchmarks die image weer terug kon zetten en weer verder kon testen met een schone installatie.
Doordat ik een paar benchmarks ook had gedraaid op de fabrieksinstallatie was het duidelijk dat m'n herinstallatie niet voor niks was. Het verschil was niet heel groot, maar met de schone installatie was hij toch zo'n 3 tot 5% sneller, afhankelijk van de benchmark.
Aangezien ik geen andere gamelaptops heb getest die ook maar in de buurt komen van de GT683R qua prestaties, heb ik voor het vergelijken van de prestaties de
HP EliteBook 8560w gebruikt die ik had getest voor het laptopproject van Universiteit Twente. Ik vond dit aan één kant ook wel een leuke vergelijking. De GT683R is een high-end gamelaptop en de 8560w een high-end mobile workstation. Allebei zijn één van de topmodellen van hun klasse, maar toch zijn ze heel verschillend.
Als laatste wil ik nog even gebruik maken van deze inleiding om Terw_Dan nogmaals bedanken voor het mogen gebruiken van zijn
Benchbakker. Daardoor zien alle benchmarkresultaten er mooi en overzichtelijk uit en het scheelde mij heel veel tijd.
Aanzichten van laptop
(afbeeldingsbeschrijvingen in de Lightbox)
Algemene indruk
Toen ik de laptop uitpakte was het vooral even wennen. Op zich vind ik de GT683R wel een mooie laptop, maar het is niet echt mijn smaak en het is ook een compleet andere laptop dan de laptops waar ik normaal gesproken naar kijk.
De GT683 is een stuk meer in het oog springed, flashy, terwijl de HP EliteBook 8560w (om maar even een voorbeeld te noemen) een veel simpelere en zakelijkere vormgeving heeft. Je zou het kunnen zien als een Ferrari met een Bentley vergelijken.
Wat ik overigens wel jammer vond is dat de behuizing niet echt degelijkheid uitstraalde. Er zijn meerdere plaatsen waar de behuizing naar mijn mening vrij ver door veert zonder al teveel kracht te zetten. Wat ook opviel is dat de laptop nog iets groter is de 8560w (die voor een 15.6" laptop al groot is) en ook nog wat zwaarder, ondanks dat de behuizing van plastic, terwijl die van de 8560w van metaal is. Dat gewicht is waarschijnlijk vooral te wijten aan de RAID 0 configuratie.
Gelukkig werd dat allemaal gecompenseerd toen ik de laptop opstartte en de eerste benchmarks ging draaien. De prestaties heb ik echt helemaal niks over te klagen. Ik was al onder de indruk van de prestaties van de 8560w, maar de GT683R gaat daar nog eens in vrijwel alle gevallen (met een behoorlijke marge) overheen.
Featureset
De featureset van deze laptop is zeer goed. Er zit één van de snelste videokaarten in die je in een laptop kan krijgen en ook één erg snelle processor. De RAID 0 configuratie is misschien nog wel meer verantwoordelijk voor de goede prestaties.
Met 4 USB aansluitingen en eSATA kan je in de meeste gevallen wel al je randapparatuur aansluiten op deze laptop zonder USB hubs te gebruiken. Verder kan je externe beeldschermen aansluiten via HDMI of VGA.
Ook zit er een webcam+mic en een kaartlezer in en Dynaudio speakers die voor een laptop toch vrij goed geluid geven (mist wat bass, maar verder niet zoveel over te klagen). Het scherm met een resolutie van 1920x1080 pixels maakt het af.
Uitgebreide specificaties
• Processor: Intel Core i7 2630QM -
4 cores, HT, 2.00 GHz, C2, 6MB cache, 32nm (
specs) (
benchmarks)
• Geheugen: 2x 4GB PC3-10600-1333MHz-CL9, Elixer M2S4G64CB8HD5N-CG, 1.5V, non ECC,
datasheet
• Videokaart: Nvidia GeForce GTX 560M -
GF116 GPU, 40nm, 1.5 GB GDDR5 (
specs)
• Harde schijf: 2x
Western Digital Scorpio Black WD3200BEKT in RAID0 -
2x 320GB, 7200RPM, 16MB (
specs)
• Moederbord: MSI GT683R met
Intel HM67 chipset en 4x DDR3 SODIMM geheugenslots
• Scherm: 15,6" 1920x1080 LG Display LP156WF1-TLC1 -
TN, 6bit, glossy, 220 cd/m² (
datasheet)
• Optische drive: Pioneer DVR-TD10RS, SATA-150,1.5MB buffer (
datasheet)
• Audiochip: Realtek ALC892 HD Audio @ Intel Cougar Point Platform Controller Hub (
datasheet)
• LAN NIC: Realtek RTL8168 Gigabit ethernet PCI-E
• WLAN NIC: Intel Centrino Wireless-N 130 -
802.11a/b/g/n, tot 150Mbps (
specs)
• Touchpad: Synaptics PS/2 port multi-touch Touchpad 82 x 50 mm
• Accu: MSI BTY-M6D -
9 cells 87Wh Li-ion accu, 11.1V 7800mAh, 171.5 x 81 x 20 mm, 480g
• Voeding: 100-240V AC 50/60Hz ingang, 19.5V DC 7.7A uitgang, max 150W, 160x80x40 mm, 770g + 185g netsnoer
• Besturingssyteem: Windows 7 Home Premium 64bit NL
• Afmetingen: 39,6 x 26,9 x 5,5 cm
• Gewicht: ca. 3.5 kg (ca. 4.5 kg inclusief adapter en netsnoer)
Aansluitingen:
- achter
- Voeding
- RJ-45 gigabit LAN
- VGA
- HDMI
- eSATA
- links
- rechts
- 1x USB 2.0
- Line-in 3,5mm mini-jack
- Mic 3,5mm mini-jack
- Line-out 3,5mm mini-jack
- Headphones 3,5mm mini-jack
Extra:
- SD(XC) / MMC / MS / XD kaartlezer
- geïntegreerde HP Bluetooth 3.0+HS module
- HD webcam met microfoon
Laptop opengeschroefd
(afbeeldingsbeschrijvingen in de Lightbox)
Prestaties
De prestaties zijn het hét selling point van deze laptop. Aangezien ik de 8560w voor dit onderdeel al 5 sterren had gegeven kom ik voor de GT683R eigenlijk een ster te kort. Als je het verschil in prestaties bekijkt verdient deze laptop namelijk wel 6 sterren voor dit onderdeel.
De GT683R moet alleen het onderspit delven met OpenGL, wat je goed kan zien in het onderdeel
CAD & DCC en ook in het onderdeel 3D van de
MATLAB benchmark en het OpenGL onderdeel van
Cinebench R10 en
Cinebench R11.5.
In vrijwel alle andere gevallen is de GT683R een stuk sneller.
De prestaties van het systeem als geheel heb ik getest met Futuremark PCMark Vantage Advanced, Futuremark PCMark 7 Advanced en PassMark PerformanceTest 7.0 64bit. Bij beide versies van PCMark had ik alle suites geselecteerd en verder alle instellingen standaard. Bij PerformanceTest had ik ook niks aan de instellingen veranderd.
PCMark Vantage
PCMark 7 Advanced
PassMark PerformanceTest 7.0 64bit
CAD & DCC
CAD (Computer Aided Design) en DCC (Direct Content Creation) prestaties heb ik getest met
SPECviewperf 11 64bit. Dit is een benchmark die de prestaties van een aantal CAD en DCC programma's test:
CATIA V5 R19
EnSight 8.2
Lightwave 9.6
Maya 2009
Pro/ENGINEER Wildfire 5.0
Solidworks 2009 SP2
Siemens Teamcenter Visualization Mockup Viewset
Siemens NX 7
Resultaten op 1920x1080
Processor
MATLAB R2011a 64bit Benchmark
Cinebench R10 64bit
Cinebench R11.5 64bit
Super Pi Mod v1.5 XS
wPrime 2.03
WinRAR 4.01 64bit
Linpack met LinX GUI
Linpack is een variant van een benchmark die vooral wordt gebruikt om de snelheid van supercomputers te testen. Hij wordt op PC's vooral gebruikt voor stresstesten, maar je kan hem ook als benchmark gebruiken om de rekensnelheid van de processor in GFLOPS te bepalen (
floating point operations per second)
Ik heb de GT683R 6 loops laten draaien van deze benchmark. Het beste resultaat werd behaald in de twee loop met een snelheid van 29.7272 GFLOPS.
Geheugen
Het geheugen heb ik getest met de geheugenbenchmarks van AIDA64 Extreme 1.8.0
Geheugen leesprestaties: 15445 MB/s
Geheugen schrijfprestaties: 14888 MB/s
Geheugen kopiëren: 17340 MB/s
Geheugenvertraging: 56.1 ns
Harde schijf
De harde schijf is een zeer belangrijk onderdeel in een laptop, aangezien dit onderdeel vrijwel altijd de bottleneck vormt van het systeem. Gelukkig heeft de GT683R daar met de RAID 0 array van WD Scorpio Black schijven niet zo'n last van. Het is niet zo snel als een SSD, maar wel veel sneller dan een enkele harde schijf.
Het testen van de snelheid van de harde schijf heb ik gedaan met HD Tune Pro v4.60, Crystal DiskMark 3.0.1b en ATTO Disk Benchmark v2.46.
HD Tune Pro 4.60
Crystal Disk Mark 3.0.1b x64
ATTO Disk Benchmark 2.46
Videokaart
Specificaties en features van de videokaart
De videokaart in deze laptop is een
Nvidia GeForce GTX 560M met een GF116 GPU. Het is een type B MXM formfactor videokaart voor laptops met 192 CUDA cores. De GPU loopt op 1550 MHz en het geheugen op 1250 MHz (maar DDR, dus eigenlijk 625 MHz). De kaart werkt via een PCI-E 2.0 x16 bus interface, wordt op 40nm gefabriceerd, ondersteunt DirectX 11 en OpenGL 4.1 en heeft 1.5 GB GDDR5 dedicated videogeheugen (60.0 GB/s bandbreedte) met 192bit geheugenbus tot zijn beschikking.
Kloksnelheid afhankelijk van modus
De kloksnelheid van de Nvidia GeForce GTX 560M is afhankelijk van of de adapter is aangesloten, de GPU-belasting en of Turbo-modus actief is. De GPU heeft twee standen voor erg lage belasting, de eerste voor als de GPU echt niks te doen heeft en de tweede bij lichte belasting. Die tweede stand is tevens de maximale stand op de accu.
| Onderdeel | Idle low | Idle mid / accu | Standaard | Turbo |
|---|
| GPU Core clock | 50.6 MHz | 205 MHz | 776.3 MHz | 810 MHz |
| GPU Memory clock | 67.5 MHz | 162 MHz | 625 MHz | 625 MHz |
| GPU Shader clock | 101 MHz | 405 MHz | 1550 MHz | 1627 MHz |
| VDDC | 0.82 V | 0.82 V | 1.00 V | 1.00 V |
Futuremark 3DMark Vantage Advanced
Het testen van de prestaties in games van deze videokaart heb ik gedaan met Futuremark 3DMark Vantage Advanced en Futuremark 3DMark '11 Advanced (voor prestaties met CAD & DCC zie:
Specviewperf 11 benchmark).
Zonder turbo:
Met turbo:
Futuremark 3DMark 11 Advanced
Ik heb eerst 3DMark '11 Advanced in de Performance-stand gedraaid
En vervolgens ook nog eens in de Xtreme-stand
Far Cry 2
Ik heb de prestaties in Far Cry 2 getest door gebruik te maken van de Far Cry 2 Benchmark Tool. Ik game zelf namelijk niet, ik had deze game samen met Metro 2033 en Crysis aangeschaft voor het testen van de laptop, omdat deze games toch niet zoveel kosten en vaak worden gebruikt als benchmark.
Aangezien ik van te voren geen idee had hoe de GT683R het zou doen ben ik maar gewoon een beetje gaan spelen met de instellingen om zoveel mogelijk eye-candy te krijgen met nog acceptabele framerates.
Ik had de "Ranch long" benchmark gebruikt, die duurt 284 seconden en biedt voldoende diversiteit om een representatief resultaat te geven voor de prestaties in het spel. Om een nauwkeuriger resultaat te krijgen had ik de benchmark ingesteld op 5 loops.
De overige instellingen staan in de afbeelding hieronder.
Zoals je kan zien heb ik de resolutie ingesteld op 1920x1080 @ 59 Hz. Ik had deze eerst op 60 Hz staan, maar dit zorgde voor tearing in de benchmark. VSync loste dat probleem op, maar verpeste de framerates. Vervolgens had ik het ingesteld op 59 Hz en toen was het probleem ook verholpen en waren de framerates wel acceptabel.
Hieronder staat een grafiek met de gemiddelde framerate van de 5 loops van de run met 4x AA en de Turbo-modus ingeschakeld. Het minimum van 21.19 fps klinkt niet erg goed, maar zoals je kan zien is dat een uitschieter. De framerate komt nog geen 5 seconden onder de 30 fps uit en het gemiddelde ligt iets onder de 50 fps. Dat lijken mij prima speelbare framerates. Die ene uitschieter naar beneden neem ik dan maar voor lief, je krijgt er eye-candy voor terug.
Met 8x AA zijn de framerates naar mijn mening net iets te laag om nog lekker speelbaar te zijn. Bovendien voegt het toch vrij weinig toe. Een 15.6" 1920x1080 scherm heeft een pixelpitch van 0.17925 mm, de lineaire pixeldichtheid is dan 141.7 ppi. Dat is al zo scherp dat kartelrandjes er ook zonder anti aliasing al vloeiend uit zien. Het verschil tussen 4x AA en 8x AA zullen de meeste mensen echt niet kunnen zien op dat scherm.
Metro 2033
Ook bij Metro 2033 heb ik de standaard meegeleverde benchmarktool gebruikt. Vergeleken met de Far Cry 2 benchmarktool valt die erg tegen. Je kan maar kiezen uit één benchmark die slechts één minuut lang is per run en je hebt ook lang niet zoveel instelmogelijkheden.
Ik had het aantal loops laten staan op 5, en heb de gemiddelde waarden van die 5 loops genomen (die geeft de benchmark automatisch).
Jammer genoeg werkte de fps grafiekjes niet, dus heb ik zelf van één van de loops van de run met turbo uitgeschakeld de csv in Excel geopend en er een grafiekje van gemaakt.
Ik wilde namelijk zelf even kijken hoeveel van die negatieve uitschieters er waren. Zelfs met erg lage instellingen is de minimum framerate namelijk erg laag, dus misschien zit er ergens een foutje in de benchmark. Zoals je in het resultaat hieronder wel kan zien:
Crysis
Crysis is alweer bijna drieënhalf jaar oud, maar toch is het nog steeds een vrij zware game. Dat is vooral te zien aan de runs met het detaillevel op very high. Zelfs met de Turbo-modus aan heeft de GTX 560M moeite om speelbare framerates neer te zetten. Overigens zat het minimum iedere keer op dezelfde plaats in de benchmark, waarschijnlijk gewoon een zwaar stukje. Als ik de fps teller zo bekeek tijdens het benchmarken bleef de framerate erg constant rond de waarde die er uiteindelijk ook als gemiddelde uitkomt.
Voor Crysis heb ik ook weer een benchmarktool gebruikt om de prestaties te testen.
Scherm
Omdat beeldschermen toch een beetje m'n specialiteit zijn heb ik het scherm van de GT683R uitgebreid getest. Bovendien kon ik dan meteen m'n nieuwe testapparatuur uittesten.
Het scherm presteert jammer genoeg wisselend. De resolutie is zeer goed, het beste wat je op dit moment kan krijgen op dit formaat en het kleurbereik, het contrast en de maximale helderheid zijn ook niet slecht voor een laptop. Maar het scherm presteert een stuk minder goed op de vlakken ghosting, witbalans en kijkhoeken. Als totaaloordeel geef ik voor dit onderdeel daarom maar een voldoende.
Specificaties van scherm
Paneel: LG Display LP156WF1-TLC1 (6bit TN) (
datasheet)
Afmetingen actief deel: 344.16 x 193.59 mm, diagonaal 394.87 mm (15.55")
Totale afmetingen: 359.3 x 209.5 x 5.7 mm, diagonaal 415.9 mm (16.37")
Pixelpitch 0.17925 mm (141.70 ppi)
Maximale helderheid wit: 185 cd/m² (minimaal) / 220 cd/m² (gemiddeld)
Contrast: 400:1 (minimaal)
Reactietijd: 8 ms rise+fall
Backlight: White LED
Kijkhoeken (CR>10):
- links/rechts: 60° minimum
- onder/boven: 50° minimum
Het opgegeven kleurbereik is terug te vinden in het onderdeel
Kleurbereik.
Ghosting
Aangezien dit een gamelaptop is, heb ik vanzelfsprekend de ghosting getest van het scherm. Dit heb ik getest door met m'n
Canon EOS 600D +
Canon EF-S 55-250mm f/4-5.6 IS foto's te maken van PixPerAn met de volgende instellingen:
- 250 mm
- f/5.6 (45 mm)
- 1/4000 s (250 μs)
- ISO-6400
In totaal heb ik 28 foto's geschoten met deze instellingen en jammer genoeg was op alle 28 afbeeldingen ghosting te zien. Met die sluitertijd kan dat niet aan de camera liggen en met dat aantal kan het ook niet zo zijn dat hij op iedere foto precies op dat moment tussen twee frames schakelde. Het is dus echt ghosting.
Ik vind dat toch wel erg jammer. Met een gamelaptop van deze prijs had daar toch wel wat beter op gelet mogen worden.
De onderstaande foto geeft een goed beeld van de ghosting. Je kan duidelijk een ghost zien en je ziet zelfs nog vaag iets van een tweede ghost (vooral als je op de foto klikt voor een grotere versie).
Kleurbereik
Het kleurbereik van het scherm heb ik getest met de
X-Rite i1Pro spectraalfotometer in combinatie met ChromaPure Professional 2.2.3. De output van ChromaPure is met dit onderdeel vrij ruw (als in raw data), maar dat vind ik zelf juist wel fijn, want daardoor kan je er ook zelf aan rekenen.
| Kleur | Gemeten | Door LG opgegeven |
|---|
| Nauwkeurigheid ± 0.030 |
| x-coördinaat | y-coördinaat | x-coördinaat | y-coördinaat |
| Wit | 0.303 | 0.314 | 0.313 | 0.329 |
Primaire kleuren |
| Rood | 0.607 | 0.348 | 0.617 | 0.349 |
| Groen | 0.311 | 0.591 | 0.313 | 0.595 |
| Blauw | 0.151 | 0.054 | 0.151 | 0.056 |
Secundaire kleuren |
| Geel | 0.416 | 0.506 |
| Cyaan | 0.225 | 0.305 |
| Magenta | 0.299 | 0.149 |
Resulterend kleurbereik |
| NTSC | 62.53% | 64.38% | relatief |
| sRGB | 88.08% | 89.96% | dekking |
| Adobe RGB | 65.30% | 67.30% | dekking |
ChromaPure geeft zelf ook een visualisatie van het kleurbereik, namelijk het onderstaande plaatje. De rondjes zijn de gemeten waarden en de vierkantjes zijn de waarden van sRGB. Zoals je kan zien zijn blauw en geel vrijwel perfect en wit zou ook nog wel redelijk goed te krijgen zijn met een kalibratie.
De twee afbeeldingen hieronder heb ik zelf gemaakt met de gemeten waarden en hier is wat duidelijker het kleurbereik op te zien. Op de eerste afbeelding is ook meteen duidelijk te zien waarom je rood, groen, cyaan en magenta niet goed kan krijgen: het kleurbereik is te klein.
Op deze afbeelding kan je goed zien dat het paneel vrijwel hetzelfde kleurbereik heeft als wat wordt opgegeven door LG. Aan de resultaten in de tabel kan je ook duidelijk zien dat het paneel ruim binnen de marges zit.
Ik moet zeggen dat het kleurbereik voor een laptop nog best wel aardig is, 64.38% NTSC is hoger dan gemiddeld (en de 62.53% NTSC die ik gemeten heb ook nog). Maar als je het vergelijkt met een beetje redelijk desktop scherm is het waardeloos (laat staan wanneer je het met een echt goed scherm vergelijkt). Onder andere vanwege het kleurbereik is het scherm onbruikbaar voor werkzaamheden waarbij kleurechtheid van belang is, zoals fotobewerking.
Contrast & Helderheid
Het contrast heb ik gemeten met de
X-Rite i1Display Pro colorimeter in combinatie met ChromaPure Professional 2.2.3. Voor de mensen die zich afvragen waarom ik niet de i1Pro spectraalfotometer heb gebruikt: die is minder nauwkeurig met helderheid meten. Dat komt doordat de i1Pro een sensoropening heeft van 4.5 mm en de i1Display Pro één van 24 mm met een sterke lens om zoveel mogelijk licht op de sensor te focussen.
Als meetmethode heb ik de ANSI checkerboard methode gebruikt. Hierbij maak je gebruik van een 4x4 checkerboard beginnend met zwart (linksboven). Het contrast wordt vervolgens berekend door de gemiddelde helderheid van de 8 witte vakken te delen door de gemiddelde helderheid van de 8 zwarte vakken. Dit heb ik getest met de helderheid op 50% en met de helderheid op 100%. In de tabellen hieronder staan zowel de gemiddelde helderheid van zwart en wit als het resulterende contrast.
| 50% helderheid |
| Gemiddelde helderheid zwart | 0.137 cd/m² |
| Gemiddelde helderheid wit | 107.058 cd/m² |
| ANSI checkerboard contrast | 781:1 |
| 100% helderheid |
| Gemiddelde helderheid zwart | 0.307 cd/m² |
| Gemiddelde helderheid wit | 228.772 cd/m² |
| ANSI checkerboard contrast | 745:1 |
Zoals je kan zien voldoet het scherm op dit vlak ruimschoots aan de opgegeven specificatie: een minimum contrast van 400:1.
Ook heb ik de helderheid gemeten van een volledig wit scherm voor 50% en 100% helderheid in het midden van het scherm.
| Helderheid volledig wit scherm |
| 50% | 118.276 cd/m² |
| 100% | 250.109 cd/m² |
Witbalans
Omdat het bij de witbalans weer om spectrale eigenschappen gaat heb ik hiervoor weer de i1Pro gebruikt.
Bij de witbalans kijk je naar de kleurtemperatuur van wit en ook naar de kleurtemperatuur van de grijswaarden. De kleurtemperatuur zou 6503.6 K moeten zijn (afgerond 6500 K), de bijbehorende kleurcoördinaten zijn Wx 0.31271 en Wy 0.32902 (afgerond 0.313 en 0.329), wat overeenkomt met het standaard witpunt
D65.
Dat geldt niet alleen voor wit, maar voor alle grijswaarden. Spectraal gezien zouden die namelijk exact hetzelfde moeten zijn, alleen de helderheid verschilt.
Bij dit scherm is dat zeker niet het geval. Je kan hier duidelijk het effect zien van goedkope White LED backlighting. White LED's geven namelijk niet echt wit licht, maar blauw licht. Het licht wordt vervolgens wit gemaakt door de LED te coaten met gele fosfor, maar dat geeft een helemaal niet zo'n goed wit. Rood en groen zijn dan minder verzadigd en liggen allebei te dicht bij geel (wat je bij het onderdeel
Kleurbereik vooral op de tweede afbeelding goed kan zien).
Het gevolg is dat de kleurtemperatuur veel te hoog is, zoals je goed kan zien in de onderstaande tabel:
| Grijswaarde | x-coördinaat | y-coördinaat | Kleurtemperatuur in Kelvin |
|---|
| 10% | 0.253 | 0.232 | 29643 |
| 20% | 0.253 | 0.239 | 24912 |
| 30% | 0.253 | 0.241 | 23580 |
| 40% | 0.255 | 0.245 | 21357 |
| 50% | 0.257 | 0.248 | 19487 |
| 60% | 0.261 | 0.254 | 17080 |
| 70% | 0.266 | 0.261 | 14601 |
| 80% | 0.273 | 0.272 | 11950 |
| 90% | 0.284 | 0.287 | 9591 |
| 100% | 0.304 | 0.314 | 7210 |
In de onderstaande afbeelding kan je goed zien dat blauw zwaar oververtegenwoordigd is, alleen bij 100% helderheid valt het nog wel mee.
Gamma
De gammawaarde bepaalt de verhouding in helderheid van de grijswaarden onderling. Na witbalans is dit het belangrijkste onderdeel van beeldschermkalibratie.
Een te lage gammawaarde geeft meer schaduwdetail, maar zorgt voor een lager contrast tussen de grijswaarden onderling. Een te hoge gamewaarde vermindert schaduwdetail en maakt het contrast te hoog. Voor een uitgebreidere uitleg en visualisering verwijs ik naar de
Wikipedia pagina hierover.
Dit onderdeel heb ik weer met de i1Display Pro getest, omdat het nu weer om de helderheid gaat en de spectrale eigenschappen niet echt van belang zijn.
Op de onderste twee afbeeldingen kan je zien dat de gammawaarde iets te hoog is, zo'n 2.3 gemiddeld.
De gemeten waarden staan in de onderstaande tabel. In de laatste kolom staat de gewenste helderheid voor gamma 2.2 en de gemeten helderheid van wit (met die twee wordt de helderheid van de overige grijswaarden berekent).
| Grijswaarde | Helderheid | Gamma | Gewenste helderheid voor gamma 2.2 |
|---|
| 5% | 0,44 | 2,11 | 0,33 |
| 10% | 1,24 | 2,29 | 1,52 |
| 15% | 3,10 | 2,29 | 3,71 |
| 20% | 5,89 | 2,31 | 6,99 |
| 25% | 9,51 | 2,33 | 11,42 |
| 30% | 14,52 | 2,33 | 17,06 |
| 35% | 20,60 | 2,34 | 23,95 |
| 40% | 27,93 | 2,35 | 32,13 |
| 45% | 32,31 | 2,41 | 41,63 |
| 50% | 45,12 | 2,42 | 52,49 |
| 55% | 57,16 | 2,41 | 64,73 |
| 60% | 70,92 | 2,4 | 78,39 |
| 65% | 85,22 | 2,41 | 93,48 |
| 70% | 102,91 | 2,39 | 110,04 |
| 75% | 123,02 | 2,34 | 128,07 |
| 80% | 145,38 | 2,27 | 147,61 |
| 85% | 166,60 | 2,28 | 168,67 |
| 90% | 190,63 | 2,23 | 191,27 |
| 95% | 219,26 | 1,86 | 215,43 |
| 100% | 241,17 | | 241,17 |
Kijkhoeken
De kijkhoeken heb ik getest door van een standaard Windows 7 bureaubladachtergrond vijf foto's te maken, één recht van voren en van boven, onder, links en rechts allemaal ook één.
Aan het resultaat is duidelijk te zien dat het om een TN paneel gaat (maar dat wisten we natuurlijk al). Vanaf de zijkanten blijven de kleuren redelijk goed, maar heb je last van een sterke gammaverschuiving, waardoor eigenlijk al het contrast wegvalt. Als je het vergelijkt met de foto recht van voren lijkt het alsof dat beeld is gemend met een 50% grijs afbeelding. Het is allemaal een stuk doffer, donkere kleuren worden lichter en lichtere kleuren donkerder.
Van bovenaf gezien wordt het beeld duidelijk lichter en krijg je al enigszins te maken met inverse kleuren (vooral te zien aan de wolken). Van onderaf gezien wordt het beeld een stuk donkerder en krijg je al snel heel erg last van inverse kleuren, maar dat zijn we eigenlijk al wel gewend van TN.
Backlight bleeding
De backlight bleeding heb ik getest door een foto te maken van een zwart scherm in een compleet verduisterde kamer. Aan het resultaat is te zien dat er sprake is van een beetje backlight bleeding middenonder, maar voor de rest is het redelijk egaal.
Geluidskwaliteit
Met de gebruikte
Dynaudio speakers kon ik moeilijk niks zeggen over de geluidskwaliteit. Ik had in het onderdeel
Aaanzichten al een foto geplaatst van de linker speaker en die zet ik hier schaamteloos nog een keer neer
Dynaudio is een Deense speakerfabrikant die vooral high-end audiofiele speakers bouwt: losse speakers om aan te sluiten op je versterker / AV receiver beginnen bij zo'n €400 per speaker en gaan door tot boven de €35.000 per speaker.
Ze leveren ook speakers aan Volkswagen en Volvo en hebben dus ook de speakers voor een aantal MSI notebooks gemaakt.
Om de kwaliteit van het geluid te testen heb ik een aantal nummers afgespeeld met VLC waarvan ik goed weet hoe ze moeten klinken. Ik moet zeggen dat ik erg verrast was met het geluid dat er uit kwam. De geluidskwaliteit vond ik goed genoeg om er gewoon muziek op te luisteren op een normaal volume (iets wat ik met nog geen andere laptop heb gehad) en het bleef ook nog behoorlijk goed als je in VLC en Windows het volume op 100% zette. Tot 125% in VLC klonk ook nog wel redelijk, daarboven kreeg je al snel last van clipping in de hardere stukken.
Het enige wat een beetje tegen viel was de bas. Maar dat was niet echt een verrassing met speakertjes van waarschijnlijk nog geen 20 mm in doorsnede (de grill-opening is 25 mm, maar de speaker is kleiner).
Ik had ook nog de nummers beluisterd met m'n
Sennheiser HD 595 via de headphone-out. Dat klonk toch nog wel beter, maar dat kwam vooral door de veel betere bassweergave. In het midden en hoog was het verschil beduidend kleiner.
Ergonomie
Ik kan hier wel het hele verhaal wat ik bij dit onderdeel heb gezet in
m'n review van de 8540p gaan herhalen, maar ik denk dat het handiger is als ik gewoon een link plaats,
dus bij deze.
Heel kort samen gevat: een laptop is eigenlijk nooit ergonomisch, dus werk je lang achter elkaar gebruik dan een laptopsteun en een los toetsenbord en muis.
Als ik de ergonomie van deze laptop vergelijk met bijvoorbeeld de
HP EliteBook 8560w, dan doet deze het net iets beter. De voorkant van de laptop is lager, die is namelijk 21.5 mm hoog en de rand is iets afgerond, zodat je een stuk comfortabeler je handpalmen kan laten rusten op de handpalmrust.
Verder is de achterkant van de laptop iets hoger dan de voorkant, ik heb dat verschil opgemeten met een schuifmaat en gekeken over welke lengte je dat verloop hebt en kwam erachter dat de hoek waarmee het oploopt precies 5° is. Zo'n lichte hoek zorgt ervoor dat je polsen in een natuurlijkere hoek zitten tijdens het typen, dus dat is ook een pluspunt.
Het toetsenbord van de GT683R vind ik iets minder fijn typen dan dat van de 8560w, maar ik weet eigenlijk niet precies waarom. Misschien doordat het toetsenbord van de GT683R toch wel wat doorveert tijdens het typen, terwijl de 8560w daar helemaal geen last van had (daar moest je echt op leunen voordat het doorveerde).
Wat ik wel een pre vind is dat dit toetsenbord normale pijltjestoetsen heeft, wat eigenlijk ook wel nodig is op een gamelaptop. Dat gaat overigens wel ten koste van de breedte van de rechter Shift-toets en de 0-toets van het numpad, maar dat is denk ik een minder groot probleem dan die kleine pijltjestoetsen van de 8560w.
Waar de 8560w het dan weer beter doet is de touchpad. Die heeft namelijk een touchpad van 109.5 x 50 mm, waar de GT683R maar een touchpad van 82 x 50 mm heeft. Doordat het touchpad smaller is heb je iets meer last ervan dat hij niet in het midden zit van de laptop vanwege het numpad. Maar verder is het verschil niet echt groot, omdat vooral de hoogte uitmaakt en die is gelijk.
Bouwkwaliteit en robuustheid
De bouwkwaliteit vind ik denk ik wel het grootste minpunt van deze laptop, hoewel, het is eigenlijk meer de degelijkheid die tegen valt.
Als je een laptop koopt van €1225 verwacht je toch niet alleen maar snelheid, je verwacht dan ook kwaliteit. Bij deze laptop vind ik dat een beetje tegen vallen, hij verschilt in dat opzicht namelijk niet van de gemiddelde €600 laptop.
Als je bouwkwaliteit ziet als sterkte, de mate van kracht die nodig is voor falen (scheuren, breuken, andere blijvende vervormingen) en degelijkheid als stijfheid, de mate van weerstand tegen elastische vervormingen, dan valt vooral de degelijkheid erg tegen.
Waar je ook kracht zet op de behuizing, het veert eigenlijk altijd behoorlijk door. De zwakste plekken zijn tussen de power-knop en het toetsenbord in, links van het touchpad en het stuk rechts van toetsenbord boven de DVD-drive. Vooral die stukken zouden wel wat degelijker uitgevoerd mogen worden.
Hoeveel kracht er nodig is om het echt stuk te maken is een beetje lastig in te schatten, maar het is wel overduidelijk dat ik niet net zoals met de 8560w op de laptop kan gaan staan. Om toch iets van een test te hebben heb ik er 67 kg op gelegd met het scherm ingeklapt en een opgevouwen handdoek er op om te compenseren voor de oneffenheden van de backcover van het scherm en te beschermen tegen deuken en krassen.
Vervolgens ben ik nog een klein beetje op de gewichten gaan leunen, maar dat voelde niet echt solide en de laptop ging dan ook al snel kraken. Wat naar mijn mening wel bevestigde dat ik er inderdaad niet op kon gaan staan.
Statische belasting trekt de laptop dus wel behoorlijk goed, maar het is dan ook meer de schokbelasting waar ik bang voor ben. Dat ga ik daarom ook maar niet testen. De 8560w heb ik twee keer laten vallen en ik heb er ook een paar keer behoorlijk hard op geslagen, maar ik ben bang dat als ik dat met de GT683R doe ik hem echt sloop.
Wat vaak ook een zwak punt is zijn de scharnieren en ook de behuizing van het scherm is niet altijd even stevig. Ik daarom de laptop opgepakt bij de bovenkant van het scherm, zoals op de foto hieronder, en heb de laptop toen een beetje op en neer geschud. Dat ging goed bij de GT683R, maar bij de 8560w en de Lenovo T520 voelde het toch een stuk steviger aan.
Warmteproductie en stabiliteit
Om de warmteproductie en stabiliteit van het systeem te testen had ik een vrij extreme stresstest samengesteld:
FurMark 1.9.0 @ 1920x1080 8x MSAA, Burn-in, Xtreme burn-in op het laptopscherm
Prime95 In-place Large FFT's
HD Tune Pro v4.60 (4x: één voor RAID volume en drie om ook nog eens tegelijk 3 USB sticks te stressen)
Nero DiscSpeed 4 met een lange CD (78 minuten) in de DVD drive
Matlab 2011a standaardbenchmark
Internet Explorer videoclip afspelen van youtube met volume maximaal en paar grote programma's van de universiteitsservers downloaden (samen zo'n 20 GB)
Helderheid scherm maximaal
M'n Dell U2711 aangesloten op de VGA poort @ 2048x1152
Accu eerst tot ongeveer 50% ontladen, zodat die ook nog eens tegelijk opgeladen moest worden
Op die manier kreeg ik het voor elkaar om op z'n top 200.9 W (203.8 VA, power factor cos phi 0.99) uit het stopcontact te trekken en werd de adapter 83 graden volgens m'n digitale thermometer.
De temperatuur van m'n kamer was tijdens het testen iedere keer rond de 22°C. De temperaturen van de onderdelen heb ik gemeten met AIDA64 Extreme 1.8.0 en in sommige gevallen kon ik het controleren met andere programma's. De temperatuur van de GPU kon ik bijvoorbeeld ook met GPU-Z en FurMark controleren.
Jammer genoeg zorgt de combinatie van FurMark (of MSI Kombustor) + willekeurige CPU stresstest ervoor dat de CPU gaat throttlen. Dus echt goed stressen wilde niet. In normale benchmarks heb ik geen problemen gehad hiermee.
Dit was overigens één van de eerste dingen die ik had getest en ik had het probleem meteen doorgegeven aan MSI. Er wordt nu gekeken of toekomstige high-end gamelaptops niet beter met een 180 W adapter uitgerust kunnen worden.
In de tabel hieronder staan de temperaturen die ik heb gemeten tijdens het stresstesten. De temperatuur van de harde schijf kon ik jammer genoeg niet meten, ik denk dat dat komt doordat het een RAID 0 volume is van twee fysieke schijven.
| Onderdeel | Temperatuur |
|---|
| Moederbord | 27 |
| CPU | 29 |
| CPU Package | 87 |
| CPU IA cores | 87 |
| CPU GT cores | 80 |
| CPU #1 | 85 |
| CPU #2 | 85 |
| CPU #3 | 84 |
| CPU #4 | 83 |
| GPU | 81 |
Om te compenseren voor het CPU throttlen heb ik het ook nog getest met beide koelopeningen afgedicht.
| Onderdeel | Temperatuur |
|---|
| Moederbord | 27 |
| CPU | 29 |
| CPU Package | 93 |
| CPU IA cores | 93 |
| CPU GT cores | 90 |
| CPU #1 | 92 |
| CPU #2 | 89 |
| CPU #3 | 90 |
| CPU #4 | 88 |
| GPU | 100 |
Doordat de behuizing helemaal van plastic is gemaakt (wat slecht warmte geleidt) warmen de handpalmrust en het toetsenbord nauwelijks op.
Het is alleen wel vervelend als je linkshandig muist, want de outtake van de fan zit aan de linkerkant en de fan blaast dan behoorlijk hete lucht de hele tijd tegen je hand aan. Maar dat is bij de meeste laptops zo.
Geluidsproductie
De GT683R is behoorlijk lawaaiig. Zolang de videokaart en processor niet al te zwaar belast worden valt het nog wel mee, maar zodra je bijvoorbeeld gaat gamen begint hij toch wel behoorlijk wat herrie te maken. Dat is eigenlijk ook niet heel erg verwonderlijk, aangezien de laptop dan wel een kleine 150 W aan warmte moet afvoeren met een 60 mm fan.
Met een koptelefoon of headset op zal je er niet zoveel last van hebben, maar als je met het geluid over de ingebouwde speakers speelt is het vooral in de wat stillere scenes hinderlijk. Met muziek op de achtergrond kan het nog wel, maar dan moeten de nummers wel in elkaar overlopen. Anders hoor je het namelijk nog aan het begin en eind van elk nummer met de fade-in en fade-out.
De laptop heeft ook een ingebouwde ik-ben-een-stofzuiger-modus. Als je op de fan-knop (naast de Turbo-knop) drukt gaat de fan namelijk non stop voluit draaien. Dan is het echt hinderlijk en moet je het geluid behoorlijk hard zetten om het er niet meer tussendoor te horen.
Energieverbruik
Het energieverbruik heb ik gemeten in de idle stand en in maximaal belaste stand. In de idle stand wordt de desktop weergegeven. De maximaal belaste stand heb ik op dezelfde manier getest als de warmteproductie en stabiliteit.
Het verbruik heb ik gemeten met een Voltcraft Energy Monitor 3000 (meetnauwkeurigheid ±(1%+1W))
Energieverbruik maximaal belast: 200.9 W gemeten
Energieverbruik idle: 29.6 W gemeten
Het idle verbruik vind ik best netjes. Het is lager dan van de
HP EliteBook 8560w en ook dan dat van de
HP EliteBook 8540p. Het maximaal belaste vermogen is wel heel erg hoog, maar het was dan ook een nogal extreme test en het is een erg snelle laptop met onderdelen die nou eenmaal veel verbruiken als je ze zwaar belast.
Accuduur
Het is voor het eerst dat ik dit onderdeel zo uitgebreid test. Ik merkte dat er toch wel behoorlijk veel interesse in is. Dit was overigens veruit het meest tijdrovende onderdeel om te testen, in totaal heb ik de accu 7 keer ontladen en 6 keer opgeladen voor de test, goed voor maar liefst 32 uur!
Ik heb de verschillende tests afgekeken van
Terw_Dan's review van de MSI CX640-050NL, ik heb het alleen iets anders getest. Ik heb verder ook nog het onderdeel idle toegevoegd.
Ik moet zeggen dat de accuduur me aan één kant nog wel mee valt. Om eerlijk te zijn had ik erger verwacht na het testen van het energieverbruik via de adapter. Maar als je bedenkt dat er een 87 Wh accu in zit valt het eigenlijk toch wel behoorlijk tegen. Veel meer dan twee uur kan je over het algemeen niet op een volle accu werken. Ik beoordeel het onderdeel accuduur daarom met een voldoende.
De tests
Hieronder staan de beschrijvingen van de verschillende tests die ik heb gedraaid om de accuduur te bepalen.
Alle tests heb ik gedraaid met het Windows Power management op "High Performance". Dim the display, Turn off the display en Put the computer to sleep op "Never". En bij de geavanceerde instellingen Critical battery action "Hibernate", Low battery level 2%, Critical battery level 1%, Low battery notification "off", Low battery action "Do nothing", Reserve battery level 1%.
Overigens was die 1% critical battery level te weinig om de laptop nog fatsoenlijk te hibernaten. In alle gevallen viel de laptop gewoon uit en was de accu helemaal leeg. Als je de adapter inplugde en meteen opstartte gaf Windows aan dat de accu 0% vol was.
Idle
Voor het testen van de accuduur terwijl het systeem idle was had ik wi-fi uitgeschakeld en de netwerkkabel ontkoppeld. Verder was er niks op de laptop aangesloten. De laptop gaf de standaard Windows 7 desktop weer met een beeldschermhelderheid van 100%.
Full load
Voor de full load test had ik een vrij extreme test samengesteld waarbij zo'n beetje alles aan de laptop maximaal belast werd. Ik had hiervoor de programma's gebruikt die in de tabel hieronder staan. Al die programma's draaiden tegelijk.
| Testprogramma's | Instellingen |
|---|
| MSI Kombustor 2.0.2 | 1920x1080 8x MSAA, Burn-in, Xtreme burn-in op het laptopscherm |
| HD Tune Pro v4.60 | 6x: 1x RAID volume, 4x USB sticks, 1x eSATA externe HDD |
| Linpack met de LinX v0.6.4 GUI | 8 threads, problem size 29826, priority "Below Normal" |
| Prime95 | In-place large FFT's |
| Internet Explorer 9 | 6 bestanden downloaden van samen zo'n 20 GB via wi-fi |
| VLC 1.1.11 | 1080p Blu-ray rip van Watchmen: The Ultimate Cut (2009) afspelen |
| Nero DiscSpeed 4 | met Ratt & Roll '81-'91 verzamel CD van Ratt (77:32 min) DVD-drive testen |
|
| Monitorprogramma's | Instellingen |
|---|
| Task Manager | Performance tab |
| GPU-Z 0.5.4 | Sensors tab |
| AIDA64 1.8.0 | Sensors |
Verder had ik een
Dell UltraSharp U2412M aangesloten via VGA, die ik gebruikte om de meeste programma's op weer te geven, aangezien MSI Kombustor op het laptop scherm draaide.
En ik had m'n
Sennheiser HD 595 aangesloten, zodat ik niet de hele tijd naar een stotterende film hoefde te luisteren.
M'n full load test werd overigens niet echt gewaardeerd. Hij was zo zwaar dat de accu behoorlijk heet werd: vlak voordat de laptop uitviel was de accu 54°C. Dat was blijkbaar heet genoeg om vervolgens niet meer op te willen laden. Ik moest de accu eerst er uit halen en een tijdje voor een tafelventilator houden om hem af te laten koelen voordat hij weer op wilde laden (ik had natuurlijk ook gewoon kunnen wachten, maar daar heb ik het geduld niet voor).
Aan één kant wel begrijpelijk, want dergelijke temperaturen zijn niet goed voor Li-ion accu's. Het kan zelfs gevaarlijk zijn, want als ze te heet worden kunnen ze ontploffen. Op de accu zelf staat ook dat je hem niet mag opwarmen tot boven de 60°C. Het zou best kunnen dat de cellen daarboven zaten als hij aan de buitenkant al 54°C was.
Het is ook niet heel raar dat hij heet werd, het was een belachelijk zware stresstest, zeker om vanaf de accu te draaien. Het is een behoorlijke prestatie om een 87 Wh accu in 62 minuten helemaal leeg te trekken.
Game
Dit onderdeel stelt niet al te veel voor, want gamen is eigenlijk vrijwel niet mogelijk op de accu. Zoals je in het onderdeel
Kloksnelheid afhankelijk van modus kan zien zijn de frequenties waar de verschillende onderdelen van de videokaart op draaien op de accu maar ongeveer een kwart van de frequenties in Turbo modus. Aangezien de prestaties redelijk lineair schalen met de kloksnelheid geldt dat dus ook voor de prestaties.
Voor het testen van dit onderdeel heb ik weer de Far Cry 2 Benchmark Tool gebruikt en gekozen voor de "Ranch long" benchmark. Om nog speelbare framerates te krijgen had ik die als volgt ingesteld:
Film
Voor dit onderdeel had ik met VLC 1.1.11 een 1080p Blu-ray rip van
Watchmen: The Ultimate Cut (2009) afgespeeld op het laptopscherm. En ik had m'n
Sennheiser HD 595 aangesloten, zodat ik niet de hele tijd naar een film hoefde te luisteren die ik toch niet aan het kijken was.
Film extern scherm
Zelfde als film, alleen dan op de
Dell UltraSharp U2412M (aangesloten via VGA) en het laptopscherm uitgeschakeld.
Internet
Voor deze test had ik een script gebruikt dat ik van
Darkstone had gekregen. Dat script zorgde ervoor dat er in Internet Explorer 9 iedere 20 seconden een andere website werd geopend.
Verder had ik wi-fi uitgeschakeld, alles ging via de kabel, en de helderheid van het scherm was gedimd tot 50%.
Internet zwaar
Voor deze test had ik hetzelfde script gebruikt als bij de gewone internet accutest, alleen had ik het iets aangepast waardoor er elke 10 seconden een andere website werd geladen. Verder had ik de lijst met websites waar willekeurig uit werd gekozen aangepast, zodat er vooral veel websites in stonden met veel afbeeldingen of flash en ook een paar met veel tekst.
Ook speelde ik af en toe een YouTube-filmpje af (1080p videoclips) met het geluid over de ingebouwde speakers en had ik heel veel tabs geopend (maar daar deed ik verder niks mee).
De netwerkkabel had ik nu losgekoppeld en wi-fi ingeschakeld, zodat al het verkeer over wi-fi ging. Het scherm stond voor deze test ingesteld op 100% helderheid.
Die 10 seconden is overigens niet erg realistisch, maar ik had geen zin om heel veel programma's te installeren, dus ik had dat gedaan om de test wat zwaarder te maken zodat het verbruik wat meer vergelijkbaar is met wat zwaarder officegebruik (Adobe Acrobat, Excel, Access, etc.)
Op deze manier schommelde het CPU-verbruik tussen de 8 en 52% en werd er iets meer dan 4 GB geheugen gebruikt (zoals ik al zei, ik had veel tabs open
)
Resultaten
Opladen van accu
Als de accu helemaal leeg is moet je overigens behoorlijk lang wachten voordat hij weer helemaal vol is. De eerste 80% gaat behoorlijk vlot, dat duurt iets meer dan anderhalf uur, maar die overige 20% moet je bijna net zo lang op wachten.
Dat komt doordat de laadstroom in één keer drastisch wordt teruggeschroefd zodra 80% lading is bereikt. Van 0 tot 80% trekt de laptop zo'n 88 W uit het stopcontact als hij idle is (maar dus wel aan het laden), maar zodra de 80% is bereikt wordt dat in één keer terug geschroefd naar 75 W. Vervolgens neemt de laadstroom geleidelijk nog meer af, tot het punt dat de laptop nog maar zo'n 34 W uit het stopcontact trekt (als hij al een tijdje op 99% staat). Als hij klaar is met laden is het idle verbruik nog maar zo'n 30 W.
In de grafiek hieronder kan je de laadcurve zien. De blauwe rondjes zijn m'n meetpunten, de groene lijn is een vloeiende curve door die punten die ik Matlab heb laten berekenen en tekenen.
Draagbaarheid (mobiliteit)
De mobiliteit van deze laptop is slecht. De enige reden dat het onderdeel "Mobiliteit en accuduur" een voldoende krijgt is dat de accuduur nog best aardig is voor zo'n snelle gamelaptop.
Hij is groter dan de gemiddelde 15.6" laptop en hij is ook een stuk zwaarder. De meeste laptops van 15.4" - 15.6" zijn rond de 2.5 kg, de lichtste laptops van dit formaat beginnen iets boven 2 kg en de zwaarste laptops zijn rond de 4 kg. Deze laptop zit rond de 3.5 kg en is daarmee dus aan de zware kant. Hij behoort hiermee tot de zwaarste 3% laptops van dit formaat. Het is zelfs zwaarder dan 85% van de 17" laptops.
Nou vind ik die 3.5 kg op zich nog niet eens zo'n probleem, maar dan komt er ook nog eens bijna een kilo bij voor de adapter en het netsnoer. De 150 W adapter die er bij zit is 160x80x40 mm groot en weegt 770 g + 185 g voor het netsnoer. Als je dat ook meerekent kom je op ongeveer 4.5 kg uit.
Reken daar ook nog een tas bij (ook al snel 1 kg) en misschien nog wat andere dingen (zoals een muis) en je zit toch al snel aan 5.5-6 kg die je mee moet zeulen, dat begint dan toch wel erg zwaar te worden.
Houd bij het uitzoeken van een tas ook rekening met de afmetingen en het gewicht. Sommige 15.6" tassen zouden wel eens te klein kunnen zijn en als je een dergelijke gewicht vaak mee moet sjouwen wil je wel dat die tas comfortabel te dragen / vast te houden is.
Prijs
De prijs van de GT683R vind ik zeer goed. Van alle gamelaptops in de Pricewatch met vergelijkbare hardware is dit de goedkoopste. Een bedrag van €1225 is veel voor een laptop, maar je krijgt er wel een heel erg snelle laptop voor. Met meerdere benchmarks was hij sneller dan m'n vaste PC die nu net een jaar oud is.
Die snelheid is voor een deel toe te schrijven aan de RAID 0 array die in deze laptop zit. Zelf zou ik eerder kiezen voor een 60 of 120 GB SSD en een 500 of 750 GB HDD als er twee HDD bays in zitten. Aangezien dat veiliger is dan deze RAID 0 array, nog een stuk sneller en waarschijnlijk ook nog iets lichter en zuiniger. Enige nadeel dat ik kan bedenken is dat het wel een stuk duurder is, maar de voordelen wegen daar wellicht tegen op.
De quadcore CPU kan op de langere termijn een voordeel zijn, maar op dit moment is de winst nog niet zo groot ten opzichte van een dualcore: de ene keer is een hoger geklokte dualcore sneller en de andere keer een lager geklokte quadcore.
Wat de laptop ook wat meer futureproof maakt zijn de 4x SODIMM geheugenslots. Daardoor kan je voor weinig geld upgraden naar 16 GB RAM en als je wil zou je (voor veel meer geld) ook kunnen upgraden naar 32 GB RAM (4x 8GB).
Al met al vind ik het een goede laptop voor het geld, maar er is nog wel enige ruimte voor verbetering.
:fill(white):strip_exif()/i/1306747227.jpeg?f=imagemediumplus)
:fill(white):strip_exif()/i/1306747303.jpeg?f=imagemediumplus)
:fill(white):strip_exif()/i/2000695674.jpeg?f=imagemediumplus)
:fill(white):strip_exif()/i/2000695676.jpeg?f=imagemediumplus)
:fill(white):strip_exif()/i/2000695678.jpeg?f=imagemediumplus)
of zit dat er niet op bij zo'n dure laptop?
:strip_icc():strip_exif()/u/167421/pyro.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/26632/dosprompt2.gif?f=community){kind=small}
/u/225986/crop6751c4222f8e0_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/342375/crop5e13205150e40_cropped.png?f=community){kind=small}