CES: Hands-on met LG's passieve 3d-tv's

Actief met passieve 3d-brillen

De stand van LG op de CES staat dit jaar wat tv's betreft bijna geheel in het teken van de Cinema 3D-tv's. Hoewel de gehele lcd-tv-line-up op de stand te zien is, wordt bijna alle 3d-content vertoond op deze tv's.

LG had in 2010 voor zakelijke toepassingen al passieve 3d-tv-systemen uitgebracht, en toentertijd de intentie uitgesproken om in 2011 ook met 3d-tv's met een passieve bril voor consumenten te komen. Het bedrijf heeft woord gehouden: eind december werd de LW6500 Cinema 3D-tv aangekondigd.

Het Koreaanse bedrijf claimt dat passieve 3d-sets grote voordelen bieden boven televisies met actieve 3d-brillen. Zo zou de Cinema 3D rustiger voor de ogen zijn omdat de brillenglazen niet meer om en om verduisterd hoeven te worden. Ook crosstalk zou met Cinema 3D tot het verleden behoren en verder zijn er geen problemen zijn met flikkeringen bij kunstlicht. De passieve polarisatiebril is bovendien goedkoop en zeer licht. Daar staat echter wel tegenover dat de vertikale resolutie bij 3d-weergave halveert.

Tweakers.net nam op de CES een kijkje bij LG om te zien of de Cinema 3D kans van slagen heeft in het huidige veld van 3d-tv's met actieve 3d-brillen.

Specificaties

Merk en Type
Merk	LG
Type	LW6500
Beeld
Televisietype	LCD
Backlight	edge-lit led-backlight
Local dimming	ja
Hd-specificatie	full hd
Schermdiagonaal	65"
Hertz	200Hz
Resolutie	1920x1080
3D-ondersteuning	ja
Verbinding
Usb	usb 2.0
Overig
Dlna	ja

Hoe werkt het?

Actief

Bij tv's met een actieve 3d-bril wordt afwisselend voor het linker- en het rechteroog een full-hd-beeld op de tv getoond. Met een infraroodzender wordt bij elke wisseling een signaal naar de actieve 3d-bril gestuurd, die op het juiste moment het glas van het linker- of het rechteroog verduistert. Als dit voldoende snel gebeurt, zorgt je brein ervoor dat uit de twee beelden een 3d-beeld opgebouwd wordt.

Hoewel met deze methode voor beide ogen een volledige full-hd-beeld zichtbaar is, kan dit systeem voor problemen zorgen als de wisseling van het beeld en het afsluiten van de glazen niet goed gesynchroniseerd zijn. Dan kan bijvoorbeeld het linkeroog nog een schaduwbeeld voor het rechteroog opvangen. Dit effect heet crosstalk en was bij de meeste 3d-tv's uit 2010 te zien.

Passief

Vandaar dat LG een kans ziet voor 3d-tv met passieve 3d-brillen. Bij deze tv's is het paneel aan de voorkant voorzien van een polarisatiefilmlaag die de het uitstralende licht per beeldlijn polariseert. Door de 3d-bril twee glazen met elk een andere polarisatie te geven, ziet elk oog alleen de beeldlijnen die voor het linker- of rechteroog zijn gepolariseerd, waarna de hersenen de twee afzonderlijke beelden netjes samenvoegen tot een 3d-beeld. Niet alleen zijn hierdoor geen flikkeringen meer waarneembaar, ook crosstalk is zo goed als geen probleem mee. Het is dan echter ook duidelijk dat elk oog maar de helft van de beeldlijnen kan zien.

Goedkope 3d-brillen

Een ander voordeel van passieve 3d-systemen boven varianten met actieve 3d-brillen is dat de passieve 3d-brillen veel goedkoper zijn dan hun actieve tegenhangers. Passieve brillen kosten slechts enkele euro's, terwijl actieve 3d-brillen al snel honderd euro of meer per stuk kosten.

Over de prijs van actieve 3d-brillen wordt veel geklaagd: met familie of vrienden naar een 3d-film kijken is al snel een kostbare onderneming. Vandaar dat LG zijn LW6500 Cinema 3D-tv standaard gaat leveren met vier passieve 3d-brillen, en voor een paar euro kunnen dat er dus makkelijk meer worden.

Dat de kosten van de passieve 3d-brillen verwaarloosbaar zijn, bewees LG op de CES-stand. Alle bezoekers kregen daar een polarisatiebrilletje op hun neus, zodat iedereen in de buurt van een Cinema 3D-tv de 3d-kwaliteit ervan kon beoordelen.

Een ander voordeel is dat passieve brilletjes beduidend lichter zijn door het ontbreken van de zware lcd-glazen, de elektronica en de accu die actieve 3d-brillen kenmerken. De bril van LG weegt slechts 16g en paste overigens ook nog eens moeiteloos over onze bril op sterkte.

Beter dan actief?

Rustig, helder 3d-beeld

Op de stand van LG hingen meerdere Cinema 3D-demomodellen waarop 3d-animatiefilms en -trailers, 3d-documentaires en de game A.V.A. werden vertoond.

Daarbij vielen diverse zaken ons op. Zo is de kijkhoek zeer groot. Dit is van belang als er bijvoorbeeld veel mensen mee willen kijken, zoals op de LG-stand. Ook is het geen probleem als iemand per ongeluk voor de televisie loopt, omdat er bij polarisatiebrillen - in tegenstelling tot bij de actieve brillen - geen sync-signaal kan worden verstoord

Het lichtverlies als de passieve bril wordt opgezet, is zeer klein, in tegenstelling tot bij actieve lcd- en -plasma-3d-tv's. Vooral plasma's hebben soms moeite om de helderheid voor de 3d-modus hoog genoeg op te schroeven. Lcd-tv's hebben weer meer moeite om een goede kijkhoek te leveren, zonder al te veel lichtverlies en kleurverschuiving.

Ook speelt crosstalk op het eerste gezicht geen rol meer. Zelfs de randen van het scherm, waar lcd-tv's nog wel eens een crosstalk-schaduw laten zien, zijn bij de Cinema 3D bij 3d-weergave helder en strak. Prettig is verder dat de bril gedraaid kan worden zonder dat het beeld donkerder wordt. Op je zij liggend naar de televisie kijken is met het passieve systeem dus geen probleem.

Keerzijde

De Cinema 3D-tv heeft echter ook nadelen. Ten eerste is de vertikale resolutie natuurlijk flink kleiner. Vooral bij bijna horizontale lijntjes is daardoor soms wat karteling zichtbaar. Dit was onder meer te zien bij de 3D Animation-demo. Ook bij het LG-logo dat links onderin het beeld werd vertoond, was een horizontaal lijntjespatroon zichtbaar.

Bij enkele animatiescènes was te zien dat objecten die van de kijker af of naar hem toe bewegen, het 3d-beeld kunnen verstoren. Onbekend is of dat aan de passieve technologie ligt, of aan de cameravoering die misschien nog niet goed op 3d was afgestemd.

Andere 3d-tv's met passieve bril op de LG-stand

De lagere resolutie werd pas echt goed zichtbaar op het prototype van de passieve 84"-3d-tv. Hoewel deze tv voorzien is van een paneel met uhd-resolutie, zorgt het oprekken van de full hd-content ervoor dat er eerder zwarte, horizontale lijntjes zichtbaar zijn. Bij de Cinema 3D-tv's waren die, vooral vanaf enige afstand, minder duidelijk waar te nemen. Ook zagen de kleuren van het 84"-prototype er wat flets uit. De technici van LG zouden daar nog aan werken.

Een andere tv die werkt op basis van polarisatie is de 31" grote full-hd-tv met een oled-paneel, die al op de IFA 2010 werd getoond. Ondanks het relatief kleine scherm wist deze tv toch een zeer goed stereobeeld neer te zetten. Dit komt onder meer doordat de pixels dichter op elkaar staan en de reactietijd van de oled-pixels is ook veel lager. LG toonde op de CES echter geen oled-prototypes in grotere beeldformaten.

Conclusie

Hoewel LG zich niet volledig beperkt tot passieve 3d-tv's, is de introductie van de Cinema 3D een belangrijke stap. LG biedt dit jaar, voor zover bekend, als enige van de grote tv-fabrikanten dergelijke tv's aan. Het bedrijf zou dan ook flink kunnen profiteren van de aversie tegen de zware, actieve 3d-brillen en de problemen die bij dergelijke systemen horen.

De Cinema 3D-tv geeft in elk geval een heerlijk rustig en helder 3d-beeld met goede kleuren, en crosstalk is geen punt van zorg meer. Wat het succes van passieve systemen in de weg zou kunnen staan, zijn de prijs - de polarisatielaag op het paneel is bepaald niet gratis - en de halvering van de resolutie in de 3d-modus. Ook is het nog niet bekend of de polarisatielaag nadelige invloed op 2d-weergave heeft: dat zal uit tests moeten blijken.

Voor wie wacht op de praktische 3d-tv zónder bril: dat duurt nog wel een tijdje. Ondertussen gokt LG erop dat de Cinema 3D het beste compromis levert.

Reacties (27)

[Milmoor]

Om wat misverstanden voor te zijn, gepolariseerd is er in drie varianten:

• halvering van de verticale resolutie (o.a. Zalman en nu LG)
• halvering van de frequentie (o.a. iZ3D)
• verdubbeling van het aantal projectoren (bioscoop)

Zie hier voor wat meer info.

[Verwijderd]

Als men de verticale resolutie van de tv nu eens verdubbelt, heeft het 3d beeld dan niet de gewone resolutie, of is dat niet mogelijk omdat je dan weeral moet gaan knoeien met je gewoon 2d beeld?

[hiostu]

Op je zij liggend naar de televisie kijken is met het passieve systeem dus geen probleem.

Kan iemand mij uitleggen waarom je nog steeds 3d zou zien als je je hoofd 90 graden kantelt? De verschuiving van de 2 beelden om 3d te krijgen klopt dan toch niet meer? Corrigieren je hersenen daar zelf voor? Ik heb het zelf nog niet geprobeerd bij een 3d film, maar het lijkt me toch dat dit niet goed kan. De verschuiving is horizontaal en zou verticaal moeten worden als je je hoofd 90 graden gedraaid hebt.

[Verwijderd]

Hoe je je hoofd ook draait, je ogen zien nog steeds beide beelden apart dus het zou nog steeds stereoscopisch moeten zijn.

Ik heb het even geprobeerd met Powerdvd 10 en avatar in 3d (bron in sbs formaat) en dan met rood en blauw brilletje (de goedkope manier om 3d thuis te zien en veeeeeel beter dan dvd waar 3d in voorgecodeerd is)

Op mijn zij zie ik nog wel diepte, maar wel minder dan wanneer ik recht op zit.

[blackTIE]

heeft te maken met links- en rechtsdraaiende polarisatie van het licht.

[darkfader]

Volgens mij gaat dat ook niet goed werken behalve als je het beeld draait. Alleen krijg je dan minder van je film te zien.

[jeroenathome]

Het zal mij benieuwen welke van de 2 standaarden het populairst wordt. De keuze zal afhangen van dure brillen die zwaar zijn en het beeld in Full HD kijken of goedkope brillen en een duur scherm en een mindere kwaliteit van beeld(resolutie).

Mijn keuze gaat wel naar de passieve bril. De conclusie die hierboven staat is voor mij voldoende. Ik heb een hekel aan batterijen en wil niet gedwongen worden om op een bepaalde plek te gaan zitten om een 3D beeld te krijgen.

[HotFix]

Daarnaast, als het scheelt in geflikker van het beeld en dus hoofdpijn zou dat erg fijn zijn.

Is het trouwens geen oplossing om dan een paneel te ontwikkelen met een dubbele hoeveelheid verticale lijntjes, zodat als die gehalveerd worden je alsnog aan de Full HD-standaard voldoet?

[Athome]

Krijg je dan geen fouten in je 3D beeld doordat er gescaled moet worden in de TV. De bron zal deze extra lijnen niet hebben.

[koelpasta]

Nee, nu halveert deze tv de beelden gewoon.
Bij deze technologie zijn beide beelden (L en R) tegelijk te zien.
Maar het pannel is nog steeds gewoon 1920x1080.
Als je dan een pannel zou hebben die 1920x2160 zou zijn dan zouden de beide beelden in volle resolutie tegelijk weergegeven kunnen worden.

Een goede bron levert 2 beelden op volle resolutie, daar zou zo'n verhoogde resolutie in het apparaat zin hebben.

Bij TV uitzendingen zal dat mischien anders liggen omdat daar de resolutie al gehalveerd wordt. Er worden dan namelijk 2 beelden in de ruimte van 1 beeld geprakt.
Als dat gebeurt volgens het 'horizontaal stapelen' princiepe dan kan deze tv alle lijnen van het signaal weergeven en treedt er geen verlies op.
Als de beelden echter volgens het 'vertikaal samendrukke' princiepe zijn samengesteld dan zie je op deze tv nog maar 1/4 van de HD resolutie. 1/2 gaat er af door het encoderen en transporteren en dan gaat er nog eens 1/2 vanaf door de tv zelf.

Ik denk dat het inderdaad wenselijk zou zijn dat dit type schermen over een dubbele vertikate resolutie beschikken.

[styxz]

Daar zit je dan met je luie oog...leuk hoor, deze ontwikkeling
Mja, net een LG LE8500 in huis gehaald, dus voorlopig weer klaar met uitgeven...

Jammer dat er geen andere OLED tv's waren...ben toch wel benieuwd wanneer dat op de grotere formaten gaat komen.

[Gunther.S]

ja, en nu kijk je irl ook maar enkel met je goed oog zeker

je hersenen krijgen (verschillende! want vanuit een andere oorsprong) data binnen van beide ogen en vormen hiermee een beeld. Een 3d tv doet het nu net lijken alsof je iets echt in 3d bekijkt, alsof het voorwerp zelf gematerialiseerd is in het scherm door twee verschillende beelden te tonen aan je beide ogen = simulatie van wat er in werkelijkheid ook gebeurt
Dus los van flikkeringen, crosstalk, etc. is 3d kijken niet lastiger dan irl kijken

ja, ik weet dat je je meestal nooit in hetzelfde punt bevindt als de camera, en er dus nog altijd fouten zitten in deze gesimuleerde 3d waarvan sommigen hoofdpijn krijgen; maar dat ga je altijd hebben bij dergelijke systemen

[koelpasta]

Je hebt mooi uitgelegd hoe 3D werkt.
Maar daar had styxz het niet over, hij heeft namelijk last van een lui oog.

Als zijn luie oog niet richting TV kijkt, dan ziet styxz geen 3D.
Het is zo dat je hersenen gewired zijn om een klein verschil tussen de ogen waar te nemen.
Groot verschil betekent heel dichtbij.
Maar als 1 van de ogen op iets anders gericht staat dan is er altijd een groot verschil en is de informatie verwarrend. De voorwerpen die het ene oog wel ziet vallen buiten het beeld van het andere oog.
Er is dan ook geen goede overeenkomst tussen de beelden van de ogen.
Dit hebben je hersenen nodig om een 3D plaatje te maken.
Wat er dus nodig is zijn 2 beelden die maar voor een klein deel verschillen.

Erg jammer voor styxz, maar mischien kun je zeggen dat er een klein voordeeltje zit aan het missen van binoculair zicht.
Je hersenen kunnen op verschillende manieren ruimtelijkheid waarnemen.
Als binoculair zicht niet werkt dan zullen de andere 3D systemen (die dus met 1 oog werken) zich beter ontwikkelen.
Dit soort mensen zullen dus een stuk meer ruimtelijke informatie halen uit normaal plat 2D beeld.
Laatst riep iemand op tweakers (die ook geen binoculair zicht had) nog iets als: "Ik kijk al m'n hele leven naar 3D!"

[Bambam7]

Toch blijf ik 3d tv net kijkdozen vinden. Tussen de poppetjes onderling zie je wel diepte. Maar als je naar 1 poppetje kijkt is het nog steeds een 2d poppetje.

[styxz]

Dank voor de uitleg koelpasta...gelukkig inderdaad dat de hersenen andere truken hebben om 3D beeld te maken. Anders werd autorijden of een straat oversteken wel een hele gevaarlijke onderneming...
aangezien ik geen referentie heb (een lui oog heb je al vanaf jongs af aan), weet ik ook niet beter. Hoe mensen met binoculair zicht een 2D beeld zien (tov mensen met luie ogen) weet ik dan ook niet, maar geinig om het ook op deze manier als voordeel te zien


De ellende begon vroeger overigens al met van die autostereogrammen...uren naar zitten turen, maar nooit wat gezien

[jswinkels]

Wordt het 2d beeld door die polarisatielaag op het scherm nu ook minder?

Dit lijkt me erg belangrijk omdat het nog wel even zal duren voor dat we al het aanbod in 3D is.

[blackTIE]

Volgens concurrent Samsung zou de kijkhoek bij de weergaven van 2d-content teruglopen. Ook bij zwart/wit-beelden zou dit het geval zijn. Dat gaan we uiteraard testen als we een recensieexemplar van de tv binnenkrijgen.

[koelpasta]

Volgens mij is dat een klein beetje bangmakerij van samsung.
In het artiekel wordt vermeld dat de kijkhoek best aardig is.
ALLE LCD televisies hebben een polarisatiefilter. Dat is namelijk hoe LCD werkt.
Daarom hebben LCD panelen zo'n brakke kijkhoek.
Niks nieuws onder de zon dus, al zou je kunnen denken dat door een extra polarisatiestap (als die al aanwezig is) de kijkhoek iets zou moeten verkleinen.

[Athome]

Bij Ziggo Studio in Zwolle staat ook een 3D TV met een polarisatie bril. Volgens mij was deze TV ook van LG. Ik heb het even geprobeerd (de bril lag er bij).
Het zag er best goed. Ik had wel het idee dat de lagere resolutie zichtbaar was.

[Cyberdeck]

Je kunt erop wachten dat de volgende stap zal zijn om de verticale resolutie te verdubbelen voor dergelijke schermen. Dan is dat relatieve nadeel weer teniet gedaan.

Een gigantisch voordeel van gepolariseerd 3D beeld is dat de verversingssnelheid van het scherm niet meer 200 hz hoeft te zijn, dit is kostprijs verlagend en daarnaast hoeft de lichtopbrengst ook niet zo hoog te zijn. Dit is ook kostprijsverlagend naast ook nog een lagere gebruikers energierekening.

Die polarisatiebrilletjes krijg je voor 1 euro. Als je bij de Arena Pathe een 3D film kijkt, krijg je ze voor 1 euro en mag je ze mee naar huis nemen (worden niet ingenomen). Ga een paar keer naar de film en je hebt meer brilletjes dan ruimte op je bank.

gepolariseerd licht is DE wijze. Zonder bril zal altijd weer andere nadelen hebben (juiste afstand, niet te veel bewegen, etc etc).

Enige vernieuwing die nog nodig is dus om bij dezelfde beeldverhouding de verticale resolutie van het scherm te verdubbelen. Dan zijn er geen nadelen meer.

1920x2160 dus! En als je 2D bekijkt kunnen de dubbele rijen prima 1080 weergeven.

[Goman]

ik wacht wel op de 3d tv's waar je geen bril meer voor nodig hebt, dan heb je helemaal geen gezeur meer met die stomme brilletjes.

[Verwijderd]

Maar dan zit je wel met die irritante kijkhoeken

[stewie]

en toch koop ik er nooit 1 bewust, het blijft onzin.

[desalniettemin]

Ik zie het helemaal niet zitten dat 3D, maar die OLED-tv van LG die is wel heel erg mooi. En groot zat voor mij. Ik heb helemaal geen plek voor zo'n grote tv. 32inch past precies in de kast