Nikon D3100: knippen voor een prikkie

Voor wie al een beetje met de menustructuur van Nikon-dslr bekend is, biedt de D3100 geen verrassingen. De instellingen zijn naar activiteit gegroepeerd op tabbladen. Er zijn per tabblad meer opties dan op het scherm getoond kunnen worden, zodat de gebruiker moet scrollen. Omdat overzicht over de opties ontbreekt, is het soms even zoeken naar de juiste instelling.

Prettig is dat de camera onthoudt waar je in het menu gebleven bent. De modusknop heeft geen eindpunten en kan dus eindeloos doordraaien. Deze modusknop wordt ook op het infoscherm getoond, en verdwijnt na twee seconden. Vervolgens wordt weer de standaardweergave met diafragma en sluitertijd getoond.

Quickmenu

Door op het I-knopje linksonder de lcd te klikken, kunnen in een oogopslag de belangrijkste cameraparameters bekeken worden. Door nog een keer op de knop te drukken kunnen de settings gewijzigd worden.

Daarbij valt op dat het niet mogelijk is om bijvoorbeeld met het draaiwiel de actieve optie te wijzigen. Daarvoor moet dan eerst de ok-knop worden ingedrukt, waarna met de d-pad de juiste instelling gekozen kan worden. Bij bijvoorbeeld het snelmenu van Olympus en van Canon kan voor het snel wijzigen van instellingen wel een slinger aan het draaiwiel worden gegeven.

Dat is een gemiste kans, want het draaiwiel van de D3100 heeft bij de weergave van het Quickmenu verder geen functie. Mogelijk kan dit met een aanpassing in de software nog worden verholpen, maar Nikon is niet erg scheutig met firmware-updates. Overigens kan het snelmenu ook bij het filmen en in de live-viewstand worden opgeroepen.

Helaas kan de Auto Iso-functie niet via het snelmenu in- of uitgeschakeld worden. Daarnaast hadden we graag gezien dat Nikon een menuoptie had ingebouwd om de Auto Iso alleen te laten gelden in de P-, A- en S-standen en niet in de M-stand, waar handmatig instellen regel is. Bij bijvoorbeeld Olympus-camera's is deze optie wel aanwezig.

Ook kan de witbalans weliswaar op tl-licht worden gezet, maar de negen soorten tl-licht zijn alleen via het uitgebreide menu te selecteren.

Erg vreemd is dat de belichtingsinstellingen van de M-stand direct worden overgenomen van het laatst gekozen diafragma in de A-modus én de laatst gekozen sluitertijd in de S-modus. Wie de A-modus gebruikt om een snelle beweging vast te leggen en vervolgens de S-modus inzet voor een macro-opname bij f/22, krijgt deze twee instellingen voorgeschoteld als de modusknop naar M wordt gedraaid. Het was uiteraard handiger geweest als de laatst gekozen belichtingsinstellingen in de M-stand zouden worden opgeslagen.

Guide-menu

Door de modus-knop op de Guide-stand te zetten, wordt het normale, uitgebreide menu vervangen door een versimpeld menu met in het hoofdmenu de drie categorieën 'Opname', 'Tonen/Wissen', en 'Instellen'. Het opnamemenu van deze Guide-modus is weer opgesplitst in een eenvoudige en geavanceerde bediening.

De Guide-modus is gericht op de fotografieactiviteiten van beginnende gebruikers mee stoeien, zoals 'Stromend water' en 'Bewegende voertuigen'. Ook heeft Nikon voorzien in instellingen voor minder gangbare fotografiekwesties als 'Slapende gezichten'. Gelukkig kan eenvoudig een uitleg over de instelling worden opgevraagd.

Hoewel de Guide-stand voor beginnende fotografen misschien interessant kan zijn, zijn ook bij deze stand sommige instellingen moeilijk te vinden. Al met al voelt het Guide-menu wat samengeraapt aan, en volgens ons biedt deze functie geen meerwaarde.

Weergavestanden

Er valt niet heel veel te kiezen bij de live-view-weergave. Onderaan staan onder meer de gekozen belichtingsmetering, de sluitertijd en diafragmakeuze, de iso-waarde, of de auto iso-functie aanstaat en het aantal foto's dat nog op het sd-kaartje weggeschreven kan worden.

Meer keuze is er bij het weergeven van foto's. Door op de bovenkant van de d-pad te drukken kan tussen de verschillende weergavestanden gewisseld worden. Vooral handig is de optie om de rgb- en luminantie-grafieken te tonen om oversturing van kleurkanalen te kunnen spotten. Helaas is in deze weergavestand geen informatie over de gebruikte iso-waarde en dergelijke beschikbaar. Daar is weliswaar ook weer een weergavestand voor, maar dan kan alleen een grafiek van het helderheidsverloop van de foto getoond worden. Er is ook een stand voor het tonen van over- en onderbelichte delen.

Na het nemen van een foto kan er direct worden ingezoomd, maar het is dan weer niet mogelijk om met het draaiwiel vorige foto's op te vragen. De gebruiker moet hiervoor eerst op de afspeelknop drukken. Dat is een redelijk vreemde keuze.

Picture Controls

Bij de D3100 heeft de gebruiker de keuze uit zes kleurprofielen. Standard is voor normaal gebruik, Neutral kan als basis worden gebruikt voor bijvoorbeeld intensieve nabewerking, bij Vivid worden de kleuren flink gesatureerd en er is een Monochrome-stand voor zwartwitfoto's. Voor natuurgetrouwe tinten zijn er een Portrait- en een Landscape-stand beschikbaar.

In-camera-bewerking

Het is ook mogelijk om foto's direct in de camera na te bewerken met diverse grafische effecten. Zo zijn er grafische effecten mogelijk als fisheye, 'star' waarbij lichtbronnen benadrukt worden met sterretjes, of een lijntekening op basis van de contouren in de foto. De sterkte van deze effecten is te wijzigen.

Ook kan de kleurbalans van foto's worden gecorrigeerd, is het mogelijk om foto's in de camera te verkleinen en kunnen twee raw-beelden gecombineerd worden tot een enkele foto. Eenvoudige raw-aanpassingen kunnen ook in de camera gedaan worden. Dat is bijvoorbeeld handig als de witbalans toch niet goed stond of de belichting nog wat aanpassingen nodig heeft.

Live view en video

De D3100 is het eerste instapmodel van Nikon met de mogelijkheid om video op te nemen en is ook de eerste dslr van het bedrijf die 1080p-video met 24fps kan schieten. Voorheen was 720p bij Nikon-dslr's het maximum.

Ook in vergelijking met de concurrerentie is de 1080p-resolutie indrukwekkend. Zo kan de al wat oudere Canon EOS 1000D helemaal geen video opnemen, terwijl de Pentax K-r een maximumresolutie van 720p heeft. De nieuwe Sony's Alpha A55V en NEX-5-ilc kunnen ook in 1080p opnemen, maar de A55V is beduidend duurder dan de D3100, terwijl de NEX-5 vanwege het ontbreken van een spiegelhuis een andere doelgroep aantrekt.

Bovendien heeft Nikon het continu scherpgestellen tijdens live view of video-opnames redelijk goed onder de knie. De nieuwe AF-F-stand werkt voor een contrastdetectie-af-systeem relatief snel en vloeiend, zonder al te veel 'hunten' van de lens, maar het volgen van vlot bewegende personen of voertuigen is er nog niet bij. Uiteraard kan ook tijdens het filmen afgedrukt worden. Wordt bij het filmen de AF-S-stand gekozen, dan kan met de ontspanknop tussentijds scherpgesteld worden.

Bij het bekijken op een pc is de filmkwaliteit op het eerste oog goed. Op de camera-lcd is dit moeilijker te zien: niet alleen is de resolutie te laag, ook is het erg lastig om de belichting goed te controleren. De histogrammen zullen dus regelmatig geraadpleegd moeten worden. Ook de focuscheck bij live view is problematisch: het lijkt alsof de live feed interlaced wordt weergegeven of in ieder geval met de halve resolutie. In de live-view-modus is geen realtime histogram beschikbaar.

Prettig is dat de D3100 ingebouwde flikkerreductie heeft, zodat het beeld bij bepaalde verlichtingstypen geen last heeft van knipperend beeld. De flikkerreductie kan worden ingesteld op 50Hz (Europa) of 60Hz (Verenigde Staten) en heeft te maken met de frequentie van het stroomnet. Helaas heeft Nikon de D3100 niet voorzien van maatregelen tegen het zogeheten 'rolling shutter'-effect bij het heen en weer bewegen van de camera. De D7000 heeft daar wel een functie voor.

Foto's nemen in de live-view-stand werkt redelijk langzaam: bijna drie seconden tussen afdrukken en het tonen van de foto is behoorlijk veel. Als de spiegel is neergeklapt en fasedetectie-af wordt gebruikt, gaat alles heel veel sneller.