Gratis refurbished laptops van overheid: stichting over initiatief en werkwijze

Stichting Allemaal Digitaal

Sinds kort kunnen mensen in Nederland die het financieel niet zo breed hebben gratis een voormalige overheidslaptop in handen krijgen. Dat gebeurt dankzij een samenwerking tussen de overheid en een stichting die zo'n proces al veel langer faciliteert: Allemaal Digitaal. Tweakers sprak met de directeur van de stichting, Merit van Breukelen, over de hardware-eisen van een refurbished laptop, de keuze voor Windows 11 en de weg die een overheidslaptop aflegt, voordat hij een tweede leven krijgt. Daarbij blijkt onder meer een NAVO-standaard voor data wipen te komen kijken.

Allereerst, wat is de gedachte achter het proces om afgeschreven laptops aan mensen te geven?

"Het idee is tijdens de coronatijd begonnen. Kinderen moesten massaal thuis onderwijs volgen, maar veel van hen konden dat niet, omdat ze geen toegang hadden tot een degelijk apparaat. De pandemie heeft geopenbaard hoe groot de urgentie van het digitaal meedoen is. Daarom zijn we een project begonnen om afgeschreven laptops op te knappen en aan mensen te geven die er een nodig hebben, maar hem niet kunnen betalen.

Waarom particulieren niet kunnen doneren

Allemaal Digitaal neemt alleen laptops aan uit het bedrijfsleven en nu dus de overheid. Dat was in de begindagen anders, toen ook particulieren konden doneren. Volgens de stichting zijn laptops van particulieren echter vaak niet geschikt, omdat ze vaker te oud zijn, meer tijd vereisen om te refurbishen en omdat het refurbishproces is ingericht op het grootschalig opknappen van veel dezelfde laptops. De stichting verwijst particulieren door naar Laptop Opvang en Cyberbank.

Sindsdien is het project omgezet tot een zelfstandige stichting. Bedrijven kunnen hun afgeschreven apparaten aan ons doneren. Na een refurbishproces leveren we de laptops, smartphones en andere tech aan mensen die het financieel minder breed hebben. Dat gebeurt altijd via stichtingen en hulporganisaties."

Nu gaat de overheid dus specifiek laptops aan jullie doneren. Hoe werkt dat proces, gekeken naar de gevoelige data die waarschijnlijk op die laptops staat?

"We hadden simpelweg meer laptops nodig, dus zijn we in gesprek gegaan met de Rijksoverheid. Ook de dienstverlening van de overheid digitaliseert en om mensen toegang te geven tot deze dienstverlening wil het Ministerie van Binnenlandse Zaken daaraan bijdragen door hun laptops ter beschikking te stellen.

De interactie die een burger met de overheid heeft, gebeurt daarnaast ook steeds vaker digitaal. Het is dus belangrijk dat inwoners daarvan gebruik kunnen maken. De Rijksoverheid zocht hiervoor een organisatie die het hele proces van donatie tot herinzet van de laptops kon begeleiden en zo is ze bij ons uitgekomen. Om dat te realiseren heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken ons via een beschikking de opdracht gegeven om dit te verwezenlijken. De Rijksoverheid geeft ons tot en met 2030 afgeschreven laptops. De kosten van refurbishen worden gedekt door de overheid.

Bron: Allemaal Digitaal

De doelgroep van het project bestaat uit burgers van achttien jaar en ouder. Dat komt doordat juist die mensen interactie hebben met de overheid. Daarbij hebben gemeenten vaak lokale projecten voor jongeren, dus richten we ons op de groep die minder toegang heeft tot de benodigde technologie.

Het is daarbij inderdaad essentieel dat alle data van een systeem goed gewipet wordt. Normaal doen wij dat, maar de overheid wil dat om overduidelijke redenen zelf doen. Dat gebeurt met de wipesoftware Blancco. Wij hebben maar één eis voor de wipe en dat is dat deze voldoet aan de Niapc-standaard, oftewel de NATO Information Assurance Product Catalogue. Dit is een database met producten die aan bepaalde veiligheidseisen voldoen en gecertificeerd zijn daarvoor. In dit geval gaat het om de categorie Disk Erasure, waarin onder meer de gebruikte software als betrouwbaar wordt gezien."

Wat zijn verdere hardware-eisen? Een laptop zal enigszins geavanceerd moeten zijn om na afschrijving nog nuttig voor iemand te zijn?

"In principe krijgen we van de overheid laptops die drie tot vijf jaar oud zijn. De hardware-eisen komen erop neer dat een pc Windows 11 moet kunnen draaien. We bieden standaard twee jaar garantie en werken samen met refurbishbedrijven om dat te waarborgen.

Het zou kunnen dat het niet mogelijk blijkt om een specifieke harde schijf of ssd te wipen. Dan wordt het opslagmedium vernietigd en krijgen we een laptop zonder opslag. Wij moeten dan opslag aan een laptop toevoegen. Dat hebben we natuurlijk liever niet, want dan komen er extra kosten bij kijken."

Veel tweakers reageerden kritisch op de aankondiging van het project: niet omdat ze tegen het refurbishen van laptops zijn, maar omdat er Windows 11 wordt meegeleverd. Wat is jullie gedachte achter deze keuze? Zou Linux geen goedkopere optie zijn?

"Linux is een mooi besturingssysteem, maar we weten nooit precies wie de ontvanger van een laptop is en wat diens digitale vaardigheden zijn. Juist de doelgroep van dit project heeft waarschijnlijk niet de ervaring om direct met Linux te beginnen. Windows is daarom een logischere keuze; het is makkelijker te leren en verreweg de meeste cursussen, boeken en uitlegfilmpjes behandelen dat populaire besturingssysteem."

Een van de voordelen van Linux is dat het opensource en gratis is. Hoe zit dat eigenlijk met licenties voor Windows 11?

"De laptops die binnenkomen hebben in principe een oem-licentie, maar we kunnen in samenwerking met de refurbishers en hulpprojecten ook kijken of er andere manieren zijn; er is geen standaardbehoefte. Vaak kunnen jongeren bijvoorbeeld via hun school of opleiding een licentie krijgen; daarmee zou de stichting die de laptops daadwerkelijk levert aan de mensen kunnen helpen. Ook zijn er fondsen voor licenties voor software die specifiek bedoeld is voor een bepaalde doelgroep.

Verder raden we graag gratis opensourcesoftware aan. Windows 11 geeft immers niet standaard toegang tot een tekstverwerker, maar gebruikers kunnen bijvoorbeeld LibreOffice gebruiken. We raden ook weleens Google Docs aan, bijvoorbeeld als mensen al het Google-ecosysteem met Gmail gebruiken. Wel zijn we terughoudend met het aanraden van het gebruik van software van commerciële partijen als Google.

In het geval van Windows kun je daar niet omheen. Als het een beetje kan, raden we echter voor alle andere software een gratis alternatief aan, ook gekeken naar de doelgroep, die het per definitie niet zo breed heeft. Op deze manier willen we zoveel mogelijk mensen helpen om aan de vereiste hardware te komen. De samenwerking met de overheid is een enorme stap voor dit initiatief. Tegelijkertijd kunnen we nog steeds niet iedereen helpen met deze samenwerking, dus we zijn altijd op zoek naar nieuwe donaties."

_{Redactie: Yannick Spinner • Eindredactie: Marger Verschuur}

Reacties (56)

[The Zep Man]

"Linux is een mooi besturingssysteem, maar we weten nooit precies wie de ontvanger van een laptop is en wat diens digitale vaardigheden zijn. Juist de doelgroep van dit project heeft waarschijnlijk niet de ervaring om direct met Linux te beginnen. Windows is daarom een logischere keuze; het is makkelijker te leren en verreweg de meeste cursussen, boeken en uitlegfilmpjes behandelen dat populaire besturingssysteem."

Snap ik als fan van Linux wel. Het doel is "help mensen die het financieel niet breed hebben aan een notebook", niet "maak FLOSS populairder". Er wordt rekening gehouden met dat de notebooks voor vele zaken gebruikt gaan worden. Als dat bijvoorbeeld is om een startkans te hebben op de arbeidsmarkt, dan is kennis en ervaring met Windows in de meeste situaties passender dan met iets anders.

Wat verder nog speelt is dat het om verschillende modellen notebooks gaat. Van Windows 11 kan men uitgaan dat alle gebruikte hardware wordt ondersteund omdat de notebooks met Windows 11 werden geleverd. Met (verschillende smaakjes) Linux desktopdistributies kan je hier niet altijd van uitgaan*. Natuurlijk is een gebruiker vrij om zelf Linux op de eigen notebook te zetten als die dat wilt,

De kosten zullen minimaal zijn. Zoals de tekst noemt is op praktisch alle zakelijke notebooks wel een Windows 11 OEM-licentie inbegrepen.

* Ik heb zelf recentelijk Nvidia Optimus werkend gekregen in Wayland (Plasma) op een zakelijke notebook van vijf jaar oud. Nergens op het internet is (nog) centraal het volledige verhaal geschreven om dit met goede power management mogelijk te maken. Zonder dit goed te configureren werken bijvoorbeeld de externe schermaansluitingen niet op deze notebook of is het energieverbruik hoog wanneer de GPU niet wordt gebruikt. Nog steeds is dit niet super stabiel qua externe monitoren als je niet rekening houdt met een aantal zaken. Een tweaker lukt dit. Een gewone gebruiker niet. Onder Windows? Het werkt "gewoon". Nu is Nvidia Optimus een voorbeeld en zal dat maar op weinig zakelijke notebooks bij de overheid zitten, maar er zijn zat andere voorbeelden van zaken waar moeite voor gedaan moet worden. Denk bijvoorbeeld aan inloggen met biometrie (vingerafdruk of gelaat op IR-camera). Het kan wel, maar kan gebaseerd op variaties in hard- en software niet zomaar voor gewone gebruikers in te stellen zijn.

Dit is geen steek naar Linux of de ontwikkelaars. Linux heeft vele andere voordelen, wat de reden is dat ik ervoor ga (en het stiekem wel leuk vind ). Ik snap echter wel dat gewone gebruikers hier totaal niet op zitten te wachten.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 oktober 2025 09:27]

[SillieWous]

Ik vind dit een heel matige redenering. Geef mensen gewoon de keuze en laat het ze gewoon eens uit proberen.

“Windows werkt” is ook geen argument. Ik erger me met regelmaat aan dat dingen niet normaal kunnen in Windows. En er zijn genoeg problemen waarbij je shit in het register moet kloppen.

Afhankelijk van de distributie (en hardware fabrikant) “werkt het gewoon” op Linux. Mijn Dell, Lenovo, Framework, werken allen zonder enige problemen out of the box. Op geen enkel moment hoef ik in principe de command line te openen.

[The Zep Man]

Ik vind dit een heel matige redenering. Geef mensen gewoon de keuze en laat het ze gewoon eens uit proberen.

Die hebben mensen. De notebooks zijn niet expliciet geconfigureerd om enkel Windows 11 te draaien. Ga je gang als je er iets anders op wilt draaien, van Linux tot TempleOS.

Een keuze geven in het bestelproces en wat van te voren geïnstalleerd wordt kost geld. Wie gaat dat betalen?

“Windows werkt” is ook geen argument. Ik erger me met regelmaat aan dat dingen niet normaal kunnen in Windows. En er zijn genoeg problemen waarbij je shit in het register moet kloppen.

Jij als tweaker ergert je aan de dingen die jij niet "normaal" vindt (ten opzichte van wat?). Een gewone gebruiker komt zelden die problemen tegen. Onder Linux wordt de gebruiker sneller verwezen naar de terminal als in Windows de gebruiker naar een (grafische!) registry editor wordt verwezen.

Afhankelijk van de distributie (en hardware fabrikant) “werkt het gewoon” op Linux. Mijn Dell, Lenovo, Framework, werken allen zonder enige problemen out of the box.

En hier zit het probleem. De stichting heeft geen invloed op de hardware die zij ontvangen. "Take it or leave it". Voor de missie is "take it" de logische keuze.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 oktober 2025 08:47]

[MornixRS]

Ik weet niet welke "Linux" jij bedoelt maar ik worden nooit naar de terminal verwezen. Natuurlijk er zijn Linuxgebruikers met een voorkeur voor de terminal en dat ook propageren maar voor standaard gebruik bij een vooraf geconfigureerde laptop is dat helemaal niet nodig.

[BytePhantomX]

Deze laptops gaan naar een doelgroep die waarschijnlijk niet eens het verschil tussen Windows en Linux weten, hoe moeten ze dan kiezen? En als ze wel het verschil weten en graag Linux willen, dan zijn ze capabel genoeg om Linux te installeren.

En op het argument, als ze het verschil toch niet weten, dan kunnen ze net zo goed met Linux aan de slag. Daar zijn al genoeg argumenten voor gegeven. Iedereen kent Windows, dus hulp is makkelijker te krijgen en bij een baan is de kans ook bijna 100% dat je met Windows gaat werken.

Ik zou ook graag zien dat er meer Linux wordt gebruikt, maar zoals @The Zep Man al zegt: Het doel is "help mensen die het financieel niet breed hebben aan een notebook", niet "maak FLOSS populairder".

[WillySis]

Windows is wel het OS dat 90% van de particulieren draait en als je bij problemen hulp vraagt, dan kom je hoogst waarschijnlijk terecht bij iemand die (een beetje) verstand van Windows heeft. Voor een doorsnee gebruiker zijn veranderingen in het register echt niet nodig. Ik ben een zwaardere gebruiker die zijn PC wel tweakt, maar veranderingen in het register heb ik echt al lang niet meer gedaan.

Om iemand te vinden die je bij Linux kan helpen wordt een stuk lastiger. Bovendien is er veel meer software voor Windows dan voor Linux. Een groot deel van de laptops zal vermoedelijk naar gezinnen gaan met middelbare scholieren. Die kunnen inmiddels niet meer zonder computer en binnen scholen is Windows de standaard.

Een voorgeïnstalleerd Windows 11 betekent ook nog niet dat je daar aan vast zit. Wie wil kan altijd nog Linux installeren. De keuze is er dus.

Toegegeven, op een vijf jaar oude laptop van de overheid zal Windows 11 niet heel vlot draaien. Linux is voor oudere hardware een betere keuze al je nog wat snelheid wilt halen. Maar het gaat om mensen die geen laptop kunnen betalen en een gegeven paard moet je nu eenmaal niet in de bek kijken.

[R_Zwart]

Dan is de oplossing heel simpel: richt ook een stichting op die dit gaat doen, maar dan met laptops waarbij de toekomstige gebruikers een keuze krijgen. Dan merken we vanzelf wel of hier behoefte aan is.

[Cybje]

Je redenen zijn valide, maar ik krijg toch vaak het gevoel dat de terughoudendheid bij Linux eigenlijk gewoon angst voor het onbekende is. Vaak hebben de mensen binnen zo'n stichting ook weinig ervaring met Linux. Terwijl de bekende en gangbare Linux varianten mijn inziens echt niet ingewikkelder zijn dan Windows, zoals Fedora en Ubuntu.

Sterker nog, ik denk zelfs dat Linux vaak makkelijker is. Als ik bijv. kijk naar mijn ouders die 65+ zijn, die komen regelmatig met vragen omdat Windows na een update weer eens een popup heeft over privacy instellingen, of Windows komt met andere vragen. Of zoals nu kunnen ze hun Windows 10 niet updaten naar 11 omdat die laptop geen TPM chip heeft (en ze missen de kennis om workarounds te doen daarvoor). Ze weten gewoon niet wat ze moeten met dat soort dingen. Linux heeft daar vaak minder last van, die kun je vaak vrij probleemloos door updaten tegenwoordig.

En bij zakelijke laptops is hardware support vaak ook geen probleem. Meestal zijn dat gewoon heel standaard en veelgebruikte laptops, zoals de HP Elitebook, die prima worden ondersteund.

Maar nogmaals, je hebt gelijk dat dit niet de doel is van de stichting en ik denk dat het zonde is van hun 'resources' als ze hier energie in stoppen. Maar echt moeilijk hoeft het ook niet te zijn, vind ik.

[The Zep Man]

En bij zakelijke laptops is hardware support vaak ook geen probleem. Meestal zijn dat gewoon heel standaard en veelgebruikte laptops, zoals de HP Elitebook, die prima worden ondersteund.

Hoeveel uitzonderingen en quirks om omheen te werken ik wel niet heb zien langskomen...

Hou er rekening mee dat deze stichting geen controle heeft over welke modellen zij ontvangen, noch daar de middelen voor heeft om ontwikkeltijd in te investeren. De kans is groter dat het geheel werkt met Windows 11, wat dus meer in lijn is met het hiervoor beschikbaar gestelde budget.

Om terug te komen op het "Windows is makkelijker" citaat:

Windows is daarom een logischere keuze; het is makkelijker te leren en verreweg de meeste cursussen, boeken en uitlegfilmpjes behandelen dat populaire besturingssysteem."

Wat in vet staat klopt. Met Windows is het waarschijnlijker dat de gebruiker hulp kan krijgen bij problemen. Deze notebooks gaan niet naar enkel techneuten, maar ook naar gewone mensen die bij een probleem een willekeurig hulpje inschakelen. Als dat hulpje zegt "ik installeer wel Windows" (waarvan de kans groot is als het om willekeurige hulpjes gaat), dan is naast een gefrustreerde gebruiker de uitkomst hetzelfde.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 oktober 2025 08:45]

[Cybje]

Dat hulpje heb je echter minder vaak nodig als je besturingssysteem betrouwbaarder is en met minder onduidelijke vragen komt, zoals al die privacy vragen. Of ineens na een update weer een nieuw schermpje over welke browser je moet kiezen. Als mensen niet zo technisch zijn en niet privacy-bewust, zijn dat lastige schermpjes.

Ik snap ook dat ik makkelijk praten heb met ruim 25 jaar Linux ervaring, maar daarom ook het voorbeeld van mijn ouders, die totaal niet technisch zijn, maar juist bij Windows tegen lastige dingen aan lopen. En het enige wat zij nodig hebben is een browser en een eenvoudige tekstverwerker., wat in de huidige tijd de norm lijkt te worden (want alles gebeurt in de web browser). Dat maakt Linux juist een goede keus.

En ik snap dat deze stichting dat niet gaat doen. Maar ik vraag mij dus wel af of het niet de angst voor het onbekende is. Ook bij dat 'willekeurige hulpje'.

[nandervv]

Die privacy-vragen begrijpt de gebruiker niet, en dan worden z'n gegevens gewoon gejat door Microsoft.

[Vinnie.1234]

De oude laptop van mijn moeder was echt aan vervanging toe, maar kwam destijds niet uit. Om het toch nog werkbaar te maken heb ik er toen Ubuntu op gezet. Ik moet toegeven dat me moeder er beter mee om kon gaan dan ik verwacht had, tot dat er iets was. Updaten? Kwam ze niet uit. Word? Ja dat bestond niet, dus moest ze online versie gebruiken. Maar wat als ze geen internet had? Ja eehm pech...? Outlook app? Ja, bestond niet, dus moest ze alternatief gebruiken waar ze maar niet uit kwam. En zo kan ik de lijst nog zo veel langer maken. Ik was zo blij toen ze eindelijk een nieuwe laptop kocht met gewoon weer Windows 11 er op en mijn moeder ook. Ze hoefde me niet meer wekelijks te bellen en alles werkte gewoon zoals ze dat verwachtte.

Voor ons als Technerd is Linux niet moeilijk, maar als iemand die wat ouder is met 0 kennis van computers is het een bijna onmogelijke opgaven zonder constant hulp. Was een leuk experiment, maar nooit meer!

[Cybje]

Ik kan me dat voorstellen met die eisen (zoals Outlook en Word gebruik, zeker als je zonder internet soms). Voor mijn ouders is het juist makkelijker, want zij doen vrijwel alles online en vanzelfsprekend heb je dan internet nodig. Zij lopen ook niet problemen aan met updaten trouwens, dat gaat praktisch vanzelf.

Zij weten gewoon niet wat ze moeten doen met al die schermpjes die Windows steeds presenteert na updates, zoals vragen over privacy, of andere instellingen, of dat je ineens weer een browser moet kiezen.

Toevoeging: eigenlijk is de conclusie dus dat je het OS moet aanpassen aan de use case

[Reactie gewijzigd door Cybje op 15 oktober 2025 09:44]

[memphis]

Zeker als het om lesmateriaal gaat zie je dat er alleen voor Apple en/of Windows software wordt geschreven. Linux (of een andere OS) is dan de meest slechtste keuze.

[CyberFly]

Linux is te moeilijk omdat het "anders" is maar LibreOffice en Google Docs zijn niet moeilijk ondanks dat ze anders zijn.

De handelingen op ieder OS zijn het zelfde. Browser starten en klaar. Software installeren kan via een app store op Linux. Dat is net zo makkelijk als op je mobiel.

[Reactie gewijzigd door CyberFly op 15 oktober 2025 08:11]

[jobvr]

Ja en Nee.

Als je computers begrijpt is het niet anders. Maar mijn moeder (75) raakt compleet in paniek als een bepaald icoontje op een andere plaats op de desktop staat. Dan kan je zeggen:"die moet niet meer achter een PC gaan zitten" maar goed die optie heb je tegenwoordig niet meer.

In het begin heb ik alles proberen uit te leggen, maar het was echt niet te doen. Ik heb mij er bij neer gelegd dat het ook een soort interesse is. Ik vergelijk het maar met koken. Als ik bij haar ga eten en het is lekker, zegt ze altijd: "maar dat kan je ook heel simpel zelf maken" en dan komt er een recept waar ik bij regel 2 al afhaak. Bij mij mislukt de tomatensoep nog. en dan kijkt mijn moeder vol onbegrip.

Conclusie: als je iets begrijpt is het niet last. Als je iets niet begrijpt wel.

[The Zep Man]

Als ik bij haar ga eten en het is lekker, zegt ze altijd: "maar dat kan je ook heel simpel zelf maken" en dan komt er een recept waar ik bij regel 2 al afhaak. Bij mij mislukt de tomatensoep nog. en dan kijkt mijn moeder vol onbegrip.

Best wel vergelijkbaar! Veel mensen die ervaring hebben met koken zullen moeite hebben om hun kennis over te dragen. Een recept houdt bijvoorbeeld geen rekening met karakteristieken van tomaten die iets meer of minder in de zon hebben gelegen, waardoor een ervaren keukenprins(es) bij het proeven bepaalt of meer of minder kruiden nodig zijn om de beste smaak eruit te krijgen. Probeer die kennis "academisch" maar eens over te dragen.

Zo ook met computers. Niet alles is uniform, zeker niet met verschillende hardware.

[Biggg]

Ik zal je een geheimpje verklappen: Bij W11 zitten veel icoontjes op een andere plek dan bij W10. De applicatielauncher/startmenu knop zit ineens in het midden. Het startmenu zelf is totaal anders, en ook daar komt binnenkort weer aan aanpassing van. Ook tussen W7 en W10 waren er grote verschillen. En veel aanpassingen zijn helemaal geen verbeteringen, maar lijken meer om het aanpassen zelf te zijn.

Maar zoals altijd, na de initiele paniek past iedereen zich toch wel weer aan. Dus ook met jouw moeder komt het wel weer goed.

Kijk dan eens naar Linux Mint bijvoorbeeld. Daar verandert juist heel weinig door de tijd heen, ze zijn behoorlijk conservatief. En ze passen zeker niet iets aan "om het aanpassen zelf". Juist jouw moeder zou daar fantastisch mee gebaat zijn. Ze hoeft nog maar een keertje over en vanaf dan kan ze genieten van een enorme stabiliteit. En de delta tussen haar vertrouwde windows en linux mint is ook nog eens heel klein.

[Pyronick]

Ik zal je een geheimpje verklappen: Bij W11 zitten veel icoontjes op een andere plek dan bij W10. De applicatielauncher/startmenuknop zit ineens in het midden. Het startmenu zelf is totaal anders, en ook daar komt binnenkort weer aanpassing van. Ook tussen W7 en W10 waren er grote verschillen.

Oei, dat mag je niet zeggen! Dat strijkt tegen de status quo bias van de meent in!

Wat mij opvalt: mensen hebben hun nieuwe (sleutelwoord!) glimmende iPhone binnen een dag volledig doorgrond, maar zet ze achter een laptop of desktop en laat ze exact dezelfde taak uitvoeren, soms zelfs met mínder stappen en duidelijkere aanwijzingen (terwijl yours truly er nota bene naast staat), dan lukt het ineens niet.

Anekdotisch bewijs? Na wat toegepaste elicitation, luisteren, samenvatten en doorvragen, kom je meestal tot de kern van het probleem: een gebrek aan digitale agency. Dat ligt soms inderdaad aan de software of de UX, maar vaker aan desinteresse, het ontbreken van noodzaak of prikkel (“mijn handige neef regelt het wel”), en, m.i., een tanende mentale weerbaarheid. Immers, veel mensen zijn simpelweg niet meer gewend om zich ergens doorheen te bijten als iets niet meteen lukt. Dat zorgt voor een soort aangeleerde hulpeloosheid bij tech: als het niet vanzelf gaat, dan zal het wel kapot zijn.

Pas als je hun redenering omdraait en terugkaatst met: “oke, maar wat als ik jouw werk ook niet als ambacht zie, maar als iets dat gewoon moet werken?”, dan raakt het pas en wordt het persoonlijk.

Het idee leeft dat “tech voor 'andere' (lees: wijsneuzen) mensen” is. Tech is voor velen geen gereedschap meer om iets te creëren, maar een automaat die dingen vóór hen doet. Ze consumeren wel, maar produceren niet. Uiteindelijk mondt dat uit in varianten van “vroeger was alles beter”, en in het niet zien van technologie als ambacht, maar als nutsvoorziening (“het moet toch gewoon werken!”).

[bkor]

Als je computers begrijpt is het niet anders. Maar mijn moeder (75) raakt compleet in paniek als een bepaald icoontje op een andere plaats op de desktop staat.

Juist in Windows vind ik alles teveel van plek veranderen. Verder is het instellingenscherm behoorlijk onduidelijk. De GNOME indeling vind ik veel logischer. Windows heeft ook behoorlijk veel onnodige popups.

Tot een flink aantal jaar (3-5?) geleden bleef Windows redelijk hetzelfde. Echter sinds een flink aantal jaar vind ik het helemaal niet zo logisch meer. En dingen blijven maar van plek veranderen. Ook redelijke basisdingen zoals de indeling en plek van het startmenu.

[barbarbar]

En dan kom je erachter dat die speciale software van school alleen op Windows draait.... ik snap je punt, maar voor zo'n initiatief is een breed geaccepteerd systeem nodig. Als je gedoneerde spullen weggeeft op zo'n grote schaal, wil je niet uren per laptop kwijt zijn om de software werkend te krijgen. En gebruikers die er vervolgens amper wat mee kunnen omdat hun vaak verplichte software er vervolgens niet op draait.

[billyjk]

Helemaal eens. Kind hier thuis heeft via school een chromebook, dat is ook geen probleem voor leerlingen en leraren. Alles (desktop, mobiel etc) is zo naar elkaar toegegroeid qua interface en bediening dat het OS zelf nauwelijks meer relevant is.

Ja, als er wat mis gaat dan wel, maar dan gaat 95% van de gebruikers van welk OS dan ook naar een support persoon. Dus met het trainen van een paar support personen kun je veel devices in de lucht houden.

[Airw0lf]

Ik heb zo mijn bedenkingen bij dit initiatief. Waar kunnen die mensen terecht met vragen? Hoe zit het met training/begeleiding - met name op het gebied van veiligheid? Er wordt geadviseerd om vooral met open source software (want gratis) te werken - maar juist daar zitten ook de grootste risico's om "geraakt" te worden door malware/ransomware.

Begrijp me niet verkeerd - ik ben niet tegen - maar er zijn een paar dingen waar naar mijn smaak wat te makkelijk over heen is gestapt...

[Reactie gewijzigd door Airw0lf op 15 oktober 2025 08:29]

[YannickSpinner]

Waar kunnen die mensen terecht met vragen? Hoe zit het met training/begeleiding - met name op het gebied van veiligheid?

De stichting levert zelf geen laptops aan mensen, maar aan andere stichtingen. Het verschilt dus per project. Als een stichting laptops levert voor vluchtelingen, dan kunnen zij als het goed is bij die stichting terecht voor vragen. Ook de training en begeleiding verschilt per project.

Over gratis software kan ik weinig feitelijke context bieden, maar mijn gevoel zegt dat de populaire mainstream gratis software (Gmail, browsers, VLC) in beginsel gewoon hartstikke veilig is.

[jobvr]

Maar zijn die zaken anders als deze mensen een notebook in een winkel gekocht hadden? Ik denk dat dit een prima initatief is, om mensen verder te helpen.

Ik ben het wel met je eens dat de overheid in het algemeen meer lokketen zou moeten hebben om mensen die moeite hebben met de digitale versnelling te helpen. Er worden in de naam van efficiëntie te veel zaken gedigitaliseerd door de overheid. Ik zit regelmatig bij mijn moeder (75) om weer met iets te helpen, waar de gemeente/rijksoverheid/OV heeft bedacht iets te digitaliseren. Moet je voor de gein proberen je kortingspas voor ouderen te activeren voor het OV... echt niet te doen. Hier laat overheid echt steken vallen en vallen mensen buiten de boot.

[Settler11]

Ik hou een beetje mijn hart vast met hoe complex het wel niet kan worden als wij die leeftijden aantikken.. Mijn pa wil nooit wat met de PC/mobiel en ma wordt ook ouder, maar weet (voor nu) nog wel raad.

[rko4u]

Natuurlijk zijn er initiatieven om mensen zonder kennis te helpen (zoals steunpunt digitale overheid). De meesten kunnen echter ook wel terecht bij een bekwaam familielid of buur. Kennis is makkelijker te vergaren dan een gratis laptop die modern genoeg is voor Windows 11.

[The Zep Man]

Ik heb zo mijn bedenkingen bij dit initiatief. Waar kunnen die mensen terecht met vragen? Hoe zit het met training/begeleiding - met name op het gebied van veiligheid?

Hoe zit dit als je een notebook koopt in een willekeurige webshop?

[Airw0lf]

In wezen hetzelfde vraagstuk - idem voor smartphones.

Tis alleen dat dit initiatief gepositioneerd wordt als het verbeteren van de digitale vaardigheden van een bepaalde doelgroep. En als je dat zo positioneert lijkt het me meer dan handig om toch iets verder te kijken dan het leveren van een apparaat met Windows 11.

Mijn 0,500 Euro...

[The Zep Man]

Tis alleen dat dit initiatief gepositioneerd wordt als het verbeteren van de digitale vaardigheden van een bepaalde doelgroep. En als je dat zo positioneert lijkt het me meer dan handig om toch iets verder te kijken dan het leveren van een apparaat met Windows 11.

Zonder hardware die klaar is voor gebruik kan men niet beginnen. Zonder thuiscomputer in de jaren 80 is het vrijwel zeker dat je geen digitale vaardigheden opbouwt. Hetzelfde geldt tot een zekere hoogte voor vandaag de dag. Mobiele speeltuinen brengen je maar zover en zijn niet gemaakt voor productiviteit in het meeste dagelijkse werk.

[sys64738]

Mooi initiatief. Wil grappig dat Windows 11 gekozen is omdat Linux moeilijk te leren zou zijn. Ik snap de keuze wel want niet alle software draait op Linux en tutorials een andere info gaan bijna altijd uit van Windows.

Maar hetzelfde kan natuurlijk gezegd worden over Libre Office. Ook niet echt de standaard.

[XelaRetak]

LibreOffice is dan ook een aanraden - de ontvangers kunnen er nog steeds prima voor kiezen om MS Office of andere varianten te gebruiken.

Het zal er bij de leeftijdscategorie "jongeren boven de 18j" toch wel op neerkomen dat de gevolgde opleiding de gangbare software zal afdwingen.

[Richardus27]

Denk dat het te maken heeft met hoe makkelijk de eindgebruiker dit zelf kan wijzigen.

Libreoffice niet goed (genoeg)? MS Office downloaden is zo gedaan, zelfs voor een leek. Google docs is ook makkelijk te openen en gebruiken, eventueel met hulp van een stichting.

Het wijzigen van een OS heeft toch wat meer voeten in de aarde voor niet-Tweakers, dan moet een medewerker van de stichting met mogelijk alleen basiskennis aan iemand die mogelijk gebrekkig Nederlands spreekt uitleggen hoe ze een Windows 11 installatiemedium moeten maken in Linux (en misschien ook zelf een USB stick kopen), uitzoeken welke laptop ze hebben en doorgeven met welke knop ze in de BIOS komen, uitzoeken hoe de eindgebruiker in die specifieke BIOS bij de bootvolgorde komt, en daarna door de Windows install heen praten.

Tuurlijk, voor de meeste huis/tuin/keuken taken is er nauwelijks onderscheid tussen W11 en bepaalde Linux distro's. Maar als je een laptop regelt voor iemand met mogelijk minimale computerkennis en een taalbarriëre dan lijkt het mij de prio om te zorgen dat er zo min mogelijk potentiële pitfalls zijn. En als de laptop wordt gebruikt door een scholier die programma's van school moet installeren dan wil je liever niet dat die een melding krijgt dat iets niet werkt.

[Reactie gewijzigd door Richardus27 op 15 oktober 2025 09:45]

[redslow]

Weer een vage omschrijving mensen die het niet zo breed hebben. Dit zou moeten zorgen dat de kansarme meekunnen doen met de maatschappij. Een mooie gedachtegang.

het grote nadeel is, is dat bij soort initiatieven er een keiharde lijn is qua inkomsten of iemand recht heeft erop of niet. Waardoor je dus de situatie krijgt dat iemand die met veel moeite het hoofd boven water houdt geen recht heeft op, energiesubsidie, kindgebondenbudget, sport dat betaald word door de gemeente, gemeente belasting moet betalen, minder kinderopvang en nu dan ook geen laptop.


Hierdoor creëert je eigenlijk een laag die constant afhankelijk blijft van hulp vanuit de gemeenschap want ga je een dag extra werken, verlies je zoveel aan “inkomsten” dat het niet interessant is. Hetzelfde met het verhogen van een salaris. Leuk 200 euro bruto erbij in de maand maar daardoor verlies 500 euro aan subsidie.

het zou dus beter zijn om laptops te verstrekken via de scholen en dan aan iedereen. Zodat letterlijk iedereen mee kan doen.

[The Zep Man]

het grote nadeel is, is dat bij soort initiatieven er een keiharde lijn is qua inkomsten of iemand recht heeft erop of niet. Waardoor je dus de situatie krijgt dat iemand die met veel moeite het hoofd boven water houdt geen recht heeft op, energiesubsidie, kindgebondenbudget, sport dat betaald word door de gemeente, gemeente belasting moet betalen, minder kinderopvang en nu dan ook geen laptop.

Waarom is dat "het grote nadeel"?

Laat perfect niet in de weg staan van goed. Als je dat wel doet, dan krijg je niets voor elkaar.

Hierdoor creëert je eigenlijk een laag die constant afhankelijk blijft van hulp vanuit de gemeenschap

Of je helpt (een deel van die) mensen uiteindelijk aan een baan omdat ze digitale vaardigheden kunnen ontwikkelen.

het zou dus beter zijn om laptops te verstrekken via de scholen en dan aan iedereen. Zodat letterlijk iedereen mee kan doen.

Je lijkt gelijk behandelen en gelijke kansen bieden door elkaar te halen. Het doel is om gelijke kansen te bieden. Dat imperfecte middelen worden gebruikt om bij te dragen aan dit doel heeft een netto positief resultaat.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 oktober 2025 09:25]

[redslow]

Waarom zou een ouder meer gaan werken als dat inhoudt dat de inkomsten naar beneden gaan en ze hun kinderen minder zien?


Waarom zou een kind gemotiveerd worden om meer uit zichzelf te halen als het ziet dat de ouders praktisch alles krijgen met minimale inspanning.

je houdt creëer een groep mensen die afhankelijk blijft van het sociale systeem. (Uitzonderingen daargelaten)


Ja ik zie dit direct binnen mijn directe contacten en sterker nog ik heb eens via de overheid mijn gegevens ingevuld met mijn gezins situatie en als ik op papier van mijn partner af zou gaan. Zou dat ons minimaal 2000 euro per maand opleveren aan inkomsten vanuit deze sociale potjes waar wij nu geen recht op hebben.

Dus ik snap ook best waarom mensen dit doen. 3 dagen gaan werken ipv 5. Etc

[The Zep Man]

Waarom zou een ouder meer gaan werken als dat inhoudt dat de inkomsten naar beneden gaan en ze hun kinderen minder zien?

De problemen die je omschrijft zijn veel groter dan enkel het doneren van notebooks aan degenen die deze het hardst nodig hebben. Verder denk ik dat notebooks juist een middel kunnen zijn om uit deze situatie te komen voor velen. Laat ik het andersom stellen: door dit initiatief niet te doen worden mensen niet plots gemotiveerd om meer te werken. Het ontbreken van een notebook zal daarin geen verschil maken.

Waarschijnlijk kan je jouw standpunten beter hier kwijt:
forumtopic: Het (on)bestaan van het middeninkomen

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 15 oktober 2025 09:42]

[Noord27]

Mooi initiatief!

[flaskk]

OM en vast andere departementen werkt in een virtuele omgeving zoals Citrix, dus lijkt mij dat er vrij weinig data op de laptops zelf staan.

[BytePhantomX]

Aangezien het niet in het artikel vermeld wordt, maar opgezocht over welke aantallen dit gaat. Ze hebben er 15.000 nodig en er zijn er in 2025 7273 ingezameld. Als ik mijn rekensom goed maak, dan heb je bij een afschrijving van laptops in vijf jaar een organisatie van 75.000 medewerkers nodig om aan de vraag te voldoen. Dat zou de overheid toch moeten redden?

Verder een heel mooi initiatief. Computers zijn voor hele grote groepen mensen echt niet zo bereikbaar als we soms denken en zonder kun je eigenlijk niet meedoen met de maatschappij.

[Marius Pc]

als je eenmaal linux hebt wil je niks anders meer, eerste tijd is het ergeren en doorbijten maar daarnaar gaat er een wereld voor je open, nooit meet antivirus hoofdpijn, geen blauwe schermen, geen ongevraagde updates of systeem na update niet meer werkt etc etc

[i-chat]

onzin, het aantal kernel panics en stuklopende updates is bij de gemiddelde linux distro echt niet beter dan bij windows of macOS. en ook linux lekken worden vaak genoeg actief misbruikt <op telefoons was dat lange tijd zelfs enorm populair>

ja er valt zeker iets te zeggen om vooral armere mensen te trainen in het gebruik van gratis te verkrijgen software <als tegenhanger van shit maar downloaden van de piratenbaai> maar laten we nou niet doen alsof linux op de desktop zaligmakend is.

[Biggg]

Ik vind de keuze om niet linux (mint) erop te zetten een vreemde onderbouwing hebben. Windows definieren als "makkelijker om te leren" is in mijn ogen echt een kul argument. Er is tegenwoordig zoveel te vinden online qua uitlegfilmpjes. Online fora met community support. En windows documentatie kan ook outdated zijn, w11 is niet hetzelfde als w10.

Als ze nou zeggen dat ze zelf wat minder ervaring hiermee hebben, of dat sommige laptops niet volledig ondersteund zijn oid, dan kan ik me er nog wat bij voorstellen.

Juist deze doelgroep gebruikt waarschijnlijk geen betaalde software van adobe of games met anitcheat oid. En ze zijn er ook niet bij gebaat om continue reclame voor een betaald ms office packet te krijgen, wat ze waarschijnlijk ook niet nodig hebben.

Echt een gemiste kans om deze doelgroep kennis te laten maken met gratis software door de community. Met een software repository waarin alle applicaties gratis zijn.

[Mikemkm]

Waarom zou deze doelgroep geen betaalde software / games met anticheat gebruiken?

Via Surfspot/school kunnen studenten tegen een sterk gereduceerd bedrag software kopen van Microsoft / SPSS etc. Als je dit nodig hebt voor je opleiding kan je lastig hieromheen.

Zelfde geld voor anticheat,
deze doelgroep gamed natuurlijk ook gewoon. Misschien niet de laatste AAA games (wellicht wel, geen idee?) maar ook oudere software vereist dit.

[Biggg]

Omdat deze doelgroep kennelijk geen geld heeft om voor een paar honderd euro een tweedehands computer op marktplaats te kopen?

[Mikemkm]

Dat klopt, (wellicht hebben ze een nog oudere minder geschikte)
Office hebben ze wellicht online via school, dus alleen browser nodig

epicgames geeft elke maand gratis games, net zoals andere bedrijven
Fortnite is bijvoorbeeld gratis
Kosten hoeven niet allemaal direct gemaakt te worden

En uiteraard valt er genoeg opensource te vinden, maar dan moet je meer tijd investeren dan alleen een gebruiker zijn