Asus Eee PC 1000HE: netbook met overklok-optie

Inleiding

Asus was de eerste hardwarefabrikant die inzag dat kleine, goedkope notebooks weleens heel populair zouden kunnen worden. Al in 2007 introduceerde het bedrijf de Eee PC: een 7"-model met een 900MHz-Celeron M-cpu die op een lagere kloksnelheid liep. De Taiwanese fabrikant heeft van de Eee PC inmiddels een zeer brede productlijn weten te maken, waarvan de 1000HE een van de meest recente modellen is.

Eerder testte Tweakers.net al de Eee PC 1000H. Net als dat model beschikt de 1000HE over een scherm met een diagonaal van 10,2 inch. Ook de hoeveelheid geheugen is hetzelfde, net als de chipset en de grootte van de harde schijf. Op twee essentiële punten wijkt de HE echter af van zijn voorganger: de cpu en het toetsenbord. Er zijn echter meer eigenschappen die de 1000HE tot een interessant model maken. Reden genoeg een nadere blik op deze netbook te werpen.

Specificaties en prijzen

	Merk en type
Merk	Asus
Productserie	Eee PC
Type	1000HE
	Technische specificaties
Cpu-type	Intel Atom N280 (1,66GHz)
Moederbord-chipset	Intel 945GSE
Geheugengrootte	1GB
Geheugentype	ddr2 (sodimm)
	Videointerface
Videochip	embedded
Verbinding (video uit)	D-sub (vga)
Schermdiagonaal	10,2"
Schermresolutie	1024x600 pixels
	Opslag
Capaciteit hdd	160GB
Rotatiesnelheid hdd	5400rpm
	Interfaces
Verbinding: usb	3x usb 2.0
Verbinding: wlan	802.11b, 802.11g, 802.11n
Verbinding: bluetooth	bluetooth 2.0
	Overige
Extra's	cardreader, webcam
Besturingssysteem	Windows XP Home
Gewicht	1,45kg
Kleuren	zwart; wit
Accu	6-cell lithium-ion, 8700mAh
Taal	meertalig

Asus Eee PC 1000HE

Uiterlijk en indruk

Wat het uiterlijk betreft is er niets zoveel verrassends over het nieuwste Eee PC-familielid te melden. De Eee PC 1000HE ziet er, op het toetsenbord na, nagenoeg hetzelfde uit als de eerder geteste Eee PC 1000H. Gebleven is dus het grote touchpad met de muisknoppen die schuin over de rand vallen, zodat deze makkelijk te bedienen zijn. Ook nog steeds present is de rand boven het keyboard, met de aan/uit-knop en vier overige tiptoetsen, waarbij met de toetsen de resolutie van 1024x768 in 800x600 of 1024x600 veranderd kan worden, Skype opgestart kan worden en tussen de energiebesparende modi gewisseld kan worden.

De enige verandering die we kunnen bespeuren betreft de accu aan de onderzijde. Sommige fabrikanten kiezen ervoor hun netbooks uit te rusten met grotere accu's die aan de achterzijde van de apparaten uitsteken. Asus doet dat echter bij dit model anders, en heeft zijn accu van 8700mAh zo ontworpen dat deze de Eee PC iets dikker maakt. Hierdoor ontbreken lelijke uitsteeksels aan de achterkant, maar heeft de onderkant wel een kleine bobbel en helt de Eee PC lichtjes naar voren.

Het toetsenbord
Asus rust zijn nieuwe Eee PC uit met wat het bedrijf zelf een 'chiclet'-keyboard noemt. Dit is echter niet de juiste aanduiding, want het betreft niets meer of minder dan een plat toetsenbord met meer ruimte tussen de toetsen. Echte chiclet-toetsenborden zijn uit een rubberen lap vervaardigd en konden vroeger onder andere in de Sinclair ZX Spectrum aangetroffen worden. De nieuwe varianten zijn gewoon van plastic en ook niet uit één stuk gemaakt. Asus heeft goed naar Apple gekeken, die bij zijn MacBook-lijn dergelijke keyboards al langer gebruikt, en naar enkele Sony Vaio-modellen. Steeds meer fabrikanten rusten ook hun netbooks met een dergelijk toetsenbord uit, zoals Samsung met zijn N310 en Toshiba met zijn NB200.

Het toetsenbord werkt prettiger dan het originele keyboard van de Eee PC 1000H, al blijft het natuurlijk grotendeel een persoonlijke kwestie wat onder een goed toetsenbord moet worden verstaan. Onze ervaring is dat de vingers door de extra ruimte tussen de toetsen net iets minder vaak de verkeerde toets aanslaan.

Asus Eee PC 1000HE toetsenbord

Het touchpad
Niet alleen het toetsenbord, maar ook het touchpad is vernieuwd ten opzichte van dat van de 1000H. Asus heeft de smartpad-technologie van Elantech in het touchpad geïntegreerd. Deze multitouch-technologie koppelt functies aan bewegingen met een of meerdere vingers. De functies zijn onderverdeeld in tappen, scrollen, zoomen, roteren, drag 'n drop, vergrootglas, swipe page en fast keys. Veruit de meest handige functie is die van het scrollen. Door twee vingers op het touchpad te leggen en deze te schuiven, kan bijvoorbeeld een webpagina naar boven of beneden gescrolld worden. Ook swipe page kan van pas komen: door drie vingers naar links of rechts te schuiven, kan naar een pagina hoger of lager gestapt worden. Fast keys werkt door drie vingers omhoog of omlaag te schuiven. Omhoog schuiven levert een Verkenner-scherm met 'Mijn computer' op, terwijl omlaag schuiven hetzelfde effect heeft als alt-tab. Op zich werkt dit prima, maar jammer is dat de gebruiker niet zelf snelkoppelingen aan vingerbewegingen kan toewijzen.

Asus Eee PC 1000HE touchpad

De harde schijf
Over de harde schijf moet nog vermeld worden dat deze tijdens het testen een vreemd, tikkend geluid maakte, alsof de lees- en schrijfkop zijn plek niet goed kon vinden. De resultaten leken er echter niet onder te lijden.

We besluiten de applicatie HDTune te draaien om te kijken of we afwijkingen in het gedrag van de hdd kunnen constateren. HDTune meet onder ander de doorvoersnelheid, de toegangstijd en de burstrate. Heel vreemde resultaten spuugt de software niet uit, maar wel zien we bij elke test enkele horizontale delen in de grafiek, die normaal gesproken volledig uit pieken en dalen bestaat. HDTune geeft ook de 'gezondheid' aan van de schijf, en de diagnose luidt dat er niets is waarover we ons zorgen moeten maken. Ook een errorscan levert geen meldingen van problemen op. We houden het er maar op dat het geluid een ongevaarlijke oorzaak heeft, dat alleen bij dit testexemplaar aanwezig is.

De cpu
Grafisch gezien heeft de 1000HE niets interessants te bieden. Het model beschikt nog over dezelfde GMA950-igp van de 945GSE-chipset als het merendeel van de Atom-netbooks. Pas bij de komst van de 'Enhanced Media Netbooks', zoals Intel het noemt, worden de grafische prestaties weer interessant. Intel belooft immers dat de GMA4000-igp, onderdeel van de GN40-chipset van deze modellen, in staat zal zijn om 1080p-beelden zonder stotteren weer te geven. Zodoende lijkt de N280 met de 945GSE-chipset een combinatie te vormen die vooral op papier wat prestatieverbetering brengt. Waarschijnlijk heeft Intel de processor uitgebracht omdat de chipgigant de hete adem van ARM, AMD, VIA en Nvidia in de nek voelt. Daarnaast is de release waarschijnlijk het gevolg van de druk van systeembouwers die zich willen onderscheiden met modellen die afwijken van de standaardnetbooks met hun inmiddels overbekende specificaties.

Theoretisch is de snelheidsverhoging die de N280 oplevert, namelijk minimaal. De kloksnelheid ligt slechts 60MHz hoger dan die van de N270, en de fsb is verhoogd van 553MHz naar 667MHz. Voor we kijken in hoeverre deze snelheidsverhoging zich in betere prestaties vertaalt, nemen we de 'Super Hybrid Engine' van Asus onder de loep.

Super Hybrid Engine
Asus gebruikt de klinkende naam 'Super Hybrid Engine' om een verzameling energiebesparende technieken voor zijn moederborden aan te duiden, maar bij de Eee PC S101 deed de term voor het eerst bij netbooks zijn intrede. Bij die netbooks gaat het voor een deel om instellingen die de gebruiker ook via energiebeheer in Windows handmatig kan bepalen.

Bij de 1000HE heeft Asus echter een andere belangrijke functie toegevoegd: de mogelijkheid om de kloksnelheid aan te passen. Asus biedt vier standaardsettings: Power Saving Mode, High Performance Mode, Super Performance Mode en Auto Mode. Power Saving Mode zorgt ervoor dat de cpu aanzienlijk langzamer dan de standaardsnelheid draait, namelijk op 1,25GHz. Met de term High Performance Mode doet Asus aan wordplay, want in deze modus draait de cpu op zijn standaardsnelheid van 1,66GHz. Super Performance Mode is de meest interessante optie; in deze stand loopt de kloksnelheid op tot 1,75GHz. Cpu-z toont wat er precies gebeurt als we deze verschillende modi activeren.

Verder overklokken
De Hybrid Engine toont aan dat Asus er geen probleem mee heeft om de Atom een tandje hoger te laten draaien. Blijkbaar kan de N280 een lichte overklok zonder kleerscheuren doorstaan. We keken of dit ook geldt voor een wat zwaardere opvoersessie. Hiervoor gebruiken we Eee PC Tool v2, die sinds half mei ook de 1000HE ondersteunt. Met dit programma kunnen we zelf de fsb instellen. Om conflicten te vermijden sluiten we Hybrid Engine; daarna zetten we de fsb op 185Mhz, een overklok waar de N280 geen enkele moeite mee blijkt te hebben.

We besluiten te kijken of de cpu ook de 2GHz aan kan tikken. Hiertoe zetten we de fsb op 200 en laten we de fan op 100 procent van zijn capaciteit draaien. Helaas crasht het systeem nu echter genadeloos en opstarten lukt ook niet meer, waardoor we genoodzaakt zijn de accu en de voeding eraf te halen. Hierna wil de geschrokken Eee PC gelukkig wel weer opstarten. Uiteindelijk lukt het ons het systeem stabiel te laten draaien met een fsb van 197MHz, waarmee de kloksnelheid 1,97GHz bedraagt. Hiermee halen we een Hyper Pi-score van 93 seconden. Zoals we bij de prestaties zullen zien is dit aanzienlijk hoger dan de scores die de N280 in de standaard- en de Super Performance-modus weet te behalen.

Prestaties

We vergelijken de benchscores met die van een netbook met een N270-Atom. Zoals gezegd loopt deze iets langzamer, dus we zijn benieuwd naar de invloed van de lichte snelheidsverhoging van Intel, maar ook naar het effect van de over- en onderklok van Asus. Ook hebben we de NC20 van Samsung met de Nano-cpu van VIA bij de benches meegenomen. Deze op 1,6GHz lopende chip is de grote concurrent van de Atom. Eerder zagen we dat de Nano gehakt van de N270 maakt, maar misschien dat de N280 de Nano weet te benaderen.

Hyper Pi 0.99b (tijd in secondes)
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	****** 88
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	******* 106
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	******* 111
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	******** 113
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	********** 150

Lager is beterDe N280 weet pi, in een miljoen decimalen, op stock-snelheid slechts twee seconden sneller te berekenen dan de N270. Overgeklokt doet de chip het een stuk beter: hier is het verschil opgelopen tot zeven seconden. De VIA Nano is echter nog steeds buiten bereik. Ondergeklokt doet de N280 er liefst 150 seconden over. De onderklokmodus is natuurlijk bedoeld om energie te besparen, maar de invloed op de prestaties blijkt groot.

Cinebench 10 1cpu
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	********** 885
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	******* 588
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	****** 550
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	****** 542
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	***** 404

Hoger is beterZoals de populaire Cinebench-test laat zien zet de N280 op standaardsnelheid slechts een iets hogere score neer dan de N270. De N280 doet het wat beter, maar bij deze single-threaded bench is de Nano heer en meester.

Cinebench 10 xcpu
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	********** 908
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	********* 854
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	********* 850
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	******* 635
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	-

Hoger is beterBij de multithreaded bench van Cinebench kunnen cpu's aan meerdere threads werken als ze Hyperthreading ondersteunen, en multicores kunnen de werklast over meerdere rekenkernen verdelen. De VIA Nano is een singlecore die geen Hyperthreading ondersteunt, dus deze cpu zet hier geen score neer. De N280 op 1,75GHz zet hier een mooie score neer en haalt meer Cinebench-punten dan de VIA Nano bij de 1cpu-test. De Atom haalt hier zijn voordeel uit Hyperthreading, maar in de praktijk zal de chip dat niet erg vaak kunnen doen: niet alleen is het aantal applicaties met ondersteuning voor Hyperthreading beperkt, ook vergen veel van de betreffende applicaties die over Hyperthreading beschikken, meer rekenkracht dan de Atom kan leveren.

Cinebench 10 OpenGL
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	********** 479
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	****** 289
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	****** 274
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	****** 271
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	**** 204

Hoger is beterDe scores van de Atom-machines liggen bij de grafische OpenGL-benchmark van Cinebench wat dichter bij elkaar. De Nano steekt weer met kop en schouders boven de Atoms uit.

wPrime v2.0 32M (tijd in secondes)
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	******* 112
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	******* 118
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	******** 120
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	********* 140
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	********** 158

Lager is beterWPrime is een multithreaded-benchmark waar de Intel-cpu's traditioneel goed scoren, vooral als ze het moeten opnemen tegen singlecore-processors zonder ondersteuning voor hyperthreading, zoals de VIA Nano. Opvallend is wel hoeveel sneller een overgeklokte N280 de vierkantswortels van 1 tot en met 32 miljoen weet te trekken ten opzichte van de Nano. Het verschil met de standaard-geklokte N280 en N270 is hier minder groot.

PcMark05 cpu-score
Samsung NC20, VIA Nano, 1,6GHz	********** 1652
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	********* 1515
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	********* 1509
Medion Akyo Mini, N270, 1,6GHz	********* 1490
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	********* 1489

Hoger is beterDe PcMark05-suite van Futuremark levert alleen op onderdelen een score op, en dat alleen omdat we de Eee PC een resolutie van 1024x768 kunnen geven in plaats van de standaardverhouding van 1024x600 pixels. Het cpu-onderdeel van het testpakket legt de scores van de standaard-N280 en de overgeklokte variant dichter bij elkaar dan die van de N280 op 1,66GHz en de op 1,6GHz geklokte N270. Opvallend is dat een N280 die flink is ondergeklokt, hier evenveel punten scoort als de N270 op standaard-snelheid.

Accuduur
De accuduur is een belangrijke verkooppunt van de 1000HE, zoals ook te zien is aan de sticker die Asus op het model heeft geplakt, waar 'One Day Computing - 9,5 hours battery life' op staat. We keken of die claim op waarheid berust en wat de invloed van de over- en onderklok van de Hybrid Engine is op de accuduur.

Battery Eater - Classic stresstest (minuten)
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	********** 374
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	******** 311
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	******** 307
Asus Eee PC 1000H, N270, 1,6GHz	******** 302

Hoger is beterDe Classic-test van Battery Eater probeert het systeem zo zwaar mogelijk te belasten, met als doel de accu zo snel mogelijk leeg te trekken. Het verschil tussen de Eee PC 1000HE met zijn 8700mAh-accu en de 1000H met zijn 6600mAh-model is niet eens zo groot. De Hybrid Engine bewijst zijn waarde, want bij de onderklok houdt de netbook het maar liefst een uur langer vol dan op de standaardsnelheid. Wie onderweg wat meer rekenkracht nodig heeft, kan met een gerust hart de snelheid op Super Performance zetten: de invloed van de overklok op de accuduur is niet groot.

Battery Eater - readertest (minuten)
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1, 25GHz	********** 546
Asus Eee PC 1000HE, N280, 1,66GHz	********** 531
Asus Eee PC 1000HE, N280 1,75GHz	********* 511

Hoger is beterDe readertest van Battery Eater leest met een korte interval een stukje tekst van de harde schijf, waardoor de netbook weliswaar niet in de idle-stand staat, maar de activiteit minimaal is. De tijd tussen die van de stresstest en de readertest is de bandbreedte waarbinnen de accuduur van 'normaal gebruik' valt. Omdat we op de originele 1000H geen readertest hebben gehouden, hebben we hier helaas geen resultaten van. We zien hier dat winst van het systeem met ondergeklokte cpu minder groot is en dat de netbook ook met een hoger geklokte processor nog lang meegaat omdat het systeem nauwelijks belast wordt.

Boot Booster
Een feature die nog niet benoemd is, betreft Boot Booster. Deze optie, die in het bios aan- of uitgeschakeld kan worden, lijkt op het oog niets meer of minder te doen dan wel of niet tonen van het boot-scherm bij het opstarten. Het lijkt er echter toch op dat er, met de optie aan, onder de motorkap meer wordt overgeslagen, want de snelheidswinst die Boot Booster biedt is redelijk. Zoals in de grafieken te zien is weet de opstartversneller enkele secondes van de opstarttijd af te snoepen, waardoor de EeePC het ook op dit punt van concurrerende netbooks wint.

Opstarttijden - koude opstart (secondes)
Asus Eee PC 1000HE, Boot Booster aan	******** 29,4
Medion Akyo Mini	********** 35,7
Asus Eee PC 1000HE, Boot Booster uit	********** 35,8

Lager is beter

Opstarttijden - vanuit sluimermodus (secondes)
Asus Eee PC 1000HE, Boot Booster aan	********* 17,5
Asus Eee PC 1000HE, Boot Booster uit	********** 18,9
Medion Akyo Mini	********** 19,1

Lager is beter

Conclusie

In 2008 bracht Asus een grote hoeveelheid verschillende Eee PC's op de markt. Jerry Shen, ceo van Asus, beloofde begin dit jaar dat er in 2009 minder modellen zouden verschijnen: de consument zou anders door de bomen het bos niet meer zien en concurrent Acer wist een groot deel van de markt te veroveren met slechts één model: de Aspire One. Tot nu toe lijkt Shen geen woord te houden: na de 1000HE zijn er alweer talloze nieuwe modellen verschenen met relatief kleine variaties. Is dit erg? Misschien voor de r&d-afdeling van Asus, die ongetwijfeld overuren draait. Voor de consument die bereid is zich te verdiepen in zijn komende aanschaf betekent het brede aanbod vooral meer keuze.

Asus Eee PC 1000HE Af en toe komt er dan een model bovendrijven waarbij Asus de juiste balans gevonden heeft. Wat ons betreft is de Eee PC 1000HE zo'n model. De Eee PC 1000HE is dan ook niet zozeer een revolutionair model, maar meer een door evolutie gevormde netbook. Asus heeft al het goede van de Eee PC 1000H gehouden en er nog enkele zeer welkome eigenschappen aan toegevoegd. Zo maakt de Super Hybrid Engine goed gebruik van de nieuwe processor. Waar we aanvankelijk sceptisch waren over de N280-Atom, zorgen de over- en onderklokmogelijkheden voor respectievelijk een zeer welkome prestatieboost en een aanzienlijk langere accuduur. Voor dit laatste is natuurlijk mede de zescellige 8700mAh-accu verantwoordelijk. Zijn flinke accuduur geeft de Eee PC minstens één streepje voor op veel concurrenten, al zou dat voordeel erg tijdelijk kunnen zijn, want we zien dat steeds meer netbookfabrikanten meer belang hechten aan de accuduur.

Tel daarbij op het fijne toetsenbord en de multitouchmogelijkheden van het touchpad, en de conclusie is dat Asus uitstekende keuzes heeft gemaakt bij het samenstellen van deze Eee PC. Wie een extreem licht en dun model zoekt, kan misschien beter elders kijken, en ook liefhebbers van een opvallend design zullen niet bij deze netbook uitkomen, maar ieder ander die een netbook aan wil schaffen kan met een gerust hart voor de Eee PC 1000HE gaan.