Inleiding
Samengevat
De Neo QLED QN95B is het 4k-topmodel van Samsung voor 2022, die nog boven de S95B met QD-oled wordt gepositioneerd. De tv blinkt vooral uit met zijn extreem hoge helderheid, ideaal voor wie graag in een goed verlichte ruimte wil kijken. Dankzij de fijnmazige miniledbacklight is ook het contrast goed, al moet de tv zijn meerdere erkennen in concurrerende oledmodellen.
Het is weer zover: de zomer is begonnen! En met de zomer komt een terugkomende ervaring voor velen van ons: het licht in de huiskamer is eigenlijk te helder om prettig tv te kijken. Samsungs topmodel uit de 4k-range, de Samsung Neo QLED QN95B, biedt dan wellicht een oplossing. Deze tv belooft een hoge lichtopbrengst en een hoog contrast, dankzij een verbeterde miniledbacklight, een groot kleurbereik, uitgebreide gamingfeatures en een uitgebreid geluidssysteem.
De Samsung Neo QLED QN95B is een doorontwikkelde versie van de Samsung Neo QLED QN95A van vorig jaar. Veel specificaties komen overeen en ook het nieuwe model maakt gebruik van een externe One Connect Box. Wel zijn er belangrijke features bijgekomen, zoals ondersteuning voor Bluetooth 5.2 en Dolby Atmos. Ook zijn er grote veranderingen aangebracht in het design van de voet en de achterkant.
De QN95B is beschikbaar in meerdere formaten. Voor deze review kijken we naar het 55"-model, maar de tv is ook verkrijgbaar in 65", 75" en 85". De adviesprijzen zijn wel pittig, variërend van 2699 euro voor het 55"-model tot 5999 euro voor de 85"-versie. Gelukkig zien we in de Pricewatch lagere vanafprijzen: 1800 euro voor het 55"-model en 4360 euro voor de 85"-versie op het moment van publicatie. Dat is nog steeds veel geld, maar vergelijkbaar met de high-end (oled)televisies van de concurrentie. Samsung heeft dit jaar voor het eerst ook een oledtelevisie in zijn programma: de Samsung OLEDS95B, die gebruikmaakt van nieuwe QD-oledpanelen. Hoewel veel fabrikanten oled juist in de top van hun modelseries positioneren, plaatst Samsung de in deze review besproken QN95B juist boven de OLEDS95B. Die laatste hebben wij nog niet getest, maar daar hopen we snel verandering in te brengen.
Uiterlijk en aansluitingen
De vormgeving van de QN95B verschilt op meerdere punten van zijn voorganger: de tv heeft niet alleen een andere voet, maar ook een andere vorm. Waar het model van vorig jaar een lichte bolling had aan de achterkant, is er nu gekozen voor een vlakke afwerking. Dit zorgt ervoor dat het scherm bij wandmontage nog iets strakker op de muur komt. Zeker in een modern interieur zal deze keuze niet slecht uitpakken.
:strip_exif()/i/2005227716.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2005189438.jpeg?f=imagenormal)
Door de vierkante behuizing lijkt het scherm dikker dan de QN95A, maar het is dat niet. De QN95A van vorig jaar was 25,9 mm dik, terwijl de QN95B in totaal slechts 17,4 mm dik is. Dat is een vrij spectaculair verschil en juist door de rechte randen ziet wandmontage er strak en robuust uit.
De schermrand is afgewerkt met een zeer dunne rand van metaal, een kleine zwarte strook om het paneel heen en een goede overgang zonder zichtbaar diepteverschil naar het paneel. Alles bij elkaar is de rand 9mm, gemeten van de buitenrand tot het begin van de eerste pixel.
:strip_exif()/i/2005184246.jpeg?f=imagenormal)
De druppel met het Samsung-logo is bijna gewaagd opvallend, maar wel klein als je hem vanuit een normaal perspectief bekijkt. De kubistische vormgeving van de behuizing gaat door in het logo van Samsung en steekt zelfs een klein stukje naar voren uit. Van onder gezien hebben ze wat meer ruimte genomen, maar vanuit een normale kijkhoek zul je dit niet zo snel zien.
Achterzijde
Ook aan de vormgeving van de achterzijde is bij het nieuwe model meer aandacht besteed. Het model van vorig jaar had ook al textuur in het plastic, maar was afgerond en had verder geen opvallend design. Bij de QN95B is het ontwerp van de 8k-toestellen van vorig jaar deels overgenomen. Dit is vooral zichtbaar bij de luidsprekers die een prominente plek hebben op de achterkant. Bij ons model, de 55"-versie, zijn drie luidsprekers zichtbaar. Vanaf het 65"-model worden dat er vier.
De textuur van de achterkant is nu een visgraatpatroon geworden met een ruw oppervlak. Een gewaagde keuze die wel wat smaakgevoeliger is dan de neutrale afwerking van vorig jaar, maar het straalt meer karakter uit. Als de televisie bijvoorbeeld midden in een ruimte staat, ziet het er een stuk aantrekkelijker uit dan een zwarte doos. Helaas zijn de ventilatieroosters een stuk groter geworden en is het niet makkelijk om stofjes en vuil van de grove textuur te verwijderen, omdat je doekje er ook door uit elkaar getrokken wordt. De gehele achterplaat komt ook niet erg stevig over en vertoont bij ons testexemplaar op verschillende plekken wat speling. Er zijn zelfs wat stukken die los zitten. We hebben twee exemplaren gehad die beide dit euvel vertoonden.
:strip_exif()/i/2005227778.jpeg?f=imagearticlefull)
Bij dit toestel gebruikt Samsung de One Connect Box, die alle aansluitingen verplaatst van de achterkant van de tv naar een externe behuizing. Die behuizing is makkelijker weg te werken in de buurt van de apparatuur die je op de televisie wilt aansluiten. Vanuit de One Connect Box loopt er één vrij dunne kabel met zowel signaal als voeding naar de televisie. Over de aansluitingen op de One Connect Box later meer. Een tweede manier om de One Connect Box te gebruiken, is door deze op de helft van de voet vast te klikken. Je mist dan uiteraard het voordeel van één dunne kabel die naar de tv loopt; alle aansluitingen zijn dan feitelijk op de voet terug te vinden.
Deze keuze komt niet zonder concessies. In het geval dat je de tv op zijn voet zet, maar de One Connect Box in een kastje wegwerkt, zie je achter op de voet een wat gek ogende plastic plaat waar de One Connect Box op past. Het is een nichesituatie, maar als je dat niet weet, kan het een beetje tegenvallen. Het doorzetten van de textuur van de achterzijde van de tv in de afdekkap van de voet had dit probleem mogelijk kunnen verlichten.
:strip_exif()/i/2005184256.jpeg?f=imagemedium)
Een ander nadeel van de nieuwe hals van de voet is dat deze erg groot en vooral erg hoog is, zodat deze ruimte kan bieden aan de One Connect Box. Hierdoor ontstaat een vrij lange hefboom en is het scherm relatief wiebelig. In huizen met een houten vloer zal mogelijk merkbaar zijn dat het scherm een beetje beweegt als je langsloopt. Beide problemen zijn natuurlijk afwezig bij montage aan de muur en daar leent het One Connect Box-systeem zich uitstekend voor.
Vanaf de voorzijde is de voet niet opvallender aanwezig dan bij een ander design: hij is rechthoekig en strak vormgegeven met een gezandstraalde afwerking. In verhouding met de achterzijde is de voet ingetogen, maar wel netjes.
Het scherm is glanzend afgewerkt met een antireflectielaag die spiegelingen moet beperken. Antireflectie is altijd een kwestie kiezen tussen verschillende kwaden en in dit geval is er een keuze gemaakt voor een diagonaal ingeslepen patroon, zodat reflecties onscherp worden en minder hinderlijk overkomen dan zonder deze behandeling. Samen met de hoge helderheid van de QN95B maakt dat deze tv prima geschikt voor gebruik in ruimtes met veel omgevingslicht.
Aansluitingen
:strip_exif()/i/2005190964.jpeg?f=imagenormal)
De QN95B maakt dus gebruik van de One Connect Box. Het voordeel van deze box is, zeker bij wandmontage, makkelijk uit te leggen. Alle aansluitingen die normaal aan de achterkant zitten, zijn verplaatst naar een extern apparaat dat de televisie zowel van voeding als signaal voorziet. Bij montage op de voet is die meerwaarde klein: het wordt misschien zelfs wat moeilijker om het kabelmanagement netjes te doen. Maak je gebruik van de langere kabel die is bijgeleverd, dan wordt het ineens makkelijk om het kabelmanagement netjes te doen. Dikke kabelgoten of bundels draden zijn niet aantrekkelijk voor het oog en één relatief dunne kabel is een stuk makkelijker weg te werken. Het enige nadeel van de One Connect-kabel is dat deze vrij brede connectoren heeft. Dus als er een kabelgeul is ingefreesd, moet je daar zeker rekening mee houden.
:strip_exif()/i/2005190978.jpeg?f=imagearticlefull)
De aansluitmogelijkheden stellen niet teleur. We hebben vier HDMI 2.1-aansluitingen die allemaal 4k/144Hz-hdr aankunnen met FreeSync Premium Pro, waarvan HDMI 3 is toegewezen voor eventueel (e)ARC gebruik met een soundbar of receiver. Er is plek voor een CI+-module en de twee aanwezige tuners zijn aan te sluiten op satelliet, kabel of de ether met DVB-T2, DVB-C en DVB-S2.
USB-randapparatuur kan worden aangesloten op de drie aansluitingen op de One Connect Box waarvan er slechts één geschikt is voor een hdd of sdd die meer dan 500mA nodig heeft. Het zijn overigens alle drie USB 2.0-aansluitingen. Op het toestel zit ook nog een USB-C-aansluiting, maar die is alleen bedoeld voor een webcam.
Voor de liefhebber is er ook nog een Toslink-aansluiting, al is dit voor televisies van dit kaliber niet zo nuttig meer. Sinds de dvd zijn er geen ontwikkelingen geweest in de ondersteunde protocollen, maar als je graag digitaal naar je HDMI-loze versterker of soundbar wil, kan dat. Het is zeker geen bezwaar dat het er op zit, want het zal je ook niet in de weg zitten.
De netwerkconnectiviteit is een beetje beperkt: er is voorzien in 100Mbit/s-ethernet en Wi-Fi 5. Beide zijn inmiddels achterhaald. Een hogere verbindingssnelheid geeft vaak ook wat robuustheid tegen haperingen en gezien veel aspecten van een moderne Smart TV afhankelijk zijn van het netwerk, zou het toch fijn zijn als er voor modernere mogelijkheden gekozen zou zijn.
Als laatste beschikt de QN95B over Bluetooth 5.2, wat er onder andere voor moet zorgen dat het bereik voor headsets en speakers groter wordt. Met de groeiende populariteit voor wireless speakers en soundbars is dat een welkome verbetering en zeker geen overbodige luxe.
SmartTV en afstandsbediening
Samsung blijft investeren in zijn platform Tizen, voor televisies althans, want voor zijn smartphones en smartwatches heeft Samsmung er inmiddels volledig afscheid van genomen. Misschien komt dit de televisies zelfs wel ten goede: de focus van de ontwikkeling van het platform ligt nu volledig op tv's.
De nieuwe look van Tizen doet denken aan Google TV, maar wel met een eigen interpretatie. Dat is ook prima, want de fullscreeninterface werkt en oogt goed. Net als andere smart-tv-platforms duwt Samsung met 'suggesties' op het hoofdscherm helaas vrij opzichtig content van streamingdiensten naar voren, ook van diensten waar je niet op geabonneerd bent. De contentsuggesties staan los van advertenties, iets waarover we in het verleden meermaals kritisch waren bij Samsung-televisies. Samsung Nederland laat ons nu weten dat de mogelijkheid om advertenties in de interface te tonen nog altijd bestaat, maar dat deze alleen ingezet wordt voor content- en appsuggesties, niet voor advertenties die niets met het smart-tv-platform te maken hebben.
Tizen in de praktijk
Direct na het inschakelen wil de tv nog wel eens een beetje traag zijn, maar dat wordt daarna snel beter. Na een korte, maar niet vaste, tijd reageren navigatieknoppen bijna altijd direct en laden apps vlot. Bij uitzondering blijft de tv een beetje hangen, we merkten dat vooral in menu's rond de Game Mode. De vertraging is niet onoverkomelijk, maar wel merkbaar.
Net als vorig jaar zijn er functies zoals Multi-View voor het bekijken van een app of beeld van je telefoon naast beeld van andere input, en goede ondersteuning voor steamingdiensten. Ondersteund zijn in elk geval YouTube, NPO Start, RTL Gemist/RTL XL, NLZiet, Netflix, Amazon Prime, Videoland, Pathé Thuis, Disney+, Apple TV, Canal Digitaal en Spotify. Er is geen ondersteuning voor ZiggoGo en KIJK, het videoplatform van Net5, SBS en Veronica.
Het is mogelijk om met een webcam te bellen met behulp van Google Duo. Daarvoor kan de Samsung SlimFit Cam gebruikt worden of een 'compatibele' Logitech Webcam, zoals op de website van Samsung vermeld staat. Welke modellen daaronder vallen, is niet bekend, maar met het oog op de geringe ondersteuning voor videobellen, zal de QN95B daar niet vaak voor ingezet worden.
Het schakelen van bronnen gaat soms wel een beetje onhandig. De tv detecteert verandering in de HDMI-aansluitingen en reageert daar wat agressief op door automatisch om te schakelen, ook al zou je dat niet per se willen. Ook maakt de tv, als hij de bron niet onmiddellijk herkent, een uitgebreide scan om vast te stellen op wat voor manier met de HDMI-bron te communiceren is. Ook dit kan vervelend worden als je graag een laptop wilt aansluiten op de tv. Op de afstandsbediening zit geen sourceknop waarmee je snel naar een menu met alle aansluitingen gaat en dat is een gemis op een televisie met een niet al te handige menustructuur.
Afstandsbediening
De afstandsbediening, die de naam One Remote Control draagt, is voor de QN95B een andere als die van vorig jaar. Het is een op radio gebaseerde afstandsbediening, die dus geen directe zichtlijn nodig heeft tot het toestel. Op de achterzijde zit een zonnecel die volgens Samsung er zelfs bij kunstlicht voor zorgt dat de afstandsbediening nooit aan de lader gehangen hoeft te worden. Wil je dat toch doen, dan kan dat via een USB-C-aansluiting.
De afstandsbediening heeft geen wisselbare batterijen. Het is dan hopen dat de ingebouwde batterij goed blijft werken, maar met het oog op het lage verbruik van een afstandsbediening zal deze batterij over het algemeen niet snel slijten.
De knoppen op de afstandsbediening zijn summier, terwijl er wel is gekozen voor vier billboardknoppen van Netflix, Amazon Prime Video, Disney+ en Samsung TV Plus. Het nadeel hiervan ligt voor de hand: als dit geen diensten zijn die je gebruikt, heb je één of meerdere zinloze knoppen op een verder toch al niet uitgebreide afstandsbediening. Officieel is er geen manier om deze knoppen uit te schakelen of andere functies toe te wijzen. Het is helaas een trend, maar het is moeilijk om niet kritisch te zijn op de beperkte hoeveelheid knoppen die je nog overhoudt. Er zijn zeker met smart-tv's veel momenten waar je tekst of cijfers moet invoeren, en werken met de pijltoetsen is dan omslachtig. Daarbij moet gezegd worden dat het ook altijd een optie is om een bluetoothkeyboard te koppelen of om los de ouderwetse remote aan te schaffen.
Gaming en hfr
De QN95B beschikt over een goede set gamingfeatures. Zo hebben alle vier de HDMI 2.1-poorten ondersteuning voor signalen met een bandbreedte van maximaal 48Gbit/s. Dit houdt in dat er eigenlijk geen beperking is bij het gebruik van high-end gaminghardware om de volle framerate en kwaliteit op het scherm te krijgen. Er is ondersteuning tot 144Hz-uhd met vrr en 4:4:4-chromasubsampling. Daarnaast heeft deze televisie ingebouwde functies om de gamemodus meer naar je eigen smaak af te stellen.
Handige features zijn de schermverhouding en equalizer voor dynamisch zwart. Zeker met een miniledpanel is de kans aanwezig dat er details verloren gaan als er lichte elementen in beeld zijn, terwijl er actie in de schaduw zit. De tv biedt behalve voor de standaard 16:9-verhouding ook ondersteuning voor een 21:9- en 32:9-beeldverhouding. De tv biedt ook ondersteuning voor vrr en heeft hierbij een groot bereik van 24 tot 144Hz.
Inputlag
Inputlag is de vertraging van het signaal, in dit geval het HDMI-signaal, tussen binnenkomst en de eerste meetbare weergave op het scherm. Televisies hadden sinds de overgang van analoge crt naar lcd en andere technieken veel moeite om beelden snel weer te geven. Vaak gebeurt er veel processing op het beeld, soms om het op te poetsen en soms simpelweg om het beeld te vertalen van het bronsignaal naar de uitvoer op het scherm. In de laatste jaren zijn er grote sprongen gemaakt bij het verminderen van die vertraging: het beeld ziet er bij nieuwe tv's nog steeds goed uit, maar de vertraging is dramatisch verminderd.
Zonder het voordeel van een oledpaneel dat vrijwel onmiddellijk in staat is om van kleur te veranderen, is het Samsung toch gelukt om een indrukwekkende 6ms-vertraging bij 120Hz op hd-resolutie te behalen. Dit is slechts 1ms trager dan de LG G2, C2 en G1 die de kroon spannen met 5ms. Voor het perspectief: bij 120Hz duurt een frame 8,3ms, dus de vertraging is minder dan een enkel frame. Wel moet daarbij opgemerkt worden dat in tegenstelling tot de oledvarianten, die onmiddellijk van kleur kunnen veranderen, lcd-technieken daar meer tijd voor nodig hebben, waardoor ghosting kan ontstaan. Overigens ondersteunt de televisie ook 4k op 144Hz met vrr, maar helaas kunnen we in die modus de inputlag nog niet testen.
- Inputlag 1080p/120Hz
- Inputlag 1080p/60Hz
- Inputlag 2160p/60Hz
De QN95B is rood, het QD-oledscherm is turquoise, de oledschermen zijn geel en de lcd-varianten zijn oranje.
Energiegebruik en geluid
Het energiegebruik is zeker niet onbelangrijk. De energieprijzen rijzen de pan uit en dus is het handig om te weten hoeveel energie de grootste verbruikers in huis nodig hebben. Een televisie staat al snel meerdere uren per dag aan, zeker als je die moet delen met een gezin.
Hier laat de QN95B indrukwekkende cijfers zien. Ondanks de complexiteit van een miniledbacklight en veel processingfeatures scoort ons 55"-model goed, zowel op een lage helderheid van 120cd/m² als op een helderheid van 250cd/m². Lcd-televisies, ook modellen met een fijnmazige miniledbacklight zoals de QN95B, blijven in de basis nog altijd energiezuiniger dan oledtelevisies.
- Energiegebruik 120cd/m² standaardmodus
- Energiegebruik 250cd/m² standaardmodus
De QN95B is rood, het QD-oledscherm is turquoise, de oledschermen zijn geel en de lcd-varianten zijn oranje. Alle toestellen zijn 55" in deze vergelijking.
Opvallend is dat bij een lage lichtopbrengst van 120cd/m² de efficiëntie achterloopt op de rest van de lcd-varianten. Daar staat tegenover dat de tv bij een hogere helderheid van 250cd/m² een inhaalslag slaat en een stuk beter scoort. De QN95B laat hier ook de specialisatie voor heldere weergave doorschemeren.
Geluid
Met de QN95B heeft Samsung zich wat nieuwe uitdagingen op de hals gehaald: zo heeft de televisie meer luidsprekers, zit er op de achterkant een combinatie van actieve en passieve subwoofers en is er ondersteuning voor Dolby Atmos.
De grotere hoeveelheid luidsprekers moeten vooral zorgen voor een breder geluidsbeeld, alsof het geluid niet alleen uit de televisie komt. Dat lukt behoorlijk goed: het klinkt alsof het geluid wat meer uit de ruimte komt, ook bij een stereobron zoals muziek. De verstaanbaarheid van stemmen is ook uitstekend en de helderheid die de televisie bereikt doet niet onder aan een, al dan niet kleine, soundbar of centerspeaker.
Toch komen we in ons reviewmodel ook problemen tegen. Er zit een subwoofer in de televisie, maar die lijkt niet het akoestische vermogen te hebben om een verschil te maken. De lichte kunststofplaat die Samsung gebruikt voor de afwerking van de achterkant van de tv, trilt wel licht mee, wat in sommige gevallen tot hoorbare resonanties kan leiden. Het is na installatie van de tv sowieso goed om te controleren of de achterzijde overal goed aansluit: bij ons testmodel was de achterzijde op een aantal plaatsen losgekomen. Gelukkig is dit gemakkelijk op te lossen door op de plaat te drukken, waarna deze weer vastklikt. Het is geen groot probleem, maar wel slordig dat dit kan gebeuren bij een high-end tv.
Op dit probleem na is het geluidsbeeld van de televisie bijzonder goed. Uiteraard geldt dat het een platte tv blijft en de basweergave dus beperkt is. Helaas behoort het toevoegen van een subwoofer niet tot de mogelijkheden. De toevoeging van een, eventueel draadloze, subwoofer zou namelijk voor een hoop toepassingen al genoeg zijn voor een prettige geluidservaring met het verder ruimtelijk klinkende geluidssysteem. Als je een Samsung-soundbar koopt, kan deze wel samenwerken met de ingebouwde luidsprekers om zo het beste van twee werelden te bieden.
Paneel en beeldverwerking
Over de beeldkwaliteit kunnen we duidelijk zijn. Voor een scherm met een miniledbacklight is de kwaliteit erg goed. Met miniled doelen we hierbij op een verbeterde versie van de backlight met full array local dimming, of fald, die bij high-end lcd-televisies wordt toegepast. Bij miniledbacklight zijn deze leds veel kleiner, waardoor er meer leds gebruikt kunnen worden, die, in potentie, als meer individuele zones aangestuurd kunnen worden. Door de leds achter delen van het beeld die donkerder of zwart moeten zijn, minder fel te laten branden of zelfs geheel niet op te laten lichten, is het zo mogelijk om een hoger contrast te behalen.
De Samsung QN95B doet dit erg goed. De 55"-versie die wij testen heeft 720 zones en de dimming gebeurt effectief. Wanneer er normaal omgevingslicht in de ruimte is, valt het niet op dat je met een lcd-tv te maken hebt, het zwart is ook écht zwart. Kijk je in het donker, dan is er nog altijd wel iets van blooming of haloing zichtbaar, het vormen van een lichtere wolk om kleine heldere elementen op een donkere achtergrond. Een veelgebruikt voorbeeld is een sterrenhemel, maar ondertiteling en menu's hebben ook vaak een erg hoog contrast, waarbij het doorlekken van de backlight in een donkere ruimte zichtbaar kan zijn.
:strip_exif()/i/2005189254.jpeg?f=imagenormal)
Bij de concurrerende techniek, oled, bestaat dit probleem niet. Oled kent echter twee nadelen die deze tv niet heeft. Ten eerste verliezen tv's met een traditioneel woledpaneel kleurinformatie naarmate de helderheid toeneemt. Ten tweede is de maximale helderheid bij oledtelevisies beperkt. De begrenzing van het average picture level, of apl, zorgt ervoor dat het scherm en de voeding niet te snel verslijten, waardoor de helderheid vooral beperkt is als grote delen van het scherm helder of wit weergegeven moeten worden.
Door de aard van dit scherm bestaan deze beperkingen dus niet. De subpixels van lcd-schermen blijven over het volle lichtbereik gescheiden en het totale scherm op hoge helderheid is een kleinere belasting voor de leds en elektronica dan het is voor oledpixels. Het genereren van een hoge helderheid is simpelweg efficiënter met deze techniek.
De kijkhoek is door de QD-laag ook behoorlijk groot. Bij een normaal lcd-paneel ontstaat er meer verkleuring, maar door de eigenschappen van de quantum dots is deze ook op grotere hoeken nog prettig om naar te kijken. Er treedt vooral een vermindering van de lichtopbrengst op, maar bijna geen verkleuring, zoals we bij de laatste oledtelevisies weer zien en waar gewone lcd-televisies altijd last van hebben.
Beeldverwerking
Samsung gebruikt net als vrijwel alle andere fabrikanten graag de term AI voor de beeldverwerking, vooral voor de upscaling. De processor doet veel moeite om het beeld er spetterend uit te laten zien. Zo is er een algoritme dat diepte uit het beeld interpreteert en zo scherpte toepast over onderwerpen die dichterbij komen. Ook is deze upscaling onder handen genomen en is er nu sprake van meer AI-engines die simultaan het beeld opschalen.
Metingen en hdr
Het contrast is een belangrijke eigenschap bij televisies: het verhoogt, zelfs bij lagere resoluties, het gevoel van scherpte. De QN95B haalt een ANSI-contrast van 25520:1 en dat is een prima score. Dit is gemeten op de overgang tussen een licht en donker vak, midden in de blooming. In veel situaties ga je dan ook van het helderheidscontrast niet veel merken. Heb je zachtere overgangen of minder contrast in de omgevende pixels dan zal de contrastverhouding omhooggaan tot oneindig, omdat de tv de minileds ook uit kan zetten in zwarte gebieden.
Vaak ligt de focus op de verhoudingen van de lichtsterkte, maar ook dingen zoals kleurvolume en bereik hebben een grote impact op dit gevoel. Omdat deze televisie door zijn hoge helderheid ook geschikt is voor een lichte ruimte, kan vooral dat laatste ervoor zorgen dat ook overdag het plaatje er krachtig blijft uitzien.
Op papier heeft de QN95B een hoop eigenschappen die voor een mooi beeld moeten zorgen. Samsung insinueert een hdr-bereik van 2000cd/m² met het stempel Quantum HDR 2000 en belooft een vol kleurvolume, met 100 procent dekking van de P3-kleurruimte.
We doen onze metingen met de Portrait Displays Calman Color Calibration-software in combinatie met onze SpectraCal C6-colorimeter en X-Rite i1Pro 2-spectrometer, en een VideoForge Pro-signaalgererator. Voor tests met een pc als beeldbron gebruiken we een Inno3D GeForce RTX 3060 Ti iChill X3-videokaart. We doen aparte metingen voor sdr en hdr. Daarvoor gaan we op zoek naar de beste preset voor een kleurecht resultaat. We meten de helderheid in cd/m2. Met ΔΕ geven we de kleurafwijking aan waarbij ΔΕ2000 gehanteerd wordt voor sdr en ΔΕ ITP voor hdr.
Sdr
Een belangrijke maatstaf voor de prestaties van een tv, is hoe goed die grijs kan weergeven. Dat is in het verleden, en soms ook nog in het heden, wel eens moeilijk gebleken. Slechte grijstinten leiden op zichzelf al af en zijn ook een teken aan de wand voor verdere problemen in de televisie. In het geval van ons testtoestel halen we keurige meetresultaten, die in onderstaande afbeelding zijn weergegeven.
/i/2005184228.png?f=imagenormal)
De grijswaarden verlopen netjes binnen de meetwaarden en komen in ΔΕ2000 uit op een keurig gemiddelde van 1. Dit houdt in dat zelfs een getraind oog nauwelijks tot geen kleurfout zal zien in de grijswaarden.
De gamut, ramps en colorchecker zien er voor een niet-gekalibreerde televisie prima uit. Wel zien we vooral in het rood een onnodig hoge verzadiging, wat ook makkelijk geassocieerd kan worden met wat je in winkels ziet. Het probleem hiervan is dat die kleuren dan gaan gloeien en uit het beeld springen en de aandacht kunnen wegtrekken van waar je inhoudelijk naar kijkt. Bij het lezen van de resultaten is de vuistregel dat alles onder 3 ΔΕ2000 slecht tot niet zichtbaar is voor een ongetraind oog.
- Gem. Delta E Grijstinten
- Gem. Delta E Colorspace
- Gem. Delta E Colorchecker
Hdr
De QN95B ondersteunt HDR10, HLG en HDR10+. Die laatste norm is samen met Amazon door Samsung ontwikkeld en in de HDMI 2.1-standaard opgenomen als norm voor hdr-metadata, waardoor de beeldprocessor kan beslissen of het beeld moet worden aangepast aan het paneel of de omgeving. Dit kan nodig zijn om te corrigeren voor beperkingen in de lichtopbrengst van het paneel of een afwijkende kleurtemperatuur van de omgeving. De tegenhanger van HDR10+ is Dolby Vision, die door onder andere Disney+ en Netflix als standaard wordt ingezet en niet zomaar uitwisselbaar is met HDR10+. Dit zou je een beperking kunnen noemen, maar in Dolby Vision zit altijd een HDR10-container, waardoor je op deze diensten ondanks het gebrek aan metadata prima hdr kunt kijken.
/i/2005191750.png?f=imagenormal)
Op het gebied van de piekluminantie, of maximale helderheid, kan de QN95B letterlijk uitblinken. De resultaten die in de bovenstaande afbeelding te zien zijn, zijn door oled en QD-oled simpelweg niet te behalen, zelfs niet een beetje. Een vol beeld met 743cd/m² is heel veel licht. Als we vervolgens kijken naar de piekprestatie op tien procent, dan komen we zelfs op 2282cd/m2. Bij oled is het simpelweg zo dat hoe kleiner het venster, hoe hoger de piekhelderheid. Bij een miniledscherm, zoals de Samsung QN95B, deelt een pixel de backlight met zijn buren, en die daarnaast, en die daarnaast, tot de grens van de zone wordt bereikt.
Samsung gebruikt leds van nabije zones om nog meer licht in de heldere zone op te brengen, met wat extra blooming tot gevolg op extreem felle beelden. Toch is dit slim, want bij zoveel helderheid zien we ook minder detail in schaduw, waar de blooming zit, en kan er een hogere piek worden gehaald. Alleen als het venster kleiner wordt, is er dus ook minder licht te lenen van nabije zones en zakt die helderheid weer zoals te zien is bij de vensters van twee en vijf procent.
Daarbij moet wel opgemerkt worden dat onze ogen exponentieel licht ervaren, dus het verschil tussen 100 en 200cd/m2 ervaren we net zo intens als het verschil tussen 2000 en 4000cd/m2. Het is niet volledig te verwaarlozen, maar het is daardoor een stuk minder problematisch dan het lijkt in een grafiek.
- Max helderheid hdr full screen
- Max helderheid hdr 5% window
Hdr-kleurweergave
De televisie lijkt tegen de lamp te lopen bij de hdr-colorchecker. Hieronder zien we de P3-resultaten, waarbij opgemerkt moet worden dat ΔΕ ITP een gevoeligere norm is dan ΔΕ2000. Vooral omdat het rekening houdt met onze gevoeligheid bij bepaalde intensiteiten en kleuren. Het is dus niet zo gek dat de afwijking hier hoger uitvalt. Waar het merkbaar wordt, is dat huidskleuren afwijken naar groen en sommige kleuren zoals rood sterk naar geel trekken.
Hier valt vanuit kalibratie wel wat voor te zeggen. Het minder agressief aanzetten van rood is voor een universeel kleurprofiel een redelijke keuze. Zeker op hoge luminanties zou rood dominant worden in het beeld. Het is wel opvallend dat die keuze lijkt te zijn gemaakt in de afstelling voor hdr en niet in sdr, waar rood de overhand heeft. De schaal van ΔE ITP is anders dan bij ΔE2000, waarbij voor ΔE ITP geldt dat 1 uitstekend, 6 acceptabel en 9+ goed zichtbaar is.
/i/2005204856.png?f=imagenormal)
/i/2005191284.png?f=imagenormal)
Ook de dekking van de P3-colorspace is niet indrukwekkend. Het is prima en kleuren zien er rijk uit, maar Samsung belooft 100 procent P3-dekking in zijn promotiemateriaal. We hebben meerdere testen geprobeerd, maar kunnen dat niet reproduceren met onze testapparatuur. Een verschil van bijna tien procent is veel en dat is jammer. Gelukkig heeft de QN95B nog wel wat te bieden op het gebied van kleur.
Zo is een groot verschil met een oledtelevisie dat er geen witte pixels worden ingezet om een hoge helderheid te halen. Dus hoewel de P3-dekking misschien geen records verbreekt, mag er gezegd worden dat die kleurweergave behouden wordt op de hogere helderheden. Bij oled ontstaat desaturatie door het gebruik van die witte pixel die alleen licht, maar geen kleur toevoegt. De Neo QLED maakt geen gebruik van witte pixels, omdat het bij lcd makkelijker is om veel licht op te wekken. Dat heeft op kleurrijke beelden een merkbare impact. Om deze reden is de vergelijking met een oled op P3-dekking niet helemaal eerlijk. Deze scoren hoger, maar die score loopt snel achteruit als er iets meer dan sdr-helderheid van de tv wordt gevraagd.
- Gemiddelde ΔE ITP grayscale zonder luminance
- Gemiddelde ΔE ITP colorchecker zonder luminance
Conclusie
De Neo QLED QN95B is dit jaar het vlaggenschip van Samsung. Het merk verkoopt ook modellen met 8k-resoluties en televisies met een QD-oledpaneel dat meer kleurvolume en nog betere zwartwaarden oplevert, maar de QN95B wordt door Samsung als topmodel aangewezen.
De televisie blinkt in de praktijk uit op verschillende vlakken, maar wel met een paar compromissen. Het halo-effect bij contrastrijke overgang is ook bij deze tv nog steeds aanwezig, en vooral in donkere ruimtes, afhankelijk van de content, goed te zien. Tegelijk zijn dat ook uitzonderingssituaties. In de meeste content loop je er niet zo hard tegenaan en met veel omgevingslicht in de ruimte zie je het geheel niet, terwijl de QN95B zich juist bij veel omgevingslicht als een vis in het water voelt. De helderheid van deze tv is hoog, veel hoger dan wat andere high-end televisies met een oledpaneel behalen.
Ook zie je in gamingtests dat de reactietijd erg goed is, al is er ook sprake van lichte ghosting. Ook hier maakt het uit wat voor games je speelt, zo zal je met een first person shooter hier eerder tegenaan lopen dan bij een vliegsimulatie of een strategiespel.
Samsung stelt ons met de QN95B voor een duidelijke keuze. Kijk je graag overdag en hou je van een hoog dynamisch bereik en goede kleurweergave, dan is de combinatie van lcd met miniled in de QN95B een uitstekende keuze. Ben je kritisch op het halo-effect, hou je van snelle games en vind je de pieklichtopbrengst niet belangrijk, dan kun je beter naar oled of zelfs QD-oled kijken.
Een pijnpuntje is wat ons betreft de prijs. Op het moment van schrijven lopen de prijzen in de Pricewatch uiteen van 1.799 tot 2.699 euro. Daar moesten we even van slikken. In die prijscategorie kom je sterke concurrentie tegen van onder andere Sony en LG. En dan is er nog de Samsung S95B met een QD-oledpaneel die minder kost dan de QN95B. Helaas hebben we die tv nog niet kunnen testen, maar we hebben wel al kunnen kijken naar de Sony A95K, en dat belooft wat voor de QD-oledtechniek.
Wat als voornaamste voordeel als een paal boven water blijft staan, is de buitengewone helderheid van deze tv. Wil je een tv die veel licht produceert, dan is de Samsung QN95B een uitstekende keus waar je in combinatie met een goede soundbar lang plezier van kunt hebben.
:fill(white):strip_exif()/i/2005022944.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005184258.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005189438.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005184246.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005184256.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005190964.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191256.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191232.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191234.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191236.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191238.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191240.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191242.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191244.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191246.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191248.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191252.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191254.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005194226.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005194228.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005194230.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005194232.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005184654.jpeg?f=imagearticlefull)
:strip_exif()/i/2005191258.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191260.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191262.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005191264.jpeg?f=imagegallery)
/i/2005191268.png?f=imagegallery)
/i/2005191266.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2005022944.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004868292.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/269216/crop56145713dd487_cropped.jpeg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/539742/crop5618f009a0ebb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/415771/crop62cc0d984c5f8_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/313905/crop67cafe3a4bc49_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/562033/AIzDXku.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/204061/crop591d528256d44.jpeg?f=community){kind=small}
/u/566614/crop5cb44f48ce3ba_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/331213/crop56ef13408ff38_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/340396/crop6586a98b8794e_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/312772/crop63d3a8d18ee78_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/359539/crop576a4dfa59ce7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/403133/crop55f6a82e900d9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/3816/speakericon.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/42999/kamikaze.jpg?f=community){kind=small}
/u/95528/crop5af15e0d92966_cropped.png?f=community){kind=small}