Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de gegevens van Nederlandse moslims die onterecht werden gevolgd vanwege een onderzoek nog niet verwijderd. Dat had deze week moeten gebeuren, maar dat gebeurt pas vanaf volgend jaar. De AP vroeg daarnaar.
Dat schrijft demissionair staatssecretaris Jurgen Nobel in een brief aan de Tweede Kamer. Hij schrijft dat het ministerie pas op 1 januari 2026 begint met het verwijderen van persoonsgegevens van Nederlandse burgers die onterecht werden gevolgd. Het gaat specifiek om gegevens van Nederlanders in moslimgemeenschappen; het ministerie volgde die groepen tussen 2015 en 2021 zonder dat daarvoor een juridische onderbouwing was. Het ging onder andere om onderzoeken naar 'de aanpak van maatschappelijke spanningen, preventie van radicalisering en ongewenste buitenlandse financiering'. Het ministerie deed onderzoek naar personen, organisaties en netwerken binnen moslimgemeenschappen op basis van onder andere openbare bronnen en 'veldonderzoek'.
In april concludeerde de Autoriteit Persoonsgegevens dat die gegevens onterecht werden verzameld. Het onderzoek was discriminerend en illegaal, concludeerde de AP. De privacytoezichthouder droeg het ministerie op de onterecht verzamelde gegevens binnen twee maanden te verwijderen. Die deadline liep op woensdag af. Het ministerie schrijft daarover nu dat het langer duurt voordat de gegevens daadwerkelijk worden verwijderd.
Hersteltraject
Dat heeft te maken met het 'hersteltraject' dat het ministerie sindsdien is begonnen. Onderdeel daarvan is niet alleen dat het ministerie excuses heeft aangeboden en de onderzoeken heeft stopgezet, maar ook dat het betrokken burgers zowel proactief als reactief wil informeren over de dataverzameling. Het ministerie heeft burgers bijvoorbeeld aangeraden een inzageverzoek te doen om te kijken of de overheid hun gegevens had verzameld. "In reactie hierop heeft SZW een groot aantal verzoeken om inzage ontvangen", schrijft Nobel.
Het gaat om 305 inzageverzoeken. "Daarvan zijn 260 verzoeken afgehandeld en 45 verzoeken nog in behandeling", schrijft de staatssecretaris. "Bij ongeveer tien procent was sprake van onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens."
Proactief
Het ministerie heeft betrokkenen ook proactief geïnformeerd. Daarvoor heeft het ministerie documenten doorgezocht, waaruit 176 burgers tevoorschijn zijn gekomen waarover gegevens zijn verzameld. "Het is gelukt om ongeveer een derde hierover te informeren. Van de overige personen heeft SZW geen betrouwbare contactgegevens kunnen vinden en deze personen heeft SZW daarom niet persoonlijk kunnen informeren", aldus de staatssecretaris.
Omdat een deel van die inzageverzoeken nog loopt, kan het ministerie pas later beginnen met het verwijderen van de illegaal verzamelde gegevens. Dat gebeurde op verzoek van de AP zelf. De AP schreef een brief waarin het het ministerie vroeg langer de tijd te nemen om de gegevens te verwijderen. De AP 'ontving signalen dat er zorgen zijn dat de termijn van twee maanden onvoldoende is', stond in die brief. Door de verwijdertermijn uit te stellen krijgen meer burgers de kans inzage te krijgen in hun gegevens.
De staatssecretaris schrijft daar in zijn brief over. "Tegelijkertijd constateert de AP met instemming dat SZW zich heeft ingespannen om betrokkenen te informeren. De AP stelt dat SZW in haar hersteltraject waar mogelijk alle personen die het redelijkerwijs kon bereiken, proactief heeft geïnformeerd. Daarom legt de AP SZW geen verdere maatregelen op."
Update, 14.44 uur - Na publicatie ontving Tweakers een reactie van de Autoriteit Persoonsgegevens waaruit blijkt dat die niet alleen akkoord is met het uitstel, maar daar juist zelf specifiek om vroeg. Het artikel en de titel zijn daarop aangepast.