Opsporingsdiensten zouden beter gebruik kunnen maken van hackactiviteiten en het verzamelen van logs van bedrijven in plaats van het afzwakken van encryptie. Dat advies geeft de Cyber Security Raad, nu verschillende overheden daartoe oproepen.
De Cyber Security Raad heeft een adviesbrief aan minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz gestuurd over de impact van het afzwakken van end-to-endencryptie voor opsporingsdoeleinden. Daarin erkent de Raad dat de opkomst van versleutelde apps als WhatsApp en Signal het werk van opsporingsdiensten bemoeilijkt, maar zegt tegelijk ook dat die encryptie afzwakken niet meteen de beste optie is.
De Raad heeft onderzoek gedaan en zegt dat er twee alternatieven zijn die opsporingsdiensten mogelijk kunnen verbeteren. Een daarvan is de hackbevoegdheid van de politie en inlichtingendiensten. De Raad ziet dat de praktische inzetbaarheid daarvan 'verbeterd zou kunnen worden via beter passende juridische kaders en toezicht, in combinatie met technische optimalisatie'. "Door verankering en stroomlijning van hacken als opsporingsmiddel kan dit middel sneller en efficiënter worden ingezet en daarmee laagdrempeliger in gebruik zijn", schrijft de Raad.
Een andere mogelijkheid is om meer gebruik te maken van informatie van private bedrijven. Bedrijven kunnen 'bedrijfslogs aanleveren in reactie op wettelijke vorderingen'. Dat gebeurt nu nog te weinig. De Cyber Security Raad raadt aan om 'gerichter en voorspelbaarder op te treden' bij het verzamelen van die informatie en om nieuwe wetgeving op te zetten voor meer samenwerkingen.
De Cyber Security Raad zegt dat die twee middelen mogelijk kunnen dienen als alternatieven voor het afzwakken van encryptie. Dat betekent niet dat dat meteen het geval is; de Raad 'ziet er aanknopingspunten in'. Hacken van verdachten kan bijvoorbeeld wel waardevol zijn, maar dat is veel minder schaalbaar dan het aftappen van telefoonnetwerken.
De Raad deed het onderzoek omdat er bij diverse internationale overheden zorgen zijn over de opkomst van versleutelde diensten. Overheden onderzoeken daarom de mogelijkheid om encryptie af te zwakken. Dat gebeurt ook in Nederland al jaren. De voorgaande minister van Justitie, Ferd Grapperhaus, vraagt daar al sinds 2019 om. De Cyber Security Raad zegt dat het goed is dat er onderzoek wordt gedaan naar alternatieven en dat het 'daar vanuit technisch oogpunt naar heeft gekeken'.
De CSR is een onafhankelijk adviesorgaan dat is samengesteld uit hooggeplaatste vertegenwoordigers uit de publieke, private en wetenschappelijke sector. De raad stelt rapporten en adviezen op in opdracht van de Nederlandse overheid.