Europees-Russische neutrinotelescoop is onder water gebracht in Siberisch meer

Russische wetenschappers hebben een neutrinotelescoop in het Siberische Baikalmeer geplaatst. Het observatorium zal op een aanzienlijke diepte onder het oppervlak zoeken naar neutrino's. Dit zijn zeer kleine, vluchtige deeltjes, die onder water beter zijn te detecteren.

Het bij het project betrokken Russische Joint Institute for Nuclear Research schrijft dat de Baikal-GVD zaterdag te water is gelaten. De telescoop wordt geplaatst op bijna vier kilometer afstand van het oeverstation waar het beheer wordt uitgevoerd en de data wordt verwerkt. De specifieke locatie is gekozen omdat het meer daar 1366 meter diep is, omdat de bodem er vlak is en omdat er vlakbij een spoorwegverbinding is.

Bair Shoibonov van het Russische instituut zei tegen AFP dat het Baikalmeer door zijn diepte het enige meer is waar een dergelijke neutrinotelescoop geplaatst kan worden. Ook speelt mee dat het een zoetwatermeer is, het grootste ter wereld, en ook de helderheid van het water speelt een rol. Daarnaast was er gedurende de late winter voor een aantal maanden ijs aanwezig, waardoor het mogelijk was om alle apparatuur voor de telescoop op het ijs te assembleren.

De telescoop bestaat uit een set clusters, waarbij elk cluster een onafhankelijke neutrinodetector is. Ieder cluster bestaat uit acht snaren met in totaal 192 optische modules. De sferische snaren zijn zo'n zestig meter verwijderd van de centrale snaar en de verticale afstand tussen de optische modules bedraagt vijftien meter. Dit is bewust gekozen om de deeltjes zo effectief mogelijk te kunnen detecteren. De bovenste modules zullen zich op een diepte van 700 meter bevinden en de onderste op 1240 meter. De snaren zijn aan de bodem van het meer vastgemaakt.

De Baikal-Gigaton Volume Detector is een internationaal project waar wetenschappers van Rusland, Tsjechië, Slowakije, Duitsland en Polen een bijdrage aan hebben geleverd. Het primaire doel is het bestuderen van kosmische neutrino's en het zoeken naar de bronnen ervan. De telescoop is volgens de wetenschappers de grootste neutrinotelescoop op het noordelijk halfrond. Er is een nog grotere aanwezig op Antarctica en er is ook nog een dergelijk observatorium in de Middellandse Zee. Sinds 2003 doet de Baikal Deep Underwater Neutrino Telescope al onderzoek onder het oppervlak van het Baikalmeer; de Baikal-GVD is een nieuwe constructie.

In het midden en rechts is een enkele optische module zichtbaar.

Wat vind je van dit artikel?

Geef je mening in het Geachte Redactie-forum.

Reacties (53)

Het observatorium zal op een aanzienlijke diepte onder het oppervlak zoeken naar neutrino's. Dit zijn zeer kleine, vluchtige deeltjes, die onder water beter zijn te detecteren.

Voor degene die benieuwd zijn naar de rol van water in dit geheel. Neutrino's zijn er in overvloed, maar hebben een hele zwakke interactie met andere deeltjes. Zo zwak zelfs dat er per seconde tientallen miljarden neutrino's door ons lichaam gaan zonder dat we er iets van merken. Neutrinodetectoren moeten dus heel groot zijn om een significant aantal neutrino's te detecteren.

De Baikal-GVD gebruikt het water in het Baikalmeer als een zeer groot 'detectiemedium' door te zoeken naar Cherenkov-straling met photodetectoren. Als neutrino's interacteren met water kunnen er muonen of elektronen ontstaan die sneller dan de lichtsnelheid in water kunnen bewegen (maar nog altijd langzamer dan de lichtsnelheid in vacuum). Zodra geladen deeltjes zich in een medium met een snelheid groter dan de fasesnelheid van het licht in dat medium voortbewegen ontstaat er een waarnembare straling genaamd Cherenkov-straling.

Daarbij komt dat ondergronds er minder kosmische en achtergrondstraling is die kunnen interfereren.

Vast een minder snuggere vraag in de ogen van de kenners, maar als er zoveel van zijn: waarom licht het water niet blauw op door neutrino’s in de natuur, maar wel bij bijvoorbeeld een kerncentrale? Komt er nog zoveel meer vrij daar of is daar een andere reden voor?

Kreeg het niet gegoogle’d

[Reactie gewijzigd door WhatsappHack op 15 maart 2021 15:48]

Omdat stiekem Cherenkov straling wordt veroorzaakt door deeltjes met een lading - tenminste, dat is wat Wikipedia suggereert. Neutrino's hebben geen lading, dus nauwelijks interactie met andere deeltjes - ze vliegen er dwars doorheen. Zonder lading of massa gaat dat prima, het grootste deel van een atoom is "leeg".

Door het Tsjerenkov-effect ontstaat er elektromagnetische straling als een elektrisch geladen deeltje zich door een medium voortplant met een snelheid groter dan de fasesnelheid van het licht in dat medium. Deze Tsjerenkovstraling (ook wel Čerenkovstraling, Cerenkovstraling of Cherenkovstraling) is goed zichtbaar in foto's van kernreactoren, waarbij duidelijk een blauwe gloed waar te nemen is.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tsjerenkov-effect

en over neutrino's:

De voornaamste wisselwerking (interactie) die neutrino's vertonen is de zwakke kernkracht: neutrino's zijn niet gevoelig voor de sterke kernkracht of elektromagnetische interacties. Doordat het neutrino zo weinig wisselwerking vertoont met materie, gaat het bijna ongehinderd door gewone materie heen. Een blok lood zou een lichtjaar (circa 9,5 biljoen km) dik moeten zijn om de helft van de neutrino's die erdoorheen gaan tegen te houden.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Neutrino

Die tweede link legt ook uit waar die Cherenkov straling vandaan komt. Niet van de neutrino zelf, maar van de "bijproducten" als een neutrino op een proton botst. Daarbij ontstaat door opname van elektrische lading er een muon of een elektron met een positieve respectievelijk negatieve lading. Deze deeltjes snellen door het water en geven Čerenkovstraling af. Daarom is helder water zo belangrijk - die flitsen wil je over een zo groot mogelijke afstand detecteren.

Een neutrino produceert dus maar heeeel af en toe een geladen deeltje bij een botsing, met die kenmerkende blauwe straling. Een kernreactor produceert een heeel grote hoeveelheid geladen deeltjes, en dus ook echt een waarneembare blauwe gloed.

[Reactie gewijzigd door Tukkertje-RaH op 15 maart 2021 16:07]

he he lees het type straling nu pas eindelijk juist.
las namelijk de hele tijd Checov straling.
Zal wel een raar trekkie van mij geweest zijn
/onzin.

"They are so elusive that a light-year of lead, nine and one-half trillion kilometres (six trillion miles) would only stop half of the neutrinos flying through it."

https://snews.bnl.gov/popsci/neutrino.html

Ze interacteren dus nauwelijks met andere deeltjes. Dus ondanks de grote hoeveelheid vermoed ik dat als ze bij interactie licht zouden uitstralen, dit wellicht beperkt is.

Als je er over nadenkt: 1 lichtjaar aan lood, houdt maar de helft tegen. Dat is echt niet te beseffen.

Mijn dochter vindt dit een leuk onderwerp.

Ik heb lang geleden eens uitgelegd dat de wereld en alles om ons heen transparant is. De enige reden dat het lijkt dat dit niet zo is, is dat de golflengte van licht groter is dan de gaten waardoor het wel naar onze ogen moet reflecteren.

Zij was 9 op dat moment.

Natuurlijk zitten er nog wat haken en ogen aan deze uitleg maar in de basis geeft het genoeg om over na te denken.

Het is bij de gratie van de golflengte van zichtbaar licht dat je nog iets kunt zien. Stel dat een foton kleiner zou zijn dan het nu is dan zou de golflengte ook kleiner zijn waardoor het door meer materialen kan dringen. Hoe kleiner de golflengte hoe minder energie er overgedragen kan worden. Een neutrino is zo klein dat de energie verwaarloosbaar is waardoor deze een energie van 0 heeft.

Een ander voorbeeld dat ik graag geef heeft meer te maken met de grootte van een heliumatoom. Wanneer de kern een tennisbal is, hoe ver is het electron er dan van verwijderd? Het antwoord is een geschatte 5 kilometer. En daar houdt het niet op, we weten al dat een atoom voor het overgrote deel uit 'loze' ruimte bestaat. De kern zelf is ook niet heel erg compact, ook daar zit nog veel ruimte tussen de rest van de deeltjes.

De afstand tussen kern en electron(en) is zo groot voor een neutrino dat het er moeiteloos doorheen kan schieten zonder iets te raken. Hierboven wordt het voorbeeld van lood al aangehaald, zelfs de meest compacte elementen zijn niet in staat om 'even' een neutrino te vangen.

Mindboggling.

we weten al dat een atoom voor het overgrote deel uit 'loze' ruimte bestaat

Voor zover we dat kunnen onderzoeken. Het is mogelijk dat de 'loze' ruimte gevuld is met iets dat we (nog) niet kunnen waarnemen of theoretiseren.

Dat is inderdaad waarom ik het tussen aanhalingstekens heb gezet. De ruimte ertussen bestaat uit krachtvelden maar wat er nog meer is (of kan zijn) is nog een misterie. Gelukkig maar want de mensheid heeft nog een lange weg te gaan en alles nu ontdekken maakt het later zo saai.

Precies. Ik heb naar aanleiding van je uitleg een artikel gelezen over waarom (vermoedelijk) materie als solide aanvoelt terwijl er zoveel leegte tussen de deeltjes is. Gaat inderdaad over de krachtvelden. Zo fascinerend hoe dat allemaal kan bestaan en hoeveel we nog niet weten.

https://matrixdisclosure.com/atoms-mostly-empty-space/

Yup, interessante materie. Net als in de ruimte, geldt voor alles wat je op aarde ziet dat het voor het meest bestaat uit niets, niks meer dan loze ruimte...
Als je alle tussenruimte bij atomen weg zou kunnen halen en tot het maximale zou kunnen samenpersen, dan zou het gehele volume van de Mount Everest passen in 2 bakstenen. Die 2 bakstenen hebben dan overigens wel de originele massa van de Mount Everest, ze optillen zal dus niet lukken.

Het is een wonderlijke wereld

[Reactie gewijzigd door ralph075 op 15 maart 2021 21:24]

Ik dacht dat alle elementaire partikels in de quantummechanica puntvormig zijn en dus even groot. Er is geen grootteverschil tussen een neutrino, photon of quark.
Volgens mijn beperkt voorstellingsvermogen ligt die puntvormigheid ook aan de basis van de tegenstellingen tussen relativiteitstheorie en quantummechanica, alle voorgestelde oplossingen gaan uit van structuren die niet puntvormig zijn (snaartheorie, m-theorie, quantumloop gravity...)

Wat ik mooi vind om te lezen is dat je kinderen niet kunt onderschatten.
Vaak wordt geprobeerd "in kindertaal" te praten waardoor onbeantwoorde vragen komen en de interesse weg valt.

Het woord transparant heb ik wel iets moeten toelichten.

Om het idee van "deeltje" los te laten door dit niet te noem is goed gevonden :-)
Gaten als lege tussenruimte valt ook goed.

Iets ouder jaar of 11 is ook al "samenpersen tot" te begrijpen als je alle "lege ruimte" weg denkt.
Nog iets verder de samenhang tussen massa en energie.

Als je eet kan je lopen (kan een kind van 3 al begrijpen) dit is natuurlijk heel erg ver van de wereld van neutrino's maar dat er een gevolg is van een oorzaak blijft belangrijk je leven lang.

(p.s. Ik kan me het antwoord op "waarom?" herinneren als "daarom." en dat ben ik me altijd blijven afvragen als een obsessie terwijl het ZO irritant is als je geen uitleg krijgt is dat eigenlijk waar het later om gaat en het onderzoeken begint. Maar er zijn ook heel veel kinderen die genoegen nemen en dit helemaal niet willen weten dus je hebt dan ook wel een beetje geluk.)

Mijn ouders gaven altijd "daarom" als antwoord en als ik doorvroeg dan was ik nog een betweter ook.

Op jonge leeftijd zat ik al in een bibliotheek. Mijn ouders wisten niet beter.

Mijn dochter heeft iets meer geluk. Fijn te lezen dat jij er ook zo in staat.

De Cherenkov-straling bij een kernreactor wordt niet getriggered door botsingen met neutrino's maar door ioniserende (in de volksmond: radioactieve) straling.

Omdat in kerncentrales niet alleen neutrinos ontstaan, maar ook andere geladen deeltjes die veel sterker met het medium reageren dan neutrino's.
ok ^^ dat dus

[Reactie gewijzigd door blobber op 15 maart 2021 17:54]

Een neutrino is een deeltje zonder lading. Deze is zo klein dat het door alle planeten van het zonnestelsel kan schieten zonder ook maar iets te raken.

Dat is een reden waarom dit deeltje zo lastig te detecteren valt. Hoe detecteer je iets dat een detector bijna niet raakt? Interessant dit.

Ik geloof dat er cherenkov straling vrijkomt wanneer een neutrino botst met deeltjes in het water.

Edit: wat @g0tanks zegt dus

[Reactie gewijzigd door smikkol op 15 maart 2021 15:22]

Tijdens één van de eerste pogingen om het neutrino te ontdekken werd chloor gebruikt als detectiemiddel. Het idee was dat tijdens een botsing Argon ontstaat. Als gas is Argon relatief eenvoudig te ontdekken. In de praktijk bleek dit echter onhaalbaar vanwege de gigantische hoeveelheid benodigde chloor.

Om die reden kan ik als leestip "Neutrino" door Frank Close geven. Het is is op een verfrissend simpele wijze geschreven en is heel interessant omdat juist de eerdere onderzoeken worden beschreven. Ook wordt nog een versimpelde uitleg over de verschillende soorten straling en het verval ervan gegeven.

Je hebt wel een beetje basiskennis nodig al stelt dit niet veel voor. In de loop der tijd heb ik het boek al meerdere malen gelezen.

De Cherenkov-straling is ook een leuk bijproduct. Er is een testopstelling geweest waarbij zwaar water werd gebruikt in combinatie met fotondetectoren. Het leverde wel iets op maar ook daarmee kon niet echt worden aangegeven waarvan het gemeten neutrino afkomstig was. Is het van de zon of hoort het bij de achtergrondstraling of van een kerncentrale?

Uiteindelijk kwamen daardoor hele interessante theorieën tevoorschijn over anti-neutrino's en hoe deze te detecteren. Één van de eerste theorieën over anti-neutrino's stamt uit de tijd toen men dacht dat een 'chloordetector' wel naast een energiecentrale geplaatst kon worden. Dat leverde niets op waardoor men er dieper over ging nadenken.

De mens heeft vele interessante ontdekkingen gedaan en zelfs vandaag de dag valt er nog veel te vragen over de oorsprong van het neutrino.

Neutrino's hebben wel een lading. Je spreek jezelf eigenlijk tegen:

Een neutrino is een deeltje zonder lading. Deze is zo klein dat

https://en.wikipedia.org/wiki/Standard_Model

Neutrino's hebben géén lading, en daarnaast zijn ze heel klein (dat is dus geen tegenspraak). Daarom heten ze ook zo: neutrino, neutr- als in neutraal en -ino als in klein (weinig massa).

Staat ook in het artikel waar je naar linkt:

The three neutrinos do not carry electric charge either, so their motion is directly influenced only by the weak nuclear force, which makes them notoriously difficult to detect.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 15 maart 2021 16:30]

Ik haal inderdaad wat door elkaar, ik zat met de energie van het deeltje in mijn hoofd, het elektronvolt.

Oeh, dat is wel heel anders maar verklaart wel waarom je dacht dat ik ernaast zat.

P staat voor Peta. Met 10^15 kleine deeltjes kan je blijkbaar een grote vogel maken.

Leuk om te zien dat zo'n meetinstrument gebruik maakt van in de industrie standaard toegepaste schroefterminals voor het verbinden van de kabels.
Het zijn de groene blokjes links bovenin net naast de oranje kabels.

Er gaat een anekdote rond over de Russen vs. de Amerikanen ten tijde van de ruimtevaartpioniers:

De NASA wilde een uitvinding waarmee astronauten konden schrijven in de ruimte. Na een aantal prototypes en héél veel belastinggeld hiervoor uitgetrokken te hebben is hier uiteindelijk de balpen uit ontstaan: geschikt om met gewichtloosheid te kunnen schrijven!. De Russen hadden natuurlijk dezelfde uitdaging en namen potloden mee.

Los van het feit dat het een broodje aap is, en potloden bij 0G levensgevaarlijk zijn (grafiet brokkelt af en gaat rondzweven..) is het wel een mooi verhaal en geeft wel aan hoe met name landen die wat minder te besteden hebben maar net zoveel ambitie als anderen hebben, inventief kunnen zijn.

De grap is dat de NASA inderdaad geen geld heeft uitgegeven aan deze pen, maar dat die pen gewoon is ontwikkeld door Fisher, en de NASA die pennen gewoon kocht.voor een paar knaken.
Het beruchte potlood waar de Russen mee schreven was een vetpotlood, dat werkt op basis van was. Dat werkt inderdaad ook altijd, zelfs onder water.

De Russen zijn veel pragmatischer en maken vaak veel slimmere oplossingen ipv de over-engineered (en veel duurdere) aanpak van de Amerikanen.

Is het pragmatischer of is het letterlijk het verschil van budget waarbij je automatisch bepaalde oplossingen moet afwijzen vanwege de kosten?

Want om nu te stellen dat op basis van nationaliteit eerder neigt naar complexe (=dure) oplossingen, dat is moeilijk verdedigbaar denk ik.

*zucht* nee, het gaat natuurlijk niet om nationaliteit (hoewel mentaliteit denk ik wel een rol speelt).
De Russen hadden gewoon niet de industriële macht van de VS, maar tóch hebben ze in de space race vrijwel alles 'gewonnen'. De Amerikanen waren alleen eerder op de maan, dat is zeg maar het enige waar zij eerder mee waren. En het is niet alleen maar budgetconstraints. De Russen hebben ook gewoon echt geniale zaken uitgevonden. Wat te denken van de Venera missies, waar ze uiteindelijk gewoon nieuwe metaallegeringen hebben moeten ontwikkelen om de absoluut destructieve atmosfeer van Venus lang genoeg te kunnen weerstaan om metingen te doen en door te sturen. Of de full flow staged combustion engine zoals die uiteindelijk in de N1 is toegepast, en later (nu nog) in de Amerikaanse Delta raketten wordt toegepast. Ook daarvoor hebben ze speciale metalen moeten ontwikkelen omdat je anders je motor opfikt.
Het ligt natuurlijk niet aan de nationaliteit, maar feit is dat het aanvankelijk tussen Amerika en Rusland ging, dus verval je al gauw in dat soort bewoordingen.

Het is misschien ook een mindset: als je heel veel geld en heel veel middelen hebt, ga je je al gauw te buiten aan allerlei exotische oplossingen. Als je minder hebt, moet je beter nadenken en ook meer denken in praktische oplossingen. Necessity is the mother of invention.

Waarom de zucht?

Het ging me oprecht om het verschil in geld en middelen. Maar ik lees nu toch ook wel een beetje bias voor de Russische prestaties. Ik heb toch ook wel documentaires gezien waarbij de conclusie was dat de Russen flink bezig waren met (bedrijfs-)spionage. Ook soms dat hun oplossing toch niet zo heel slim was. Ik kan het zo snel niet terugvinden maar ze hadden een 'antwoord' op de Harrier. Echter de Russiche variant kon nauwelijks wapens meenemen. Toch wel essentieel voor een gevechtsvliegtuig.
Andere voorbeelden:
Buran vs. Space-shuttle
Tupolev vs. Concorde

In Rusland konden matige oplossingen blijven bestaan dankzij het communisme.
In Amerika konden (kunnen) briljante oplossingen in de prullenbak verdwijnen dankzij de kapitalistische politiek.

Ja, en ik lees Amerika-bias
IEDEREEN spioneert. Het is niet voorbehouden aan de Russen of aan de Amerikanen. En ik wordt onderhand een beetje simpel van het afdoen van de Buran als een eenvoudige Shuttle kopie. Het was in feite een betere Shuttle, met een aantal ontwerp beslissingen is veel slimmer waren dan de Amerikanen hadden genomen met de bouw van de Shuttle. Dus het was geen blinde kopie, maar een intelligente blik op wat de Amerikanen hadden bedacht en het goede overnemen en dingen die beter konden, verbeteren. Zo moeilijk was het stelen ook niet, want de data was hier in het Westen gewoon publiekelijk toegankelijk.
Maar als de Russen niet zo slim waren, waarom hebben zij dan niet die mooie raketmotor die in de N1 zat uitgevonden? Het was zelfs zo dat de Amerikanen niet eens geloofden dat de Russen dat gemaakt hadden, totdat ze die motoren zelf in handen hadden en op de testbank hadden zien draaien.

Ja, ik ben wellicht enigszins biased, maar dat komt omdat de Russische ruimtevaartprestaties altijd ondergesneeuwd worden door de Amerikaanse. En in de pionierstijd waren zij toch echt (dat moet je zelfs zonder bias toegeven) heer en meester. De pioniers op het gebied van raketmotoren kwamen in het begin uit Rusland. Tsiolkosvski was de eerste die schreef over vloeibare brandstof raketmotoren. Hij is ook de bedenker van de Tsiolkosvski Equation, die de ideale verhouding tussen motor/gewicht van de raket bepaalt.
Ik kan zo nog wel even doorgaan, want ook de Lunar Orbit Rendezvous, de methode om zo efficiënt mogelijk mensen naar de maan te brengen is het werk van een Rus (Oekraïner, maar dat was toen Soviet Unie), die dit in 1919 (!) bedacht. Het is voorlopig wel de basis van de Apollo vlucht naar de maan.

Het punt is een beetje dat de Amerikanen de Space Race zien als de Superbowl: het maakt niet uit wat de resultaten van de voorgaande wedstrijden was, als je de finale wint, ben je de koning. De Russen zagen het meer als de Olympische Spelen; en zij hebben de meeste onderdelen gewonnen. De Russen afschilderen als een stelletje schlemielen die met houtje touwtje oplossingen best ver zijn gekomen getuigd van een behoorlijk disrespect en ook behoorlijk wat onwetendheid. Misschien dat zij de laatste decennia de zaak hebben laten versloffen (dat is wel zeker), maar dat heeft niets te maken met onkunde. Dat is politiek. Het Buran en Energya programma (als voornaamsten, er is veel meer gesneuveld) zijn slachtoffer van een totaal verkeerde aanpak van het opheffen van de Soviet Unie. Ze hebben, niet alleen op ruimtevaart gebied, het kind met het badwater weggegooid. En dat is heel jammer. Momenteel staan ze dus op achterstand.
Momenteel is het SpaceX wat de klok slaat. Dat is niet zo vreemd, want zij doe geweldige dingen, zonder meer. En ook voor SpaceX heeft de rest van de wereld eigenlijk veel meer op ruimtevaartgebied gedaan dan de Russen. Die hebben alleen maar taxi gespeeld met hun Soyuz. En er waren genoeg plannen, maar die zijn nooit uitgevoerd door geldgebrek en gebrek aan visie in Moskou. Erg jammer, want Baikonour staat op instorten; alleen wat gebruikt wordt, wordt onderhouden. De rest is puin. Letterlijk in het geval van de Buran, waarvan er een onder het puin van een ingestorte loods ligt. Ik ben er geweest en het is best triest hoe het erbij staat.

Maar nogmaals: zij hebben een hoop bereikt en daar mogen ze best wat meer credits voor krijgen. Know your history zou ik zeggen. Die spreekt voor zich.

Oh ja - zo bedoelde ik het ook niet. Ik stelde alleen maar dat beide partijen soms ook mislukkingen hebben.

En dat de Russen/Rusland credits mogen krijgen voor hun prestaties in de ruimtevaart ben ik ook wel met je eens.

Het was een reactie op de opmerking dat Russen vaak veel slimmere oplossingen maken. Want ik heb het idee dat beide partijen elkaar niet veel ontlopen qua prestaties. Ook al probeert marketing/politiek ons anders doen geloven. Want dat de Amerikanen een Superbowl lijken te spelen en de Russen de Olympische spelen, tja - volgens mij zegt elke partij tegen hun eigen bevolking (en misschien ook tegen de rest van de wereld), dat zijzelf de beste zijn.
Terwijl ook de politiek juist een hand heeft in laten mislukken van projecten (in beide landen).

Of de full flow staged combustion engine zoals die uiteindelijk in de N1 is toegepast, en later (nu nog) in de Amerikaanse Delta raketten wordt toegepast.

volgens mij haal je hier wat dingen door elkaar.
De NK-15 / NK-33 die gebruikt werdt bij de N1 is niet full flow (wel staged, niet full flow). Wel was het zo dat de russen als eerste een "oxygen rich pre-burner" gebruikten terwijl de Amerikanen nog dachten dat dit onmogelijk was.
De russische afegleide RD-180 hiervan wordt gebruikt in de Atlas en niet de Delta

[Reactie gewijzigd door Patrickkkk op 16 maart 2021 17:56]

De balpen is al van voor de space-race. Ik ken dit verhaal wel, maar dan niet met een balpen, maar een ‘superieure variant’ met een inktpatroon die onder druk zou staan, zodat hij niet zou haperen / weigeren zonder zwaartekracht.

Ik vraag me bij dit verhaal altijd af of een balpen überhaupt hapert in een gewichtloze ruimte. Immers, de inkt wordt door het balletje toch wel uitgesmeerd over het papier en zolang de inkt een zekere mate van vloeibaarheid heeft, zal deze waarschijnlijk toch wel door de normaalkracht en of vloeistofoppervlakte-spanning bij elkaar blijven hangen en naar de punt vloeien, net zoals dunne inkt dat ook doet, zelfs op aarde, tegen de zwaartekracht in.

Het gaat dan natuurlijk meer om de gedachtengang: je kunt veel geld besteden aan het ontwikkelen van iets nieuws of even logisch nadenken en je redden met de middelen die er al zijn.

Begrijp ik, maar als de opgevoerde feiten kloppen, werk het verhaal toch wat beter. In ieder geval bij mensen met een realistische blik en 'echte nerds'.

Afgezien daarvan: Mensen houden van 'een groots en meeslepend leven' zoals dat zo bloemrijk omschreven wordt. Natuurlijk hoeven we niet elke 4, 5 jaar een andere auto te kopen. Alsof die auto dan al versleten is. En kijk hier op t.net eens hoeveel aandacht er altijd naar nieuwe videokaarten gaat.. Staat echt niet in verhouding tot het verschil wat een jaarlijkse update van een videokaart echt maakt.

Mag ook bijna apart benoemd worden. Blijft zeker interessant hoe men het altijd weer nodig vindt om zelf iets nieuws uit te vinden in plaats van standaard oplossingen te gebruiken.

Te bedenken dat er elke seconden miljarden neutrino's door je lichaam heen zoeven met de snelheid van het licht....

Leuk om te weten dat astronauten in een baan om de aarde hier eerst melding van maakten door aan te geven dat ze tijdens hun slaap af en toe plots een heldere lichtflits zagen. Blijkbaar zou dit te wijten zijn aan een neutrino die toevallig de oogzenuw doorzeeft

Was dat niet gewoon normale kosmische straling die niet gefiltert word door de atmosfeer en daardoor de kegels en staafjes in je oog triggeren?

Deze effecten komen namelijk ook voor als je dichterbij de core van Chernobyl komt oid.

De lichtflitsen die door astronauten worden vermeld komen door energetische protonen. Deze energetische protonen kunnen de retina raken waarna het oog even "oplicht".

Overigens zijn optische sensoren in satellieten ook gevoelig voor deze energetische protonen en kunnen bij een Solar Particle Event zelfs tijdelijk overbelast raken.

hmm zouden dat ook niet andere deeltjes kunnen zijn?

Om maar even iets in het open te noemen, alpha (wss niet), beta (wss ook niet) en gamma straling? (UV, X-Ray, IR, Solar Flares / Winds, losse elektronen, etc)

Die lijken mij meer waarschijnlijk dan neutrino's.

[Reactie gewijzigd door grasmanek94 op 15 maart 2021 16:18]

Dit zijn zeer kleine, vluchtige deeltjes, die onder water beter zijn te detecteren

Niet zozeer onder water; je detecteert juist de botsing met (atomen van een molecuul) water.

Wat ik wel weer leuk vind is dat zo'n geavanceerd meetintrsument uiteindelijk toch met duck -tape aan elkaar vast zit.

Ben ik de enige die dacht dat het meer 'Balalaika-meer' heette. Weer wat geleerd, ik wist al wel dat Balalaika een snaar-instrument is iig.

Bair Shoibonov van het Russische instituut zei tegen AFP dat het Baikalmeer door zijn diepte het enige meer is waar een dergelijke neutrinotelescoop geplaatst kan worden. Ook speelt mee dat het een zoetwatermeer is, het grootste ter wereld, en ook de helderheid van het water speelt een rol. Daarnaast was er gedurende de late winter voor een aantal maanden ijs aanwezig, waardoor het mogelijk was om alle apparatuur voor de telescoop op het ijs te assembleren.

Dat is niet helemaal waar. Het Baikalmeer is qua volume het grootste zoetwatermeer, er zijn zoetwatermeren die qua oppervlakte (veel) groter zijn. Zie dit lijstje: https://nl.wikipedia.org/...an_meren_naar_oppervlakte, dan staat het Baikalmeer op de zesde plaats (als je de kaspische zee meerekent, maar dat is een zoutwatermeer.

Ik heb enige moeite met "vluchtige" deeltjes, daar moet toch wel een betere vertaling voor zijn dan die google geeft. Ik kom echter niet op welke dat moet zijn.

Ik weet, behalve 'kortlevend' ook geen ander Nederlands woord voor 'vluchtig', in de zin zoals hier bedoeld...

Voor degenen die een mooie beschrijving willen lezen van deze test locatie, raad ik heb boek The Edge of Physics aan: https://www.amazon.nl/Edg...verse-ebook/dp/B0038A84TI

Ook de andere hoofdstukken zijn prachtig als je van natuurkunde als wetenschap houdt.