Russische wetenschappers hebben een neutrinotelescoop in het Siberische Baikalmeer geplaatst. Het observatorium zal op een aanzienlijke diepte onder het oppervlak zoeken naar neutrino's. Dit zijn zeer kleine, vluchtige deeltjes, die onder water beter zijn te detecteren.
Het bij het project betrokken Russische Joint Institute for Nuclear Research schrijft dat de Baikal-GVD zaterdag te water is gelaten. De telescoop wordt geplaatst op bijna vier kilometer afstand van het oeverstation waar het beheer wordt uitgevoerd en de data wordt verwerkt. De specifieke locatie is gekozen omdat het meer daar 1366 meter diep is, omdat de bodem er vlak is en omdat er vlakbij een spoorwegverbinding is.
Bair Shoibonov van het Russische instituut zei tegen AFP dat het Baikalmeer door zijn diepte het enige meer is waar een dergelijke neutrinotelescoop geplaatst kan worden. Ook speelt mee dat het een zoetwatermeer is, het grootste ter wereld, en ook de helderheid van het water speelt een rol. Daarnaast was er gedurende de late winter voor een aantal maanden ijs aanwezig, waardoor het mogelijk was om alle apparatuur voor de telescoop op het ijs te assembleren.
De telescoop bestaat uit een set clusters, waarbij elk cluster een onafhankelijke neutrinodetector is. Ieder cluster bestaat uit acht snaren met in totaal 192 optische modules. De sferische snaren zijn zo'n zestig meter verwijderd van de centrale snaar en de verticale afstand tussen de optische modules bedraagt vijftien meter. Dit is bewust gekozen om de deeltjes zo effectief mogelijk te kunnen detecteren. De bovenste modules zullen zich op een diepte van 700 meter bevinden en de onderste op 1240 meter. De snaren zijn aan de bodem van het meer vastgemaakt.
De Baikal-Gigaton Volume Detector is een internationaal project waar wetenschappers van Rusland, Tsjechië, Slowakije, Duitsland en Polen een bijdrage aan hebben geleverd. Het primaire doel is het bestuderen van kosmische neutrino's en het zoeken naar de bronnen ervan. De telescoop is volgens de wetenschappers de grootste neutrinotelescoop op het noordelijk halfrond. Er is een nog grotere aanwezig op Antarctica en er is ook nog een dergelijk observatorium in de Middellandse Zee. Sinds 2003 doet de Baikal Deep Underwater Neutrino Telescope al onderzoek onder het oppervlak van het Baikalmeer; de Baikal-GVD is een nieuwe constructie.
In het midden en rechts is een enkele optische module zichtbaar.