Tijdens de Developers Summit sprak Tweakers met twee sprekers: Peter Sunde, medeoprichter van The Pirate Bay, en Aral Balkan, die zowel developer als activist is. Beiden zijn het erover eens dat het gevecht om het huidige web tegen giganten als Facebook en Google al is verloren.
In zijn openingspresentatie besteedde Balkan aandacht aan het zogenaamde 'surveillance capitalism', waarbij het verzamelen van grote hoeveelheden data en de waarde die deze gegevens bezitten een zichzelf versterkend effect hebben. De twee grootste partijen die zich op het verzamelen van gegevens hebben toegelegd, zijn volgens hem Google en Facebook. Zowel Sunde als Balkan zijn van mening dat deze partijen niet meer gaan verdwijnen. Sunde zegt: "Er gaat geen verandering plaatsvinden. We moeten ons realiseren dat wij het gevecht verloren hebben en in de toekomst niet dezelfde fouten maken."
In een apart gesprek uit Balkan dezelfde woorden en zegt dat de toekomst ligt in het creëren van een gedecentraliseerd systeem. In zijn presentatie, getiteld 'inverted matrix', legde hij uit dat wij op dit moment in een fysieke wereld leven, waarbij onze data een virtuele representatie van onszelf vormt. Dit in tegenstelling tot de 'matrix', waarbij mensen vanuit de tastbare wereld zich in een virtuele omgeving begeven. Deze gegevens komen terecht bij bedrijven en niet bij de mensen zelf, zoals het zou moeten: "Als je maar genoeg gegevens over iets of iemand hebt, dan kun je dat- of diegene recreëren", legt Balkan uit. Deze gegevens bevinden zich nu in gecentraliseerde systemen, buiten het bereik van de eigenlijke eigenaren.
Volgens Balkan zijn bedrijven als Google en Facebook er uitermate goed in om hun eigenlijke businessmodel te verhullen, door middel van wat hij 'decoratie' noemt. "Denk maar aan de Google Doodles of de Privacy Dinosaur van Facebook, maar ook de algemene esthetiek van die diensten." Zo wijst hij op de instelling op Facebook om iets op 'privé' te zetten, wat in zijn ogen eigenlijk betekent 'tussen mij en Facebook'. Hij legt uit dat de bedrijven die data als businessmodel hebben in feite twee klanten bedienen: "Aan de ene kant zijn er de gebruikers en aan de andere kant de klanten. Elke keer dat er een nieuwe functie wordt geïntroduceerd, moet je je afvragen voor welke van deze twee groepen die eigenlijk de meeste voordelen biedt."
Hij voegt daaraan toe dat een ander probleem bij de perceptie van gebruikers ligt. "Iedereen heeft het idee dat er ergens op de wereld mensen zijn die aan oplossingen voor deze problemen werken. Als ik alle personen die dit doen bij elkaar zou zetten, zouden zij allemaal in deze kamer passen", legt hij uit in een oversized woonkamer in de Utrechtse Jaarbeurs. "Neem bijvoorbeeld een bedrijf als Mozilla. In feite is dat een enorme honeypot voor ontwikkelaars die anders aan andere, betere projecten zouden kunnen werken. Waarom heeft die organisatie met zoveel financiering niet meer verandering teweeggebracht?"
Er zijn echter ook manieren om het huidige systeem te veranderen, zo denkt zowel Balkan als Sunde. Balkan ziet geen heil in regulering, vanwege 'institutional corruption'. Hij wijst daarbij op steeds vaker voorkomende termen als 'co-regulering' en 'multistakeholdership', waarbij grote bedrijven inspraak kunnen hebben op de regulering die op hen van toepassing is. Hij ziet de oplossing in het ontwikkelen van alternatieven: "Omdat Google en Facebook twee klanten bedienen, hebben wij een voorsprong op het gebied van design. Wij hoeven maar één klant te bedienen, namelijk de gebruiker. Zolang je product in de kern uitgaat van een ethische gedachte en je de best mogelijke dienst verleent, ga je de goede kant op en is er geen noodzaak voor decoratie."
Sunde deelt de gedachte dat ethiek voorop moet staan, maar ziet geen heil in enkel het bieden van alternatieven. In plaats daarvan gelooft hij dat regulering een belangrijke rol kan spelen: "Alternatieven zijn goed als aanvullende werktuigen, maar zij bieden geen oplossing. Het probleem is niet de techniek zelf, maar de achterliggende machtsstructuren." Regulering kan volgens Sunde helpen om deze aan te passen, maar daarvoor is wel een nieuwe aanpak nodig: "De huidige EU-regulering is niet radicaal genoeg. Bovendien blijft iedereen hangen in oude verhalen. Neem bijvoorbeeld The Pirate Bay. Ik hoorde dat er in Zweden laatst weer een proces was. Ik dacht 'zijn mensen daar nog steeds mee bezig?' Nobody gives a shit anymore." Sunde beklaagt zich over het gebrek aan ideologie en spreekt de hoop uit dat het Trump-tijdperk voor een opleving zal zorgen van nieuwe ideeën als tegengewicht.
Op de vraag wat hij wil overbrengen in zijn presentatie voor de ontwikkelaars antwoordt Sunde: "We hebben het nooit over onszelf als influencers, maar wij moeten beseffen dat wij dat wel zijn. Developers hebben veel macht, meer dan wij ons realiseren. Daarom moeten wij bij het maken van code altijd de sociale gevolgen voor ogen houden en tegenspraak bieden als wij het ergens niet mee eens zijn."
Sunde, die voornamelijk bekendstaat als medeoprichter van The Pirate Bay, werkt momenteel aan zijn project Flattr Plus, waarmee gebruikers een budget kunnen toekennen voor onlinecontent. Daarnaast is hij bezig met een serie over activisme in verschillende werelddelen. Aral Balkan vormt samen met zijn vriendin het kleine bedrijf ind.ie. Zijn project Better is een tool om trackers te blokkeren. Met de inkomsten daarvan wil hij zijn sociale netwerk Heartbeat ontwikkelen, dat een van de alternatieven moet zijn die hij zelf als oplossing heeft aangedragen.