Het is onderzoekers gelukt om borofeen te produceren. Borofeen is een 'tweedimensionaal' familielid van grafeen en bestaat uit het element boor. Het inmiddels beroemde grafeen bestaat uit koolstof. Net als grafeen bestaat borofeen uit een enkele laag atomen in een honingraatstructuur.
In januari 2014 kwam aan het licht dat het theoretisch mogelijk moest zijn om een enkellaagsmateriaal van booratomen te vervaardigen, wat nu dan ook daadwerkelijk gelukt is. Boor is in zijn normale staat een halfmetaal of metalloïde en functioneert als halfgeleider, maar als 'tweedimensionale' film heeft het goed geleidende eigenschappen.
Om borofeen te produceren, maakten de onderzoekers een opstelling in een vacuümkamer onder een ultrahoog vacuüm waar een substraat van zilver in lag. Vervolgens werd het boor verdampt met een elektronenstraal om daarna neer te slaan op het zilver. Het zilveren substraat was nodig omdat zilver niet met boor reageert. Het materiaal werd opgedampt bij temperaturen tussen de 450 en 700 graden Celsius. Dit bleek het best te werken bij temperaturen van rond de 550°C.
Het boor sloeg op twee verschillende manieren neer op het zilver. Bij een hogere neerslagsnelheid en lagere temperaturen werd de boorfilm homogeen of vrijwel plat. Als de neerslagsnelheid lager was en de temperatuur hoger, vormde zich een geribbelde film of 'striped-phase nanoribbons'. Welke van de twee varianten het best bruikbaar zal zijn, is nog niet duidelijk.
Wel zijn er ideeën over hoe de fases reageren. Zo zijn er theorieën dat de eigenschappen van de geribbelde film in verschillende richtingen heel anders zullen zijn. Wetenschappers vermoeden dat borofeen meer metallische eigenschappen zal hebben in de richting parallel aan de 'rimpels', terwijl loodrecht op de rimpels het materiaal mogelijk minder of niet geleidend is. Het materiaal zou dan kunnen fungeren als een eenrichtingsmetaal. Dat laatste kan interessant zijn, zegt een van de onderzoekers Andrew Mannix op de nieuwssite van Science.
Ook vermoeden de onderzoekers op basis van theoretisch onderzoek dat de trekvastheid van borofeen hoger is dan die van enig ander bekend materiaal. Het is nog niet gelukt de film te scheiden van het zilver en ook moet er nog bedacht worden hoe het borofeen te beschermen tegen de omgeving. Buiten de vacuümkamer ondergaat het borofeen snel verschillende chemische reacties met de buitenlucht. Misschien is het mogelijk het borofeen in een beschermde laag silicium in te pakken of iets anders om het stabiel te maken.
De manier om het materiaal te produceren is vrij eenvoudig, waardoor laboratoria over de hele wereld het zonder al te veel problemen moeten kunnen namaken. Wetenschappers van verschillende universiteiten publiceerden hun werkwijze in het tijdschrift Science. Grafeen werd pas voor het eerst in 2004 gemaakt. Daarna volgden enkele andere platte materialen, zoals staneen.
Grafeen en vergelijkbare materialen zijn in potentie op veel manieren toe te passen voor elektronica, zoals voor oprolbare beeldschermen, gevoelige sensors en minuscule chips. De materialen zijn licht en supersterk, maar productie op grote schaal is tot nu toe een obstakel gebleken.
Borofeen. Bron: Science