MSX3 aangekondigd tijdens feest 40-jarig bestaan MSX-standaard

Afgelopen weekend werd het 40-jarig bestaan van de MSX-standaard gevierd tijdens het GOTO40-event in Amsterdam. Er was ook bezoek uit Japan en er was productnieuws, 30 jaar na het einde van het computerplatform.

Afgelopen juni vierde de MSX-standaard voor home computers zijn 40e verjaardag. Op 27 juni 1983 werd de MSX-standaard aangekondigd door een consortium van Japanse bedrijven, zoals Sony, Canon, Panasonic en Yamaha, in samenwerking met Microsoft en ASCII Corporation. Deze standaard bood volledige hardware- en softwarecompatibiliteit voor computers, wat toen uniek was. In 1985 verscheen de MSX2-standaard met verbeteringen in grafische mogelijkheden en FM-synthesizerondersteuning, waarbij latere MSX2-machines ook voorzien werden van 3,5"-floppydrives. Terwijl MSX2 evolueerde, verschenen 16bit-computers als de Commodore Amiga en Atari ST, waarmee MSX2 op basis van specificaties lastig kon concurreren. Tegelijkertijd werden x86-IBM-kloon-pc's steeds goedkoper en ontstond er langzamerhand ook een tweedehandsmarkt. Steeds meer fabrikanten, zoals Philips, haakten daardoor af.

De MSX3 had het antwoord moeten worden op concurrenten als de Commodore Amiga, maar de Yamaha V9978-grafische chip was niet op tijd leverbaar. In afwachting daarvan verschenen in 1988 MSX2+-machines van Sony, Panasonic en Sanyo, maar alleen in Japan. Tenslotte bracht Panasonic in 1990 en 1991 nog twee Turbo R-machines met R800-16bit-chip uit, maar in 1994 stopte de productie definitief. In totaal zijn er wereldwijd naar schatting negen miljoen MSX-computers verkocht van 22 verschillende fabrikanten.

Kazuhiko Nishi

De MSX-standaard was een initiatief van Kazuhiko Nishi, die eind jaren zeventig als oprichter van ASCII ook heeft meegewerkt aan het ontstaan van de NEC PC-8001 en de Kyotronic 85, die later internationaal werd uitgebracht als de TRS-80 Model 100. In samenwerking met Microsoft, Nishi had warme banden met Bill Gates, kwam de MSX-standaard tot stand. Het Amerikaanse bedrijf nam de ontwikkeling van BASIC en MSX-DOS voor zijn rekening.

Nishi, inmiddels met pensioen, kwam 9 december naar Amsterdam om terug te blikken op MSX en vooruit te kijken met een reeks nieuwe producten. Dit was niet voor het eerst, want in 2001 kwam hij ook al naar Nederland voor een ander vervolg: de 1chipMSX is een kleine computer met een volledige MSX in een enkele FPGA-chip, waarmee MSX-software eenvoudig met moderne randapparatuur gebruikt kon worden, zoals een extern toetsenbord en SD-kaart. Nishi sprak ook over plannen voor nieuwe producten, maar die waren niet allemaal even concreet en duidelijk.

MSX0 en MSX3

De MSX0 kan beschouwd worden als een eerbetoon aan de oorspronkelijke MSX-standaard en zal hardwarematig compatibel zijn met klassieke MSX-machines, tot en met de 2+. De MSX3 is een geavanceerdere versie met krachtigere specificaties en moderne functies, waaronder varianten van de later onofficieel uitgebrachte V9990-grafische chip. De nieuwe producten moeten niet alleen nostalgische gebruikers aanspreken, maar ook techenthousiastelingen.

De functionaliteit van deze producten omvat het spelen van klassieke MSX-games en het gebruiken van software op de MSX0, terwijl de MSX3 geavanceerdere taken en moderne gamingervaringen mogelijk maakt, waaronder compatibiliteit met 2k-, 4k- en 8k-beeldschermen. Beide systemen zijn gebaseerd op Xilinx Zynq FPGA-chips met Arm Cortex-A9-processorkernen. Net als de de MiSTer FPGA DE-10 zouden de MSX FPGA-producten ook andere computers en consoles hardwarematig kunnen emuleren, inclusief de Neo/Geo en de PlayStation 2. De kaarten zouden bovendien gestackt kunnen worden tot wel 16 stuks.

Los van diverse portable producten waarmee MSX-software op een klein scherm, met eventueel een toetsenbord, te gebruiken is, moeten er ook nieuwe machines komen. Daaronder is een nieuwe '1chipMSX' en een volwaardige alles-in-eencomputer met toetsenbord op basis van MSX3. De MSX0-producten kunnen, net als een Raspberry Pi, gebruikt worden voor de aansturing van iot-apparatuur, maar ook fysieke uitbreiding met sensors is mogelijk. Er komen ook insteekkaarten waarmee bestaande MSX-computers kunnen worden uitgebreid naar MSX0 of MSX3 via een van de twee cartridgesloten.

Op X, het voormalige Twitter, toont Nishi regelmatig foto's van nieuwe producten die in ontwikkeling zijn. Als alles volgens planning verloopt moeten de eerste producten in de lente of zomer van 2024 beschikbaar komen.

Een beeldimpressie van het GOTO40 MSX-event in Amsterdam