Ruimtetelescoop Hubble legt exploderende ster in meervoud vast

Hubble heeft weer van zich laten horen. Wetenschappers zijn er met de ruimtetelescoop in geslaagd om plaatjes te schieten van een supernova. Alhoewel exploderende sterren eerder zijn geobserveerd, is deze maar liefst vier keer te zien op één afbeelding.

De bewuste afbeelding waar de supernova in totaal vier keer op is te zien is gepubliceerd op de website van NASA. De ruimtevaartorganisatie toont een afbeelding waarin een cluster van sterrenstelsels, met de naam MACS J1149.6+2223, is te zien, waarvan eentje te maken heeft met een exploderende ster. Op de vergroting is te zien dat de supernova, die zich 'achter' het sterrenstelsel bevindt, meerdere keren is vastgelegd.

Dat de supernova maar liefst vier keer is te zien heeft te maken met het sterrenstelsel dat op de voorgrond staat: dat werkt als een zogenaamde zwaartekrachtlens. De zwaartekracht die het sterrenstelsel uitoefent buigt het licht en daardoor kan het de observant op meerdere manieren bereiken. Volgens wetenschappers is het zelfs aannemelijk dat het licht van de supernova over een aantal jaar de aarde weer bereikt door het lenseffect.

Sterrenkundigen hebben berekend dat de supernova 9,3 miljard lichtjaar van de aarde af staat. Dat betekent dus ook dat de explosie al 9,3 miljard jaar geleden heeft plaatsgevonden. Het sterrenstelsel op de voorgrond, net als de overige sterrenstelsels in het cluster, is 'slechts' 5 miljard lichtjaar van ons vandaan.

Het plaatje is vastgelegd met de Hubble-ruimtetelescoop. Die is verantwoordelijk voor vele mooie plaatjes van sterrenstelsels en andere objecten in het heelal.

Hubble supernova

Lees meer

IT-banen

Reacties (144)

CaVeFiSh 8 maart 2015 12:13

Weet iemand toevallig wat die hele heldere witte lichten zijn ter grote van een stelsel? Ik zie er 2 en ben erg benieuwd naar wat dat precies zijn want lijkt niet erg op de overige sterrenstelsels.

stephenskocpol @CaVeFiSh • 9 maart 2015 19:57

------ Diffractiespikes = puntbron = ster -------
De twee heldere punten die je ziet, zijn twee van de weinige objecten op deze foto waar je vier diffractiespikes kunt zien. Deze spikes zijn het gevolg van de ophanging van de secundaire spiegel in de hubble telescoop. Deze is met vier punten bevestigd aan de rest van het frame, dit veroorzaakt de spikes.

Wat belangrijk is om te weten, is dat diffractiespikes alleen zichtbaar zijn bij objecten die niet ruimtelijk oplosbaar zijn. Dat wil zeggen dat deze punten kleiner zijn dan de maximale resolutie van de telescoop. Als je dit weet, wordt het extra interessant om naar deze foto te kijken.

De vuistregel is dat elke ster met diffractiespikes, een ster is in ons sterrenstelsel, de melkweg. Dat betekent dat ALLE andere lichtjes op deze foto niet sterren zijn, maar objecten met een ruimtelijke uitgebreidheid, zoals nevels (maar ik zie geen nevels op deze foto), sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels. Elk van vlekjes op deze foto is dus weer opgebouwd uit honderdduizenden sterren die samen genoeg licht uitzenden om zichtbaar te worden op de sensor van de Hubble-telescoop.

---- Waarom zijn die twee sterren dan zo blauw en die ene rood? ---
Ik zie op deze foto drie diffractiespikes. Dat wil zeggen dat op deze foto drie sterren (IN onze melkweg) zijn gefotografeerd en verder alleen sterrenstelsels. Twee van deze zijn blauw en eentje rood. Dit is simpelweg omdat er op deze foto twee massieve, hete, blauwe sterren te zien zijn en die derde ster waarschijnlijk een koelere, rodere (koud=rood, heet=blauw!) rode reus is. Niet een heel spannend antwoord, maar het is niet anders.

De reden dat de uitdijing van het heelal hier niets mee te maken heeft is omdat deze sterren in ons sterrenstelsel staan en daardoor gravitationeel gebonden zijn aan hetzelfde systeem als wij. Je zult dus geen roodverschuiving meten als gevolg van uitdijing van het heelal. Hiervoor staan ze niet ver weg genoeg; de zwaartekracht van onze melkweg houdt deze sterren meer bij elkaar dan dat het heelal ons uit elkaar trekt. We draaien allemaal netjes rondjes om het middelpunt van de melkweg heen.

-------------- ~10.000 sterrenstelsels en ~1.000.000.000.000 sterren -------------
Er zijn in grote lijnen twee soorten sterrenstelsels te onderscheiden. Schijf-stelsels en "elliptische stelsels". Ik denk niet dat ik hoef uit te leggen wat een schijfstelsel is, dat is immers gewoon een schijfvormig stelsel zoals onze eigen melkweg. De minder interessante vlekken die je ziet zijn elliptische sterrenstelsels. Deze heten zo omdat ze als ovale vlekjes te zien zijn op je foto's. Deze sterrenstelsels zijn soms tientallen malen groter dan de grootste schijf-stelsels en zijn letterlijk een enorme 'wolk' sterren.

In grote clusters van sterrenstelsels zijn soms vele sterrenstelsels gefuseerd tot één groot sterrenstelsel. Dat is wat je linksboven de supernova ziet. Een enorme vage vlek met vele kleinere mini-vlekjes eromheen.

Deze foto is een prachtige illustratie van hoe groot het heelal wel niet is. Op deze foto alleen al zien we meer dan 1.000.000.000.000 sterren. En wij bevinden ons op een kleine planeet in een baan om slechts één van zulke sterren. Er is nog zoveel om te ontdekken...

[Reactie gewijzigd door stephenskocpol op 25 juli 2024 07:35]

Elite_Frontier @CaVeFiSh • 8 maart 2015 13:50

Zoal meerdere zeggen sterren dichterbij.
maar ook naar ons toe bewegen zorgt er voor dat ze blauwer tonen want rood beweegt zich langzamer dan blauw

devlaam @Elite_Frontier • 8 maart 2015 15:20

Het is met niet geheel duidelijk wat je probeer te zeggen, maar voordat het verkeerd begrepen wordt:

rood licht en blauw licht bewegen zich in vacuum met dezelfde snelheid, namelijk de lichtsnelheid. Voor dispersie is een medium nodig.
het licht van objecten die naar ons toe bewegen ondergaat een blauwverschuiving en het licht objecten die van ons af bewegen een roodverschuiving. Dit is een gevolg van het Doppler effect. Een roodverschoven object kan nog steeds een blauwe kleur hebben, en vice versa. Om te bepalen hoe het licht verschoven is wordt gekeken naar de spectraal lijnen. De waargenomen kleur van het object zelf zegt niet direct iets over de snelheid.
De kleuren van de twee heldere sterren lijken me eerder het gevolg van aberratie veroorzaakt door de overbelichting. Dat zal waarschijnlijk zijn omdat ze dichterbij staan, of het zijn extreem heldere objecten.

[Reactie gewijzigd door devlaam op 25 juli 2024 07:35]

samos @devlaam • 8 maart 2015 17:03

Als toevoeging.

Ik denk niet dat het chromatische aberratie is. Dat is een kenmerk van refractor telescopen. Hubble is een reflector telescoop. Dit kun je zien aan de vier diffractie spikes rond de sterren. Deze ontstaan door diffractie van licht langs de ophanging voor de secundaire (vang) spiegel.
Volgens mij is deze data geschoten met de WFC en WFC3 camera. Dit zijn monochrome camera's voor zover ik weet, dus er wordt data door (kleuren)filters geschoten en deze worden achteraf gecombineerd tot één foto. Mogelijk dat de kleurtjes in de diffractie spikes daar vandaan komen. Lengte van de spikes hangt onder andere af van de dikte van het gebruikte materiaal om de secundaire spiegel op te hangen, belichtingstijd van de foto en welke magnitude ster het betreft. Grappig dat dit zaken zijn waar ook amateur astrofotografen mee te maken krijgen :-)
Het blijft een fantastisch mooie hobby!

devlaam @samos • 8 maart 2015 21:51

Goed dat je dit toevoegt, ik was er ook al niet zeker van (vandaar 'lijken'). Kon zo gauw niet vinden of het beeld volledig middels reflectie tot stand komt, of er ergens toch nog een lens in het lichtpad zit. Blijkbaar niet. In elk geval heb je gelijk betreffende de 'diffractie spikes'. De kleuren in die spikes zijn het gevolg van het feit dat de diffractie patronen in verschillende kleuren (per filter) qua intensiteit niet samenvallen. Wat weer het gevolg is ( interferentie).

majic @devlaam • 8 maart 2015 20:40

Corrigeer me gerust als ik het fout heb, maar er is één heikel punt wat je onbelicht (

) laat en dat is het volgende:

Sterren die verder weg staan zijn per definitie warmer van kleur gemiddeld dan sterren die zich dichterbij bevinden. Alhoewel causatie en correlatie zoals altijd hier niet direct hetzelfde betekenen, is het in dit geval toch het geval.

Verder weg wil in dit universum vrijwel altijd zeggen sneller bewegend. En derhalve, over het algemeen, hoe warmer (roder) een object hoe verder weg het staat. Uiteraard is een zon-achtige ster die ver weg staat misschien wel even rood als een rode reus die dichterbij staat.

Enfin. Gezien de grootte van de sterren en het gebrek aan kleurverschuiving is het niet ondenkbaar dat deze veel dichterbij staan dan de andere objecten. En dat is eigenlijk toch best precies wat Elite Frontier neerzette

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@majic • 8 maart 2015 21:09

Je haalt denk ik een aantal dingen door elkaar. Sowieso is het niet zo dat er alleen licht in de frequentie van zichtbaar licht van een ster af komt. Als er roodverschuiving plaatsvindt, dan zul je dit nauwelijks merken aan de kleur van het licht. Want hoewel blauw licht groen wordt, wordt onzichtbaar ultraviolet licht blauw. De ster blijft dus wit voor het blote oog.

Roodverschuving meten we niet door naar de kleur te kijken, maar door een spectraalmeting te doen. Chemische elementen laten ieder namelijk hun unieke kenmerken achter in het licht dat wordt uitgezonden, omdat ze alleen fotonen absorberen van hele specifieke frequenties. Door roodverschuiving verschuiven ook die frequenties, en aan de hand daarvan bepaalt men hoeveel roodverschuving heeft plaatsgevonden.

Verder is het niet zo dat verder weg ook sneller betekent. Dopplerverschuiving kan door twee dingen komen: relatieve snelheid van het object dat het licht uitzendt tov die van de waarnemer, en verandering van energie van de fotonen door zwaartekrachtvelden en uitdijing van het heelal. Die van het verschil in snelheid is niet per se anders voor sterren die ver weg staan dan die dichtbij staan, en die verschuiving is in feite maar eenmalig. De standaard roodverschuiving die we zien bij sterren in verre sterrenstelsels komt door uitdijing van het heelal, en die neemt toe naarmate het licht langer onderweg is. Het is dus niet het ster zelf die snel beweegt.

majic @.oisyn • 8 maart 2015 22:19

In mn peutertaal stel ik volgens mij ongeveer t' zelfde als jij :-).

Ik zeg ook expres 'warmer worden'. En vermeed 'roder'. Warmer impliceerde voor mij dat het spectrum opschuift, roder heeft het puur over zichtbaar licht. Dat was iig mijn intentie, misschien niet helemaal de juiste woordkeuze.

Verder zegt Hubble's law toch echt dat sterren(stelsels) die verder weg staan sneller van ons afbewegen dan die dichterbij staan door de expansie van de ruimte. Er is een verdere complexiteit dat een ster die dichterbij staat ook nog naar ons toe kan bewegen, natuurlijk.

Het punt van het 'uitrekken' van fotonen door puur afstand was ik niet mee bekend, interessant, net even over zitten bijlezen!

Maar om weer even terug te komen op de foto en de simpele stelling daar op : De gele sterren/sterrenstelsels staan verder van ons af dan de blauwe lichtpunten. De blauwe lichtpunten bewegen ook sowieso fysiek minder hard van ons af dan de 'achtergrond', gezien hun gelijke blauwheid en de verdere zichtbare en egale geligheid van de 'achtergrond'. Allemaal jip en janneke uitleg, tuurlijk. Maar geen verkeerde analyse van het beeld imho.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@majic • 8 maart 2015 22:41

Het klinkt misschien een beetje flauw, maar het is belangrijk om te realiseren dat uitdijing niet voor snelheid zorgt. De afstand tussen objecten neemt echter wel toe omdat er ruimte bijkomt. De snelheid die objecten door Hubble's law lijken te hebben is ook de snelheid waarmee ze van ons verwijderd raken op het moment dat we het licht ontvangen. Die snelheid was echter een stuk lager toen de fotonen uit de ster vertrokken, omdat de afstand kleiner was. Misschien kwam de ster wel in een rotvaart op ons af, maar zal hij ons nooit bereiken omdat de afstand ertussen steeds groter wordt.

Op die manier is het trouwens ook mogelijk dat objecten sneller dan het licht van ons vandaan raken. Ze gaan niet echt sneller dan het licht, alleen is de afstand zo groot dat de afstand meer dan 2x zo groot is geworden op het moment dat het licht de helft zou hebben afgelegd.

BenVenNL @devlaam • 8 maart 2015 15:47

Een informatief linkje met betrekking tot punt twee:

https://www.youtube.com/watch?v=gxJ4M7tyLRE

met nog een aantal andere leuke wetenswaardigheden.

Anoniem: 349338 @devlaam • 8 maart 2015 17:49

Wederom gaat dit boven m'n petje zeg maar

spyro @devlaam • 8 maart 2015 15:44

Beetje flauw van je. Gezien je antwoord begrijp je precies wat Elite frontier bedoelt alleen vond je dat hij het niet zorgvuldig genoeg verwoorde. Maar ik vroeg het me ook af wat die twee scherpe glinsters zijn.

Engineer @spyro • 8 maart 2015 17:45

Is niet flauw, devlaam onderbouwd waarom Elite_Frontier het mis heeft. Met een overvloed aan interessante weetjes ook nog.

majic @spyro • 8 maart 2015 22:22

Ik heb niet veel kaas gegeten van dit soort dingen, maar ben wél erg bekend met fotografie en belichting. En ik kan mij zomaar voorstellen dat de sterren op de voorgrond door hun kleinere afstand véél feller zijn dan de sterren op de achtergrond. Er is dus een verschil in optimale belichting voor achtergrond / "voorgrond". En in dit geval zijn de twee blauwere sterren dus méér overbelicht dan de gele.

Dit kan zorgen voor allerlei optische (overstraling bijv) en electronische (ccd putjes lopen vol) effecten, waaronder die we hier zien.

TotallyNealz @spyro • 8 maart 2015 17:16

En het is flauw om een accuratere uitleg tegeven, omdat... ? Volgens mij neemt de heer vlaam hier een gevalletje 'klok en klepel' bij de horens

WhiteSnake76 @Elite_Frontier • 8 maart 2015 19:32

Dat heet RedShift of Roodverschuiving, en dat zie je niet zo aan een ster hoor, je moet daarvoor naar het Spectrum van het licht van een ster kijken om dat te zien, dus op een Foto zo als deze kun je dat niet zien, een Blauwe ster is gewoon veel heter dan een Rode of Gele ster.

Sjigy @CaVeFiSh • 8 maart 2015 12:19

Ik zou zeggen dat het gewone sterren zijn uit ons eigen melkwegstelsel. In vergelijking met de sterrenstelsels erachter staan ze erg dichtbij, waardoor ook zwakke sterren erg fel lijken.

theMob @CaVeFiSh • 8 maart 2015 12:21

Dat zijn ongetwijfeld separate sterren die veel dichterbij staan.

Lethalshot @CaVeFiSh • 8 maart 2015 12:22

Waarschijnlijk een relatief dichtbij staande ster.
Je krijgt ongeveer hetzelfde effect als een straatlantaarn in een donkere straat staat en de straat fotografeerd. De straat is dan goed belicht maar de lantaarn is dan overbelicht, wat dit soort vlekken geeft.

Anoniem: 243326 @CaVeFiSh • 8 maart 2015 12:27

Dat zijn waarschijnlijk nabije heldere sterren die overbelicht worden door de lange integratietijd van de camera.

lulkoekje @CaVeFiSh • 8 maart 2015 14:55

Exact weten doe ik het niet, maar het lijkt mij 1 en dezelfde ster/stelsel.
Welke 2 x verschijnt door ook een gravitationeel lens effect.
Ben zeker geen expert hierin, nauwelijks een amateur, maar als je de vier grote uitstralende "bundels" met licht bekijkt, lijken ze hetzelfde net als de spectraal kleuren.
Voor mij suggereert dat ze dezelfde samenstelling hebben.
En als je denkbeeldig een lijn tussen beide plaatst lijkt het perfect gespiegeld te staan.
Hang me hier niet aan op, het is slechts een constatering welke met wellicht de verkeerde onderbouwing tot een heel verkeerde conclusie leidt.

manowar @CaVeFiSh • 8 maart 2015 19:19

Ziet verdacht veel uit naar het uiteinde van de uitgaande straal van een quasar;
om een verglijkbare foto te geven
http://www.esa.int/spacei...e_of_bright_quasar_3C_273
En omdat ie zo licht is betekend niet automatisch dat het "dichtbij" is, dit kan heel makkelijk nog verderweg zijn dan de supernova op de foto. Om een kleine uitleg te geven wat een quasar precies is / inhoudt.. http://en.wikipedia.org/wiki/Quasar

Anoniem: 661193 @CaVeFiSh • 8 maart 2015 16:40

Dat zijn zogenaamde Quasars oftewel massive black holes.

Cowboy_Henk 8 maart 2015 12:15

Waauw we kijken dus 9,3 miljard in het verleden?

cnieuweboer @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 12:40

Niet helemaal, omdat het heelal groeit is het niet zo dat we het licht van sterren zien van 9,3 miljard jaar geleden als die sterren op dit moment 9,3 miljard lichtjaar van ons verwijderd zijn.

In het originele artikel wordt gezegd dat supernova 9,3 miljard lichtjaar van ons verwijderd is, dan zou het licht eigenlijk een stuk jonger moeten zijn dan die 9,3 miljard jaar.

burgt

@cnieuweboer • 8 maart 2015 12:50

ligt eraan of de afstand tussen onze sterrenstelsels toegenomen is, het hleal kan wel groeien, maar dat wil niet per definitie zeggen dat alle sterrenstelsels uit elkaar bewegen.

Amped @burgt • 8 maart 2015 13:05

Alle sterrenstelsels groeien evenredig uit elkaar door inflatie.

trion75 @Amped • 8 maart 2015 20:27

Volgens mij zijn er ook genoeg die naar elkaar toe bewegen, zoals onze melkweg en de andromeda. Over 4 miljard jaar gaan we botsen en worden we 1 nieuwe melkweg

Overigens door de grote ruimtes tussen de sterren schijnt het botsen nog wel mee te vallen.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Amped • 8 maart 2015 23:16

Sterrenstelsels kunnen nog steeds lokaal aan elkaar gebonden zijn door zwaartekracht. De afstand tussen onze atomen wordt ook niet groter, terwijl uitdijing toch echt overal plaatsvindt. Als je het ziet als repulsieve kracht, dan is die ontzettend laag en makkelijk te overkomen, ook op grote afstand.

Niosus @burgt • 8 maart 2015 12:56

Als het licht er 9.3 Gy over doet zit je VER buiten eender wat je lokaal kan noemen. De omgeving van die ster is zeer zeker met een significante snelheid van ons weg aan het "vliegen".

Yamotek @burgt • 8 maart 2015 16:22

Dat kan je dus zien welke kleur het licht heeft. Als het weg zou bewegen zou de baan waarin het licht naar ons toe komt langer worden, dit betekent door het doppler effect dat het roder zal worden.

Door de lichttemperatuur te meten kan dus ook worden gekeken welk verschil er in afstand is. Sterker nog als het zoveel van ons af is gegaan, zou je het kunnen "horen" omdat de frequentie zo laag is geworden.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@cnieuweboer • 9 maart 2015 01:33

Het is andersom. Aan de hand van de roodverschuiving weten we dat het licht 9,3 miljard jaar onderweg is geweest, waaruit volgt dat het 9,3 miljard lichtjaar heeft afgelegd. Toen het licht vertrok was de afstand een stuk kleiner, en de huidige afstand is natuurlijk een stuk groter.

cnieuweboer @.oisyn • 9 maart 2015 04:46

Uit het originele artikel: "The supernova behind it is 9.3 billion light-years away.".
Dat is dan wel een beetje een aparte claim voor een artikel op de NASA website.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@cnieuweboer • 9 maart 2015 12:32

Dat is Light travel distance, simpelweg een conventie om dingen makkelijker te maken. Het licht is 9,3 miljard jaar onderweg geweest (dat blijkt uit de roodverschuiving), dus het heeft 9,3 miljard lichtjaar afgelegd. We zien het object dus alsof het 9,3 miljard jaar van ons verwijderd is.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Flori @.oisyn • 9 maart 2015 05:23

Het tweede punt is correct: de huidige afstand tot dit stelsel en de inmiddels lang geleden verdwenen supernova is veel meer dan 9,3 miljard lichtjaar. Zelfs veel meer dan 13,8 miljard lichtjaar (de leeftijd van ons universum). Het beweegt met een snelheid aanzienlijk groter dan de lichtsnelheid. Dat kan omdat het hier niet om de snelheid van echte materie gaat maar om de snelheid van het uitdijende heelal - de ruimte zélf neemt toe.

Je eerste punt moet ik corrigeren: toen het licht van dit stelsel vertrok stond het precies op de afstand gelijk aan de tijd die het licht erover heeft gedaan: 9,3 miljard lichtjaar.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Flori • 9 maart 2015 10:19

Je laatste alinea is toch echt incorrect. De reden is simpel - het heelal dijt uit terwijl het licht onderweg is. Als de initiele afstand 9,3 miljard lichtjaar was, en het licht heeft de helft (in tijd) afgelegd, dan is door de uitdijing méér dan 4,65 miljard lichtjaar over. Uiteindelijk zal het licht dus meer dan 4,65 miljard lichtjaar onderweg moeten zijn voor de tweede helft. De enige manier om dit kloppend te krijgen is als de initiele afstand minder dan 9,3 miljard lichtjaar was.

.edit: om dit verhaal kracht bij te zetten, hier staat een plot van light travel distance uitgezet tegen hoeveelheid redshift (de rode lijn). Hier lees ik dat de redshift van de supernova z=1,5 bedraagt. Als je dat opzoekt in de grafiek dan kom je op een light travel time van om en nabij de 9,3 Gly. We kunnen dus vaststellen dat het licht er 9,3 Gy over heeft gedaan en dus 9,3 Gly heeft afgelegd. Dit impliceert dat de afstand korter geweest had moeten zijn toen het licht vertrok, omdat de afgelegde afstand anders groter dan 9,3 was geweest door tussentijdse uitdijing van het heelal.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Jaco69 @cnieuweboer • 8 maart 2015 17:39

Op dit moment is de hele ster misschien al weg. Ik denk dat die 9.3 miljard lichtjaar slaat op de ster zoals we die nu zien.

360Degreez @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 12:19

nee, 9,3 miljard jaar geleden is net bij de hubble aangekomen. Het verleden is dus met lichtsnelheid naar de toekomst gekomen.

Euh... snel even iets doms doen, anders ontploft mijn hoofd.

Anoniem: 542289 @360Degreez • 8 maart 2015 12:36

Wij zien wel degelijk in het verleden. Het licht heeft er 9,3 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken. Die supernova is al lang voorbij 9,3 miljard jaar geleden. Alleen zien we t nu pas. Net als n echo zegmaar.

Dennahz @Anoniem: 542289 • 9 maart 2015 13:29

Ik vraag me dan af: stel dat je vanaf die locatie richting de aarde kijkt, zie je dan ook de aarde van 9,3 miljard jaar geleden? Of is dit nu een enorm domme vraag.

Anoniem: 542289 @Dennahz • 9 maart 2015 17:28

Ja dat is zo. Je kijkt immers vanaf dezelfde afstand. Als je met de auto met 100 kilometer per uur van Eindhoven naar Amsterdam rijdt is dat hetzelfde als andersom met dezelfde snelheid.

Trouwens je ziet wel wat er 9,3 miljard jaar geleden was alleen was de aarde er nog niet

maar het principe klopt.

360Degreez @Anoniem: 542289 • 8 maart 2015 14:29

Ik snap het concept wel, maar soms is het voor mij als Apenkop (bijna letterlijk) bijna niet te bevatten over wat voor tijdsperiodes en afstanden we praten.

De mens is van nature nieuwsgierig en het idee dat we in ons bestaan (als mensheid) misschien wel nooit te weten komen wat waar en hoe gebeurt laat me beseffen hoe nietig we zijn, en hoe weinig alles er hier op dat kleine blauw/groene bolletje, zwevend in de ruimte, toe doet.

Anoniem: 542289 @360Degreez • 8 maart 2015 20:24

Klopt. Wat me ook fascineerd is het idee dat we nooit op dezelfde plek zijn. De ruimte beweegt steeds en zet steeds uit. Ook draaien wij in een hoog tempo door dit alles heen terwijl we het gevoel hebben stil te staan in een bepaalde mate. Ook het idee van oneindigheid is iets raars wat ik niet kan bevatten. Wanneer houdt het op en hoe zou het kunnen dat er iets oneindigs is zoals het heelal. Ik kan er niet bij met mijn hoofd er moet toch een grens zijn...
Het is eigenlijk gek dat hoever je met die telescoop ook dichterbijhaalt je steeds hetzelfde ziet. Min of meer dan.

Anoniem: 145867 @360Degreez • 8 maart 2015 13:26

Lichtsnelheid kan ook gemanipuleerd worden tijdens de reis hiernaartoe waardoor de tijd bijvoorbeeld veel korter kan zijn. Echter gaan we uit van aannames dat dat niet gebeurd.

6129(15) @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 17:13

Jouw aanname alsjeblieft niet als feit lopen verkondigen. De theoretische argumentatie voor een constante lichtsnelheid is beter, sterker en al sinds langer onderbouwd dan jou aanname dat "iets" in het heelal die lichtsnelheid beïnvloed.

Anoniem: 391619 @6129(15) • 8 maart 2015 17:26

Net zoals donkere materie zeker?

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Anoniem: 391619 • 8 maart 2015 19:27

Euh, nee, absoluut niet zoals donkere materie. De relativiteitstheorie is behoorlijk vaak getoetst en heeft allerlei correcte voorspellingen gedaan. Van donkere materie weten we aan de ander kant vrij weinig. We weten in ieder geval dat er extra massa moet zijn (aan de hand van gravitational lensing en rotaties van sterrenstelsels), maar niet waaruit die massa dan bestaat - alleen dat we het blijkbaar niet kunnen zien waardoor het waarschijnlijk geen baryonische deeltjes zijn (die atomen vormen).

Niet zo heel lang geleden stond er op tweakers nog een artikel over wetenschappers die een simulatie van het heelal hebben gedaan met de verdeling van kosmische achtergrondstraling als input. Fast forward 13 miljard jaar en er kwam een heelal uit dat eruit zag als de onze. Hieruit volgt dat de relativiteitstheorie bijzonder nauwkeurig is en het er niet op lijkt dat relevante natuurwetten in de loop der tijd zijn gewijzigd.

224237 @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 17:39

Op welke manieren wil jij licht manipuleren waardoor het sneller gaat dan in een vacuüm. Ben best wel benieuwd.

Anoniem: 606168 @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 20:38

@Texamicz: wat bedoel je? Suggereer je dat licht (=fotonen) sneller dan einstein's constante kan gaan?

Anoniem: 535545 @360Degreez • 8 maart 2015 12:26

@360Degreez

Niet doen. Het lijkt mij simpel. Het verleden komt altijd naar ons toe, al is het maar met de lichtsnelheid. Overigens is die snelheid beperkt . Wat daar voorbij gebeurt, is belangwekkender. In een dimensie waar tijd en snelheid geen invloed hebben.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 535545 op 25 juli 2024 07:35]

Eddie G. @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 15:01

Als je het zo bekijkt, kijk je altijd in het verleden.

HoppyF @Eddie G. • 8 maart 2015 17:28

Klopt, zelfs de dingen om je heen zijn "iets" in het verleden.
Weliswaar een miniem verschil maar de snelheid van het licht doet er ook eventjes over om in je oog aan te komen ook al is het maar een paar meter afstand van je af.
Dit verschil is te verwaarlozen want je hersens moet het signaal ook nog verwerken maar goed over grotere afstanden speelt dit effect wel degelijk mee.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Eddie G. • 8 maart 2015 19:30

One time, this guy handed me a picture of him, he said "Here's a picture of me when I was younger." Every picture is of you when you were younger! "Here's a picture of me when I'm older." "You son-of-a-bitch! How'd you pull that off? Lemme see that camera... What's it look like? "

- Mitch Hedberg

blobber @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 12:55

Ja, ten tijde dat deze ster ontplofte, duurde het vervolgens nog 4,8 miljard jaar voor ons zonnestelsel zich begon te vormen, waarna het nog 4,5 miljard jaar duurde tot het licht de Hubble bereikt had

edit:
relatieve beweging even niet meegenomen idd

[Reactie gewijzigd door blobber op 25 juli 2024 07:35]

Atomsk @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 13:02

Alles wat je ziet is in feite het verleden.

Hanterp @Cowboy_Henk • 8 maart 2015 12:33

Ja, je kijkt inderdaad in het verleden. Als je dan weet dat het universum 14.3 miljard jaar oud is kijk je héél ver in het verleden. Ter vergelijking: De meteoriet die de dinosouriers uitroeide was 'slechts' 65 miljoen jaar geleden en toen was deze supernova allang achter de rug, maar was het licht nog naar ons onderweg!

Anoniem: 104748 @Hanterp • 8 maart 2015 12:54

Niemand WEET dat het universum 14,3/16miljard jaar oud is. Dat zijn conclusies gebaseerd op de beperkte info die wetenschappers tot zover hebben. Het valt zelfs onder hoogmoedswaanzin om zo een conclusie te trekken maar laat ik daar maar niet verder op in gaan.

Anoniem: 606168 @Anoniem: 104748 • 8 maart 2015 20:43

@Prot: weet jij het beter? Er zijn ondertussen wel wat theoretische en experimentele aanwijzingen dat ons bekende heelal qua leeftijd in deze range licht. wetenschap kent ultime marktwerking of evolutie (net wat jouw achtergrond is).Als jij een betere theorie hebt, ben jij voorlopig de winnaar. Of ben jij een filosoof die een diepere betekenis aan WETEN geeft? Wordt het toch weet een woordenspel...

Anoniem: 104748 @Anoniem: 606168 • 8 maart 2015 21:10

Waarom maak je er dan een woordenspel van?
Ik zeg duidelijk dat niemand weet dat het universum 14miljard jaar oud is, als reactie op Hanterp.
Wat is er moeilijk aan het woord "weten"? Je weet hoe oud het universum is of je weet het niet, momenteel weet de wetenschap het (nog) niet. Thats it.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Anoniem: 104748 • 9 maart 2015 00:13

Als je die redenatie volgt kun je nooit iets weten (behalve wiskunde), en wordt het gebruik van het woord redelijk nutteloos. Als ik een literpak melk koop dan kan ik stellen dat ik weet dat er een liter melk inzit. Je kunt er donder op zeggen dat het niet exact 1 liter is, en het zou zelfs voor kunnen komen dat de fabrikant een fout heeft gemaakt of zelfs de boel loopt te belazeren. Dan kun je wel zeggen dat ik het eerst moet meten, immers: meten is weten, maar wie zegt dat mijn maatbeker wel geïjkt is? Dan kan ik dat ook wel weer meten door de grootte van van de maatbeker te meten en daarna de SI-definitie van een meter erbij te pakken om mijn lineaal te controleren, maar daar heb ik simpelweg de apparatuur niet voor.

Volgens actueel geldende modellen is het universum 13,798 miljard jaar oud, met een onzekerheid van slechts 37 miljoen jaar. Deze modellen voorspellen het verloop van het universum zeer precies en op zo'n manier dat het overeenkomt met observaties.

Dus ja, je kunt echt wel stellen dat we weten dat het heelal ongeveer 13,8 miljard jaar oud is.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Earthfinder @.oisyn • 9 maart 2015 08:42

@.oisyn: Misschien mijn beperkte visie...
Maar kunnen we dit wel stellen? Volgens mij is het enige wat we weten, dat we objecten hebben waargenomen die 13,798 miljard lichtjaar ver weg staan.
Kijken we naar die objecten over/door het middelpunt van het heelal heen? (laten we even van een recht tegenovergestelde positie uitgaan, voor het gemak)
Dit zou inhouden dat het heelal [13,798 mld min de afstand van ons tot het middelpunt] jaar oud is.

Daarbij is nog de vraag versneld de uitdijing of vertraagd deze en in welke mate vindt deze versnelling/vertraging plaats.

Om een idee te krijgen van hoe oud het heelal is, moeten we eerst weten waar het middelpunt van het heelal ligt en dan onze eigen positie t.o.v. dit middelpunt bepalen.
Pas als deze variablen zijn gedefinieerd, kunnen we iets zinnigs zeggen over hoe oud het heelal is, volgens mij.

[Reactie gewijzigd door Earthfinder op 25 juli 2024 07:35]

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Earthfinder • 9 maart 2015 14:01

Volgens mij is het enige wat we weten, dat we objecten hebben waargenomen die 13,798 miljard lichtjaar ver weg staan.

Dan stel ik voor de link die ik gaf nog eens te lezen, want dat is dus niet waar

. Zie ook onder andere http://en.wikipedia.org/w...tant_astronomical_objects. De schatting is vooral gebaseerd op de constante van Hubble (oftewel de snelheid van expansie). Als je precies weet hoe snel alle sterrenstelsels van je vandaan bewegen, dan kun je simpelweg terugrekenen naar de Big Bang.

Earthfinder @.oisyn • 9 maart 2015 22:27

@.oisyn: Nou ja, 'simpelweg'... Het is nou niet bepaald mijn buurman die even uitrekend hoe oud het heelal is.

Ik zat er inderdaad naast met mijn aanname dat de berekening gebaseerd was op het waargenomen heelal.

Neemt niet weg dat we, mijns inziens, nog niet in staat zijn de leeftijd van het heelal te bepalen. De berekening gaat uit van wat er zich in het 'zichtbare' heelal bevindt en zet de invloed van alles wat zich daarbuiten bevindt op nihil. Die conclusie gaat mij iets te snel.

We kunnen alleen maar aannemen wat het zichtbare universum kan zijn op basis van de gegevens die we nu hebben. Die gegevensset die tot onze beschikking staat is (nog) erg beperkt om zoiets groots als de leeftijd van het universum op te baseren.
We zijn heus groeiende, maar we zijn hier - denk ik - op het niveau van dat we in het verleden dachten dat een jaar iets van 100 dagen duurde. En dat bleek niet helemaal te kloppen...

Ik vind de theorieën van Hubble en wie dan ook heel knap, doe het ze niet na, echt niet. Maar om het nu al als wetmatigheid te beschouwen is mij iets te vroeg. Daarvoor moet ik meer bewijs zien... De vraag is alleen wel of dat mogelijk is aangezien het ook mogelijk is dat objecten sneller van ons verwijderen dan de lichtsnelheid. Het licht dat ze nu dus afgeven zal ons dus nooit bereiken. Zie daar een onzichtbaar bewijs

Anoniem: 104748 @Earthfinder • 10 maart 2015 11:02

Fijn om te zien iemand die denkt.

Vooral met het woord "zichtbaar" heb je een belangrijk punt, men vergeet dat er enkel gemeten word wat we momenteel met technologie kunnen zien. Kijk niet gek dat we er gigantisch ver naast zitten, en daarom vind ik het ook humor als mensen geloven dat we er een paar miljoen naast zouden zitten, misschien hebben we het wel over triljoenen ipv miljarden/miljoenen.

time will tell.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 104748 op 25 juli 2024 07:35]

Mutatie @Earthfinder • 9 maart 2015 17:06

Er is in de big bang theory geen middenpunt, overal/alles is het middenpunt. Het komt uit een singulariteit

Mutatie @.oisyn • 9 maart 2015 14:08

Zover we met de beste kennis van nu kunnen denken te weten, de oerknal is ook enkel een theorie, meer kunnen we er (nog) niet van maken. Ik denk dat in de toekomst de oerknal best kan worden gezien als de platte wereld van vroeger. Het kan totaal iets anders zijn geweest, misschien was het niet het " begin" maar iets totaal anders, ik hoor steeds meer wetenschappers dit denken.

De brane worlds theorie bv, het verklaart een "oerknal" maar wat zijn die branes, waar komen die vandaan, wat is de realiteit? Het is een never ending vraagstuk (ik hoop van niet maargoed).

Zoals door de uitdijning ver in de toekomst informatie uit het oog zal verdwijnen, aanwijzingen voor andere sterrenstelsels zullen verdwijnen, de achergrondstraling idem, het zal lijken alsof de melkweg (misschien het zonnenstelsel, geen sterren meer aan de hemel. Nja misschien niet dit stelsel het zal al verdwenen zijn tegen die tijd maar ander leven in een ander stelsel) het enige stelsel is, er verder niks is, een oerknal zal nooit bedacht worden, de waarheid dan totaal anders zijn dan die van nu. Het is niet zeker dat wij nu op een punt zijn waar aanwijzingen van wat vroeger gebeurd/geweest is ook verdwenen zijn en de huidige theorieen dus eigenlijk niks over de realiteit zeggen.

[Reactie gewijzigd door Mutatie op 25 juli 2024 07:35]

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Mutatie • 9 maart 2015 14:24

Ik denk dat in de toekomst de oerknal best kan worden gezien als de platte wereld van vroeger.

Never happened. Wat betreft het brane verhaal, dat is een beetje irrelevant voor het vraagstuk van de leeftijd van het huidige universum. Dat gaat namelijk over hoe het is ontstaan, niet hoe lang geleden het was sinds het ontstaan (in zijn huidige vorm).

Het is niet zeker dat wij nu op een punt zijn waar aanwijzingen van wat vroeger gebeurd/geweest is ook verdwenen zijn en de huidige theorieen dus eigenlijk niks over de realiteit zeggen.

Nou ja, geldende theoriën rond big bang nucleosynthesis en simulaties van de verloop van de vorming van het heelal aan de hand van CMB wijzen allemaal op een heelal dat eruit ziet zoals het er nu uitziet. Dit gegeven legt een redelijke accuraatheid bij onze huidige kennis van de natuurwetten (ookal is er zoveel dat we nog niet weten, zoals kwantumzwaartekracht).

Over biljoenen jaren, als alleen nog het melkwegstelsel (of dan waarschijnlijk een samenvoeging van de stelsels in de local group) zichtbaar is, dan wordt het idd knap lastig om met theoriën te komen die het ontstaan van het melkwegstelsel verklaren zonder dat er iets anders in het universum is. We kunnen dan de conclusie trekken dat we dan een stuk minder van onze zaak zijn dan dat we nu zijn.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Mutatie @.oisyn • 9 maart 2015 17:03

Klopt, was ook een voorbeeld wat betreft flat earth, neem anders die rare flogisten (hoe heette dat het vuur element waar alles uit zou bestaan?). Brane theory bedoel ik eigenlijk mee dat het universum dan onderdeel in iets anders is waarvan niks bekend is qua leeftijd. Goed de leeftijd van dit universum is dan nog steeds hetzelfde maar die van het geheel is wat anders.
We kunnen ook niet (nog niet, ik geloof dat een nieuwe telescoop er iets doorheen kan kijken) voorbij een bepaald moment na de oerknal kijken, we gaan er vanuit met de aanwijzingen die bekend zijn dat alles uit een singulariteit is ontstaan maar wat er echt gebeurd is is niet zeker, dus ook niet echt of dat het begin wel was.
Met mn verhaaltje bedoelde ik niets anders eigenlijk dan, het is het beste wat we nu weten en dus de huidige waarheid. De realiteit is eigenlijk zoiets vreemds, atomen, deeltjes, golven, afstand, energie, dimensies..het zijn concepten, onze ervaringen, interpretaties, uit observaties, testen, metingen, maar wat is het nu echt? Wat is alles om ons heen, wat is het waar we ons in bevinden? We, ik, ga er van uit dat de big bang echt gebeud is, het heelal 13,8miljard jaar oud is. Het is de beste theorie de we hebben. Maar dit hoeft niet altijd zeker te zijn, misschien wel. Maar de huidige kennis was ooit ondenkbaar, dit kan weer eens zo worden.

Een beetje zoiets als, hoe is leven ontstaan, en dan de vraag beantwoorden met misschien komt het van een andere plaats..dat is geen antwoord, het verlegt het enkel.

(ik ken zo uit mn hoofd de exacte benoemingen van alles niet en vind het een mooi onderwerp, probeer zoveel mogelijk te begrijpen dus haal ik er meer bij..maar ben geen expert zoals je merkt)

houseparty @.oisyn • 9 maart 2015 09:36

Dus ja, je kunt echt wel stellen dat we weten dat het heelal ongeveer 13,8 miljard jaar oud is.

Zin 1 uit je eigen link:

This article is about scientific estimates of the age of the universe.

Het is een wetenschappelijke schatting binnen onze huidige kennis van de wetenschappen. Wetenschap is empirisch en iets anders dan wat we op dit moment aantoonbaar kunnen maken mogen we op dit moment dus ook niet concluderen, maar écht weten doen we het niet.

Anoniem: 606168 @Anoniem: 104748 • 9 maart 2015 19:39

@PROT: je gebruikte hoofdletters en suggereert daarmee een bijzondere betekenis. Weten vraagt immers wel om een nadere definitie/invulling. Uit het meest gangbare model ( met lichtsnelheid van 300.000 km/s constant) reken je keurig terug naar om en nabij deze leeftijd. Vrij sterk bewijs dus. Maar ja, is dit weten?

Amped @Anoniem: 104748 • 8 maart 2015 13:04

Je praat onzin.

Wat men weet is dat het universum *MINIMAAL* (let op, belangrijk) 13,79 biljoen jaar oud is. Aangezien ze dit hebben kunnen vaststellen door simpelweg zo ver te kijken en vast te stellen dat er minimaal op die afstand nog sterren zijn. Daaruit kun je concluderen dat ons universum dus minimaal die leeftijd oud is.

Anoniem: 145867 @Amped • 8 maart 2015 13:26

Hoe weet je dat die afstand correct is ? En hoe weet je niet dat de frequencies van het licht onderweg niet gemanipuleerd worden door andere zaken in het heelal?
Wij baseren de afstand van sterren op de eigenschappen van het licht dat wij ontvangen van de sterren. Frequencies die verschuiven en de snelheid van het licht. Echter kan het mogelijk zijn dat o.a. deze verschuivingen ergens anders door ontstaan of de snelheid van het licht juist vertraagt kan worden door het heelal waardoor het lijkt alsof die sterren miljarden lichtjaren weg zijn. Deze aannames zijn gebaseerd op experimenten hier op aarde.

Natuurlijk doen we gewoon aannames en dat is verder ook prima. Veel dingen in de wetenschap worden later weer recht getrokken of bijgeschaafd door verbeterde kennis. Carbon Dating is ook een puntje wat maar beperkt echt 100% waar is. Buiten een bepaald gebiedt worden het puur aannames.

Het mooie aan fundamentele wetenschap is dat we steeds meer leren. Laten we niet arrogant zijn en gelijk feiten trekken dat dingen zo en zo zijn.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 145867 op 25 juli 2024 07:35]

mkools24 @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 14:10

Licht reist met de snelheid van het licht, dat is een constante. Einstein's relativiteitstheorie daarin wordt echt niet meer herzien geloof het nou maar.

Als ik wegren van licht wat op me afkomt komt het nog steeds met 300.000 km/s op me af. Als ik 300 km/h rij op een motor met de koplamp aan gaat dat licht nog steeds 300.000 km/s en niet 300.300 km/s.

Het enige wat de snelheid van licht zou kunnen beinvloeden is materie, dus als je het licht bijv door een glas of door water laat gaan en het botst met de atomen maar de ruimte is een vacuum dus dat is onmogelijk. Er is daar niets om licht te vertragen. Ja licht kan tegen een planeet botsen of afbuigen een zwart gat in maar dan zien wij het ook niet meer.

Kort gezegd, je kan er dus wel vanuit gaan dat die afstanden ongeveer kloppen.

Anoniem: 145867 @mkools24 • 8 maart 2015 16:49

Wat als donkere materie licht kan beïnvloeden?(als het überhaupt bestaat) Waarbij energie verloren gaat.(edit: opgaat in de ruimte)

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 145867 op 25 juli 2024 07:35]

HoppyF @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 17:30

Energie gaat nooit verloren...

Flori @Anoniem: 145867 • 9 maart 2015 06:09

Je hebt inderdaad gelijk dat donkere materie licht beïnvloed. Sterker nog, het gravitational lensing effect ontstaat voor een groot deel door deze donkere materie.

Door het tijdverschil in het uitdoven van de vier afbeeldingen van de supernova te meten (de lichtstralen hebben immers wegen van verschillende lengte afgelegd) kan de massa verantwoordelijk voor de afbuiging worden berekend.

Ook kunnen we aan de hand van de objecten van de foto een schatting maken van de hoeveelheid materie (die schatting is bij een cluster van sterrenstelsels, zoals hier het geval is, wel nogal onnauwkeurig).

De hoeveelheid materie zal dan (veel) te klein blijken te zijn voor de gemeten afbuiging. Het verschil wordt veroorzaakt door... die donkere materie! Dit is een van de weinige methoden om de locatie en massa van donkere materie te meten. Waaruit die bestaat is nog steeds een raadsel....

Anoniem: 606168 @Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 20:17

Of pasen en pinksteren op dezelfde dag vallen? @Texamicz, kan je wat specifieker zijn, een verwijzing naar een nog niet afgeschreven theorie zal helpen. Interessant dat je een fundament van de moderne natuurkunde ter discussie stelt, de constante lichtsnelheid. Heb je hier ook een theoretische motovatie voor? Als je gelijk blijkt te hebben, mag je vast de nobelprijs afhalen t.z.t.

Anoniem: 145867 @Anoniem: 606168 • 8 maart 2015 21:15

DE lichtsnelheid is inderdaad een constante. Ik bedoel meer met betrekking tot buitenstaande factoren die de snelheid van de desbetreffende licht uit het heelal kunnen beïnvloeden. Waardoor het licht trager is en daardoor misschien de afstand korter kan zijn?
Gewoon uit nieuwschierigheid.. Ik ben geen expert ofzo. Ik lees wel veel artikelen over dat het mogelijk is om zelfs licht stil te zetten en weer op te starten.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 22:16

Licht kan niet trager gaan. Ook niet sneller trouwens. Fotonen (en andere massa-loze deeltjes) reizen altijd met c, zonder uitzondering. Ze kunnen niet anders, het is een fundamentele eigenschap van de ruimtetijd.

Ik lees wel veel artikelen over dat het mogelijk is om zelfs licht stil te zetten en weer op te starten.

Dat kan dus helemaal niet

. Er is hier een verwarring tussen de fotonen zelf en de golffront. De golffront in een medium is idd trager dan c. Dat komt omdat de fotonen geabsorbeerd worden door de electronen in de stof en weer worden uitgezonden. Hierdoor treedt een vertraging op en lijkt het licht langzamer te gaan. De fotonen zelf gaan echter van atoom naar atoom met c.

Je zou kunnen redeneren dat dat ook gebeurt met het licht uit een ver sterrestelsel, ware het niet dat dat meteen duidelijk te zien zou zijn in de spectraalanalyse van het licht. Het absorberen en uitzenden gebeurt namelijk alleen bij specifieke frequenties. Hierdoor kunnen we tevens bepalen wat de chemische samenstelling is van een stof waar het licht doorheen gaat (zo is de stof helium ontdekt in de zon voor het ooit op aarde is aangetroffen)

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Anoniem: 145867 @.oisyn • 9 maart 2015 07:33

Oke, Bedankt voor de uitleg!

Stukken duidelijker.

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Anoniem: 145867 • 8 maart 2015 19:45

dat weten we door het werk van Edwin Hubble (waar de telescoop naar venoemd is). Zo weten we dat er bij een type-Ia supernova altijd dezelfde hoeveelheid energie vrijkomt. Door simpelweg te kijken hoe fel het licht schijnt kunnen we bepalen wat de afstand is. Vervolgens is gebleken dat dat licht ook een bepaalde hoeveelheid roodverschuiving heeft ondergaan. Die roodverschuiving is tevens recht-evenredig met de afstand. Dit gaat op voor alle sterrenstelsels die we zien, onafhankelijk in welke richting we kijken. Daaruit volgt dat de lichtsnelheid wel constant moet zijn.

Hanterp @Amped • 8 maart 2015 13:13

Weet je trouwens zeker dat je nu niet spreekt in de Engelse vertaling? Ik dacht echt dat het in de 13 MILJARD jaar zat, niet in biljoen...
Edit: Even gezocht: 13.75 miljard.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Heelal

[Reactie gewijzigd door Hanterp op 25 juli 2024 07:35]

Amped @Hanterp • 8 maart 2015 14:15

Potatoes Potatoes.. Miljard inderdaad. Vertaal foutje.

Rinzwind @Amped • 8 maart 2015 13:13

niet biljoen, miljard... dat ze dat niet gelijk trekken... Engels kent geen verengelst miljard, maar billion... De fout lijkt bij Engels te liggen. Want vrijwel elke andere taal zoals Frans, Italiaans, Duits kennen wel iets wat erg lijkt op miljard. Interessante taalkundige kwestie.

Als je dan ook nog leest "In het verleden bestonden er verschillen tussen het Brits Engels en het Amerikaans Engels. Zo gebruikten veel Britten thousand million voor miljard, billion voor biljoen en trillion voor triljoen. Deze verschillen zijn vrijwel weggevallen in het hedendaags Engels." wordt het helemaal gekke werk.

[Reactie gewijzigd door Rinzwind op 25 juli 2024 07:35]

Jaco69 @Rinzwind • 8 maart 2015 13:28

Da's het verschil tussen long and short scale.

stresstak @Rinzwind • 8 maart 2015 14:20

De fout lijkt bij Engels te liggen. Want vrijwel elke andere taal zoals Frans, Italiaans, Duits kennen wel iets wat erg lijkt op miljard. Interessante taalkundige kwestie.

En dat komt dan weer omdat we op het continent makkelijker andere talen en culturen tegenkomen dan op die eilanden. De incidentele Brit die de Noordzee overstak had wel andere dingen aan het hoofd dan zijn taal aan te passen.

Pwuts 8 maart 2015 11:57

Heel gaaf dit. Ook al heeft het eigenlijk niets met technologie te maken, een mooi stukje natuur.

Ik vraag me al een tijdje af hoe lang zo'n supernova nou eigenlijk duurt, kan iemand daar een schatting van maken?

[Reactie gewijzigd door Pwuts op 25 juli 2024 07:35]

Teun_2 @Pwuts • 8 maart 2015 12:05

several weeks or months

bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Supernova

henkbas @Pwuts • 8 maart 2015 19:05

hoe lang zo'n explosie duurt ben ik dus ook wel benieuwd naar... het is nog al een knal dus die zal niet in enkele seconden over zijn lijkt mij...

Goldwing1973 @Pwuts • 8 maart 2015 12:02

Niets met technologie te maken?? Dus de Hubble is geen technologie?

Pwuts @Goldwing1973 • 8 maart 2015 12:05

Hubble heeft 'm weliswaar vastgelegd, maar hij heeft niet de supernova ontketend en ook niet gezorgd voor het zwaartekrachtlens-effect. Om die reden vind ik dat dit weinig met technologie te maken heeft maar met natuur.

stresstak @Pwuts • 8 maart 2015 14:13

De natuur veroorzaakt de supernova en de technologie van Hubble legt het voor ons vast. Ook goed.

We willen tegenwoordig alles meteen en toch zijn we blij met een foto van een gebeurtenis van 9,3 miljard jaar oud.

9.300.000.000 jaar !!

Pwuts @stresstak • 8 maart 2015 15:08

Ja hè.. Toch bijzonder, dit mooie heelal. En we weten er nog zo weinig van! We weten nog niet eens of het een eind heeft.

Fish @stresstak • 8 maart 2015 22:29

dat is 2x de leeftijd van de aarde .... en toen had die ster waarschijnlijk al een veel langer leven achter zich

Goldwing1973 @Pwuts • 8 maart 2015 12:35

Tweakers heeft naar mijn idee dit nieuwsbericht geplaatst omdat de supernova met de Hubble telescoop gefotografeerd is en niet omdat er een supernova geweest is.

Amped @Goldwing1973 • 8 maart 2015 13:00

Eens. Supernova's gebeuren elk moment.

Dat we dit hebben weten vast te leggen op deze manier is een sterk staaltje techniek!

SPee @Amped • 8 maart 2015 13:37

Nou, de Hubble is al vrij oud en afgeschreven.
Dat hij die supernova heeft vastgelegd, is meer geluk dan dat ze die supernova eerder ontdekt hebben en de Hubble er speciaal op af hebben laten stemmen.
Dus dit is een gevalletje 'door de grote kans, moest het een keer van komen'.

Goldwing1973 @SPee • 8 maart 2015 18:36

Dat iets oud en afgeschreven is heeft niets te maken met het feit dat dit gefotografeerd is, en, iets "zien gebeuren" in het heelal is nagenoeg altijd een kwestie van geluk hebben, het is níet dat we even gewaarschuwd worden dat komeet X om die en die tijd op die dag zichtbaar is of dat er ergens een supernova aan de gang is.

Een tijdje geleden heb ik een programma van en over NASA gekeken, en daarin vertelden ze dat met het budget wat ze nu hebben maar 2% van de ruimte om ons heen in de gaten konden houden, laat staan het heelal.

Flori @SPee • 9 maart 2015 05:46

De Hubble viert inderdaad zijn 25-jarig jubileum dit jaar, maar is in zijn hudige vorm aanzienlijk beter dan aan het begin. De Hubble is vijf keer bezocht door Space Shuttles. Niet alleen om uitgevallen componenten te vervangen maar ook om betere computers, batterijen en camera's te installeren. Zolang er niets essentieels uitvalt kan ie hopelijk nog járen doorgaan met fantastische foto's maken.

De opvolger van Hubble, de James Webb ruimtetelescoop wordt pas eind 2018 gelanceerd en zal (vanwege z'n constructie én z'n positie in de ruimte) nooit een upgrade krijgen.

Terzijde, maar hopelijk niet geheel off-topic:
Wie meer fantastische Hubblefoto's en -filmpjes wilt zien is van harte welkom tijdens de Landelijke Sterrenkijkdagen in Arnhem: op vrijdagavond 27 maart in Kenniscentrum Rozet aan de Kortestraat 16, en op zaterdagavond 28 maart in Multifunctioneel Centrum Presikhaven aan de Laan van Presikhaaf 7. Beide avonden beginnen om 19.30 uur en de toegang is gratis.
Oh ja, als het helder is wordt er natuurlijk óók naar de sterren, planeten en de Maan gekeken (en de toevallig passerende komeet)...

[Reactie gewijzigd door Flori op 25 juli 2024 07:35]

Anoniem: 503336 @Pwuts • 8 maart 2015 12:41

Niks met technologie te maken... Er wordt duidelijk gesproken over de Hubble, zéker geen technologie nee.

spokje 8 maart 2015 12:35

Dit soort nieuwsberichten relativeert altijd lekker. Wij zitten hier op een bol die echt helemaal NIETS voorstelt, en maken ons druk om de kleinste zaken. Oorlog voeren met elkaar, eigenlijk de hele planeet om zeep helpen omdat we simpelweg met teveel zijn. En 9,3 miljard lichtjaar geleden, wat niet eens voor te stellen is hoever dat weg is, knalde een ster uit elkaar, die we nu pas zien.

En wij leven misschien 90 jaar

Mja, deze post zegt niets, maar er ging even zo'n rilling van relativering door me heen

Blokker_1999

Wetenschap
Ruimtevaart

@spokje • 8 maart 2015 12:51

Ja, zag overlaatst een pracht van een "foto" reeks die alles netjes in perspectief plaatst. Zie je zo een zeer kleine stip, en dat blijk dan de supercluster te zijn waarin ergens onze eigen melweg verstopt zit. Kan je zeggen: daar werd ik even stil van.

http://upload.wikimedia.o...e_Universe_%28JPEG%29.jpg

pirke @Blokker_1999 • 8 maart 2015 14:02

Inderdaad een zeer machtig plaatje... ik vraag me dan meteen af in welke cluster "ons" observable universe zit, en hoe het volgende plaatje er uit zou zien

Wij mensen komen net kijken, en als je ziet wat we de afgelopen 1000 jaar voor elkaar hebben gekregen ben ik zeer benieuwd hoe de wereld en onze kennis er over 1000 jaar uitziet. Helaas zal ik het nooit meemaken.

BBM @spokje • 8 maart 2015 12:50

Wellicht is dan een re-relativering in order:
Voor ons (vanuit onze observatie) betekent onze aardbol echter ALLES. Zonder Aarde geen Ons.
Voor de (observatie van de) rest van het universum betekenen we inderdaad niet veel

Davidoff1976 8 maart 2015 22:45

Ik heb hier iets over gelezen over licht vertragen!

Wetenschappers verlaagden de snelheid van licht met een apparaatje op een siliciumchip. Ze slaagden erin om de snelheid met een factor 1.200 af te remmen. Het is de eerste keer dat een onderzoeksteam zo’n hoge verlaging bereikt onder normale omstandigheden. Langzaam licht, zoals dat heet, is namelijk het makkelijkst te realiseren bij zeer lage temperaturen.

Licht reist met een snelheid van bijna 300.000 kilometer per seconde. Wanneer u naar de maan kijkt, dan ziet u hoe de natuurlijke satelliet er een seconde geleden uitzag. De afstand tot de maan is namelijk 300.000 kilometer. De zon zien we met een vertraging van acht minuten (150 miljoen kilometer), de planeet Uranus met een vertraging van een aantal uren. Als licht met een factor 1.200 is afgeremd, dan zouden we de zon niet met een vertraging van acht minuten, maar met een vertraging van 160 uur zien. Een groot verschil. Natuurlijk is licht (nog) niet op zo’n grote schaal te vertragen.

Op de siliciumchip zit een holle glasvezelkabel. Rubidiumdamp zorgt in deze glasvezelkabel voor kwantuminterferentie-effecten, waardoor licht afremt. Normaal absorbeert de rubidiumdamp het licht van een laser, maar wanneer wetenschappers een tweede laser inschakelen, dan wordt het materiaal transparant en komt het signaal wel door. Alleen: flink vertraagd!

Hoe dit komt? Doordat er twee lasers tegelijkertijd actief zijn, komen de elektronen in de rubidiumatomen in een coherente superpositie van twee kwantumtoestanden terecht. Oftewel: ze bestaan tegelijkertijd in twee verschillende toestanden. Hierdoor ontstaat een effect dat bekend staat als elektromagnetisch geïnduceerde transparantie (EIT). Dit effect is in staat om licht en atomen te manipuleren.

Is het dan toch niet mogelijk dat er ook andere effecten die we nog niet kennen licht vertragen?

http://www.scientias.nl/w...cht-met-een-factor-1-200/

[Reactie gewijzigd door Davidoff1976 op 25 juli 2024 07:35]

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Davidoff1976 • 8 maart 2015 23:43

De fotonen zelf worden niet vertraagd, de golffront wordt vertraagd. De fotonen gaan met de lichtsnelheid van atoom naar atoom, die ze absorbeerd en uitzendt, waar tijd tussenzit. Dit vereist dus een medium waar het licht doorheen gaat, en dus niet het vacuum van de ruimte.

[Reactie gewijzigd door .oisyn op 25 juli 2024 07:35]

Davidoff1976 @.oisyn • 8 maart 2015 23:53

Ik begrijp wat je bedoeld, maar zoals je ook kan lezen! Schreef ik dat er misschien effecten mogelijk zijn die toch licht vertragen. Dat het heelal een illusie is, of niet zo is zoals het hoort te zijn volgens ons idee?

De natuur is een slim iets. Alles past als puzzelstukjes in elkaar en alles staat met elkaar enigzins in verband, maar waarom zou de natuur ons willen tegenhouden of onmogelijk willen maken om te reizen naar andere sterren. Wanneer houd het alles begrijpen een keer op? Waar ligt de limit? Is dat wel de lichtsnelheid, en is die wel constant in bepaalde situaties?

.oisyn Moderator Devschuur®

Wetenschap
Ruimtevaart

@Davidoff1976 • 9 maart 2015 00:37

maar zoals je ook kan lezen! Schreef ik dat er misschien effecten mogelijk zijn die toch licht vertragen. Dat het heelal een illusie is, of niet zo is zoals het hoort te zijn volgens ons idee?

Niet om lullig te doen, maar dat deed je aan de hand van een voorbeeld: we kunnen X, dus misschien is Y ook mogelijk. Dat is echter een drogredenatie, want wat die wetenschappers kunnen gaat niet tegen geldende theorieën in. De lichtsnelheid is een fundamentele constante van de ruimtetijd, als die anders zou zijn zou dat wél tegen de theorieën ingaan die allerlei juiste voorspellingen hebben gedaan en keer op keer zijn getoetst.

maar waarom zou de natuur ons willen tegenhouden of onmogelijk willen maken om te reizen naar andere sterren

Waarom zou je überhaupt intelligentie willen toedichten aan het universum

Davidoff1976 @.oisyn • 9 maart 2015 00:48

Ik wil ook helemaal hier niet zeggen dat ik bestaande en bewezen theorieën onderuit wil halen. Ik zeg alleen dat er misschien natuurverschijnselen aanwezig zijn die licht laat vertragen,versterkt of zelfs laat verdwijnen?! Ik wil helemaal niet filosoferen, maar we moeten nog een veel leren. En ik denk gewoon persoonlijk, al weet ik echt niet alles van natuurkunde,astronomie, velden, snaartheorieën, etc etc....dat natuurwetten in sommige situaties verdraaid kunnen worden, of gek genoeg zelfs niet meer kunnen bestaan. Kijk bijvoorbeeld wat er in een zwartgat afspeelt...tja, kijk....dat weten we dus niet!? Licht kan zelfs niet ontsnappen, maar....licht is toch constant, niks kan licht toch stoppen of vertragen?!? Ja, ruimtetijd, zwaartekracht...dus, maar licht is in die situatie niet meer constant. Niet vanuit onze waarneming in ieder geval!

[Reactie gewijzigd door Davidoff1976 op 25 juli 2024 07:35]

Blord 8 maart 2015 12:37

Toch heel bizar. Toen de ster ontplofte bestond de aarde niet eens. We kunnen niet eens bevatten hoe lang dit heeft geduurd. Zo lang zijn de lichtstralen al onderweg naar ons toe toe.

Niosus @Blord • 8 maart 2015 13:06

Meer zelfs. De kans is groot dat het stof waaruit de zon bestaat nog in de vorige ster zat. In de tijd dat dat licht nodig had om hier te geraken is ook die vorige ster ontploft, is er een nieuwe ster daaruit gevormd (onze zon), de aarde en het hele verhaal dat je in je aardrijkskunde boeken kan lezen.

Het heelal is nu 3 keer zo oud dan toen die supernova plaats vond.

Echt spectaculair om over na te denken.

Zomborro 8 maart 2015 12:20

André Kuipers vertelde van de week op tv om een beetje indruk van de grootte van het heelal te krijgen: er bestaan meer sterren dan alle zandkorrels op alle stranden van de wereld bij elkaar... Let op dit gaat om sterren, dan hebben we het nog niet eens over planeten.

Link

[Reactie gewijzigd door Zomborro op 25 juli 2024 07:35]

Gmount 8 maart 2015 12:21

Wow, interessante materie!

NYtimes met een filmpje
We kunnen dezelfde gebeurtenis dus meerdere malen zien omdat het licht verschillende routes heeft genomen met verschillende lengtes, echt bizar.

Swindowmasher 8 maart 2015 14:09

Wanneer de mens een manier vindt om voorwerpen sneller dan het licht te laten verplaatsen, kunnen we een ruimtetelescoop afvuren en foto's nemen van de aarde uit het verleden.

VAT 8 maart 2015 15:37

Het is nog veel gekker! In dezelfde foto zie je zelfs hetzelfde sterrenstelsel meerdere keren afgebeeld.
Zie http://frontierfields.org...ough-a-lumpy-cosmic-lens/

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Ruimtetelescoop Hubble legt exploderende ster in meervoud vast

Lees meer

IT-banen

Reacties (144)

Sorteer op:

Weergave: