Software-update: Darktable 5.2.0

Darktable logo (75 pix) Versie 5.2 van darktable is uitgekomen. Darktable is een opensource raw fotobewerkings­programma, een virtuele lichtbak en donkere kamer voor fotobewerking. Het beheert digitale negatieven via een database. Het ontwikkelen van de ruwe fotobestanden gebeurt door middel van zogenaamde sidecarfiles, waarbij de foto's op niet-destructieve wijze worden bewerkt. De software is beschikbaar voor diverse Linux-distributies, macOS en Windows. De changelog voor deze uitgave kan hieronder worden gevonden:

The Big Ones

The following is a summary of the main features added to darktable 5.2. Please see the user manual for more details of the individual changes (where available).

  • View snapshots side-by-side with the current image, instead of as a partial overlay, by clicking the button next to “take snapshot”. The center viewport is divided in two equal panels and can be zoomed and panned (by dragging while holding the “a” key) as before. The dividing line can not be moved and any click without “a” rotates the layout.
  • The metadata module is now fully configurable and allows to add and maintain any tags which are supported by exiv2.
  • Added a new module “raster mask import”. After setting up a root folder containing PFM files, a file can be selected to be used as a raster mask, it is scaled to full image size. You can also define what combination of the RGB channels of that PFM file will be used for the raster mask.
  • Sigmoid module is now the default tone-mapper selected for new installation.
  • The export module has got a new section multi-preset export which allows to export the selected images with multiple presets in one single export run.
UI/UX Improvements
  • Replaced the zoom range widget, which controls the number of thumbnails displayed on the thumbnail table, with a spin button. This makes it easier to set the exact value.
  • In the 4 ways tab in Color Balance RGB, ctrl+click now picks the actual color while regular click continues to pick the opposite color. This gives users more flexibility and control when selecting hues.
Performance Improvements
  • Eliminated unnecessary GUI refreshes.
  • Improved user interface responsiveness for blending operations.
Other Changes
  • Removed the levels and contrast brightness saturation modules (which were deprecated in 2023) from the deprecated modules group. Since this group would be empty after that, it has also been removed for now.
  • Due to an upstream issue, exporting JPEG XL in 16-bit float at quality 100 is not currently mathematically lossless.
  • Allow reading of files in Cineon format (developed by Kodak) and DPX format (developed by SMPTE) with .cin and .dpx file extensions.
  • The “prefer performance over quality” preference setting has been removed.
  • A workaround for old broken AMD OpenCL drivers that has been in place for 12 years has been disabled by default. Hopefully more recent drivers don’t need it anymore and it caused problems with the translation of the user interface during startup, causing part of it to appear in English. If you have problems with OpenCL that you believe may be caused by this change, please do two things:
    • Add the line opencl_force_c_locale=anything to your ~/.config/darktable/darktablerc file.
    • If that solves your problem, please report the issue to GiHhub PR #18342, including information on the make of your GPU and the version of your drivers. We can then for the next release either by default re-enable the workaround for drivers that need them, or warn people with antiquated drivers that they need to update.
  • Presets can now be arranged in sub menus, like styles can, by inserting | in their name between levels. The shortcuts dialog/preferences tab now show these collapsible hierarchies for styles and presets too (and the bug that style shortcuts were not translated is fixed).
  • Give a hint for pending background work when darktable is closing.
  • Improved rendering output of Denoise Profile, Dither and Astrophoto Denoise on second window or in high quality processing mode.
  • Hide “reduce resolution of preview image” preference setting. This was a way to get better responsiveness on slow systems introduced in 2020, but at the same time it was making the color picker and mask support inaccurate (quality loss).
  • Improved quality of inpaint opposed highlight recovery algorithm for sRAW images.
  • Reduced haze removal visible difference between exports and HQ darkroom processing. For some images the algorithm fails to calculate correction parameters, this is reported via control log.
  • Lens info is now read from OM-System/Olympus image files taken with lenses without electronic data if this info is entered in the camera lens info settings dialog. The lens correction module will automatically find the lens, if it is supported by lensfun and the entered name matches the lensfun name, which can be seen in the lens selection drop down list.
  • Raster masks got internal improvements and now support the same refinement tools as all other masks including details threshold, feathering guide and radius, blurring radius and contrast. Some UI refinements for raster-masks.
  • The highlights module offers a raster mask with information about level above clip level.
  • Changing orientation (via the flip module) respects changes done in crop module.
  • The shown dimension while cropping now matches the default export dimension and keeps the exact chosen ratio.
  • In the history module item tooltip, fixed the formatting and scaling of the changes to match the values as seen in the modules themselves.
  • Added auto login to the piwigo export module. This can be enabled in the security section of the preferences.
  • Add 45x35 aspect ratio to the crop module, which is popular on IDs and passports.
  • Color assessment conditions: Changed total border width to relative scaling which should work well on small and big screens, independent of physical screen resolution, added pop-up window for parameterization and removed ISO12464 reference.
  • Improved visibility of masks in darkroom. This is controlled by the new hidden “darkroom/ui/develop_mask_mix” configuration option.
  • Add a new setting to change which images are taken into account for actions: By default, the image under the cursor takes priority. With this parameter enabled, the selected images will take priority, and the image under the cursor will only be taken into account to feed the information modules.
  • Added a tag icon on thumbnails to display the list of attached tags when hovering over it.
  • In the map view, it is possible to pan the entire track in one of the following ways: by double-clicking on the track segment list, by left-clicking on the list header, or by shortcut option.
Bug Fixes
  • Fixed sidecar writing if quitting from darkroom.
  • Fixed some rare race conditions while processing the pixelpipes.
  • Fixed collection filter presets based on capture time creating an empty widget.
  • Proper high quality demosaicing and details blending support for second window.
  • Fixed a bug that allowed NULL pointer dereference in tethering mode under certain conditions, which resulted in a crash.
  • Fixed darktable shutdown code so pending background jobs are properly finished and give a control log if there is pending work.
  • Fixed a crash in the import dialog when trying to add a new place to an empty places list.
  • Fixed bit-depth setting not saved in AVIF export presets.
  • Fixed reset button not working in the geotagging module. Also a loaded GPX track in the geotagging module is now properly removed.
  • Fixed darktable-cli crashing if the darktable database is locked.
  • Fixed image not properly layout in the print module after being rotated from Lighttable.
  • Fixed a bug where the changes in various edit fields are not saved correctly when the field loses the input focus.
  • Fixed incorrect reporting of whether a flash was fired in expansion variables $(EXIF.FLASH.ICON) and $(EXIF.FLASH) under certain conditions.
  • Fixed the edit style dialog to show all module’s duplicates. Also, when creating a new style we don’t show the whole history but only the last version of each module.
  • Fixed a bug in xtrans demosaicers that could feed NaNs into the pixelpipe.
  • Fixed display of image using a composite module when the modules are reordered.
  • Many TIFF loader fixes and improvements:
    • Fixed crash on files for which libtiff would issue warnings or errors
    • Fixed crash on files with missing SAMPLESPERPIXEL tag
    • Enabled CMYK TIFF support
    • Added support for loading TIFF with missing/undefined sample format
    • Fixed reading of grayscale images with min-is-white interpretation (made them not inverted)
    • Fixed regression in support of many more exotic variations of the TIFF format, such as tiled encoding, planar layout, uncommon bit depths (such as 12 or 14 bits, or less than 8)

Darktable screenshot (620 pix)

Versienummer 5.2.0
Releasestatus Final
Besturingssystemen Linux, macOS, Windows 10, Windows 11
Website Darktable
Download https://www.darktable.org/install/
Licentietype GPL

Door Bart van Klaveren

Downloads en Best Buy Guide

21-06-2025 • 13:20

24

Bron: Darktable

Update-historie

Reacties (24)

24
23
19
1
1
4
Wijzig sortering
Sigmoid module is now the default tone-mapper selected for new installation.
Interessant. Ik ben echt net sinds een maandje in Darktable aan het duiken als beginnend fotograaf (ook dus geen Lightroom gebruikt), en ben een hele hoop aan het leren. Maar een van de dingen die ik nog niet zo in de vingers heb is het verschil tussen filmic rgb en sigmoid. Van wat ik begrijp is de laatste wat meer beginner friendly, maar ik heb het gevoel dat ik met filmic rgb veel betere resultaten krijg. Is dit dus misplaatst, aangezien het nu de standaard module is geworden, terwijl dit voorheen juist filmic rgb was, toch?
Het hele "scene referred" betekent dat je zo lang mogelijk blijft werken in "ruw licht" als values... Eigenlijk een soort van hdr mode om het simpel uit te leggen, en dan een tone mapping stap op het eind om het in normaal, gamma correct sdr te krijgen.
Daarna kan je ook wel changes maken, maar echte kennis van "hoeveel licht" is dan weg, het is meer "lichter en donkerder", maar niet meer absoluut. Beetje vaag om in een reactie te omschrijven :).

Filmic-rgb en sigmoid zijn inderdaad twee manieren om die tone mapping stap te doen. Filmic-rgb is gemaakt door een ontwikkelaar die ondertussen niet meer aan Darktable werkt, maar zijn eigen fork.
Filmic-rgb kan veel leuke dingen, maar is moeilijk te begrijpen soms, en doet dingen die niet altijd gewenst zijn. Sigmoid is _meestal_ simpeler en heeft minder settings / parameters. En daarom makkelijker in het gebruik.

Alle twee werken ze door een soort van curve te maken, een S-curve die voor wat contrast zorgt. Highlights zitten wat meer bij elkaar, shadows zitten wat meer bij elkaar, wat ruimte in het midden voor je mids. Bij filmic-rgb kan je veel parameters aanpassen om die curve te beïnvloeden, en hoe diep gaan de shadows en waar stoppen de highlights (alle twee moet je eerst met exposure het middenpunt instellen). Sigmoid zal altijd alle data gebruiken die er is, en zelf een mooie contrast curve maken. Maar die kan je dus moeilijker tweaken. En aanpassingen moet je dus eigenlijk doen voor sigmoid, vooral met de tone equalizer (waar je bepaalde zaken lichter en donker kan maken). Omdat je bij filmic-rgb het tonemapping process meer kan beinvloeden, merk ik dat het niet altijd nodig is om dingen 'goed' te hebben voor die stap. Dingen zoals shadow-crush regel ik in filmic-rgb, niet in een aparte module bijvoorbeeld.

Ze verschillen ook in wat ze - standaard - doen met de highlights in combinatie met kleur.
Denk aan een mooie knalrode bloem. Geef die meer licht... Meer licht, meer licht... nog meer licht. Wat gebeurt er met het knalrood? Wordt het ooit zo licht dat het puur wit wordt, en je geen rood meer ziet? Of blijft het knalrood? Of er tussen in?
Sigmoid gaat uiteindelijk naar wit toe, en een hoop mensen verwachten dat. Vooral met sunsets en landschappen, en dergelijke. Maar bij portret of human subjects kan het juist gewenst zijn dat je de kleur (beter) blijft zien, en juist niet naar wit gaat.

Ook met kleuren 'out of gamut' zit er verschil. Diezelfde knalrode bloem. Die is veeeeel te rood dan wat er eigenlijk mogelijk is in sRGB plaatjes. Je camera heeft wel de mogelijkheid om de hoeveel rood goed op te vangen, maar als je het uiteindelijk op het web of op de standaard wil weergeven, moet je iets met die TE intense kleur rood. Wil je de details in het rood bewaren? Dan maak je het minder intensief. Je raakt dan saturation kwijt, maar je hebt wel al het kleurverloop. Of clip je het zodat zo veel mogelijk van de saturatie behouden blijft, maar met de kans dat je geen verschil meer ziet in 'hoe rood', alleen maar 'puur rood'.
Hier hebben ze verschillende algoritmes, en hier wordt ook constant aan gesleuteld.

Dat zijn ook problemen in de wereld van Blender of DaVinci Studio trouwens, alleen bestaan er standaarden in de video wereld (ACES?) die blind gebruikt kunnen worden. Niet omdat ze correct zijn, maar omdat iedereen ze gebruikt.
Ze zijn nog aan het experimenteren en worstelen wat je moet doen met dingen 'out of bounds'. Of het nu brightness is of kleurinfo, er zijn vele wegen naar Rome. En geen lijkt geschikt voor alle situaties.

Sigmoid is dus wel de simpelere van de twee en krijgt wat meer liefde en aandacht van de ontwikkelaar(s) die er nog zijn, en is waarschijnlijk gekozen als default omdat het gewoon beter werkt met zero slider tweaken, en minder 'fout' doet. Filmic-rgb heeft meer mogelijkheden en kan een live saver zijn (en snappen wat alles doet, maakt je heel veel beter in Darktable) maar kan soms ook gewoon troep produceren. En als dat de default rendering is, denken veel gebruikers "darktable zuigt".

[Reactie gewijzigd door dipje2 op 23 juni 2025 09:08]

Bedankt voor de uitgebreide uitleg, heel verhelderend! Wat je aankaart was inderdaad ook al de indruk die ik had: dat sigmoid wat meer 'uit zichzelf' op iets uitkomt wat er goed uit ziet en wat minder de diepgaande kennis vereist die filmic rgb wel nodig heeft. Ik zal nog eens wat meer met de sigmoid module aan de slag gaan, want tot nu toe heb ik vooral filmic rgb gebruikt omdat wat online tutorials deze vooral prijzen, maar ik ben er inmiddels achter dat dit nog uit een tijd komt dat de sigmoid module kwalitatief minder goede resultaten produceerde.

Maar nu met wat meer technische kennis weet ik beter waar ik op moet letten :)
Toevallig, mijn favoriete youtube colorist heeft net een extra uitgebreide video over tonemapping gemaakt, hoe het dus zit bij video: YouTube: 99% of colorists are overlooking this (and it's the most important p...
De Filmic RGB module heeft de potentie om beter detail te behouden in heldere delen van de foto, maar dit is alleen als je echt weer hoe je hem moet gebruiken, en met echt veel sliders en opties is dat niet een makkelijk iets.

Sigmoid geeft voor bijna alle fotos al een goed resultaat. En sigmoid heeft niet het probleem dat je instellingen moet veranderen als je modules eerder in het pijplijn veranderd. Zo moet je bij Filmic RGB de white en blacklevels opnieuw instellen als je hebt zitten klieren met de exposure module.

Zelf vind ik het dus wel logisch dat ze Sigmoid de standaard maken.

[Reactie gewijzigd door Wrobot op 21 juni 2025 19:54]

Ik zag inderdaad dat het vooral een verschil was in hoever je beide modules kon aanpassen, en de hoeveelheid sliders bij filmic rgb zorgen er inderdaad voor dat je wel weet wat je moet doen (wat ik dus nog niet weet :+). Ik zal sigmoid eens wat vaker gaan gebruiken, kijken wat ik er mee kan doen :)
Geweldig programma en een waardig alternatief voor Adobe LightRoom (voor wie nog niet AI verslaafd is)
DxO heeft nog net een schijnbaar betere noise reduction, maar daar is het verlies van detail ook zichtbaar.

Alleen jammer dat Nikon HE raw formats (nog) niet ondersteund worden. Her en der lees je ook problemen met uncompressed NEFs van de z50ii

W.m.b. ligt dat meer aan Nikon die elke keer weer hun format aanpast dan aan de oss ontwikkelaars die hierin op achterstand staan tov de grote jongens die $$$ schuiven
Over het algemeen worden dit soort zaken echter snel aangepast
W.m.b. ligt dat meer aan Nikon die elke keer weer hun format aanpast dan aan de oss ontwikkelaars die hierin op achterstand staan tov de grote jongens die $$$ schuiven
Nee, dat is w.m.b. de omgekeerde wereld :) Je koopt een product waarvan je weet dat deze een gesloten bestandsformaat heeft, als je dat niet bevalt, koop je het niet. Er zijn camera merken die een open formaat hebben.

Bovendien heeft Nikon een prima gratis RAW/NEF editor dat alle Nikon camera's ondersteunt, genaamd NX Studio.
https://www.nikon.nl/nl_NL/product/apps-software/nx-studio
Sorry, maar die RAW/NEF editor van Nikon is niet bijzonder te noemen. Daarnaast heeft Nikon in het verleden al laten blijken onbetrouwbaar te zijn wat betreft het up to date houden van hun software (hun Capture NX-2 was goede software waar ze plotseling mee stopten en dat was nog betaalde software ook).

Ook kan die software (nog?) lang niet wat software als COP kan. Maar verder is het ook zo dat wanneer je een keuze hebt gemaakt voor een tool en daarin al heel veel gedaan hebt - dus een volledige bibliotheek hebt staan - je niet zomaar overstapt naar iets anders.

Het is dan ook raar dat ze zo geheimzinnig doen over de RAW formaten.
Het is nogal suggestief om aan te geven dat de RAW/NEF bewerker van Nikon niet bijzonder is. hij heeft extra functionaliteit, naast dat je ook beperkt videos kan bewerken. Het is in de basis een NEF editor, niet een editor voor andere formaten of een alg. beeldbewerkingsprogramma. Het is gratis, daarnaats heb je genoeg keuzes.
Het is dan ook raar dat ze zo geheimzinnig doen over de RAW formaten.
Ze doen helemaal niet geheimzinnig, ze hebben een eigen formaat, net als Canon of Fuji. Zou goed zijn als ze naast NEF bijv. ook DNG zouden ondersteunen, maar dat beslissen wij niet.
Dat is niet suggestief. Nikon heeft bewezen niet netjes om te gaan met hun software door die abrupt te stoppen destijds. Dat ze nu weer iets maken en gratis weggeven maakt dat niet goed. Ja, je kunt er een RAW file mee ontwikkelen en een beetje extra, maar de meeste mensen zoeken toch echt iets meer. En iets wat betrouwbaarder is door de tijd heen.

Ze zouden gewoon meer informatie vrij moeten geven op het moment dat een nieuwe RAW versie uitgebracht is zodat andere dan goed kunnen implementeren.
Nee, je moet schrijven ik vind dat ze gewoon meer informatie vrij moeten geven op het moment dat een nieuwe RAW versie uitgebracht is zodat andere dan goed kunnen implementeren. De basis informatie (ook van Canon, Fuji) wordt gedeeld, daar zijn afspraken over gemaakt.

Verder is het aan Nikon of aan Canon of weet ik wat voor merk dan ook die een eigen formaat heeft, wij bepalen dat (gelukkig) niet.

Zie het als een receptuur, als jij het niet lekker of goed vindt, prima, dan ga je naar een ander restaurant/koop je een ander merk eten, maar je kunt niet afdwingen dat ze dit dan maar vrij moeten geven omdatjij wil dan anderen het ook klaar moeten kunnen maken.
Draait NX soepel onder Linux? Geen idee.

Dat Nikon het HE formaat niet vrijgeeft heeft wellicht te maken met technologie overeenkomsten van intoPix.?Kan ik nog inkomen, maar waarom dan het lossless of oude compressed format cripplen voor libRaw in de z50ii is mij een raadsel terwijl de z6iii wél een compatibel formaat heeft

[Reactie gewijzigd door fenrirs op 22 juni 2025 00:09]

Met wine draait het prima
Maar uiteindelijk nog steeds dubbel op. Eerst nefs omzetten naar dng en dan door naar DT. Maar leg mij dan nog eens uit waarom een z6iii en een z50ii verschillende formaten uncompressed nef nodig hebben? Nergens voor nodig want beide cams draaien op hetzelfde expeed 7 platform, met waarschijnlijk 90% gelijke firmware code.

Gelukkig blijkt de laatste rawspeed lib dus wel de z50ii te ondersteunen.
En oh ja Wine crashed bij mij vrij vaak, is niet zonder issues
Canon kan er anders blijkbaar ook wat van. Het formaat wijzigt ook geregeld. Vind het eigenlijk wel speciaal dat alle camera fabrikanten zo geheimzinnig doen over hun RAW formaat. Met een beetje moeite krijgt de open source community dit toch reverse engineered en echt geheimen staan er mijn inziens niet in.
Het heeft niets met geheimzinnigheid te maken. Als ex betatester van Silkypix heb ik die vraag jaren geleden ook wel eens gesteld waarom Nikon ook geen open format ondersteunt.. Het heeft veel redenen, bijv.. een eigen compressie of ruis algorithme
Ik heb jaren geleden als hard core lightroon gebruiker DT een poos grbruikt na het bekijken van veel yt filmpjes. Ik probeerde een door lightroom gecorrigeerde foto in Darktable tot de zelfde kwaliteit te brengen. Het eindresultaat kwam geeneens in de buurt. Het betrof overigens versie 2.x van darktable. Kan iemand beamen dat versie 5 fors is verbeterd? Dan wil ik weer een poging wagen.
Eerlijke antwoord, is dat het heeel erg veranderd is. Maar, wat ik ook altijd geroepen heb op de pixls.us forums: DT is _geen_ Lightroom replacement.

Het kan misschien hetzelfde , maar het zal gewoon altijd meer zijn 'geef de keuze aan de user' ipv ' snel een goed resultaat met weinig aan de knoppen te zitten'.

Iedere user die riep "dit moet simpeler anders gaan mensen nooit overstappen!" Kreeg altijd als antwoord "ok, dan gaan ze niet overstappen" of zoiets.

De highlights slider was altijd een voorbeeld. Voor veel gebruikers was die van Lightroom iets "wat gewoon werkt" en in Darktable zijn er vele manieren waarvan je een combinatie nodig hebt voor hetzelfde effect. Een simpele slider zoals in LR komt er gewoon niet - denk ik.

Het idee is namelijk dat die Lightroom slider iets aanpast aan de tone mapping, EN wat aan de curves, EN wat aan het lokale contrast in de highlights. Tegelijk, altijd. Waar Darktable gewoon de keuze wil geven over wat er wel of niet gebeurd.

Tl;dr je wordt er beter in, maar darktable heeft hele andere controls die anders werken , dus zoek niet naar "waar zit deze functie" want het omarmt gewoon om wat omslachtiger en nerdiger te zijn op veel plekken.

Wil je snel resultaat met weinig, is darktable niet voor jou.

Maar ik vind het heerlijk 😉
Ik heb een paar jaar geleden ook darktable geprobeerd te gebruiken, en ik vond het toen echt vreselijk. Of er nu zo veel veranderd is weet ik niet, maar ik ben in de afgelopen maand toch compleet overgestapt naar darktable. Je moet inderdaad anders denken dan in Lightroom als je je foto bewerkt. Dit verschil zit hem deels in "scene referred" (darktable) en "display referred" (lightroom) volgens mij.

Met deze update lijkt het toch alsof ze Darktable wat simpeler willen maken. Ik ben echt blij dat ze Sigmoid de standaard hebben gemaakt, deze is echt veel beter te gebruiken dan Filmic, en geeft voor vrijwel iedere foto direct een mooi resultaat.

In bepaalde aspecten vind ik Darktable beter dan in Lightroom (aan de hand van mijn gelimiteerde tests), waaronder in het behouden van details in opgeblazen stukken van de foto en het verwijderen van kleurafwijkingen. Dingen die ik wel mis in darktable zijn echt goede ruisonderdrukking en goede editor performance.
Ze hadden altijd al wat presets voor het de standaard moet zijn op nieuwe fotos. Sigmoid stond daar ook tussen.

En de auto-preset functie kan je echt een hoop mee om dingen automatisch te doen zoals _jij_ het wil.

Maar nu is de ervaring beter voor 100% nieuwe gebruikers.

Ik ging altijd van dxo Photolab in de 'optical only' mode (die DNGs maakt) naar darktable. Is al weer een tijdje geleden dat ik serieus met fotos ben bezig geweest alleen .
Met de 3.8 versie zijn ze overgestapt op het scenic model, waarbij ze vrijwel alle edits nu in lineaire kleurruimte verwerken. Conceptueel dus totaal anders qua ervaring, en veel robuuster met clipping en dergelijke.

Is het programma eenvoudiger? Niet per se, maar de tijden dat je met extreme edits ineens magenta foto's kreeg of andere vreemde artefacten is nu wel achter ons. De controls gedragen zich voorspelbaarder.
Ik gebruik Darktable al jaren, omdat ik Adobe beu was met zijn abonnementen en omdat DT mij (meer) het gevoel geeft dat IK de foto bewerk en niet één of andere AI of Adobe engineer. Noem mij een nerd, maar ik werd/ wordt echt blij van al die modules en het leren wat ze doen en hoe je ze het beste in kunt zetten of hoe je ze OOK kunt gebruiken.

Een ander groot pluspunt van DT is dat het zowel op mijn Windows als linux als MacOS machines werkt. Plus DT werkt met sidecar files, je raakt je bewerkingen niet kwijt wanneer je DT uninstalled of je foto’s inleest op een andere PC met DT.

Ik zie mijzelf nooit meer terug gaan naar Adobe. Ik zal mijn machines bijwerken naar de laatste DT versie.

[Reactie gewijzigd door Jittikmieger op 21 juni 2025 23:41]


Om te kunnen reageren moet je ingelogd zijn