Het is dus zeer goed mogelijk dat de inlichtingendiensten veel verdergaande bevoegdheden krijgen en dat ze van plan zijn die te gebruiken, zonder dat daar echt discussie over is. "Dat komt ook doordat het wetsvoorstel er nog niet is", denkt Janneke Slöetjes van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom, die de ontwikkelingen kritisch volgt. Maar daarnaast doet de overheid niet echt haar best om duidelijkheid te verschaffen. "Wij willen graag contact krijgen met het ministerie om onze zorgen te bespreken, maar daar wordt heel erg lauwtjes op gereageerd", aldus Slöetjes.
En zorgen heeft Bits of Freedom. "De voorgestelde uitbreiding geeft te veel bevoegdheden om ongericht af te tappen", stelt Slöetjes. "Daardoor komt alle informatie in het vizier van onze inlichtingendienst. Tegelijkertijd wordt de controle op de inlichtingendiensten niet uitgebreid." Bovendien vreest de burgerrechtenorganisatie dat niet te zeggen is waar de data van burgers terechtkomt. "Inlichtingendiensten wisselen heel makkelijk onderling informatie uit, zonder aan te geven hoe ze eraan komen", aldus Slöetjes.
Kamerlid Jeroen Recourt van coalitiepartij PvdA zegt dat zijn partij kritisch naar de eventuele nieuwe wetgeving zal kijken. "De waarde van Snowden is dat we allemaal klaarwakker zijn geworden", aldus Recourt. "De overheid heeft twee grondtaken: het bieden van veiligheid en het bieden van vrijheid. De balans was nu te ver doorgeslagen naar veiligheid, maar ook vrijheid moet je goed beschermen." Mocht de nieuwe wetgeving betekenen dat bijvoorbeeld de AMS-IX wordt afgetapt door de inlichtingendiensten, dan is de PvdA tegen, laat Recourt weten. "Privacyinbreuken moeten kunnen als het nodig is voor de veiligheid, maar je moet de privacy niet met een moker eruit slaan", aldus Recourt.
Zijn collega Klaas Dijkhoff van de VVD reageert gemengd. "Het verschil dat in de huidige wet wordt gemaakt tussen kabelgebonden en niet-kabelgebonden is een rare discrepantie", aldus Dijkhoff. "Uiteindelijk wil ik wel inlichtingen hebben over mensen die een bedreiging vormen en niet met één hand op de rug worden gebonden", zegt Dijkhoff. Tegelijkertijd moet dat er ook niet toe leiden dat al het verkeer bijvoorbeeld wordt geback-upt, meent het Kamerlid. "Ik ben heel benieuwd waar de commissie die de wet evalueert mee komt."
SP-Kamerlid Ronald van Raak vreest dat Nederland hetzelfde gaat doen als de Amerikaanse inlichtingendienst NSA. "Ik heb ernstige twijfels of dat nuttig en nodig is", aldus Van Raak. Omdat Nederland informatie uitwisselt met de Amerikaanse geheime dienst, gaat Nederland dan bovendien deel uitmaken van het Amerikaanse vangnet, vreest Van Raak. "Dat vangnet is niet alleen bedoeld voor terrorismebestrijding, maar ook voor het dienen van de Amerikaanse politieke en economische belangen."
Toezicht
Als het over onze inlichtingendiensten gaat, wordt vaak benadrukt dat ze onder toezicht van een speciale commissie staan. Daarmee wil de regering burgers verzekeren dat er niets fout kan gaan. Als de AIVD en MIVD inderdaad nieuwe bevoegdheden krijgen, zal dat argument waarschijnlijk opnieuw worden gebruikt.
Het probleem is dat de Commissie van Toezicht betreffende de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten regelmatig oordeelt dat de inlichtingendiensten de huidige wetgeving overtreden. Zo wordt de afluisterbevoegdheid van de AIVD in sommige gevallen 'niet proportioneel' gebruikt. De CTIVD noemt dat 'onregelmatigheden', maar het komt er dus op neer dat het afluisteren volgens de Commissie van Toezicht helemaal niet nodig was om aan de informatie te komen. Dat, terwijl de overheid burgers verzekert dat afluisteren alleen gebeurt als het écht nodig is.
De MIVD handelt op een belangrijk punt volgens dezelfde Commissie bovendien 'niet in overeenstemming met de wet'. In 2011 schreef de Commissie van Toezicht namelijk dat de MIVD te breed aftapt in het buitenland. De MIVD plaatste geen gerichte taps, maar onderschepte de communicatie van 'breed geformuleerde categorieën van personen en organisaties', terwijl dat helemaal niet mag. Opmerkelijk is dan wel weer dat de Commissie stelt dat de praktijken noodzakelijk zijn, wat impliceert dat de wet zou moeten worden aangepast.
Daarover zegt commissievoorzitter Van Delden: "Wij kunnen natuurlijk niet alles zien, we zijn met zes à zeven mensen, maar 95 procent van wat de diensten doen weten wij ook. We praten ook met die mensen, wij kennen hen – hun insteek is dat ze het goed proberen te doen. Maar goed, soms gaan ze over de schreef; alles wat onrechtmatig is stellen we aan de kaak."
/i/1385992700.png?f=fpa_thumb)
/i/1289402606.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/1264672513.gif?f=fpa)