Introductie
AMD heeft in de aanloop naar de introductie van zijn high-end FX-processors een nieuwe reeks chipsets uitgebracht. De fabrikanten hebben de keuze uit de 970-, 990X- en 990FX-chipsets en een keur aan southbridges.
De op de Bulldozer-core gebaseerde FX-cpu's, ook wel bekend onder de codenaam Zambezi, beschikken niet over een geïntegreerde gpu, zoals de Fusion-apu's. Voor de mainstreammarkt zijn er de Llano-apu's, terwijl de Zacate- en Ontario-apu's het low-power- en instapsegment bestrijken; de FX'en zijn bedoeld voor liefhebbers van state-of-the-art features.
Wie het onderste uit de kan wil halen, is aangewezen op de combinatie van de 990FX met een SB950-southbridge. Tweakers.net onderwierp drie AM3+-moederborden met deze chips aan een serie benchmarks.
/i/1311233414.jpeg?f=imagenormal "Drie 990Fx-moederborden")
Prijzen en specificaties
| Merk en Productserie |
Asus Sabertooth
|
Gigabyte
|
MSI
|
| Type |
990FX |
GA-990FXA-UD7 |
990FXA-GD80 |
| |
:fill(white)/i/1307691420.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1306495247.jpeg?f=thumbmini) |
:fill(white)/i/1305885485.jpeg?f=thumbmini) |
| Prijs en waardering |
| Prijs |
Onbekend (21 winkels) |
Onbekend (25 winkels) |
Onbekend (23 winkels) |
| Technische Specificaties |
| Socket |
AM3+ |
AM3+ |
AM3+ |
| Chipset |
AMD 990FX |
AMD 990FX |
AMD 990FX |
| Form factor |
atx |
atx |
atx |
Geheugentype
|
4x ddr3 |
4x ddr3 |
4x ddr3 |
| Interfaces |
Card Interface
|
pci, pci-e 2.x 1x, 4x pci-e 2.x 16x |
pci, 2x pci-e 2.x 4x, 2x pci-e 2.x 8x, 2x pci-e 2.x 16x |
2x pci-e 2.x 1x, 4x pci-e 2.x 16x, pci 2.3 |
| Link interface |
Crossfire |
Crossfire, sli |
Crossfire, sli |
| Hardeschijfbus (intern) |
2x sata-300, 6x sata-600 |
6x sata-600 |
6x sata-600 |
| Raid-modi |
0, 1, 5, 10 |
0, 1, 5, 10, jbod |
|
| Externe verbindingen |
| Ethernet |
1Gbps |
1Gbps |
1Gbps |
| Usb/firewire |
esata, 2x firewire 400, 14x usb 2.0, 4x usb 3.0 |
2x esata, firewire 400, 10x usb 2.0, 3x usb 3.0 |
2x esata, firewire 400, 4x usb 2.0, 2x usb 3.0 |
| Overige |
ps/2 |
ps/2 |
2x ps/2 |
| Audio |
| Audiokanalen |
8 (7.1) |
8 (7.1) |
8 (7.1) |
| Audio-uitgangen |
optisch s/pdif |
analoog, coaxiaal s/pdif, optisch s/pdif |
analoog, coaxiaal s/pdif, optisch s/pdif |
| Overige specificaties |
| Fabrieksgarantie |
|
2 jaar carry-in |
|
De socket en chipset
De socket
Sinds AMD in 2006 de eerste AM-sockets introduceerde, is er steeds voor een zekere mate van backwards compatibility gezorgd. Met de nieuwste AM3+-socket is dat niet anders: de huidige generatie AM3-processors, zoals de Athlon II-, Phenom II- en Thuban-cpu's, kunnen in de nieuwste socket gebruikt worden.
/i/1311233242.jpeg?f=imagenormal "AMD-sockets")
Van links naar rechts: Socket AM2, AM3 en AM3+
Waar de AM2-cpu's 940 pinnen telden en de AM3-socket cpu's met 941 pinnetjes huisvest, zo heeft de AM3+-socket nog weer een pinnetje extra. Om de Bulldozer-cpu's van voldoende stroom te voorzien, kunnen de pinnetjes bovendien iets dikker zijn, maar meer verschillen met eerdere generaties moeten niet in de socket gezocht worden.
De chipset
Opmerkelijk genoeg is de 990FX-chipset functioneel volledig identiek aan de vorige high-end-chipset, de 890FX. Sterker nog: hetzelfde stukje silicium kan voor zowel een 890FX- als een 990FX-moederbord gebruikt worden. De reden om te upgraden en onderscheid tussen beide 'generaties' te maken is simpel: de 990FX-serie is geschikt voor de Zambezi-processors, terwijl niet alle features van de nieuwe cpu's in een 890FX-bord benut kunnen worden.
Daarbij gaat het vooral om de bussnelheid en de energievoorziening. De Zambezi-cpu's zouden HyperTransport-snelheden tot 6,4GT/s aankunnen. Ook zou de interface tussen cpu en serial vid een aanzienlijk hogere snelheid krijgen, maar daarvoor is dus een AM3+-socket nodig.
De features van de chipset zijn zoals gezegd wel identiek aan die van de 890FX-chipset. Zo zijn er 32 pci-express-lanes beschikbaar voor videokaarten die in zowel Crossfire- als sli-opstellingen gebruikt kunnen worden. De 990FX-chipset levert nog eens één pci-express x4-aansluiting en zes pci-express x1-lanes.
De southbridge
De southbridge SB950 levert op zijn beurt de meeste verbindingen met de buitenwereld. Er zijn zes sata-600-poorten, maar de veertien usb-aansluitingen volgen allemaal de 2.0-standaard. De audio-aansluitingen, de gigabit-ethernetaansluiting, een pci-slot en een optionele parallele poort worden eveneens door de SB950 geleverd.
Testmethode en -systeem
De drie borden werden uitgezocht op hun prijs: alle drie hebben ze een vergelijkbaar prijskaartje van omstreeks 180 euro, plus of min een tientje. Om de borden te vergelijken, onderwierpen we ze aan een aantal benchmarks, waarbij de nadruk op alledaags gebruik ligt.
/i/1311233466.jpeg?f=imagenormal "990FX-testsysteem")
Het testsysteem bestaat, naast de 990FX-moederborden, uit een AMD Phenom II X6 1100T-processor en 4GB ddr3-geheugen uit Corsairs XMS1600/C9-serie. De videokaart is een AMD Radeon HD 6950 en de voeding is de Corsair HX850W. De 64bit-versie van Windows 7 Ultimate werd, volledig gepatcht, op een Intel Postville 80GB-ssd geïnstalleerd.
| Testsysteem | AM3+ |
| Processor |
Phenom II X6 1100T |
| Gpu |
Radeon HD 6950 |
| Moederbord |
Asus Sabertooth 990FX
Gigabyte GA-990FX A-UD7
MSI 990FXA-GD80 |
| Geheugen |
2x 2GB Corsair XMS3 1600 C9 |
| Opslag |
Intel Postville 80GB |
| Voeding |
Corsair HX850W |
Resultaten: Adobe en Cinebench
We beginnen de benchmarks met een van de weinige synthetische benchmarks, de klassieker Cinebench. Deze benchmark bestaat uit drie deeltests, waarbij de de singlethreaded en de multithreaded processorprestaties en de gpu-performance worden gemeten.
In deze drie deelbenches is het stuivertje wisselen tussen de drie borden. Alleen de iets tegenvallende singlethreaded prestatie van het MSI-bord valt op: wellicht werd de turbo-modus van de 1100T niet optimaal benut.
Adobe-tests
Het Asus-bord is net wat sneller in het retoucheren van een afbeelding, waarbij diverse effecten en bewerkingen op een foto worden toegepast.
Gigabyte weet de vierentwintig foto's het rapst te exporteren uit de library, terwijl het MSI-bord weer wat trager is.
Ook in Premiere, bij het renderen van een filmpje met een fors aantal effecten en layers, zijn de verschillen niet groot. Het snelste bord is wederom de Sabertooth; MSI blijft daar als traagste bord slechts ongeveer 2,5 procent bij achter.
Compressie en vermogen
Met behulp van Quickpar en Winrar testen we het repareren en uitpakken van een 2,5GB groot archief met videomateriaal. Met Handbrake bekijken we de prestaties bij het converteren van een hd-trailer naar een iPad-vriendelijk formaat.
Tussen de borden van Asus en Gigabyte zit bij de Quickpar-test geen verschil. Het bord van MSI blijft echter bijna tien procent achter op de twee concurrenten.
Ook in de Winrar-test is het bord van MSI flink trager, maar in alle gevallen verloopt het uitpakken van 2,5GB aan videodata vlot. De Sabertooth is wederom de snelste.
De verschillen tussen het encoderen met behulp van Handbrake zijn weer veel kleiner, maar de Sabertooth blijft de kop houden.
Opgenomen vermogen
Het opgenomen vermogen werd gemeten met een Voltcraft Energy Monitor 3000. We bekeken zoals altijd het onbelaste systeem dat alleen de desktop weergeeft, en het systeem dat met behulp van de blendtest van Prime95 en de Extreme Burning-mode van Furmark voluit aan het werk is gezet.
Het bord van Gigabyte is idle het zuinigst, maar onder belasting blijkt het Asus-bord de minste prik nodig te hebben. Daarbij presteert het Asus-bord ruim beter dan de twee andere moederborden, die onderling wat minder verschillen.
Game-benchmarks
Voor de combinatie van een 1100T en een HD 6950 hebben we drie wat zwaardere games uitgekozen: Far Cry 2, Stalker 2 en Alien vs. Predator. De games werden op een resolutie van 1920x1080 pixels getest. De instellingen stonden bij Stalker en AvP op high, in het geval van Far Cry 2 op Ultra.
Far Cry vormt geen enkel probleem voor de systemen. Zowel de minimale als de gemiddelde framerate is bij het Asus-bord net wat hoger, maar de verschillen zijn klein.
Bij AvP zijn de verschillen nog geringer. De minima zijn bij alle drie de systemen zelfs precies gelijk, terwijl de gemiddelden net 1fps schelen. Het bord van MSI weet het Gigabyte-bord hier nipt achter zich te laten; de Asus is weer koploper.
Bij het bepalen van de gemiddelde framerate in Call of Pripyat is Asus voor de verandering de hekkensluiter, terwijl Gigabyte de hoogste gemiddelde framerate weet te produceren. Als we naar de minima kijken, is de Asus overigens weer wel het beste bord, maar de resultaten liggen dan ook weer erg dicht bij elkaar.
Futuremark-tests
De Futuremark-benchmarks, PCMark 7, 3DMark Vantage en 3DMark 11, zijn puur synthetische benchmarks, maar geven wel een indicatie van de prestaties van een systeem. De eerste simuleert dagelijks gebruik, terwijl de twee 3DMarks een indruk van de game-prestaties geven.
De Vantage-scores ontlopen elkaar slechts weinig. Gigabyte is hier en daar net wat trager, maar bij de cpu-deeltest is het MSI-bord weer langzamer. Procentueel zijn de verchillen echter verwaarloosbaar.
In 3DMark 11 wordt het beeld van Vantage herhaald: Asus ligt aan kop, gevolgd door MSI en Gigabyte als derde. In de Physics-test doet het MSI-bord het echter weer wat minder goed, maar de verschillen zijn nergens groter dan een procent of drie.
Bij de PCMark-tests zijn de verschillen aanzienlijk groter, tot meer dan 20 procent. Het bord van Asus presteert in PCMark 7 consequent het best, terwijl de MSI af en toe een aanzienlijk gat laat vallen. Het Gigabyte-bord blijft meestal niet ver achter bij de Sabertooth, maar in bijvoorbeeld de Productivity-test bedraagt het verschil toch meer dan 11 procent.
Conclusie
Ook bij de aanschaf van een 990FX-moederbord geldt dat persoonlijke voorkeuren van grote invloed zijn. Wie sterk hecht aan prestaties, is met het bord van Asus veelal het best uit. Wanneer het energieverbruik belangrijk is, wordt de keus lastiger: idle is Gigabyte het zuinigst, maar onder belasting is dat toch weer de Sabertooth.
Op het i/o-paneel zijn de verschillen niet groot, hoewel de Sabertooth een coaxiale s/pdif-aansluiting mist. Ook heeft dat bord slechts één esata-poort, waar de andere borden er ieder twee hebben. Daar staat weer tegenover dat de Sabertooth twaalf usb 2.0- en twee usb 3.0-poorten telt. MSI maakt zich er met respectievelijk zes en twee stuks wat gemakkelijker vanaf en Gigabyte heeft er maar twee usb 2.0-poorten meer. Alle borden hebben één firewire- en één ethernetaansluiting. Voor de liefhebbers van wat oudere invoerapparatuur heeft MSI zich onderscheiden met twee ps/2-poorten.
Alle drie de borden hebben onboard headers voor twee usb 3.0-poorten, een firewire-aansluiting en vier usb-poorten - de Gigabyte heeft zelfs headers voor zes usb 2.0-poorten aan boord. De MSI is voorzien van zes sata-600-poorten, terwijl de andere twee fabrikanten een extra controller gebruiken om twee extra poorten te kunnen bieden.
Gigabytes UD7-bord mist een pci-express x1-slot, waar de borden van Asus en MSI er daar respectievelijk één en twee van hebben. Elk bord is voorzien van een enkel pci-slot, maar Gigabyte onderscheidt zich met het aantal pci-express x16-slots: dat zijn er maar liefst zes, tegenover vier bij de concurrenten. Van die zes zijn er echter maar twee ook elektrisch als x16-slots uitgevoerd, waarmee het aantal volwaardige x16-slots even groot is als bij Asus en MSI. De overige vier x16-slots van de Gigabyte zijn elektrisch uitgevoerd als twee x4- en twee x8-slots. Bij de Sabertooth en GD80 zijn de twee extra x16-sleuven in feite x8-slots.
Wie kaarten in sli of crossfire wil gebruiken, heeft wellicht meer aan de flexibiliteit van de UD7. Dat bord lijkt, samen met de MSI, het geschiktst voor overklokkers dankzij post-leds en onboard power- en resetbuttons. Omdat ook de prijzen behoorlijk vergelijkbaar zijn, zal de persoonlijke smaak dus de doorslag moeten geven.
:fill(white):strip_exif()/i/1307691420.jpeg?f=thumbsmall "ASUS Sabertooth 990FX")
:fill(white):strip_exif()/i/1306495247.jpeg?f=thumbsmall "Gigabyte GA-990FXA-UD7")
:fill(white):strip_exif()/i/1313505906.jpeg?f=thumbsmall "MSI 990FXA-GD80")
:fill(white):strip_exif()/i/1307691420.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1306829196.jpeg?f=thumbmedium)
/i/1254210417.png?f=fpa)
/i/1241443636.png?f=fpa)
/u/401159/crop55ef036501bc8.png?f=community)
:fill(white):strip_exif()/i/1313505906.jpeg?f=thumbmedium)
/i/1305885688.png?f=fpa)
/i/1237381094.png?f=fpa)
/i/1253627114.png?f=fpa)
/u/125506/link-8bit.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/26632/dosprompt2.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/232437/Naamloos-1.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/265468/snor.jpg?f=community){kind=small}
/u/395950/crop6833688011f75_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/348588/crop607373081ef34_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/21016/sheep.JPG?f=community){kind=small}
/u/93629/crop5f5b31620d196_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/105829/crop5dafb3f448ec1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/49248/DPCkoeienUD.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/107918/s1.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249671/Gravatar60x60.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/159004/owl2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/52612/pompoentje.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/386815/296252.jpg?f=community){kind=small}