FIFA 11 versus PES 2011

Harde reset versus doorontwikkeling

Eigenlijk is het in iedere review of preview die over Pro Evolution Soccer of FIFA gaat hetzelfde liedje: de games worden constant met elkaar vergeleken. Gebeurt dat niet letterlijk in de tekst, dan kom je de vergelijking wel tegen in de reacties. Tijd dus voor een andere aanpak. In deze gecombineerde review lees je alles over zowel FIFA als PES. Niet in gescheiden reviews, maar in een groot artikel. Eerst bespreken we de verschillende vernieuwingen in beide games, daarna zullen we de twee titels met elkaar vergelijken, bespreken we welke van de twee wij beter vinden en hangen we aan beide titels een cijfer.

FIFA 11 getest op: Xbox 360, PlayStation 3
Ook verkrijgbaar voor: PC
Afwijkende versies: Nintendo Wii, DS, PSP, PS2

Pro Evolution Soccer 2011 getest op: Xbox 360
Ook verkrijgbaar voor: PC, PlayStation 3
Afwijkende versies: Nintendo Wii, PSP, PS2

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Eerst dus aandacht voor de feiten. Wat hebben Konami en EA Sports het afgelopen jaar uitgevoerd? Wat we dankzij de E3, de Gamescom en vroege versies die we al eerder ontvingen inmiddels weten, is dat Konami de PES-serie een 'harde reset' heeft gegeven met Pro Evolution Soccer 2011, terwijl EA Sports vooral aan de slag is gegaan om de minpuntjes uit FIFA 10 weg te werken en zo van FIFA 11 een betere game te maken. Revolutie versus evolutie dus, en dat levert EA alvast een voordeeltje op.

Kinderziektes

Een game doorontwikkelen is namelijk een stuk gemakkelijker dan een game van de grond af aan opnieuw opbouwen. Dat laatste zorgt ervoor dat je fans niet snel zullen zeggen dat er weinig is veranderd, maar het maakt ook dat er weinig tijd overblijft om nieuwe features te implementeren. Bovendien gaan revoluties op game-gebied vaak gepaard met de nodige kinderziektes, oftewel bugs. Die zullen pas in volgende doorontwikkelingen van PES 2011 worden weggestreken, terwijl EA met FIFA 11 al op dat punt is aangekomen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Je zou dus kunnen zeggen dat EA wat verder is in de cyclus. FIFA 09 was de 'reboot' voor EA die PES 2011 nu voor Konami is. FIFA 09 was oké, FIFA 10 ronduit goed en FIFA 11 zou, zo luidt de verwachting in elk geval, de kroon op de reeks moeten worden. Als we ervan uitgaan dat Konami dezelfde cyclus doorloopt, zou PES binnen nu en twee jaar de troon in het voetbalgenre moeten kunnen claimen. FIFA 09 wist echter al direct een groep gamers te overtuigen en we sluiten dus niet uit dat dat PES 2011 ook zal lukken.

PES: de features

Zoals gezegd, gooit Konami het dit jaar met Pro Evolution Soccer over een andere boeg. De Japanners zagen zelf ook wel in dat PES 2010 niet was wat het moest zijn. Het spel blonk uit in rare gameplaymomenten en er zat een zekere vertraging in de controls van het spel, waardoor het net niet lekker speelde. Bovendien bleken de minpunten waar Konami traditioneel slecht op scoort - de graphics en de licenties - ook in PES 2010 aanwezig. Konami gooide het roer, om in de hoop de weg naar boven terug te vinden.

Kort gezegd is PES 2011 dan ook een compleet ander spel dan PES 2010. De gameplay verloopt een stuk trager dan voorheen en lijkt daardoor een beetje op die van FIFA. De snelheid is trouwens variabel: de actie wordt sneller als een team bijvoorbeeld countert, terwijl het spel vertraagt als een team de bal op een rustig tempo rondspeelt. Daarbij komt dat Konami in PES 2011 '360 passing' introduceert. Passen verloopt daardoor vrijwel volledig handmatig, waardoor je elke pass zelf moet richten en er de hardheid bij moet bepalen - iets dat overigens ook nieuw is in FIFA 11. Deze feature moet het mogelijk maken ballen gemakkelijker in de ruimte te spelen, terwijl ook steekpasses door de lucht volgens Konami zijn verbeterd.

Nieuwe balkjes

Daarmee houdt het niet op voor wat de gameplay betreft. Zo zijn er nieuwe 'shot stamina' metertjes in beeld, die zweven boven de hoofden van de spelers. Hier kun je de fitheid aan aflezen en dat heeft ook betrekking op hoe zuiver de speler nog zal schieten of passen. Daarnaast zullen verdedigers zich realistischer opstellen, doordat ze hun positie op het veld minder snel zomaar zullen verlaten als er aanvallers in de buurt zijn. Mocht de bal toch bij de goal komen, dan staan daar verbeterde keepers. Vooral de spelhervattingen van de doelmannen zijn aangepakt; spelers kunnen de bal nauwkeuriger en sneller weer in het spel brengen.

De spelers zelf zijn ook verbeterd. Konami stelt het toch al realistische uiterlijk van de spelers nog realistischer te hebben gemaakt, waarbij de spelers ook gezichtsanimaties hebben. Die animaties zijn voor PES 2011 opnieuw gemaakt, op basis van honderd uur aan motion captured beelden. Dat moet leiden tot realistischere bewegingen, vooral ook op het gebied van acceleratie; spelers komen volgens Komani op een realistische manier op gang. In de animaties zul je trouwens ook schijnbewegingen tegenkomen. PES 2011 beschikt over een menu waarin je zelf schijnbewegingen kunt instellen. Wil je bijvoorbeeld graag een schaar maken door de rechterpook van links naar rechts te halen, dan stel je dat gewoon zo in.

Nieuwe modi

Buiten het voetbal om springt vooral de Online Master League in het oog. Deze modus, waar we later in de review wat meer over zullen vertellen, stelt managers in staat een eigen team op te bouwen en tegen andere managers te spelen. Naast de Online Master League heeft PES 2011 de Become a Legend-modus lichtjes aangepast, onder meer met nieuwe feedback. De laatste nieuwe feature is de toevoeging van de Copa Libertadores, het Zuid-Amerikaanse equivalent van de Champions League.

FIFA: de features

Dan FIFA. De mannen van EA Sports in Vancouver verkeerden dus in een volstrekt andere situatie dan het team van Konami. FIFA 10 werd wereldwijd met lovende kritieken ontvangen, er was dus geen reden om een revolutie door te voeren in de franchise. FIFA 11 is dan ook een doorontwikkeling van FIFA 10, waarbij EA Sports weliswaar wat nieuwe features heeft toegevoegd, maar verder vooral veel ruimte had om de minpunten van FIFA 10 te verhelpen. Zo hoopte EA in de reviews 0,3 punten boven het gemiddelde cijfer van FIFA 10 uit te komen, dat met de PS3- en Xbox 360-versies respectievelijk 91 en 90 punten scoorde.

Ook in het geval van FIFA 11 zijn er wijzigingen in zowel de gameplay als daarbuiten doorgevoerd, al is hier zeker geen sprake van een 'totaal nieuwe game'. In de gameplay zijn er twee in het oog springende features die merkbaar effect hebben als je aan het spelen bent. Allereerst heeft EA Sports het passingsysteem aangepast. Toeval of niet: PES en FIFA hanteren een vergelijkbaar systeem, waarbij je zelf de richting en de snelheid van je pass bepaalt. Kort gezegd betekent dit dat als je FIFA 10 en 11 naast elkaar legt, je nu meer zelf moet doen. Hiermee hoopt FIFA 11 het zogenaamde 'ping-pong passing' tegen te gaan, dat veel spelers in FIFA 10 een doorn in het oog was.

Persoonlijkheid

Daarnaast gaan individuele kwaliteiten zwaarder meetellen, door 'Personality+'. Dit is een feature die het voor EA Sports mogelijk maakt om een speler in FIFA veel meer eigenschappen mee te geven die effect hebben op wat die speler kan en hoe hij zich gedraagt in het veld. Het meest illustratief hiervoor is de tech-demo die we zagen toen we FIFA 11 voor het eerst zagen in Vancouver. Een speler met een hoge technische waardering maakte, toen hij honderd keer dezelfde pass gaf, minder fouten dan een speler met een lage waardering, die nauwelijks tien ballen precies in de voeten wist te spelen. Hierdoor moet je beter opletten welke spelers je gebruikt.

Buiten de normale gameplay om, maar wel op het veld, vind je de mogelijkheid om te spelen als keeper. 'Be the goalkeeper' werd door EA onthuld op de Gamescom, en het houdt onder andere in dat je nu een carrière als keeper kunt spelen. Ook betekent het dat je in het laadscherm, waar je op doel kunt afwerken tot de wedstrijd geladen is, nu met twee spelers kunt spelen: de ene is de voetballer, de andere de keeper. In het verlengde van deze feature ligt de mogelijkheid om online voor het eerst echt elf tegen elf te spelen.

Eigen liedjes

Een feature die niet direct met de gameplay te maken heeft, maar die daardoor niet minder interessant is, is de mogelijkheid om muziek en chants van je favoriete club te vervangen door eigen muziek. Dat betekent dat het mogelijk wordt om echte stadiongeluiden toe te voegen aan FIFA 11. Alles wat je nodig hebt is een mp3-bestand met liedjes die gezongen worden bij jouw club, en klaar ben je. Aangezien van de meeste clubs op Youtube wel filmpjes zijn te vinden met opnames van liedjes, achten wij het een kwestie van tijd voordat je dergelijke mp3's kant en klaar kunt downloaden van fansites uit de community.

Naast deze features heeft FIFA 11 een waslijst aan kleinere vernieuwingen die het spel niet ingrijpend veranderen maar het wel licht kunnen verbeteren. Zo is de engine achter de carrièremodus aangepast om de 'echte wereld' beter na te bootsen. Daarnaast is de manier van juichen veranderd; spelers kunnen nu samen juichen en onder de X op de PlayStation 3 of de A op de Xbox 360 vind je nu de 'trademark celebration' van de scorende speler. Van Persie zal bijvoorbeeld op zijn knieën naar de fans glijden, terwijl Suarez pistooltjes maakt van zijn handen.

De spelmodi

Tot zover de features. De lijst van PES is langer, wat natuurlijk komt doordat een revolutie nu eenmaal meer vernieuwing met zich meebrengt dan een evolutie. EA Sports heeft zich duidelijk gericht op een aantal kernpunten en verder vooral heel veel kleinere puntjes verholpen en verbeterd ten opzichte van FIFA 11. De grote vraag is nu: wat is de uitwerking daarvan? Maken al die kleine verbeteringen FIFA 11 inderdaad een betere game dan FIFA 10 en blijft EA bovenaan staan in het genre? Of is de reboot van Pro Evolution Soccer een schot in de roos en beklimt Konami de troon weer?

Dezelfde features

We beginnen de 'head-to-head'-vergelijking op het eenvoudigste punt, namelijk het gebied van de spelmodi en de mogelijkheden die de games bieden. We stellen ons voor dat zowel FIFA als PES uiteindelijk het meest zal worden gespeeld in losse potjes, zowel offline als online, maar natuurlijk moet er ook wat te beleven zijn als je even geen zin hebt om een losse pot te spelen. Globaal hebben beide games ongeveer dezelfde features: een modus waarin je een team kunt opbouwen en een modus waarin je zelf een speler bent en een carrière najaagt. De verschillen zullen dus vooral in de inhoud worden gevonden.

De carrièremodus wordt vaak gezien als de hoofdmodus van een voetbalspel, en als het om dat gedeelte gaat voert Pro Evolution Soccer sinds jaar en dag de boventoon. FIFA 10 mag hogere cijfers hebben gekregen, ook vorig jaar redde de Career Mode van FIFA het niet bij de Master League van Pro Evolution Soccer. De nieuwe engine achter de nieuwe Career Mode in FIFA 11 maakt de boel wel iets beter, maar heeft ook een groot nadeel. Het wachten tussen wedstrijden duurt namelijk, doordat het spel dag voor dag simuleert, soms best lang. Ook het zoeken van spelers kan tijdrovend zijn, doordat het menu waarmee je filters instelt wat onhandig aanvoelt.

Master League

De Master League komt dan ook opnieuw sterker voor de dag. Zijn er veel veranderingen? Nee, dat niet, maar je kunt je afvragen of dat nodig was. Voor de echte Master League-ervaring kies je natuurlijk voor de traditionele Master League-spelers. Een belangrijke tip: gebruik de spelers in je jeugdelftal. Die jongens zijn bij het begin van je Master League-avontuur al beter dan de rest van de standaard Master League-spelers en dat is geen overbodige luxe, want zolang je nog in Division 2 speelt, is het lastig om aansprekende spelers aan te trekken. Aan de Master League beleefden we simpelweg meer plezier dan aan de Career Mode in FIFA, hoewel die wel wat realistischer lijkt.

Dan hebben beide games nog een modus waarin je de controle over een speler overneemt. In PES heet deze modus Become a Legend, in FIFA valt hij ook onder de Career Mode, waarbij je dan niet kiest voor een carrière als manager maar voor een carrière als speler. Beide modi doen niet veel voor elkaar onder. Wel moet worden gezegd dat het camerawerk in Become a Legend van PES iets lekkerder loopt, met name doordat je een totaaloverzicht van het spel kunt krijgen door op L2 te drukken. In beide spellen krijg je feedback, en daar scoort FIFA 11 weer net iets beter. In FIFA 10 en in World Cup zag je nog wel eens dat je waardering op rare momenten naar beneden dook, maar in FIFA 11 werkt het een stuk beter. PES 2011 komt juist wat vaker met rare feedback voor de dag. Voorbeeldje? We scoorden twee keer, waren aan het winnen, werden gewisseld en kregen toen van de aanvoerder te horen dat het op een andere dag wel weer beter zou gaan!

Winnaar

De overige spelmodi, zoals de mogelijkheid om een losse competitie of een toernooi te spelen, vinden we van minder belang. Ja, in PES kun je de Champions League spelen, maar daar zet FIFA de mogelijkheid tegenover om een lang lopende competitie met je vrienden te spelen, via Football Party. Hier ontlopen de games elkaar dus niet zoveel. De winnaar van de offline spelmodi? Pro Evolution Soccer 2011, en dan dus vooral dankzij de Master League, die leuker is om te spelen dan de Career Mode in FIFA.

Online

Wat offline kan, kan natuurlijk ook online. Nog steeds spelen duizenden mensen Pro Evolution Soccer 2010 of FIFA 10 online. In dit deel van het spel introduceren beide kemphanen, zoals een paar pagina's terug al genoemd, een nieuw element: FIFA komt met elf tegen elf online voetbal en Konami brengt de Master League online. Dat laatste is natuurlijk niet gek gedacht; de Master League is een van de sterkste features van Pro Evo, dus waarom zou je daar niet meer mee doen? Bovendien klinkt het vernieuwender dan elf tegen elf, omdat FIFA een paar jaar terug al eens een modus had waarin tien tegen tien online kon worden gespeeld, alleen werkte het toen voor geen meter.

De grote vraag is dan ook: werkt het nu, met elf tegen elf, wel? Die vraag zal pas beantwoord worden als FIFA 11 goed en wel uit is en clans of vriendengroepen zich online hebben verzameld. Vast staat dat het met losse potjes, met allemaal onbekenden, een lastig verhaal zal worden. Aanvallen is leuk en ook keepen is nog wel een dankbare taak, maar zijn er echt veel mensen die online rechtsback willen spelen? We kunnen ons echter wel voorstellen dat georganiseerde groepen hier veel plezier aan kunnen beleven.

Dezelfde spelers kopen

PES 2011 beschikt niet over een dergelijke spelmodus, maar zet daar dus Master League Online tegenover. Dat moet je niet voor je zien als een online nabootsing van de echte wereld. Neem bijvoorbeeld Football Manager Live: daarin bestaat elke speler in een server maar één keer, en wil je die speler hebben, dan zul je hem moeten kopen. Zo niet in PES 2011. Je kunt de online omgeving van de Master League zien als een aandelenbeurs. Elke speler begint met een team op hetzelfde niveau en kan dan op individuele basis aan zijn team bouwen. De prijs van spelers hangt af van de populariteit ervan. Stel je voor dat je Messi wilt kopen. Als slechts vijf andere spelers Messi ook hebben gehaald, zal zijn prijs relatief laag zijn. Hebben duizend man Messi al ingelijfd, dan staat 'het aandeel Messi' heel hoog, omdat zoveel mensen hem al hebben. Op dat moment is hij dus een stuk duurder.

Dat brengt een aardig marktsysteem met zich mee. Het loont namelijk om spelers te kopen als de prijs laag is. Naarmate meer spelers dat doen stijgt de prijs, en kun je dus geld verdienen door die speler op dat moment weer te verkopen. In theorie kun je zo genoeg geld verdienen om uiteindelijk alleen maar topspelers aan te trekken. Let er alleen wel op dat je in de Master League online per wedstrijd die je speelt een Entrance Fee betaalt, wat inhoudt dat je altijd geld verliest als je niet wint. Verlies je een paar keer achter elkaar, dan is je team vol dure sterren al snel te duur en zul je er een paar moeten laten gaan.

Onderuit

Behalve deze twee 'hoofdmodi' bieden beide games natuurlijk de mogelijkheid om online wedstrijden te spelen tegen vrienden, of voor een ranking. Pro Evolution Soccer 2011 onderscheidt zich echter door een verbeterde integratie van online toernooien. Vanuit het hoofdmenu is het heel eenvoudig om een competitie of toernooi te starten voor vrienden. Dit aspect draagt mede bij aan het feit dat we ook op het gebied van de online functionaliteit PES 2011 boven FIFA 11 waarderen. Daar moet nog wel bij worden gezegd dat de FIFA-multiplayer het afgelopen jaar vlekkeloos draaide, waar Konami een negatief verleden heeft als het gaat om problemen met lag en dergelijke. Dat kan de online modi van PES 2011 natuurlijk lelijk onderuit halen.

Licenties, graphics, geluid

In al deze spelmodi zitten natuurlijk de teams verwerkt die je in de verschillende competities terugvindt, net als de spelers die daarbij horen. Volgende punt dus: hoe zit het dit jaar met de licenties, de gelijkenissen van de spelers en de overige audiovisuele aspecten? Dit zijn elementen die een voetbalspel sfeer meegeven. Van oudsher scoort EA op dit punt beter dan Konami, de gevleugelde uitspraak luidt immers niet voor niets 'PES gaat om gameplay, niet om graphics'. Maar het oog wil anno 2010 natuurlijk ook wat.

Dat FIFA 11 het wint op het gebied van licenties is geen verrassing. Het spel beschikt over een indrukwekkend aanbod aan competities - je kunt het zo gek niet bedenken of het zit in het spel. PES 2011 doet het zoals altijd maar met een handjevol competities en in die competities zijn ook niet alle teams gelicenseerd. Zo zul je in de Engelse competitie op een paar teams na alleen maar nepnamen tegenkomen, en datzelfde geldt voor bijvoorbeeld de Spaanse competitie. Het is een minpunt waar PES-fans allang overheen zijn gestapt en ook iets dat snel na de release door een update vanuit de community wel verholpen zal worden, maar het blijft apart dat Konami dit altijd maar zo laat zoals het is. De enige echt nieuwe toevoeging dit jaar is de Copa Libertadores met de ploegen die daarbij horen, maar daar houdt het mee op.

Onherkenbaar

Voor Nederland is het in elk geval goed dat beide games beschikken over het Nederlands elftal en over de Eredivisie. Vooral daar komt Pro Evolution Soccer 2011 ineens weer goed voor de dag. Konami slaagt er vaak in prima gelijkenissen van spelers op het scherm te toveren en het troeft daar EA meestal mee af. In FIFA 11 lijken de bekendste spelers prima, maar blijkbaar horen de spelers in de Eredivisie daar niet bij. De spelers van Ajax zijn nauwelijks te herkennen, en dat is in PES 2011 wel anders. Ook hier kun je zeggen dat je er bij het spelen geen last van hebt, maar het doet afbreuk aan de ervaring als je de gezichten van de spelers niet kunt herkennen. Zie bijvoorbeeld hieronder, in plaatjes die we hebben geleend van InsideGamer, hoe Ajax-aanvaller Luis Suarez eruitziet in FIFA 11 - links - en in Pro Evolution Soccer 2011 - rechts.

Dat is vooral een jammerlijk punt omdat EA de rest wel erg goed doet. De graphics van FIFA 11 zijn niet schokkend veel beter dan die van FIFA 10, maar wel ietsje en daarmee meteen een klap beter dan die van PES 2011. Het gebrek aan licenties is tot daar aan toe, maar het grafische niveau dat Konami haalt met Pro Evolution Soccer 2011 is bedroevend. De spelers lijken dus wel goed, maar de animaties ogen houterig en bij vlagen onrealistisch. FIFA 11 heeft ook zijn portie onrealistisch ogende animaties, maar het spel komt als geheel geloofwaardiger over dan PES 2011.

Daar komt bij dat het geluid in FIFA 11 een absoluut pluspunt is. We noemden al de mogelijkheid om zelf liedjes van je club in het spel te stoppen, maar ook zonder die liedjes klinken de stadions al echt als stadions. Het pluspunt voor het geluid geldt echter niet voor het commentaar, en zeker niet als het gaat over het Nederlandstalige commentaar. Toegegeven: PES 2011 heeft geen Nederlands commentaar, dus in die zin biedt FIFA 11 Nederlandstalige fans iets dat PES ze niet kan bieden. Het niveau van het commentaar is echter zo laag, dat de lol er snel af is. Evert ten Napel en Youri Mulder blijken ineens fan van het woord 'tackle', want je hoort om de vijf seconden 'hij gooit er een tackle in!' of 'daar is de tackle!'.

Om te janken

Op basis van de betere graphics, de overdaad aan licenties en het overtuigende stadiongeluid, vinden we FIFA 11 de sfeervolste game van de twee. Het is jammer dat het spel lang niet alle gezichten van spelers even goed lijkend heeft gekregen, anders zou het een 'clean sweep' zijn geweest op dit punt. PES heeft opnieuw de beter nagemaakte gezichten, maar dat is niet genoeg. Het geluid klinkt saai en het spel oogt wat sfeerloos. Één ding is gelukkig lekker gemakkelijk: met betrekking tot het commentaar scoren beide games ongeveer gelijk - het is in beide gevallen om te janken.

FIFA: de gameplay

En dan nu: het hoofdmenu. Veel spelmodi? Prima. Veel online te doen? Leuk. Licenties, graphics en geluid? Goed voor de sfeer. Het valt of staat echter allemaal met het antwoord op die ene vraag: hoe speelt het? Vorig jaar blonk PES 2010 uit in stroefheid en FIFA 10 liep zo soepel dat mensen zich afvroegen hoe realistisch het is dat je de bal zo gemakkelijk zo snel kon rondspelen. Ook is het de vraag hoe al die features die we op de eerste pagina's hebben genoemd tot hun recht komen in de gameplay.

Moeilijker

Vast staat in elk geval dat FIFA 11 wezenlijk anders speelt dan FIFA 10, en dat komt met name door het veranderde passing-systeem. Het is nu iets moeilijker om combinerend de aanval te zoeken. Naar onze mening heeft EA daarmee de balans in de gameplay beter gevonden, want in FIFA 10 was het inderdaad iets te eenvoudig. Het viel wel op dat vrijwel iedereen die we FIFA 11 hebben laten spelen af en toe moeite had de juiste speler aan te spelen. Of dat daadwerkelijk vervelend gaat worden, of dat het een kwestie van gewenning is, moet nog blijken.

In de gameplay van FIFA 11 is ook de invloed van Personality+ goed merkbaar. Je merkt duidelijk dat een speler als Fabregas veel sneller draait en inspeelt dan Demy de Zeeuw, om maar wat te noemen. Ook leuk is dat EA bepaalde spelers net dat beetje extra heeft gegeven. Met Ronaldinho kun je bijvoorbeeld een schijnbeweging maken door alleen maar heel snel je linkerpook van links naar rechts te halen. Het maakt dribbelen met dergelijke extreem vaardige spelers wat gemakkelijker. De keerzijde van de medaille is dat het wat vaardigheid bij de speler weghaalt. Het dribbelen wordt gemakkelijker, dus de noodzaak om schijnbewegingen te beheersen wordt minder.

Tikkie breed

Toch blijft FIFA 11 een game die draait om overspelen en doordat dat overspelen wat moeilijker is, is FIFA 11 in vergelijking met FIFA 10 een lastiger game. Net als in World Cup zijn de lobjes lastiger en de gecontroleerde schoten van afstand vinden lang niet zo gemakkelijk het doel als in FIFA 10. Het merendeel van de doelpunten die wij hebben gezien, zeker in onderlinge potjes, werd gemaakt doordat er een speler vrij voor het doel werd gezet door een breedtepass of een variant daarop. Het toppunt van een goed uitgespeelde aanval dus, en tegelijk zijn het zulke lullige goals om tegen te krijgen.

Het gevoel dat na uren spelen blijft hangen is hoe soepel FIFA 11 opnieuw speelt. De gameplay is iets lastiger dan die van FIFA 10 en het spel speelt door het veranderde passingsysteem iets anders. Toch lijkt het spel in veel opzichten op FIFA 10; kracht speelt nog steeds een grote rol en daardoor zijn sterke spelers in veel gevallen in het voordeel. Tot slot nog even de teams die ons het best bevielen. Natuurlijk zijn sterke clubs als FC Barcelona, Real Madrid, Inter Milan en AC Milan prima om mee te spelen, maar we waren positief verrast door Arsenal, dat weliswaar niet beschikt over al te veel kracht, maar dat veel techniek combineert met veel snelheid: een heerlijke ploeg.

PES: de gameplay

Vooropgesteld: het probleem waarbij het veld aanvoelt als een stroperige pannenkoek is verholpen. Daarmee heeft Konami alvast het eerste pluspunt binnen, want dat is veruit het meest irritante aspect aan PES 2010. Pro Evo 2011 speelt een stuk soepeler, al komt het op dit punt niet in de buurt van het niveau van FIFA 11. Daar moet PES het ook niet van hebben. Konami heeft duidelijk een ander beeld van hoe een voetbalspel eruit moet zien en dat is in PES 2011 te merken.

PES 2011 loopt voor je gevoel namelijk minder soepel en ook langzamer dan FIFA 11, maar dat zorgt er wel voor dat je heel veel controle hebt over de game. Het gaat allemaal een tempo langzamer en dat voelt wat onwennig aan in het begin, maar het went uiteindeljk wel. Een andere, wellicht betere optie is om de snelheid van het spel wat te verhogen. Zelf stonden we altijd wat huiverig tegenover dit soort stappen, want zo heeft de ontwikkelaar het niet bedoeld, maar goed: de mogelijkheid is er, dus waarom niet? En wat blijkt: PES 2011 speelt direct een stuk lekkerder als je de snelheid van het spel op +1 of +2 instelt. Vooral die laatste instelling laat de gameplay in de verte zelfs een beetje lijken op de oude, snelle gameplay zoals die er ooit was op de PlayStation 2.

Pingelen

De focus in de gameplay van PES ligt meer op het passeren van spelers dan bij FIFA. Dat heeft twee redenen. Allereerst is het passeren van spelers in PES gewoonweg eenvoudiger. Je kunt ouderwets langs verdedigers slalommen, wat leuk is om te doen. Het is niet meer zo dat je met een simpel fakeshot elke verdediger uitkapt, zoals vroeger nog wel eens het geval was, maar geoefende spelers zullen zeker de nodige tegenstanders kunnen omspelen, inclusief de keeper.

De tweede reden waarom het passeren van spelers zo centraal staat, is dat het passingsysteem niet helemaal lijkt te werken zoals dat zou moeten. Over gemiddelde en lange afstand passen gaat prima, maar om de bal over korte afstand te spelen, moet je de passknop echt een heel kort tikje geven. Om de haverklap is dat tikje niet zacht genoeg en dan speel je een speler in die verder staat dan de speler naar wie je de bal eigenlijk had willen spelen. Daar staat tegenover dat het geven van steekpassjes door de lucht, zoals Konami al aankondigde in de features voor PES 2011, inderdaad lekkerder werkt dan ooit.

Schaafwerk

Het doet ons deugd dat we in de uiteindelijke versie van PES 2011 veel minder bugs en rariteiten tegenkwamen dan in de previewversie. Toch zijn ze niet volledig uit het spel gehaald. Zo gebeurde het een aantal keer dat een speler een bal niet wilde pakken die vlakbij hem lag. Daarnaast fluiten de scheidsrechters in PES 2011 wel erg streng. De lichtste aanraking tussen twee spelers kan al leiden tot een fluitsignaal, wat de snelheid van het spel niet ten goede komt. Het zijn dergelijke kleine dingetjes die verraden dat PES 2011 in een ideale wereld eigenlijk nog wat weken of maanden schaafwerk nodig had.

Gallery PES 2011

Laagste prijzen voor: Pro Evolution Soccer 2011, Xbox 360

Winkel	Beoordeling	​	Prijs	Totaal	​
bol Plaza	2.5 van 5 sterren (13 shopreviews) (13)		€ 12,99	€ 12,99 Kostenoverzicht Productprijs € 12,99 Pakketpost (onder €20,-) € 0,- iDeal € 0,- Totaal € 12,99	Bekijk

Laagste prijzen voor: Pro Evolution Soccer 2011, Windows

Winkel	Beoordeling	​	Prijs	Totaal	​
bol Plaza	2.5 van 5 sterren (13 shopreviews) (13)		€ 14,99	€ 14,99 Kostenoverzicht Productprijs € 14,99 Pakketpost (onder €20,-) € 0,- iDeal € 0,- Totaal € 14,99	Bekijk

Gallery FIFA 11

Laagste prijzen voor: FIFA 11, Windows

Winkel	Beoordeling	​	Prijs	Totaal	​
bol Plaza	2.5 van 5 sterren (13 shopreviews) (13)		€ 39,99	€ 39,99 Kostenoverzicht Productprijs € 39,99 Pakketpost (boven €20,-) € 0,- iDeal € 0,- Totaal € 39,99	Bekijk

Conclusie

Er werd ons de afgelopen maand geen vraag zo vaak gesteld als "Wat wordt het dit jaar, FIFA of PES?" Het antwoord daarop ligt bij je eigen voorkeur. Wij speelden dit jaar veel FIFA 10, zijn gewend aan de gameplay en vermaken ons prima met FIFA 11. We hebben ons echter ook uren vermaakt met PES 2011 en zijn wat dat betreft blij dat we in een positie verkeren waarin we niet hoeven te kiezen en gewoon beide games kunnen spelen. Maar welke van de twee is het betere product? Op dat vlak kiezen we voor FIFA 11. Konami heeft met Pro Evolution Soccer 2011 een grote inhaalslag gemaakt en door de grote mate van controle die je hebt in de gameplay zal PES wellicht zijn status van 'game voor de hardcore-speler' weer terugkrijgen, maar daarmee is het nog geen betere game dan FIFA.

FIFA 11 speelt lekker, ziet er prachtig uit en kan beschikken over een wagonlading aan licenties. Het voelt net iets meer aan als een 'af' product, waar PES 2011 de indruk wekt nog wat werk te kunnen gebruiken. Dat neemt niet weg dat PES 2011, vooral dankzij de Master League, voor behoorlijk wat uurtjes voetbalplezier kan zorgen. Beide voetbalgames liggen dit jaar dichter bij elkaar dan ooit, en we verwachten dat het verschil volgend jaar nog kleiner zal zijn dan het nu al is.

Pluspunten FIFA 11

+ Speelt weer heerlijk
+ Geen ping-pong passing, daardoor lastiger
+ Sfeervol
+ Veel licenties en spelers
+ Next-gen engine nu ook voor pc

Minpunten FIFA 11

- Niet alle spelers zijn herkenbaar
- Laad- en wachttijden in carrièremodus

Cijfer FIFA 11: 9,0

---

Pluspunten PES 2011

+ Heel veel controle in gameplay
+ Master League Online
+ Spelers heel goed nagemaakt
+ Lekker pingelen
+ Met snelheid op '+2' doet het denken aan gameplay op PlayStation 2

Minpunten PES 2011

- Passingsysteem werkt niet altijd even goed
- Sfeerloos
- Rare feedback in Become a Legend-modus

Cijfer PES 2011: 8,5

Titel	FIFA 11
Platform	PC, Xbox 360, PlayStation 3 (Overige versies wijken af)
Ontwikkelaar	EA Sports
Uitgever	Electronic Arts
Releasedatum	30 september 2010

Titel	Pro Evolution Soccer 2011
Platform	PC, Xbox 360, PlayStation 3 (Overige versies wijken af)
Ontwikkelaar	Konami
Uitgever	Konami
Releasedatum	30 september 2010

Reacties (140)

[Exorcist]

Net als ieder voorgaand jaar probeer ik beiden eerst voor mezelf. Eerst de demo's, dan beiden volle games (koop altijd beiden omdat ik zowel PES alsmede FIFA vrienden heb); mij maakt het niet, al zet ik de PES knoppen naar FIFA bediening.

Voordelen Fifa:

+ vloeiende speelstijl
+ compleet
+ prima geluid (vind ik belangrijk)
+ ambiance
+ op manual spelen is zoals voetbal bedoeld is, nauwelijks nog scripted!

Minpunten:

- trage menu's
- veld oogt soms als een mierennest
- op automatic spelen is veel te veel CPU werk

PES

Voordelen:

+ oogt prima, veel duidelijker dan Fifa imho
+ onverwachte spelsituaties zorgen voor vertier

Minpunten:

- speelt simpelweg niet soepel, niet vloeiend
- weinig licenties
- arcade menu + dito geluid
- geluid ingame klinkt nog steeds beroerd, de bal lijkt nog steeds lek
- meer arcade dan realisme, ik neig meer naar realisme wellicht ten koste van de fun


Al met al beiden prima spellen, en voor elk wat wils. Het vergelijken van elkaar kan op de manier worden bekeken zoals je Virtua Tennis (PES) en Top Spin (FIFA) dient te vergelijken. Virtua Tennis is een prima ogend tennis spel met an sich prima gameplay, maar het haalt het niet bij het realistische Top Spin. Dit wel ten koste van de fun factor, die vooral met maten erbij in Virtua Tennis hoger is.

Vind de discussies rond deze games altijd wel leuk. Mensen zijn geneigd alleen hun spel de hemel in te prijzen zonder objectief te kijken naar de tegenstander. Als je de fanboy bril afzet, zie je genoeg moois in beiden games. Ik kan me van beiden kampen in ieder geval voorstellen dat hij of zij dát spel het beste vindt.

[DaMayan]

Grappig dat je het geluid zo belangrijk vindt. 9 vd 10 mensen die ik ken zet het geluid uit of heel zacht en muziek aan. Constant dezelfde commentaar en deuntjes word je daar niet zat van?

[Punkbuster]

Haha alles op manual is fifa nog steeds scripted man, je scoort op 4 verschillende manieren in FIFA, stiekem speel je altijd de zelfde wedstrijd.

PES ( maakt niet uit welke versie ) is altijd anders, je ziet elke wedstrijd nieuwe dingen of animaties die je nog nooit hebt gezien.
Het verschil tussen met de fifa of pes spelen; Mensen die fifa spelen , hebben zelf nooit voetbal gespeeld of zagen het spelletje niet.

Maar ieder zijn ding natuurlijk

[Daejji]

Kijk, dat zijn nou precies de dommere fanboy reacties waar velen (en ik) zich aan irriteren.
Mensen die fifa spelen hebben zelf nooit gespeeld? Hehehe, Tussen al die miljoenen zitten zat echte voetballers hoor. Heb zelf ook vrij hoog gespeeld en vermaak me met beide games, maar kies toch meer voor Fifa op het moment. Niet zo voor iedereen praten man, kies gewoon je eigen ding en wees er blij mee, doe ik ook.

[dannbla]

google maar eens wat onze jongens spelen dan ( ons elftal)

[dannbla]

gast op manual is fifa nogsteeds zo scripted als het maar kan, zo is dat spel nu eenmaal opgebouwd.

[Verwijderd]

Misschien is er over gesproken maar heb ik het gemist, maar waarom noemt niemand het enorme verschil tussen PES op de PS3 en de XBOX360? Bij 2009 is dat verschil echt gigantisch namelijk. Op de PS voelt het aan als arcade spelletje die te laat reageert en de graphics zijn korrelig (zeg maar gerust: lelijk). Dit in tegenstelling tot dezelfde versie op de Xbox, waar hij er wel heel goed uit ziet en gewoon heel vlot speelt. Hoe zijn de verschillen tussen de consoles met PES2011?

Daarnaast snap ik niet dat over PES telkens wordt gezegd dat het er minder mooi uitziet dan Fifa. Als ik kijk op Youtube naar wat in-game footage van 2011, dan moet ik persoonlijk toch echt concluderen dat Fifa te wensen over laat wat betreft de graphics: korrelig/rafelige randen en fruitella kleurtjes... Dat is niet mijn ding in ieder geval, om nog maar te zwijgen over de houterige bewegingen van de spelers.

Overigens zet ik vraagtekens bij de objectiviteit van de reviewer, aangezien het eerst genoemde pluspunt bij Fifa is: speelt weer heerlijk -> dat lijkt een Fifa verheerlijking en is natuurlijk geen objectief pluspunt maar slechts een mening

[Sanny_83]

Precies, maar zo gaat het altijd met de Fifa en PES reviews. Op het moment dat je een groep voetballers een review zou laten maken met de verschillen tussen PES en Fifa is de kans groot dat PES beter scoort.

Overigens ziet PES er dit jaar inderdaad echt goed uit. Dus de reactie dat Fifa grafisch gezien ver voorloopt op PES is ook iets wat overdreven.

Na het spelen van zowel de PES2011 demo als de Fifa 11 demo op de PS3 valt Fifa mij tegen. Niet veel anders dan Fifa10. PES had in de demo last van wat framerate-drops. Hopelijk is dit in de uiteindelijke versie wel verbeterd.

[Reactie gewijzigd door Sanny_83 op 22 juli 2024 19:06]

[Anoniem: 352235]

Beste medemensen,

Ik ben zeer verheugd met het feit dat Fifa weer gewonnen heeft, dan hoef ik niet te twijfelen. Ik snap echt niet dat je PES kunt spelen zonder de officiele licenties. 1 keer PES gekocht en ik wist totaal niet welke club welke was. Daarom heb ik de andere 11 keer Fifa aangeschaft, hoewel ik Fifa ook in het algemeen een beter spel vind dan het JAPANSE PES om andere redenen, maar dat geheel terzijde.

Met vriendelijke groeten,

Davedo

[Vlassie1980]

Ik speel al jarenlang PES en ik moet zeggen dat ik al die overbodige competities als de Zwitserse, Noorse en whatsoever totaal niet mis. Het is inderdaad zo dat er veel maar dan ook veel minder teams in PES zitten dan in FIFA maar ik lig daar echt niet wakker van.

Voor de teams waarvan de licenties niet kloppen is tijdens de release al lang een option file beschikbaar die je even op je PS3 zet en klaar is Kees.

Geef mij maar gewoon PES, lekker Master League spelen avonden lang en een team smeden waarmee je de Champions League wint, heerlijk!

Ik ben overigens totaal geen anti-FIFA boy, heb afgelopen zomer World Cup gekocht omdat ik even was uitgekeken op PES en die beviel uitstekend. Daarna zag ik FIFA 10 nog als Platinum liggen en heb ik hem ook meegenomen, ook daar ben ik aardig wat uurtjes mee zoet geweest. De manager mode vond ik opzich ook wel leuk om te doen maar die laadtijden duurden zoooooo lang dat het me te gortig werd. Ook de menu's in FIFA 10 waren zo traag dat het me ging irriteren.

Dus: PES gereserveerd en met de dag van release in huis en FIFA komt misschien aan bod als ik PES tot vervelens toe heb grijs gespeeld

[Joosie200]

Het is goed dat in de conclusie wordt aangegeven dat het bij je eigen voorkeur ligt of je PES of FIFA beter bevalt. Hetgeen dat ik zoek in een voetbalgame is sfeer. Het moet de sfeer uitademenen die je op televisie meekrijgt als je wedstrijden volgt. Daarnaast hecht ik aan veel licensies want niets is leuker om met je eigen favoriete team uit de Eredivisie, Bundesliga, Premier League e.d. te kunnen spelen. De gameplay is voor mij van ondergeschikt belang.

Maar ik heb wel voorkeuren qua gameplay. Zo vind ik de bal rond laten gaan leuker dan niet bezig kunnen zijn met passen omdat het minder werkt. En dat je dan dus de focus moet leggen op in je eentje de tegenstander voorbij lopen en zelf scoren. Voetbal draait om samenspel vind ik, dus dat wil ik terug zien in de gameplay. Als ik dan zo dit artikel doorneem ben en blijf ik beter af bij fifa.

Niks ten nadele aan PES, maar het bied gewoon niet hetgeen aan dat ik zoek in een voetbalgame. Anderen zien dat compleet anders en vinden dat FIFA niet hetgeen aanbied dat zij zoeken in een voetbalgame. Lang leve de keuze dan maar hmm? Ik voel mij dus ook tot dusver nooit geroepen om PES nu eens uit te proberen. Want elke keer komt er uit de reviews naar voren (ook dit keer) dat PES gewoon uitgaat van andere dingen waar zij de nadruk opleggen. Niks mis mee, maar het zijn niet de dingen waar ik zelf het liefste de nadruk op leg.

[Brambo1]

Dit ben ik volkomen met je eens, het is ieders eigen keuze! Heb je graag een goede sfeer en veel licenties dan ga je voor Fifa, ga je meer voor realisme dan ga je voor PES. Zelf was ik vroeger een enorme Fifa-fan, ik kocht iedere game. Maar ben tijdens de release van PES op de pc toch overgestapt naar de PES-serie omdat ik meer hou van het realisme, het gebrek aan licenties neem ik daarom voor lief.

Moet de releasdatum trouwens niet aangepast worden van 30 september naar 8 oktober voor PES?!

[jbdeiman]

Ik mis in de opmerkingen die in bovenstaande reacties (en de reactie waarop ik nu reageer) wel dat het niet realistisch is om solo acties te doen. Realisme heeft natuurlijk meerdere vlakken, maar uiteindelijk gaat het om het geheel. Je ziet ook steeds meer en vaker dat het spel sneller gaat, omdat er meer en sneller overgespeeld wordt.

Kijk bijvoorbeeld eens naar het positiespel van Arsenal (of dichterbij huis, FC Twente, die dit spel ook goed lijkt te beheersen), door goed positiespel kan je rondspelen en krijg je het ook voor elkaar om door de defensie van je tegenstander heen te komen, niet door te slalommen oid. Spelers die veel slalommen/ solo-acties doen worden tegenwoordig al veel eerder (al dan niet door een overtreding (-kje) afgestopt. Het spelletje (in real life) is veel sneller geworden en eigenlijk ook meer geënt op samenspel.

Realisme is voor mij in hoeverre je wedstrijden overeen (lijken) te komen met de werkelijkheid. (als je hem achteraf als filmpje terug zou zien. Doe dit voor 20 wedstrijden, al dan niet in gedachten en bedenk je dan wat het dichtst bij de werkelijkheid ligt.)

Dan is het bij Fifa waarschijnlijker dat je misschien 1 of 2 lange afstandsschoten hebt (zogenaamde zondagsschoten) een hele boel aanvallen vanuit samenspel, en enkele doelpunten uit een goede solo actie.
Bij PES zal je de meeste doelpunten dan wel uit een solo actie zien, enkele goed uitgespeelde kansen en net als Fifa 1 of 2 zondagsschoten. De vraag voor mij is dan, wat is gemiddeld genomen het meest realistisch en komt dan het dichtst bij het echte voetbal van nu. Gebaseerd op wat ik hierboven aangeef is dat voor mij Fifa.

[Reactie gewijzigd door jbdeiman op 22 juli 2024 19:06]

[Amito]

Laten we eerlijk zijn, voor de grootste deel van de spelers is het een grotere kick om iemand uit te spelen dan een goede pas te versturen. En het samenspelen is in PES 2010 ook goed. Dat is wel realististischer dan van Fifa waarin alles aankomt.
Kijkend naar de pluspunten van beide games zou je kunnen concluderen, ga je voor wat er om het veld heen gebeurt dan zit je bij FIFA goed. Ga je voor wat er op het veld gebeurt dan is PES de betere keus.

[Verwijderd]

niet helemaal mee eens, vind juist de onverwachte pass in de 16 erg lekker werken, omdat je CPU-medespelers eindelijk eens een logische kant oplopen (althans, vaak, net als in het echt natuurlijk niet altijd)

[Daejji]

Ieder heeft zeker zijn eigen voorkeur, maar als je zegt dat Fifa niet realistisch is en PES wel dan sla je de plank volledig mis.

[Brambo1]

Ik heb nooit gezegd dat Fifa niet realistisch is, ik vind gewoon zelf dat PES realistischer overkomt dan Fifa zoals ik ook duidelijk heb aangegeven in mijn reactie.

@jbdeiman: Ik moet je volkomen gelijk geven dat het inderdaad in het echt (bijna) niet meer mogelijk is om 3, 4 man uit te spelen (op hoogste niveau natuurlijk ). Dit draagt inderdaad niet bij tot het realisme van PES. Maar over het gehele spel gekeken vind ik persoonlijk dat PES realistischer overkomt dan Fifa, maar dat is natuurlijk ook een eigen mening.

[jbdeiman]

Zeker, een eigen smaak is ook natuurlijk wel bepalend voor wat je leuker vind. Het was ook niet alleen als reactie op jou bedoeld, maar ik vond de reactie daar wel mooi staan. Ik wou in het algemeen aangeven dat realisme niet alleen afhankelijk is van "hoe bewegen de poppetjes" en hoe vliegt de bal uiteindelijk in de goal.
Wellicht dat dit mensen inspireert om net wat anders naar de beide games te kijken. Als je het leuk vind om veel te "dollen", is PES de leukste van de 2, als je meer van samenspel houdt kan je beter FIFA kiezen.

Mijn keuze is niet alleen gebaseerd op de gameplay, of het realisme uiteindelijk. Dat heeft ook (deels) te maken met de herinnering aan Fifa '96, mijn eerste voetbalgame.

[Hann1BaL]

Hoe is het met de PC versie van Fifa 11? Vorige versies draaiden altijd op een oude engine en daardoor zag Fifa er op de pc eigenlijk zwaar verouderd uit. Iets waar ik me herhaaldelijk aan gestoord heb.

Dit is een belangrijk vergelijksargument voor de PC gamers op voetbalgebied.

[Verwijderd]

Wel nieuwe engine, maar niet de nieuwe onderdelen zoals Personality+ en Pro Passing.

[Verwijderd]

ik weet niet precies wat dat pro passing inhoudt (volledig manual?) maar in de FIFA 11 PC demo zit die manual passing iig wel degelijk en idd, de engine is eindelijk dezelfde als op de consoles!

[drBunhead]

Als het goed is heeft de pc versie ook de "next-gen" engine gekregen, staat ook in de opsommingslijst met pluspunten.

Anders moet je de demo eens proberen voor de pc, kun je gelijk kijken of het wat is en het bespaart een hoop geld, mocht het niet bevallen.

[Relief2009]

Fifa 11 PC heeft vanaf dit jaar de Fifa 10 engine + WC elementen.

[roelg90]

Ik heb beide demo's zeer uitgebreid getest en moet zeggen dat het voor mij geen moeilijke keuze is. Een voetbalgame speel ik als simulatiespel, en daarin slaagt FIFA niet. Als ik PES speel dan krijg ik helemaal het gevoel dat ik er bij ben en ga helemaal op in het spel. Bij FIFA krijg ik dat gevoel niet dus stelt het daarin mij teleur.

FIFA: Arcade PES: Simulatie

[WeBBaN]

PES Simulatie? Van F-jes voetbal dan...

Het feit dat je met een speler de halve verdediging voorbij kan slalommen doe mij niet echt overkomen als een goede simulatie.

Voor mij is de keuze denk ik wel duidelijk, en ik kies waarschijnlijk voor Fifa. Ik vind het prettiger spelen, het heeft veel en veel meer sfeer dan PES. Daarnaast vind ik het heel erg irritant dat ik niet met gelicentieerde clubs kan spelen.
Een aantal punten moet verbeterd, en als ik het zo lees is dat ook gedaan. Passen en lobjes zijn moeilijker. Nou alleen de vrije trappen nog, want een beetje getrainde speler schiet die er stuk voor stuk in.

Ik heb meerdere malen PES mogen spelen, verschillende versies ook, maar het heeft mij geen enkele keer weten te overtuigen (PES 5 nog wel trouwens). Ik vind het niet speelbaar. Stroperig veld, vreemde zwaartekracht, de verdediging in je eentje dollen... Het is het allemaal net niet. En online is al een tijd een drama, alhoewel dat wel steeds beter wordt.

En voor dat mij verweten wordt een Fifa fanboy te zijn, ik speelde vroeger altijd Fifa, ben een tijdje overgestapt op PES, maar sinds 2008 weer terug bij Fifa. Ik probeer elk jaar de keuze opnieuw te maken, samen ook met een aantal vrienden waar ik mee online speel.

[wehave]

LOL, iedereen zijn eigen mening maar laten we wel eerlijk blijven.
Fifa is al tijden meer simulatie dan PES.

Iedereen weet met een beetje voetbal verstand dat PES gewoon arcade is en dat is niet erg maar ik weet dat het voor sommige pijn doet om toe te geven..

Ook ik speelde vroeger alleen PES maar de laatste jaren toch echt niet meer.

[Verwijderd]

tja, lekkere onderbouwing

ik vind juist ook dat PES realistischer aanvoelt. je kunt er wat meer je creativiteit in kwijt. ben erg blij dat 2011 eindelijk weer een goeie is, want 2010 was huilen met de pet op.

qua FIFA: eindelijk hebben ze begrepen dat ze de PC ook moeten bedienen! heerlijk om eindelijk de keuze te hebben uit 2 moderne 'footies' op de PC.

ik zal het voornamelijk bij PES houden, maar hulde voor zowel Konami als EA Sports (dat ik dat ooit nog zou zeggen)

disclaimer: dit is mijn mening, iedereen mag FIFA juist meer 'sim' vinden dan PES, om heen-en-weer geflame te voorkomen

ps. voor de reviewer: weet niet of je de PES2011 demo ook heb gespeeld, maar daar deed de scheids eigenlijk nooit aan voordeel. is dat in de uiteindelijke versie gefixed? dus bijv; tegenstander botst tegen je op, bal rolt desondanks voor de voeten van een speler van jouw team, scheids fluit alsnog. erg irritant..

[CR35]

Ik had het gevoel bij PES 2011 echt voetbal te spelen en juist met acties en samenspel ruimte moest creeren om in scoringspositie te komen, of door geluk. Met fifa 2011 was het weer een lekker doelpuntenfestijn. Al met al is PES 2011 meer frusterend dan Fifa maar dat loont wel wanneer je dan wel scoort. Bij Fifa is de manier waarop de bal elke keer op dezelfde verdedigt wordt frusterend. PES is dynamischer en daardoor onstaan juist realistische "rare" voetbalmomenten, terwijl Fifa bijna alle wedstrijden eentje uit het boekje zijn.

[Daejji]

Dit riedeltje wordt nu elk jaar standaard geroepen en soms zelfs door mensen die de nieuwe games nog niet eens gespeeld hebben.
Ik geef beide games elk jaar opnieuw de kans en beoordeel dan wel welke de betere is. Laatste 3 jaar is dat Fifa, daarvoor PES en daarvoor FiFa.

[homernt]

Helemaal mee eens. Dit is precies de rede waarom ik PES2011 ga halen. Ik heb altijd FIfa gespeeld en ik vond PES in het verleden altijd minder.

Op PES2011 valt natuurlijk ook nog wel wat op aan te merken en dat komt in review ook naar voren maar de groter vrijheid geeft wat mij de doorslag.

Gebrek aan licenties is jammer maar geen breekpunt. De graphics waren in het verleden wat mij betreft van PES altijd minder dan Fifa maar dat is nu wel anders. Ik snap reviewer dan ook niet op dat punt.

[Frituurman]

@Redactie: Plaatje 5 van de PES-gallery, dat lijkt verdacht veel op een PS3-screen (gezien de knoppen). Is dat zo? Dus jullie hebben wel met de PS3-versie van PES getest?

Heb onlangs de demo's op de PS3 gedownload en ik moet zeggen dat ik de FIFA-variant toch veel prettiger vind spelen. De spelers lijken net wat beter te reageren en het scoren van een goal op alle moeilijkheidsgraden is niet onevenredig moeilijk. In PES vind ik 't persoonlijk vrij lastig, maar ik ben dan ook altijd nog een FIFA-man geweest. Grafisch gezien, vind ik PES beter (qua spelers), maar heb nog nooit zulk lelijk gras gezien in een footie. Brrrr..

[Tweakjur]

Screens worden aangeleverd. Niet zelf gemaakt dus Pes hadden we alleen een 360 versie, dus ps3 versie reviewen was geen optie.

[kardox]

Wanneer ik PES speel en ik win een potje van een vriend dan ga ik uit mijn dak, als ik verlies word ik chagarijnig en dat gevoel krijg ik totaal niet met Fifa. Met PES is vaak spanning te hoog of de bal nou in de goal gaat of niet. Daarom juist speel ik altijd PES. De spanning is belangrijk voor mij.

Met Fifa 10 kan ik vanaf elke punt de bal richting de goal schieten. Met PES gaat dat niet zo makkelijk net zoals in echte voetbal.

[Daejji]

Volgens mij kun je met Fifa niet vanuit de draai zo makkelijk op een goal schieten hoor..

[Mr.S]

Wel mooi om te lezen dat mensen licenties en 'tv-sfeer' willen en daarom voor fifa kiezen. Al speel ik weer met Froibaad en Van Nistelbaum (oude PES op PS2) met een formidabele gameplay, daar gaat het mij om! Voor mij geen uitgebreide leagues en spelers opleiden, gewoon af en toe een potje voetbal kunnen spelen (tegen vrienden) dat gewoon lekker wegspeelt en erg competitief is opgezet.

[Daejji]

En dat kan niet met Fifa denk jij? Voor jou misschien niet, voor mij is de sfeer en licenties mooi meegenomen, maar vind de gameplay ook formidabel!