HTC HD2: Windows Mobile op zijn best

Inleiding

Het waren de afgelopen paar jaar twee van de grootste kritiekpunten op Windows Mobile: geen ondersteuning voor capacitieve schermen en geen ondersteuning voor multitouch. Microsoft heeft inmiddels ondersteuning voor capacitieve schermen ingebouwd in Windows Mobile 6.5 en HTC heeft zelf gezorgd voor multitouch in de nieuwe vaandeldrager voor het Windows Mobile-platform: de HTC HD2.

Het scherm is door zijn formaat van 4,3" en zijn capacitieve schermtechniek de meest in het oog springende vernieuwing van de HD2, maar onder de motorkap zit nog een tweede grote vernieuwing: de 1GHz Snapdragon-processor. Deze op de ARMv7-core gebaseerde processor is in theorie ongeveer drie keer zo snel als de op ARMv6 gebaseerde 528MHz-chipsets uit de HTC's van de laatste jaren: een grote stap voorwaarts voor HTC.

De HD2 is de natuurlijke opvolger van de Touch HD, die eind vorig jaar in Nederland uitkwam. HTC onderschatte de aantrekkingskracht van dit toestel, die zonder enige marketing uitgroeide tot de bestverkopende HTC-smartphone van de eerste helft van 2009 in Europa. Ook onder tweakers bleek het een populair toestel: de review werd 240.000 keer gelezen en in de Pricewatch bleef de Touch HD lang een van de populairste producten. In de Gouden Steeksleutel-verkiezing moest de smartphone alleen de iPhone 3G voor laten gaan.

Geen wonder dat reikhalzend werd uitgekeken naar deze opvolger, die lang onder de codenaam Leo bekendstond. Tweakers.net nam dit toestel stevig onder handen. Onze bevindingen zijn neergelegd in deze uitgebreide review van de HD2.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Prijzen en specificaties

	Merk en type
Merk	HTC
Productserie	Windows Mobile
Type	HD2 (T8585)
Form factor	bar
Besturingssysteem	Windows Mobile 6.5 Professional
Taal	Nederlands
	Processor en geheugen
Cpu	Qualcomm Snapdragon QSD8250
Snelheid	1024MHz
Geheugenkaarttype (gsm)	sdhc
Ram	448MB
Intern geheugen (pda/gsm)	512MB
	Kleur
Kleuren	zwart
	Gewicht en omvang
Gewicht	157g
Lengte	120mm
Breedte	67mm
Dikte	11mm
	Accu
Gesprekstijd	320 minuten
Stand-by-tijd	390 uur
Capaciteit	1230mAh
	Netwerk
Mobiele netwerken	edge, gprs, gsm, hsdpa
Verbinding (wlan)	802.11b, 802.11g
Frequentiebereik (gsm/umts)	850MHz, 900MHz, 1800MHz, 1900MHz, 2100MHz
	Functies
Berichten	sms, mms
	Verbindingsmogelijkheden
Verbinding (telefoon)	bluetooth 2.1+edr, usb 2.0, wifi, gps
	Beeldscherm
Schermresolutie	800x480 pixels
Schermdiagonaal	4,3"
	Camera
Resolutie	5 megapixels met dual-led flash
	Multimedia
Audio-connector	3,5mm
Audioformaten	aac, amr-nb, amr-wb, midi, mp3, Mpeg 4, wav, wma
Videoformaten	3gp, Divx 3, DivX 4, DivX 5, DivX 6, h.263, h.264, Mpeg 4, wmv

Groot scherm, snelle chipset

Scherm

De HD2 heeft een capacitief scherm, een schermtechniek die werkt met spanning en die al bekend is van onder meer de HTC Hero en de iPhone. Capacitieve schermen hebben als voordeel dat ze reageren op lichtere aanrakingen dan resistieve schermen. Nadeel is dat ze niet bediend kunnen worden met nagels of een normale stylus, waardoor bijvoorbeeld het aanklikken van links op webpagina's minder gemakkelijk is.

Het scherm is doorgetrokken tot bijna de rand van het toestel. Vooral aan de bovenkant en aan de zijkant is er maar weinig ruimte overgelaten. Dat was noodzakelijk: grote randen zouden de behuizing van het toestel groter maken, waardoor hij niet meer in een broekzak past.

Het scherm heeft een diagonaal van 4,3". Daarmee is het behoorlijk wat groter dan het scherm van de vorige Touch HD, die een touchscreen van 3,8" heeft, en duidelijk groter dan het iPhonescherm, dat 3,5" meet. Met zijn 4,3" heeft de HD2 zelfs het grootste touchscreen van alle smartphones die tot op dit moment zijn uitgebracht; tablets en e-readers hebben uiteraard wel grotere touchscreens aan boord.

Chipset

De chipset is - voor het eerst sinds tijden - een verkoopargument voor deze HTC-smartphone. De HD2 heeft een Qualcomm QSD8250 aan boord, een behoorlijke upgrade ten opzichte van de Qualcomm MSM7xxx-chipsets die in vorige HTC-modellen zaten.

Ten eerste heeft de QSD8250, onderdeel van de Snapdragon-serie, een nieuwere core: ARMv7 tegenover ARMv6 van de oudere chipsets. De nieuwere core zorgt dat de Snapdragon betere prestaties levert bij dezelfde kloksnelheid. Daar komt bij dat de kloksnelheid van de HD2-chipset bijna twee keer zo hoog ligt: waar de MSM7xxx maximaal geklokt kon worden op 528MHz, heeft de QSD8250 een snelheid van 1024MHz.

Daarnaast is er meer ondersteuning voor graphics: OpenGL ES 2.0 maakt betere 3d-graphics mogelijk. Dat kan vooral games ten goede komen, maar maakt ook mooiere eyecandy mogelijk in applicaties. Bovendien ondersteunt de Snapdragon-chipset VFP, die floats mogelijk maakt voor graphics. Helaas biedt Windows Mobile daar geen ondersteuning voor, waardoor alleen applicaties van derden daar profijt van kunnen hebben.

Geheugen

De HD2 heeft niet alleen een sterkere processor, maar ook meer programmageheugen. De omvang van het ram bedraagt 448MB, veel meer dan de 256MB en 288MB die bij de laatste modellen gebruikelijk was. Dat maakt het in theorie mogelijk om veel programma's open te hebben staan, zonder dat het toestel merkbaar trager wordt.

Dit klinkt mooier dan het is: in werkelijkheid is het programmageheugen 337MB, zo blijkt uit de Instellingen. Na een reboot is daarvan gemiddeld 40 procent gebruikt. Dan is de HTC-interface Sense geladen.

De opslagruimte op het toestel is daardoor ook beperkt: slechts 180,6MB was vrij voor de installatie van programma's of het overzetten van mediabestanden. Zonder sd-kaart kun je eigenlijk niet optimaal gebruik maken van het toestel. Wie bijvoorbeeld kaarten wil downloaden voor het meegeleverde navigatieprogramma CoPilot, krijgt de melding in beeld dat er te weinig opslagruimte is.

Het inbrengen van een geheugenkaart is mogelijk zonder de accu te verwijderen en zelfs zonder het toestel uit te zetten. De software detecteert dat er een geheugenkaart is ingebracht en kan die automatisch gebruiken. Het verwijderen van de geheugenkaart is al even simpel.

Uit elkaar

Omdat dit de eerste Snapdragon-smartphone is die voor een volledige review op de redactieburelen lag, móesten we de HD2 wel uit elkaar halen om te zien hoe de Snapdragon er in het echt uitziet.

Helaas bleek het niet mogelijk om de HD2 volledig uit elkaar te halen: veel verbindingen waren verlijmd, waardoor de connectoren niet losgehaald konden worden. Daardoor kon de printplaat niet gekanteld worden, met als gevolg dat de chipset en het geheugen verborgen bleven.

Wel konden we onder meer de camera en diverse andere onderdelen van dichtbij bekijken. Tijdens het uit elkaar halen van de HD2 viel op dat het toestel goed in elkaar zit. In hoeverre de lijm jaren kan houden, zal de ervaring moeten uitwijzen.

Veel sneller dan de rest

Bechmarks

De HD2 is het eerste toestel met een 1GHz-cpu dat we op de pijnbank kunnen leggen. Voor de benchmarks gebruiken we, naast de gebruikelijke cross-platform tests, ook twee benchmarkapplicaties die voor Windows Mobile beschikbaar zijn: GLBenchmark en SPB Benchmark.

GLBenchmark meet hoe Open GL ES presteert. Deze techniek maakt 3d-graphics op een smartphone mogelijk. Helaas stelde HTC geen 2.0-versie van de software tijdig beschikbaar voor deze test, waardoor we alleen de prestaties van OpenGL ES 1.0 kunnen testen: de HD2 ondersteunt wel OpenGL ES 2.0.

In deze test staat de float voor het berekenen achter de komma, terwijl de integers de berekening is van hele getallen. Hoe hoger het benchmarkresultaat, hoe krachtiger het toestel is op het gebied van ondersteuning van OpenGL ES.

GLBenchmark CPU Performance
	Float / Integer
Toshiba TG01	********** 2049/21208
HTC HD2	********* 1749/21141
HTC Touch HD	**** 798/8237
HTC Touch Pro2	**** 798/8237
HTC Touch	*** 566/5936

De HD2 is gemiddeld ongeveer een factor twee tot drie keer zo snel als zijn belangrijkste voorgangers, de Touch HD en Pro2. Vanwege de veel snellere chipset viel dat te verwachten. De nieuwere core en de verdubbelde kloksnelheid maken dat de HD2-hardware in theorie een executiesnelheid heeft die ongeveer het driedubbele is van die van de vorige generatie HTC's.

Toch moet de HD2 het wel afleggen tegen de Toshiba TG01, die op dezelfde chipset draait. Vooral het verschil in floats is behoorlijk groot; het is onduidelijk hoe dat zich laat verklaren. In deze grafiek is gebruik gemaakt van resultaten die op de site van GLBenchmark zijn gepubliceerd.

SPB Benchmark index
HTC HD2	********** 1305
HTC Touch Pro	*** 449
HTC Tytn 2	*** 379

Ook bij SPB Benchmark scoort de HD2 veel beter dan HTC's van de vorige generaties. Het resultaat is opmerkelijk, want het verschil tussen de Tytn2 en Pro is lang niet zo groot als tussen de Pro en de HD2.

Het verschil zat hem vooral in de Filesystem-index. Tijdens het testen bij het schrijven en lezen van bestanden scoorde de HD2 een indexcijfer van 688, waar de Touch Pro het moest doen met 178. De cpu-index viel bij de HD2 twee keer zo hoog uit als bij de Touch Pro, met cijfers van 4423 van de HD2 tegenover 2267 van de Touch Pro, een model dat toch pas in 2008 verscheen. De Graphics-index viel op de HD2 veel lager uit, maar het lijkt waarschijnlijk dat dat aan SPB Bechmark ligt, een testtool die is gemaakt in de tijd dat het tonen van graphics op smartphones nog in de kinderschoenen stond.

Real-life snelheid

Alle benchmarks zijn aardig om aan te tonen hoe krachtig de Snapdragon-chipset op de HD2 is, maar hoe snel is de HD2 in het dagelijks gebruik?

Buiten de normale ervaring voeren we hiervoor drie standaardtestjes uit: het openen van de homepage van Tweakers.net via wifi, het maken van een foto en het opstarten van het toestel.

Opstarttijd in seconden (minder is beter)
iPhone 3GS (iPhone OS, 600MHz-cpu)	*** 23,24
Nokia N97 (Symbian, 434MHz-cpu)	***** 34,62
HTC HD2 (1024MHz-cpu)	****** 42,13
Samsung Omnia Qwerty (800MHz-cpu)	******** 57,11
Samsung Omnia II (800MHz-cpu)	********* 64,26
HTC Hero (Android, 528MHz-cpu)	********* 68,11
HTC Touch Diamond (528MHz-cpu)	********** 72,43

De HD2 is wat betreft het opstarten niet de snelste smartphone op de markt, maar op zijn platform, Windows Mobile, verslaat hij alle concurrenten met glans. Daarbij moet aangetekend worden dat het toestel zelf na dertig seconden klaar was voor gebruik en de overige twaalf seconden nodig waren voor het opstarten van HTC Sense.

Waar de HD2 na 42 seconden klaar is, doet de Omnia Qwerty met zijn 800MHz-processor er vijftien seconden langer over. De oude 528MHz-cpu's in de HTC's van de vorige generatie zorgen voor een nog langere opstarttijd: gebruikers van een HTC Touch Diamond moeten ruim een minuut wachten voor het toestel klaar is.

Hierbij blijkt dat naast de cpu-performance ook de software van groot belang is bij de opstarttijd: de iPhone en N97 zijn ondanks hun mindere chipsets veel sneller opgestart dan de HD2.

Laadtijd Tweakers.net via wifi (minder is beter)
HTC HD2	*** 3,31
iPhone 3GS	**** 4,37
Nokia N900	***** 6,02
Samsung i8910 HD	******* 8,17
Samsung Omnia II	******** 10,31
HTC Hero	********* 10,60
Samsung Omnia Qwerty	********** 12,31

De browser van de HD2 'snel' noemen is een understatement. Opera Mobile 9.7 presteert uitstekend op het Snapdragon-toestel. De homepage van Tweakers.net is geladen in 3,31 seconden. Daarmee is de HD2 een kwart sneller dan de iPhone 3GS, die over dezelfde pagina 4,37 seconden doet.

Andere Windows Mobile-telefoons lopen daar ver op achter. De Omnia II komt met 10,31 seconden nog het dichtst in de buurt, maar dat is al een stuk minder snel dan de HD2.

Fotosoftware opstarten en foto maken (minder is beter)
HTC HD2	**** 4,12
Samsung Omnia Qwerty	***** 5,65
HTC Hero	***** 5,80
Nokia N900	****** 6,12
HTC Touch Diamond	********** 10,76

Ook bij deze test is de HD2 verreweg de snelste. De test houdt in dat vanaf het bureaublad de fotosoftware wordt opgestart, waarna een foto wordt gemaakt en de foto op het scherm wordt getoond; op dat moment wordt de stopwatch weer ingedrukt. Deze test meet vooral hoe snel je een snapshot met je toestel kunt maken.

Met de HD2 duurt dat niet langer dan 4,12 seconden. Daarbij viel het vooral op dat, in tegenstelling tot bij eerder geteste smartphones, er bij de HD2 geen merkbare vertraging zat tussen het maken en het tonen van de foto. Het verwerken van de afbeelding was instant.

Alle in de grafiek genoemde modellen hebben een 5-megapixelcamera, op de Touch Diamond na. Die is, ondanks de lagere resolutie van zijn camera, de traagste in deze test, met 10,76 seconden.

Al met al troeft de HD2 zijn Windows Mobile-concurrenten op alle vlakken met twee vingers in de neus af. Dat is gezien zijn chipset niet opmerkelijk, maar ook de browser en de fotosoftware zijn razendsnel.

De processorkracht van de HD2 wordt nog eens extra benadrukt bij het bladeren door de genomen foto's, iets dat veel van de gpu vergt. Dat gebeurt op de HD2 zonder haperingen, of dat nu full screen gebeurt of in de met eyecandy opgeleukte interface van Sense, waarbij foto's door het scherm zweven.

Uiterlijk en netwerk

Uiterlijk

HTC heeft geprobeerd om het toestel ondanks het grote scherm geschikt te maken om in een broekzak te stoppen. Daartoe is beknibbeld op de ruimte die de knoppen innemen en op de ruimte rond het scherm. Bovendien is het toestel dun: met zijn 11mm is het een van de dunste Windows Mobile-smartphones ooit. Alleen de Toshiba TG01 is met 9mm nog dunner.

Het heldere scherm maakt dat de HD2 een echte eyecatcher is als hij aanstaat. Toch kan de HD2 niet iedereen bekoren: veel mensen vinden het toestel te groot voor een telefoon.

Onder het scherm zitten vijf knoppen: naast de knoppen voor bellen en ophangen zitten daar knoppen voor Thuis, Start en Terug. De Start-knop is eerder dit jaar genoemd als een vereiste op een toestel dat standaard wordt geleverd met Windows Mobile 6.5, al is het onduidelijk of Microsoft die eis nog heeft gehandhaafd.

De HD2 is minimalistisch afgewerkt. Aan de linkerzijkant zit een knop om het geluidsvolume naar boven en beneden bij te stellen. De bovenkant is glad, maar aan de onderkant zijn een 3,5mm-jack en een micro-usb-aansluiting te vinden. Dat is bijzonder, want de afgelopen jaren waren alle toestellen van HTC, ongeacht of ze beschikten over 3,5mm-aansluiting, voorzien van HTC's eigen ext-usb-aansluiting. Vooruitlopend op de standaardisatie van micro-usb heeft HTC kennelijk besloten de HD2 alvast van die aansluiting te voorzien.

Aan de achterkant bevindt zich een noviteit: voor het eerst heeft HTC een 5-megapixelcamera met flits ingebouwd. Die dual led flash is opmerkelijk, want HTC heeft zich nooit gericht op de camerafunctie van zijn smartphones en doet dat nu ook niet: 5 megapixels is verre van high end en is tegenwoordig al doodnormaal op telefoons die eenderde kosten van wat de HD2 moet opbrengen. De dual led flash moet ervoor zorgen dat de camera ook in het donker uit de voeten kan.

De achterkant bestaat voor het overige uit een batterijklep, die het onder meer mogelijk maakt de HD2 als navigatie-apparaat te gebruiken. Het toestel kan daarvoor aan een houder worden geklikt.

Te groot?

De HD2 is een heel grote smartphone en door zijn immense scherm verbloemt het uiterlijk daar niets van. Toch hoeven niet veel mensen bang te zijn dat hij niet in een broekzak past: door zijn geringe dikte gaat dat prima.

Desondanks maakt een vreemde designkeuze dat het pakken van de HD2 uit je zak irritatie opwekt. De aan de achterkant zittende camera steekt een klein beetje uit. Daar komt bij dat die hoeken van dat vierkantje niet zijn afgerond, waardoor een gebruiker het toestel voorzichtig uit zijn zak moet halen.

Het scherm loopt door tot bijna aan de bovenkant en dat heeft wel een klein nadeel: de speaker zit daardoor tegen de bovenkant van het toestel. Tijdens het bellen is het daarom lastig om je oor goed tegen de speaker aan te drukken. In de praktijk zal dit na enige gewenning wel opgelost zijn.

Wel is het toestel aan de zware kant voor een smartphone zonder toetsenbord. De specificaties vermelden 157 gram en dat klopt goed: onze eigen weegschaal gaf 156 gram aan. Daarmee is het toestel bijna even zwaar als bijvoorbeeld de Xperia X1 van Sony Ericsson. Alleen de allerzwaarste smartphones op de markt, zoals de Nokia N900 en de Touch Pro2 van HTC, doen de weegschaal nog verder uitslaan.

Accu

Tot ieders verrassing heeft HTC gekozen voor 'slechts' een 1230mAh-accu in de HD2. Het had beter geweest als de smartphonemaker bij een toestel met zo'n groot scherm een stevigere accu had geleverd, van bijvoorbeeld 1500mAh.

Toch doet de accu het goed. Ondanks het grote scherm en de snelle chipset houdt de accu het lang uit. Bij zeer intensief gebruik krijgt een gebruiker met moeite de accu binnen een dag leeg. Bij minder intensief gebruik komt de accutijd dan al snel op twee tot drie dagen. Wie de HD2 alleen maar bij zich heeft voor de sier en het toestel nauwelijks gebruikt, kan een werkweek doorkomen zonder te laden, maar dat lijkt, gezien de doelgroep van het toestel, een nogal hypothetische vaststelling.

Gesprekskwaliteit

HTC heeft nooit uitgeblonken in bereik of gesprekskwaliteit. Smartphones van de Taiwanese fabrikant hebben altijd een redelijk tot goed bereik en gesprekken klinken eveneens redelijk tot goed, maar er is zelden reden tot juichen.

Dat gebeurt ook niet bij de HD2. Zowel het bereik als de gesprekskwaliteit zijn van niveau dat we eerder aantroffen bij de Touch Pro2 en Diamond2. Het is redelijk tot goed, maar HTC moet op dit gebied nog altijd Nokia voor zich dulden, al is het verschil niet enorm. Bij de HD2 klinken gesprekken goed, maar niet helder. Bovendien kan veel achtergrond er makkelijker dan bij concurrerende merken voor zorgen dat gesprekken minder goed verstaanbaar worden, al zal de ene persoon dat anders ervaren dan de andere.

Sense en Windows Mobile

Windows Mobile 6.5

De HD2 draait op Windows Mobile 6.5, de grafische update van Windows Mobile 6.1. De stap van 6.1 naar 6.5 was op HTC-toestellen niet zo groot. Op de Diamond2 en Pro2 had HTC het startmenu al vervangen en was het zogeheten kinetisch scrollen - scrollen met vingerbewegingen in plaats van met de scrollbalk - al toegevoegd. Bovendien maakt HTC geen gebruik van het nieuwe Titanium-homescreen, waardoor de meeste verbeteringen van Windows Mobile al aan HTC-gebruikers voorbijgaan.

Toch kom je met een druk op de Start-knop van de HD2 in het vernieuwde startmenu van Windows Mobile terecht, met de kenmerkende honingraatstructuur. Waarom is onduidelijk: HTC's eigen startmenu, zoals die te vinden is op de Diamond2 en Pro2, is veel overzichtelijker.

De enige redenen om toch Windows Mobile 6.5 te willen, zouden dan de extra diensten MyPhone en Marketplace zijn. Toch valt dat voordeel snel weg: beide diensten komen ook beschikbaar voor Windows Mobile 6.1. Daar komt bij dat gebruikers voorlopig alleen toegang hebben tot de Nederlandstalige Marketplace, waar nog maar weinig applicaties in verschenen zijn.

Multitouch

Een van de opvallendste toevoegingen aan de HD2 is multitouch. In het Android-toestel Hero was dat al op beperkte wijze geïmplementeerd en in de HD2 is het aantal applicaties waarin multitouch bruikbaar is, verder opgeschroefd.

Overigens is het goed hierbij op te merken dat Windows Mobile 6.5 multitouch niet ondersteunt: HTC heeft die ondersteuning zelf toegevoegd. Daardoor werkt multitouch bijvoorbeeld niet in Internet Explorer Mobile. Dat zal overigens weinigen wakker doen liggen: doordat Internet Explorer veel trager werkt, zullen veel HD2-gebruikers die browser nooit aanklikken.

Het pinch zoomen werkt wel in Opera Mobile, foto-applicatie én in Google Maps. Dat is opmerkelijk, want in de software zitten links onderin beeld ook nog zoomknoppen.

Multitouch werkt soepeltjes op de HD2. Zo soepel als het grote voorbeeld op dit gebied, de iPhone, is het nog nét niet, maar de implementatie van multitouch is vele malen beter dan op mobieltjes van LG en op HTC's eigen Hero.

Sense

Op de HD2 heet HTC's eigen interface geen TouchFlo3D meer, maar Sense. Dat is zo genoemd om de vergelijking te trekken met HTC's interface voor Android, die eveneens Sense heet.

Dat is tamelijk verwarrend, want Sense voor Android en Sense voor Windows Mobile mogen misschien volgens HTC dezelfde uitgangspunten hebben, maar zien er totaal anders uit. Sense heet dan ook in HTC's codenamen 'Manila 2.5'. Manila is de codenaam die HTC gaf aan zijn TouchFlo3D-interface.

En ook wat betreft de uitvoering was TouchFlo een betere naam geweest, want de interface is feitelijk niet meer dan een doorontwikkelde versie van de interface die we anderhalf jaar terug voor het eerst zagen op de Touch Diamond. De kenmerkende tabbalk onderin moet snel toegang geven tot diverse functies, een functie die in Sense voor Android wordt verzorgd met zeven homescreens.

Toch kent de Sense-interface op de HD2 enkele belangrijke wijzigingen ten opzichte van de eerdere TouchFlo-versies. Een welkome aanvulling is dat de Thuis-tab nu veel beter te personaliseren is: er kunnen drie snelkoppelingen naar keuze worden toegevoegd. Dat kunnen applicaties, contactpersonen of bladwijzers zijn. Door naar boven te vegen komt een pagina tevoorschijn waar nog eens twaalf van dergelijke snelkoppelingen kunnen worden toegevoegd.

De toevoeging van snelkoppelingen is zeer welkom. TouchFlo3D gaf weinig ruimte voor personalisatie. Het toevoegen van snelkoppelingen voor favorieten of programma's betekent voor veel mensen een paar klikken en vegen minder op weg naar het gezochte programma.

Op de HD2 kunnen geanimeerde wallpapers worden gezet. De leukste daarvan is de weer-wallpaper: die verandert mee met het weer. Als het regent, zit je scherm vol digitale druppels. Als het helder is, heb je de zon of de maan in beeld.

Dat is eventjes leuk en het werkt zelfs wel als je even geen idee hebt wat het weer buiten is. Toch heeft deze toevoeging vooral een hoge show-factor en is het maar de vraag bij hoeveel mensen na een paar dagen regendruppels of zonnetjes op het scherm de irritatiegrens is bereikt.

De Mensen-tab is eveneens aangepakt. In plaats van het inefficiënte systeem van favoriete contactpersonen waar je doorheen moet scrollen, staan ze nu overzichtelijk in een raster van drie bij drie. Uiteraard is ook de HD2 'people-centric', net als de Diamond2 en Pro2: door te klikken op contactpersonen kun je alle communicatie met die persoon zien. Wie Facebook-accounts gekoppeld heeft, ziet in de applicatie ook updates van dat sociale netwerk.

Ook is er een Twitter-tab toegevoegd aan TouchFlo. Dat klinkt niet heel onlogisch: in Androids versie van Sense zit ook een ingebouwde Twitter-applicatie, die als widget op het homescreen kan dienen. Het nut is overigens beperkt: Twitter heeft nog niet de grootte van Facebook of MySpace en wordt naar schatting door een op de vijftig tot een op de dertig Nederlanders gebruikt.

Daarnaast heeft HTC eigen software toegevoegd om de 3g-verbinding via wifi te kunnen delen met een laptop of ander device. Deze Wi-Fi-Router werkt uitermate makkelijk. De wifi-verbinding is beveiligd via een wep-code. De naam van het wifi-netwerk en de wep-code kunnen worden ingesteld. Vervolgens is een druk op de knop 'Starten' genoeg om te kunnen tetheren. We hebben deze software getest met een laptop op Windows 7 en een iPod Touch: op beide apparaten werkte dat vlekkeloos.

Zoals wel vaker is ook deze review gebaseerd op firmware die af kan wijken van die van de retailversie. Op de snelheid van de software was overigens niets aan te merken en ook crashes deden zich tijdens de reviewperiode niet voor.

De carkit van de HD2, waarvoor in HTC Sense speciale pagina's zijn gereserveerd, is optioneel en daarom niet meegenomen in deze review. Hij was overigens ook niet meegeleverd met het reviewtoestel.

Tekstinvoer

Voor tekstinvoer is de gebruiker afhankelijk van de onscreentoetsenborden op de HD2. In portraitmodus is, zoals gebruikelijk, een keuze uit drie eigen toetsenborden van HTC: qwerty, compacte qwerty en toetsenblok. In landscape is er een keuze: qwerty.

Door de grootte van het scherm is het typen op de HD2 een prettige ervaring. De letters zitten ver genoeg van elkaar om prettig te raken te zijn, ook als in portraitmodus het qwerty-toetsenbord wordt gebruikt. Het capacitieve scherm maakt dat letters minder hard geraakt hoeven te worden dan bij de Touch HD, Diamond2 of Pro2. Daardoor voelt het typen 'lichter'. De ervaring tijdens het typen doet veel denken aan de iPhone: het is niet beter of slechter dan het invoeren van tekst op de Apple-smartphone.

De toevoeging van de toetsenborden compacte qwerty en toetsenblok is enigszins onduidelijk: ze zijn domweg overbodig. Voor de liefhebbers is er ook woordaanvulling aanwezig, dat standaard aanstaat. In de Instellingen kan dat uitgeschakeld worden. De woordaanvulling kan prettig zijn, maar werkt niet altijd vlekkeloos.

Beter geluid, redelijke foto's

Foto's en video's maken

De HD2 is in veel opzichten een bijzondere smartphone, maar voor de camera geldt dat niet. Foto's kunnen gemaakt worden met een maximale resolutie van vijf megapixels, en video's gaan tot vga-resolutie, 640x480 pixels.

Zoals bij zoveel recente smartphones zijn de overdag gemaakte foto's prima in orde en krijgt de camera het moeilijk als er weinig omgevingslicht is. Ondanks de dubbele led-flits wil het niet echt lukken om plaatjes die in het donker worden geschoten, scherp te krijgen.

Het maken van video's gaat de HD2 best goed af. Bij goed licht kan de videocamera, waarvan de framerate niet in de specificaties of instellingen terug te vinden is, redelijk tot goede filmpjes maken, waarmee de gebruiker zich op YouTube niet hoeft te schamen.

Foto's en filmpjes bekijken

Het terugkijken van zelfgemaakt foto's en filmpjes gebeurt via de Foto's en Video's-tab in HTC Sense. Het bladeren door foto's gaat in portrait-modus op dezelfde wijze zoals dat altijd in TouchFlo3D gebeurde: een gebruiker kan de foto naar boven vegen, waarna met een grafisch effect de volgende foto op het scherm verschijnt. Toegevoegd op de HD2 is de optie om in landscape-modus door foto's en filmpjes te scrollen.

Het terugkijken van foto's en filmpjes gaat soepel en de Snapdragon-processor zorgt ervoor dat het nergens hapert. Opvallend is dat er niet meer ingezoomd kan worden op filmpjes. Dat is weggehaald in de meest recente firmware: daarvoor was dat wel mogelijk.

Naast eigen filmpjes kunnen ook video's worden bekeken via de YouTube-client, die door HTC met de HD2 is meegeleverd. Mits het filmpje een redelijke kwaliteit is, is dat een bijzonder prettige ervaring. Het is daarom niet ondenkbaar dat veel gebruikers hele films op hun HD2 gaan zetten en die rustig gaan uitkijken: het scherm is daar groot en goed genoeg voor.

Daar komt bij dat het geluid, dat via headsets wordt afgespeeld op de HD2, van prima kwaliteit is. Waar dat in het verleden bij HTC-smartphones nog wel eens te wensen overliet, klinkt het filmgeluid nu gewoon goed. Een film op de speaker zetten is evenwel een minder goed idee. Hoewel ook dat geluid verbeterd is ten opzichte van eerdere HTC's, vervormen geluiden nogal snel, zeker als het volume omhoog wordt gedraaid.

Muziek

Muziek afspelen gaat via de ingebouwde muziekspeler van HTC Sense. Die is vrijwel gelijk aan de muziekspeler uit TouchFlo3D 2, dat op de Touch Pro2 stond. Een nieuwe optie is de landscape-modus, waarin een weergave van albums staat die wel heel erg doet denken aan Cover Flow van iTunes en de iPhone.

De Cover Flow-kopie werkt overigens uitstekend. Het scrollen door albums gaat moeiteloos en de HD2 heeft geen problemen met het op het scherm toveren van de albumhoezen en bijbehorende informatie. Albumhoezen die nog niet op het toestel staan, kunnen met een druk op de knop worden gedownload.

Ook het beluisteren van muziek is prettiger geworden door het betere geluid uit de headset. Daar komt bij dat door de 3,5mm-aansluiting gebruikers hun eigen headsets kunnen aansluiten.

Tot slot

De HTC HD2 is een belangrijk toestel voor HTC én voor Windows Mobile: het is de eerste Windows Mobile-smartphone met een capacitief touchscreen, dat duidelijk beter reageert dan de resistieve schermen van vorige HTC-modellen. Bovendien is het scherm met zijn diagonaal van 4,3" het grootste dat momenteel in een smartphone te verkrijgen is.

Bovendien brengt HTC met de HD2 eindelijk een toestel uit met een Snapdragon-chipset. Deze 1GHz-chipset maakt dat het toestel merkbaar sneller is dan vorige Windows Mobile-toestellen van HTC. Niet verwonderlijk ook, met de dubbele kloksnelheid en de nieuwere core.

De Sense-interface gaat wederom veel dieper en de gebruiker moet haast moeite doen om de standaard Windows Mobile-interface tegen te komen, maar dat laatste zal door weinig gebruikers worden betreurd. De smartphone is goed bedienbaar met de vingers.

Op het gebied van snelheid, de browser, het scherm en interface is de HD2 beter dan welke concurrent op het Windows Mobile-platform dan ook. De enige grote bedreiging zit in het platform: de schare Windows Mobile-fans lijkt af te nemen, terwijl vooral de iPhone en Android veel smartphoneliefhebbers weten te overtuigen.

Wie de grootte niet afschrikwekkend vindt, heeft met de HD2 een goede en bijzonder snelle smartphone in huis. De toekomst zal moeten uitwijzen of dat genoeg is om op te wegen tegen de nadelen die veel mensen zien in het gebruik van Windows Mobile.

Pluspunten:
+ Scherm is erg groot en reageert goed
+ Toestel is veel sneller
+ Sense-interface voegt veel toe

Minpunten:
- Voor veel mensen te groot
- Weinig opslaggeheugen
- Zwaar voor zijn form-factor