De Nederlandse politie gebruikt mogelijk de FinFisher-malware van het Brits-Duitse Gamma International. Dat blijkt uit bestanden die zijn buitgemaakt van de server van FinFisher; daarin zijn verwijzingen naar een Nederlandse rechercheur te vinden.
In de uitgelekte bestanden is meerdere keren de pgp-sleutel van een Nederlandse rechercheur te vinden. Het gaat onder meer om het bestand met de naam '4.51-beta.zip', dat versleuteld is verzonden naar de Nederlandse politieman. Dat ontdekte de Nederlandse student en beveiligingsonderzoeker Koen Rouwhorst. De politieman is volgens zijn LinkedIn-profiel gespecialiseerd in forensisch onderzoek op computers.
De rechercheur zou minstens twee actieve licenties hebben, voor de FinFisher-onderdelen FinSpy en FinSpy Mobile, dat onder meer exploits voor iOS 7 zou bevatten. Dat lijkt erop te duiden dat de rechercheur de malware namens de Nederlandse politie heeft aangeschaft of dat in ieder geval overwoog. Uit documenten die tegelijkertijd zijn uitgelekt, blijkt dat een licentie op FinSpy 1,4 miljoen euro kost; het is daarom onwaarschijnlijk dat de politieman de malware op persoonlijke titel aanschafte.
FinFisher gebruikt onder meer social engineering om doelwitten ertoe te verleiden malware te installeren, maar ook beveiligingsproblemen in software worden gebruikt om de malware ongemerkt te installeren. Dat gebeurde onder meer met een beveiligingsprobleem in iTunes. Eenmaal geïnstalleerd maakt de malware het mogelijk om de gebruiker van de computer in de gaten te houden.
Woensdag werd bekend dat de inhoud van een server van Gamma International was buitgemaakt en via BitTorrent werd verspreid. Het bedrijf heeft de hack nog niet bevestigd of ontkend; tegenover Netzpolitik geeft een woordvoerder aan niet op het nieuws te willen reageren. FinFisher en Gamma International zijn omstreden, omdat de malware ook wordt verkocht aan regeringen die zich op grote schaal schuldig maken aan mensenrechtenschendingen.
Momenteel werkt Nederland nog aan wetgeving om de politie op afstand te laten hacken; er is nog geen wetgeving die dat specifiek toelaat. Onlangs werd bekend dat de Nederlandse politie malware op de pc van een verdachte plaatste. In dat geval werd de malware niet op afstand geplaatst, maar door een rechercheur die toegang had tot de computer; in dat geval is 'hacken' al wel toegestaan. Het is onbekend of het daarbij om FinFisher ging. De Nederlandse politie en het Ministerie van Veiligheid en Justitie waren niet bereikbaar voor commentaar.
Hoogleraar computerbeveiliging Bart Jacobs noemde het installeren van malware op pc's van verdachten eerder 'op het randje'. "Als je dat hebt geïnstalleerd kun je alles doen op die pc. Je kunt niet alleen toegang krijgen tot de computer, maar je zou ook gegevens kunnen manipuleren. De politie zou het verwijt kunnen krijgen dat ze zelf materiaal op die pc heeft achtergelaten", aldus Jacobs tegenover het tv-programma Nieuwsuur destijds.
De bewuste pgp-sleutel in de broncode. Via Koen Rouwhorst.