Inleiding
Samengevat
De Philips 936 is een oledtelevisie met een luidsprekersysteem van de Engelse hififabrikant Bowers & Wilkins. Hij werkt met Android TV van Google en wordt geleverd met een afstandsbediening die is voorzien van leer aan de achterkant en toetsverlichting voor in het donker. Hij kan 4k-beelden met 120fps weergeven, maar doet dat niet zo scherp als je van een 4k-tv mag verwachten. Ook vinden we de reclame in de interface een minpunt. Op de belangrijke punten van de beeld- en geluidskwaliteit scoort deze televisie echter zeer goed.
Vier jaar geleden introduceerde Philips voor het eerst een televisie waarvan het audiosysteem werd geleverd door het Engelse Bowers & Wilkins. Het was niet de eerste keer dat een televisiefabrikant de samenwerking aanging met een hifimerk. Zo waren er al eerder LG-televisies te koop die gebruikmaakten van Harman Kardon-luidsprekers. Daaraan kwam een einde toen concurrent Samsung in 2017 in bezit kwam van het merk.
Dit jaar zijn er weer twee oledmodellen van Philips die uitgerust zijn met B&W-geluid. Het topmodel van de line-up, de OLED 986 geleverd met vloerstandaard, en het model daaronder, de OLED 936 die we in deze review bekijken. De 936 is verkrijgbaar in de maten 48", 55" en 65". Voor deze review hebben we de grootste beeldmaat getest.
:strip_exif()/i/2004881248.jpeg?f=imagearticlefull)
Hij is voorzien van een 4k-oledpaneel afkomstig van LG Display en draait op Android TV 10 (Q) van Google. De meegeleverde afstandsbediening heeft achtergrondverlichting en is aan de achterkant afgewerkt met leer. Uiteraard is deze tv uitgerust met Ambilight, waarmee de muur achter het apparaat aan vier kanten wordt verlicht.
Al deze mooie features zijn helaas niet goedkoop; bij van het schrijven van deze review is de 48"-versie in de Pricewatch te vinden vanaf 1700 euro. De 55"-maat moet minimaal 2500 euro opbrengen en de door ons geteste 65"-variant wisselt voor 3150 euro van eigenaar.
Uiterlijk en aansluitingen
Oledtelevisies van verschillende fabrikanten lijken vaak sterk op elkaar. Ook de Philips 936 lijkt aan de voorkant sterk op veel andere tv's met dit type beeldpaneel. Rond het beeldpaneel zitten smalle, zwarte bezels waaromheen een metalen rand zit die doorloopt naar de achterkant. Het enige opvallende aan het scherm is de uitstulping rechtsonder, waarin de statusled, de infraroodontvanger en de omgevingslichtsensor zijn geplaatst. Er is bij het scherm zelfs geen merklogo te zien.
Het opvallendste aan het uiterlijk van de 936 is natuurlijk de soundbar van B&W onder het scherm. Op dit luidsprekersysteem, dat ook dienstdoet als voet, valt op zijn beurt de centraal bovenop geplaatste tweeter op. De luidsprekers worden aan de voorkant aan het zicht ontrokken door een metalen grille die van vele kleine gaatjes is voorzien. Het audiosysteem heeft ook naar boven gerichte luidsprekers en deze zijn evenmin zichtbaar, doordat de bovenkant met een mooie kwaliteit stof is bekleed.
Ook de verbinding tussen het B&W-luidsprekersysteem en de televisie maakt gebruik van hoogwaardige materialen en is verchroomd afgewerkt. Er zit een handige goot achter op de voet waarmee kabels uit het zicht kunnen worden gehouden. In de doos zit een tweede verbindingsstuk, bedoeld voor als je de tv aan de muur wilt ophangen. Dit is wat langer, waardoor de afstand tussen scherm en soundbar groter wordt. Hierdoor komt het licht van van de Ambilight-leds mooier uit en oogt het geheel wat minder massief.
Aansluitingen
Alle aansluitingen, behalve die van het netsnoer, zijn netjes weggewerkt achter een klep. Doordat het maar liefst 2,6 meter lange netsnoer afneembaar is, kun je het eenvoudig vervangen als het niet lang genoeg is. Dat kan vooral bij muurmontage erg handig zijn. Alle aansluitingen zijn onder een hoek van 90 graden geplaatst, waardoor er geen speciale kabels met haakse stekkers nodig zijn als je de tv wilt ophangen.
Aan de rechterkant zit bovenaan een CI+-slot. Daaronder zit een seriële poort voor servicedoeleinden. Daar weer onder zitten drie USB-poorten, waaronder een USB 3-poort die bedoeld is voor het opnemen van programma's. Er is een 3,5m-koptelefoonaansluiting die ook gebruikt kan worden als analoge audio-uitgang. Daaronder zitten twee van de vier HDMI-poorten. Deze zijn geschikt voor 4k-beelden met maximaal 60fps.
Onderaan zit links een netwerkaansluiting. Daarnaast zitten een f-connector voor satelliet en een antenneaansluiting voor kabel of Digitenne. Vervolgens treffen we twee HDMI-aansluitingen aan die 4k-beelden met maximaal 120fps accepteren. Lees vooral pagina 4 om te zien hoe deze beelden worden weergegeven. Alle HDMI-poorten zijn voorzien van een audio return channel en poort 2 ondersteunt ook eARC, waarmee een hogere geluidskwaliteit naar een aangesloten audiosysteem kan worden gestuurd. Daarnaast zijn er een analoge tulpaansluiting voor een losse subwoofer en een Toslink-optische, digitale audio-uitgang.
Android TV en afstandsbediening
De Philips 936 draait op Android TV, versie 10 (Q), van Google. Helaas is het gebruikelijk dat televisiefabrikanten, zelfs in dure modellen, gebruikmaken van goedkope socs. In dit geval is dat een MediaTek mt5895. Deze is voorzien van 3GB werkgeheugen en vier Arm Cortex A73-cpu-cores die op maximaal 1,8GHz draaien. Ook zit er een Mali G52-gpu in die de interface rendert in 1920x1080 pixels. We verwachten dat dit jaar de eerste televisies op de markt zullen verschijnen die een in 4k-gerenderde interface hebben, maar de 936 moet het dus nog met hd-menu's doen.
:strip_exif()/i/2004894184.jpeg?f=imagenormal)
Google heeft onlangs een update voor Android TV doorgevoerd waarmee het homescreen is gelijkgetrokken met dat van de Chromecast met Google TV. Helaas staan daar ook aanbevelingen op voor streamingdiensten die je niet gebruikt: advertenties dus. Wat je ook doet in de instellingen om aanbevelingen te verwijderen, de advertenties blijven en worden bovendien prominent getoond.
:strip_exif()/i/2004894186.jpeg?f=imagenormal)
De menu's hebben een eigen Philips-look-and-feel gekregen. Dat ziet er overzichtelijk uit en is bovendien niet te intimiderend voor mensen die niet te veel met instellingen te maken willen hebben. Voor powerusers werken de menu's echter niet altijd even handig. Zo is er een shortcut naar het instellingenmenu beschikbaar als je op de blauwe toets op de afstandsbediening drukt, maar deze is niet beschikbaar vanuit een app. Hierdoor moet je vaak via het snelmenu naar het instellingenmenu navigeren.
:strip_exif()/i/2004894188.jpeg?f=imagenormal)
Als je eenmaal bent aangekomen in het instellingenmenu, blijkt dat de wat geavanceerdere instellingen bovendien nogal diep in de menustructuur zijn weggestopt. Tijdens normaal gebruik heb je er niet veel last van, maar als je de 936 net hebt, zul je veel tijd in de menu's doorbrengen.
:strip_exif()/i/2004899476.jpeg?f=imagenormal)
De elektronische programmagids ziet er overzichtelijk uit, maar als je hem raadpleegt, verdwijnt het huidige programma uit beeld. Bij de meeste concurrenten blijft de huidige zender zichtbaar in een hoek van het scherm. Op de menustructuur na vinden we de interface prettig werken. Daarbij reageert de tv vlot op commando's van de afstandsbediening. Bovendien is het aanbod aan apps voor Android TV vele malen groter dan bij de andere besturingssystemen voor televisies.
Afstandsbediening
Omdat de 936 een topmodel is, krijg je er een luxe afstandsbediening bij die aan de achterkant met leer is afgewerkt. Daarnaast is dit model voorzien van leds waarmee de knoppen in het donker worden verlicht. De toetsen lopen helemaal door tot de zijkanten, waardoor de rand wat scherp aanvoelt. Op zich is dat geen ramp, maar door die rand kan het gebeuren dat je achter de toetsen blijft haken. Daar zitten namelijk rubber domes onder, waardoor ze de neiging hebben om omhoog te komen als je er met je vinger langs beweegt. We kunnen ons voorstellen dat ze los kunnen raken als je er ruw mee omgaat.
Er is een microfoon aan boord waarmee Googles spraakassistent kan worden gebruikt. De indeling is redelijk traditioneel, maar de positie van sommige knoppen is net even anders dan je wellicht gewend bent. Zo zit de, wat gevoelloze, d-pad vrij ver bovenaan en zijn de volume- en zapknoppen hoger geplaatst dan de cijfertoetsen. Wij konden er redelijk snel aan wennen, maar we hadden de veelgebruikte knop voor de externe ingangen liever in een bovenhoek gezien. Ook hadden we liever zelf te programmeren toetsen gezien in plaats van gesponsorde knoppen.
Gaming en chroma-subsampling
De Philips 936 beschikt over twee HDMI-aansluitingen waarmee het mogelijk is om 4k-beelden met 120fps naar de tv te sturen. Helaas beschikt de gebruikte chipset niet over voldoende bandbreedte om 4k-beelden op de volledige resolutie weer te geven met 120fps. Om de beelden toch te kunnen weergeven, gooit de tv simpelweg de helft van alle beeldlijnen weg, waardoor de verticale resolutie wordt gehalveerd. Technisch gezien kun je het resultaat nog altijd 4k-beelden noemen, omdat er horizontaal nog altijd bijna 4000 pixels worden weergegeven, maar de beelden zien er wel duidelijk een heel stuk onscherper uit.
De bovenstaande beelden zijn gemaakt met een Xbox Series X. Ze worden met 120fps weergegeven en zien er dus zeer vloeiend uit, maar de scherpte is niet veel beter dan bij het weergeven van 1080p120-beelden. We hebben ook uitgebreid getest met een pc voorzien van een Nvidia RTX3080-kaart, maar wat we ook probeerden, het resultaat bleef hetzelfde. We hebben niet kunnen testen met een PS5, omdat die door de tekorten nog altijd in ons testlab ontbreekt, maar het resultaat zal natuurlijk niet anders zijn.
De 936 beschikt over een Auto Low Latency Mode, waarmee de tv automatisch in de gamemodus kan worden gezet als je een game op je console speelt. Er is ook ondersteuning voor variable refresh rate, of vrr, FreeSync en G-Sync. Hierbij zijn framerates mogelijk tussen de 48 en 120fps. Zodra je vrr inschakelt, krijg je de verminderde scherpte te zien, zelfs als de framerate op dat moment onder de 60fps ligt.
We hebben de inputlag gemeten met onze Leo Bodnar-lagtester. Daarbij kwamen we bij 60fps-beelden uit op een inputlag van ongeveer 22ms. Dat is dus net wat meer dan een enkel frame vertraging. Ook bij 120fps was de vertraging meer dan een enkel frame met 11ms. Op zich geen slecht resultaat, maar andere fabrikanten scoren wat inputlag betreft duidelijk beter.
Chroma-subsampling
Een andere manier waarop, al sinds de uitvinding van kleurentelevisie, bandbreedte wordt bespaard, is het simpelweg minder bandbreedte toekennen aan kleurinformatie. In het digitale tijdperk gebeurt dit door het toepassen van chroma-subsampling. Hierbij wordt de helderheid van alle pixels op de volledige resolutie weergegeven, maar wordt de kleurinformatie over verscheidene pixels uitgesmeerd. Veel televisies proberen de beeldverwerkingschips wat te ontlasten door deze truc op het binnenkomende signaal toe te passen bij het weergeven van 2160p-beelden.
:strip_exif()/i/2004894206.jpeg?f=imagenormal)
Omdat alle codecs die voor de distributie van video worden gebruikt, ook gebruikmaken van chroma-subsampling, heb je er geen last van bij het kijken naar video. Als je echter naar computerbeelden van een pc of gameconsole kijkt, levert het een duidelijke vermindering van de beeldkwaliteit op. Hier kun je wat aan doen door in het menu te navigeren naar Alle instellingen > Algemene instellingen > HDMI Ultra HD. Daar kun je voor alle vier de ingangen kiezen tussen Standaard, Optimaal en Optimaal (Auto Game). Die laatste twee leveren, als je ook voor de beeldpreset Monitor hebt gekozen, de beste beeldkwaliteit op doordat er geen chroma-subsampling wordt toegepast. De monitorstand heeft overigens een maximale framerate van 60fps en biedt dus geen oplossing voor het scherpteprobleem wat we bovenaan deze pagina beschrijven.
Ambilight, energiegebruik en geluid
Voor veel mensen is Ambilight de reden om voor een Philips-televisie kiezen. Ambilight laat de muur achter de tv meekleuren met het beeld door middel van rgb-leds die op de wand schijnen. De goedkopere modellen hebben alleen leds aan de zijkanten en de bovenkant, maar de 936 heeft ook leds die naar onderen schijnen. Veel mensen hangen de tv echter niet op en dan kan het bij sommige tv-meubels wat minder mooi zijn als daar licht op schijnt. Om die reden zijn de leds aan de onderkant uit te schakelen via het menu.
Ambilight werkt het best als er zich een witte muur achter de tv bevindt, maar je kunt het systeem in het menu aanpassen aan andere muurkleuren. Dat moeten dan wel lichte tinten zijn, want op een felgekleurde muur werkt het niet goed. Je kunt kiezen of het systeem een vaste kleur moet weergeven of de kleuren moet volgen die in beeld zijn, zoals het ooit bedoeld was. Ook kun je, als je een feestje geeft, de kleuren op het geluid laten reageren.
Er is een snel reagerende stand voor games, maar de meesten zullen dat wat te veel van het goede vinden. Ook voor mensen die helemaal geen gekleurd licht achter hun tv wensen, kan Ambilight nuttig zijn. Voor hen is er namelijk de ISF-stand, die zorgt voor constant wit licht achter de tv met dezelfde kleurtemperatuur als een correct afgesteld scherm. Hierdoor is kijken in een donkere kamer minder vermoeiend voor je ogen en ervaar je de kleuren op het scherm zoals ze bedoeld zijn. De ISF-stand is af fabriek nogal blauw afgesteld, maar gelukkig is dit in het menu aan te passen.
Energiegebruik
Per 1 maart van het afgelopen jaar zijn er nieuwe energielabels voor televisies en andere huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten en stofzuigers. Om de fabrikanten aan te moedigen om almaar zuinigere apparaten te ontwerpen, zijn de regels flink aangescherpt. Dit heeft tot gevolg dat zo goed als alle televisies nu energielabel F of G dragen. Daarmee is de letter op het energielabel op dit moment een minder handig hulpmiddel om een energiezuinige televisie uit te kiezen. Als het goed is, komt daar in de toekomst verandering in, als het verbruik van televisies verder is teruggedrongen. Meer over dit onderwerp lees je in dit artikel.
Ook de Philips 936 draagt energielabel G, maar ondanks de rode kleur op het label verbruikt dit model niet veel meer dan andere televisies met dezelfde beeldmaat. Ons 65"-testmodel verbruikt in de standaardmodus zo'n 193W gemiddeld, waarbij het scherm ongeveer 280cd/m² aan helderheid produceert. Als we het scherm afstellen op 250cd/m², daalt het verbruik naar 177W. Bij 120cd/m², een helderheid die 's avonds bij weinig omgevingslicht nog een goed beeld oplevert, loopt het gemiddelde opgenomen vermogen terug naar 114W. Als je de 936 in de Calman-modus zet, de stand waarbij je de beste beeldkwaliteit te zien krijgt, bedraagt het verbruik gemiddeld 191W. Daarbij krijgt het scherm een helderheid van 164cd/m². De 936 is voorzien van een omgevingslichtsensor waarmee je de helderheid van het scherm automatisch aan het omgevingslicht kunt laten aanpassen. Zo krijg je altijd een prima beeld en gebruikt de tv niet onnodig veel energie.
Geluid
De meest in het oog springende feature van de 936 is natuurlijk het audiosysteem van Bowers & Wilkins. Het is voorzien van drie naar voren gerichte tweewegluidsprekers. De tweeter van het, bij films en series belangrijkste, centerkanaal heeft een eigen behuizing bovenop gekregen. Deze tweeter on top-opstelling kennen we van de hifiluidsprekers van het Engelse merk en moet een beter afstraalgedrag opleveren. De soundbar is voorzien van een 20W-woofer die gebruikmaakt van een basreflexpoort aan de achterzijde. Ook zijn er twee omhoog gerichte drivers, die het geluid via het plafond naar je oren kaatsen.
Het audiosysteem ondersteunt, naast de gebruikelijke Dolby Digital-codecs, Dolby Atmos en bovendien is er ondersteuning voor DTS-HD. Hiermee heeft deze tv een duidelijk streepje voor op Samsung, LG en Panasonic, die geen DTS-ondersteuning hebben. Het luidsprekersysteem doet het niet alleen goed wat specificaties betreft, het klinkt ook echt goed. Je kunt horen dat Bowers & Wilkins niet voor een zo hoog mogelijk volume en zoveel mogelijk bas is gegaan, iets waar veel soundbars onder te lijden hebben, maar voor echte geluidskwaliteit.
Er is niets mis met het maximale volume en ook de laagweergave valt niet tegen, zeker gezien de afmetingen van het luidsprekersysteem. Wat vooral opvalt bij het beluisteren, is dat het geluid een prachtig groot stereobeeld heeft en dat de verstaanbaarheid uitmuntend is. Ook zit er veel rust in het geluid, doordat compressie alleen op zeer hoge volumes hoorbaar is. Hierdoor is het minder vermoeiend om lang naar deze tv te luisteren.
De Atmos-weergave, waarbij de hoogtekanalen dus via het plafond worden weergegeven, valt evenmin tegen. Het klinkt allemaal zeer ruimtelijk zonder dat er een groot luidsprekersysteem is ingezet. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het ruimtelijke effect snel verdwijnt als je niet al te recht voor de tv zit. Ook als je wat verder weg zit, wordt de Atmos-beleving snel minder. De laagweergave is strak en klinkt mooi dynamisch. De bassen lopen voor een tv redelijk diep door, maar zijn natuurlijk minder indrukwekkend dan bij grotere luidsprekersystemen. We vinden het dan ook een goede zaak dat er een subwooferaansluiting op de 936 zit, zodat je het prachtig klinkende audiosysteem eventueel kunt uitbreiden met een losse (actieve) subwoofer.
Beeldeigenschappen
Televisies die gebruikmaken van een lcd-paneel, laten een duidelijk minder mooi beeld zien als je niet recht voor het scherm zit. De duurdere lcd-modellen willen nog weleens gebruikmaken van een diffusielaag voor het scherm om de beeldkwaliteit onder een hoek te verbeteren. Dat is bij oledtelevisies niet nodig, want door de zelf oplichtende pixels zijn de kijkhoeken bij deze schermtechniek zeer goed.
De twee bovenstaande foto's zijn genomen met een identieke belichting, de linkerfoto recht van voren en de rechter onder een hoek van 45 graden. We zien dat de helderheid onder een hoek een beetje terugloopt, maar dat is zo weinig dat het in de praktijk niet opvalt. Wat wel opvalt, is dat de kleurweergave en het grote contrast onder een hoek onveranderd mooi zijn.
Doordat oledtelevisies geen backlight hebben, is ook de uniformiteit veel beter dan bij alle andere televisies die op dit moment te koop zijn. Geen enkele backlight is namelijk perfect en dat levert dus donkere plekken in beeld op. Bij oled speelt dit probleem niet en is het beeld zeer uniform wat helderheid betreft. Dat is goed te zien op de bovenstaande foto's, die van een wit scherm zijn gemaakt en zijn belicht voor middengrijs.
Oled is de enige momenteel verkrijgbare techniek die echt zwart kan weergeven. Alleen bij een volledig zwart scherm kunnen lcd's met local dimming zwart correct weergeven. Als er echter, zoals op bovenstaande foto's, wat witte tekst moet worden weergegeven, levert dat zelfs op dure fald-modellen duidelijk zichtbare halo's in beeld op. Vooral bij ondertitels kan dit effect storend zijn. Omdat bij oled de pixels volledig kunnen worden uitgeschakeld, is de zwartweergave onder alle omstandigheden perfect.
Beeldverwerking
Zoals tegenwoordig alle wat duurdere televisies, is ook de Philips 936 voorzien van de nodige kunstmatige intelligentie om de beelden die je bekijkt, te verbeteren. In dit geval worden de binnenkomende beelden door de P5 AI Dual Enigine gehaald. Volgens het marketingmateriaal is dit 'een AI-algoritme op basis van deep learning dat beelden verwerkt zoals het menselijk brein dat ook ongeveer doet'. Wij denken dat de term 'ongeveer' in dit geval zeer ruim moet worden genomen, want de beeldverwerking in televisies lijkt natuurlijk in de verste verte niet op wat er in ons brein gebeurt. Desalniettemin blijft de natuur een prachtige inspiratiebron.
:strip_exif()/i/2004899506.jpeg?f=imagenormal)
Zoals altijd raden we aan om de meeste beeldverbeteraars uit te zetten, tenzij er daadwerkelijk iets is met het beeldmateriaal dat verbetering behoeft. Zo is er ruisreductie aanwezig die bijvoorbeeld analoge beeldruis en filmkorrel tegengaat, en mpeg-artefactreductie die bedoeld is om de schade die videocompressie aan het beeld toebrengt, terug te draaien. Beide algoritmen zijn in drie sterkten in te zetten en doen wat ze moeten doen. Helaas hebben ze ook beide een negatief effect op de scherpte van het beeld. Vooral niet gebruiken dus bij het bekijken van bronmateriaal van goede kwaliteit.
De upscaling die op dit moment in televisies wordt toegepast, doet over het algemeen prima z'n werk, maar het verschil tussen opgeschaald beeldmateriaal en echte 4k-beelden zal voorlopig groot blijven. Zo past de functie 'Ultra resolution' op de 936 gewoon een vorm van unsharp masking toe. Dat levert bij bepaald onscherp beeldmateriaal best aardige resultaten op, maar als je het gebruikt op beelden van goede kwaliteit, gaat het geheel er nogal hard en onnatuurlijk uitzien.
:strip_exif()/i/2004899512.jpeg?f=imagenormal)
De functie 'HDR Perfect' kan worden ingezet om de tonemapping die op hdr-beelden wordt toegepast, aan te passen. Dit kan van pas komen bij het kijken naar hdr-beelden in een felverlichte kamer. Vaak zien hdr-beelden er dan nogal donker uit, omdat ze bedoeld zijn om met gematigd omgevingslicht te worden bekeken. HDR Perfect doet echter afbreuk aan het hdr-effect. Voor de mooiste hdr-ervaring kun je deze functie dus beter uitschakelen en kijken bij een gereduceerde hoeveelheid licht.
Uiteraard is er ook beeldinterpolatie aanwezig, waarmee tussenliggende beelden kunnen worden berekend om zo een hogere framerate te realiseren. Hierdoor ziet beweging er vloeiender en scherper uit. Helaas is geen enkel beeldinterpolatiealgoritme perfect, ook Perfect Natural Motion van Philips niet. Er zijn, afhankelijk van de instelling, meer artefacten in beeld te zien dan bij schermen van andere merken. Wat wel goed werkt om beweging scherper weer te geven, is black frame insertion. Deze functie heet bij Philips: Fast Motion Clarity. Hierbij wordt de bewegingsonscherpte die op je netvlies ontstaat doordat je ogen over het scherm bewegen, teruggebracht door de beelden korter weer te geven. Daarbij is het beeld tussen de afzonderlijke beelden dus zwart. Dit werkt goed en beweging wordt er duidelijk scherper van, maar het kost wel helderheid in beeld en bovendien zie je het beeld duidelijk knipperen in de hoogste stand.
Metingen en hdr
Door de perfecte zwartweergave van oled is een contrastmeting niet mogelijk. Doordat er geen licht waargenomen kan worden bij het weergeven van zwart, komt de contrastverhouding altijd uit op 1:oneindig. Doordat dit enorme contrast lokaal, dus op pixelniveau beschikbaar is, ziet het beeld er bovendien scherper uit dan op een lcd van dezelfde resolutie. Dit perfecte contrast is overigens alleen zichtbaar in een verduisterde ruimte. Met het licht aan kan het contrast afnemen door reflecties in beeld.
De Philips 936 is voorzien van een antireflectiefilter dat een groot deel van het reflecterende licht weet tegen te houden. Desalniettemin is het aan te raden om bij het bekijken van donkere beelden, zoals die veelvuldig voorkomen bij hdr-materiaal, te zorgen voor niet al te veel omgevingslicht in de kijkruimte. Het bekijken van sdr-beelden overdag gaat over het algemeen prima. Direct zonlicht op het scherm moet overigens bij alle televisies worden vermeden om schade aan het beeldpaneel te voorkomen.
We hebben de kleurweergave gemeten aan de hand van een serie grijstinten en met onze SpectraCal C6-colorimeter en Portrait Displays Calman color calibration software. Hoewel bij deze meting alleen grijswaarden worden gemeten, zegt ze veel over de kleurweergave. Zolang de grijstinten de juiste helderheid hebben en geen kleurzweem vertonen, zal het grootste deel van de kleuren immers correct worden weergegeven.
/i/2004896634.png?f=imagenormal)
Van alle presets levert de Calman-modus, bedoeld om de tv te kalibreren, het beste resultaat op. Af fabriek is deze stand erg netjes afgesteld. Met een gemiddelde ΔΕ2000 van 1,9 liggen alle afwijkingen onder de grens van 3, waardoor ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Ook het gammaverloop is zeer goed en volgt de 2,2-lijn goed. Met een kalibratie valt dus eigenlijk geen zichtbare winst te behalen.
De wat verzadigdere kleuren meten we aan de hand van de kleuren van de ColorChecker-kaart, die sinds jaar en dag in de fotografie wordt gebruikt om de kleurweergave te controleren.
/i/2004896636.png?f=imagenormal)
Ook bij deze meting zien we dat de 936 keurig is afgesteld. De gemiddelde ΔΕ2000 komt uit op slechts 1,6. Er zijn geen uitschieters die boven de 3 uitkomen, waardoor met een kalibratie feitelijk geen zichtbare winst valt te behalen.
- Grayscale - gemiddelde grijsafwijking
- Gemiddelde ΔE colorchecker
Hdr
De Philips 936 kan hdr weergeven in de formaten HDR10, HDR10+, HLG en Dolby Vision. Alle hdr-formaten die ertoe doen, worden dus ondersteund. Dit is ook het geval bij Panasonic, maar bij LG en Sony ontbreekt HDR10+ en Samsung ondersteunt het veelgebruikte Dolby Vision niet. Met de 936 zit je wat hdr betreft altijd goed.
Oled mag dan zwart perfect kunnen weergeven, de maximale helderheid van deze techniek loopt achter bij die van de duurste lcd-modellen. Bovendien loopt de maximale helderheid terug naarmate een groter deel van het scherm fel moet worden verlicht.
/i/2004896954.png?f=imagenormal)
Omdat de maximale hoeveelheid energie die naar het scherm kan worden aangevoerd, beperkt is, wordt gebruikgemaakt van een automatic brightness limiter, of abl, die ingrijpt als de gemiddelde helderheid in beeld te hoog oploopt. Dit zien we terug in bovenstaande grafiek. Bij een wit vlak dat vijf procent van een zwarte achtergrond beslaat, is de maximale helderheid 846cd/m², maar bij een volledig wit scherm zakt het maximum naar 162cd/m². Dat is een enorm verschil, maar in de praktijk heb je hier nauwelijks last van en doet de abl redelijk onopgemerkt z'n werk.
Bij het meten van hdr drukken we de afwijkingen niet meer uit in ΔΕ2000, maar gebruiken we ΔΕITP. Hiervoor is gekozen omdat ΔΕ2000 nooit is ontworpen om afwijkingen van licht uitstralende beeldschermen uit te drukken en er bij hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier. De hdr-modus Calman levert het beste resultaat op.
/i/2004896956.png?f=imagenormal)
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie die, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. Door de schaal van de grafiek lijken de afwijkingen groot, maar ze liggen gemiddeld onder een ΔΕITP van 1,5, waardoor ze met het blote oog niet waarneembaar zijn. In de middelste grafiek zijn helderheidsfouten wel meegenomen. Het kantelpunt is hier goed zichtbaar, maar de gemiddelde afwijking is ook hier slechts 1,5, zodat het beeld goed overeenkomt met de intenties van de makers.
De hdr-weergave van de 936 is erg goed. De piekhelderheid ligt lager dan bij de beste lcd-tv's, maar door het enorme contrast is de hdr-weergave, mits met niet al te veel omgevingslicht bekeken, veel indrukwekkender dan bij een lcd-tv.
- Max. helderheid hdr full screen
- Max. helderheid hdr 5% window
- Gemiddelde ΔE ITP grayscale zonder luminance
- Gemiddelde ΔE ITP colorchecker zonder luminance
- Dekking DCI P3-kleurruimte
Conclusie
De Philips 936 is een schitterende televisie die prachtig is afgewerkt en een zeer goede beeld- en geluidskwaliteit biedt. Naast de hoge prijs heeft dit model nog twee minpunten waardoor hij niet voor iedereen interessant is. Hij is weliswaar voorzien van HDMI 2.1-ingangen waarmee 4k-beelden met 120fps kunnen worden weergegeven, maar hierbij is het beeld niet zo scherp als je van een 4k-tv mag verwachten. Als je met 60fps genoegen neemt, valt er prima te spelen op deze tv, maar fanatieke gamers kiezen liever een andere.
Ook het nieuwe homescreen van Android TV zal voor velen een nadeel zijn, omdat er zeer prominent advertenties in worden getoond in de vorm van aanbevelingen. Deze verandering valt Google aan te rekenen en handige tweakers kunnen de advertenties verwijderen door een andere launcher te installeren. Desalniettemin zullen velen de advertenties als een nadeel zien, zeker op zo'n dure televisie.
Voor velen is het Ambilight-systeem een reden om voor Philips te kiezen. De vierzijdige variant, zoals die op de 936 zit, ziet er bij muurmontage het mooist uit. Als je niet van rgb-verlichting houdt, kun je het op statisch wit licht zetten en uiteraard kan het systeem ook gewoon uitgeschakeld worden.
De beeldkwaliteit behoort, dankzij het oledpaneel, tot de beste van dit moment. Het contrast is enorm hoog en dat levert een indrukwekkende hdr-weergave op waarbij ook nog eens alle formaten worden ondersteund. Zoals altijd bij oled zijn de kijkhoeken zeer goed en daarnaast, na het inschakelen van de Calman-modus, erg nauwkeurig in de kleurweergave.
Tel daarbij het prachtige geluid uit het Bowers & Wilkins-audiosysteem op en we hebben een duidelijke aanrader voor liefhebbers van films en series. Menige soundbar kan harder en/of heeft meer laag, maar puur op geluidskwaliteit kan de 936 zich meten met de beste. Een goede AV-receiver met losse luidsprekers presteert natuurlijk beter, maar niet iedereen is bereid om de woonkamer vol te zetten met luidsprekers. Als je een tv zoekt die zowel goed beeld als goed geluid levert, moet je de Philips 936 zeker overwegen.
:fill(white):strip_exif()/i/2004574432.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004899402.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004889802.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004889806.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899404.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899416.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899414.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899406.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899408.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899410.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899412.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899450.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899452.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899454.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899478.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899484.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899482.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899480.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899490.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899492.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894168.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894172.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894182.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894176.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894178.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894180.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894194.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894196.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894198.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894200.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894202.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004894204.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899506.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004899512.jpeg?f=imagegallery)
/i/2004896634.png?f=imagegallery)
/i/2004896636.png?f=imagegallery)
/i/2004896954.png?f=imagegallery)
/i/2004896956.png?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004574432.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2004901814.png?f=fpa)
:strip_exif()/u/234059/crop5b7542a98bbf1_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/208580/crop5a14a07432afb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35873/sim_icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/97988/crop5b2f4a3b2ac9e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/69680/crop5fd33cb788a9c_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1460872/crop5f92b5f697c31_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/293647/crop5d6e6ded91c90_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/247454/crop67054448c4665.jpg?f=community){kind=small}
/u/1422068/crop62dfcdfe18780_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1254286/crop615df5dc06cdd_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/523613/crop6152df011e104_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/296989/webicon.gif?f=community){kind=small}
/u/1533218/crop6202456a20713.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/442865/crop57a3d4c98c7db.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/52286/brands.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/249917/jaapschaap.jpg?f=community){kind=small}
/u/99291/logo-square.png?f=community){kind=logo}
:strip_icc():strip_exif()/u/925055/crop6745e5b773234_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/131433/dokterbob1.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/261244/avatar4-64x64.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}