4k-ultra short throw- (ust-) projectoren voor de huiskamer zijn in opkomst. Ze beloven een groter beeld dan welke tv ook, zonder dat je een projector midden of achter in de kamer moet neerzetten. Bovendien zijn ze vaak voorzien van digitale tuners, smart-tv-functies én goede luidsprekers, om zo een echte tegenhanger voor een grote tv te kunnen zijn. Wij hebben zes modellen getest die een beeld van meer dan 100" kunnen projecteren en zoeken uit of de tv inderdaad de deur uit kan.
Normale projectoren hebben redelijk wat afstand tot het projectiescherm nodig, de throw ratio is meestal minimaal anderhalf keer de breedte van het beeld dat je wilt projecteren. Voor homecinemagebruik betekent dat in de praktijk dat een normale projector ergens halverwege tot achter in de ruimte aan het plafond opgehangen moet worden. Voor de gemiddelde huiskamer is een projector aan het plafond optisch geen aanwinst en daar komt bij dat je vaak een lange HDMI-kabel moet trekken naar de apparatuur die je op de projector aansluit, tenzij je die ook achter in de kamer opstelt. Weinig praktisch dus.
Short throw-projectoren kunnen toe met minder afstand tot het scherm en hebben meestal een throw ratio tussen 0,5 en 1, waardoor zo'n projector vóór de kijkpositie wordt opgesteld. Dat betekent dat de projector niet hoog aan het plafond opgehangen hoeft te worden, want de kans dat er objecten in beeld staan of mensen tussen de projector en het scherm door lopen is klein. Voor huiskamergebruik zijn normale short throw-projectoren toch ook niet ideaal. Als je immers een beetje groot beeld wilt projecteren, dan zal de projector in de gemiddelde huiskameropstelling ongeveer ter hoogte van de koffietafel moeten staan. Dat is uiteraard geen fijne plek voor de (permanente) opstelling van een projector.
De relatief nieuwe categorie van ultra short throw-projectoren belooft wél uitermate geschikt te zijn voor de huiskamer. Ust-projectoren zijn bedoeld om op een audiomeubel dat tegen de muur aan staat geplaatst te worden en vanaf die afstand toch een groot beeld te projecteren. Lange kabels trekken naar een settopbox of spelcomputer is dus niet nodig en omdat de projector direct onder het beeld staat, bouwen de meeste fabrikanten meteen ook goede luidsprekers in, zodat de projector tegelijk als soundbar dienstdoet.
Schematische vergelijking van de benodigde afstand tot het scherm voor een normale, short throw- en ultra short throw-projector
Steeds meer fabrikanten hebben de laatste tijd ust-projectoren op de markt gebracht, waarbij veel modellen écht gepositioneerd worden als tegenhanger van een grote tv. Voor dit artikel hebben we apparaten getest van BenQ, Epson, LG, Hisense, Optoma en Samsung. Vier van de zes geteste modellen beschikken over smart-tv-functies en twee apparaten hebben daarnaast DVB-C- en DVB-S-tuners aan boord, zodat je er zonder externe ontvanger mee kunt tv-kijken. Hisense spreekt zelfs niet over een projector, maar prijst zijn 100L5F aan als 'Laser TV'. Goedkoop zijn de op huiskamers gerichte 4k-modellen die wij hebben getest, helaas niet. De prijzen van deze apparaten lopen uiteen van iets meer dan 2800 tot ongeveer 6300 euro.
Knap staaltje optisch ontwerp
Ust-projectoren zijn knap ontworpen apparaten. Bij de meeste modellen is het lenssysteem plat in het apparaat ondergebracht, waarbij het beeld door middel van een holle spiegel schuin omhoog naar het scherm of de muur wordt geprojecteerd. Het enige dat je vanaf de buitenkant van het lenssysteem ziet, is een langwerpig glazen venster aan de bovenkant van de projector, waaronder je de holle spiegel kunt ontwaren. Van de door ons geteste modellen pakt alleen Epsons EH-LS500B het anders aan. Bij deze projector is de lens boven op het apparaat gemonteerd en direct naar het scherm gericht. Hier wordt dus geen spiegel gebruikt.
Op een na hebben alle projectoren in deze test een inwendig lenssysteem dat het beeld via een spiegel schuin omhoog projecteert.
Plaatsing
De plaatsing van ust-projectoren let héél nauw. Anders dan bij normale beamers is er geen zoomlens en de afstand van de projector tot het scherm bepaalt dus de grootte van het beeld. Hierbij heeft een kleine verplaatsing van de projector meteen enorme invloed op de grootte en geometrie van het beeld. Projecteer je niet op een witte muur, maar op een echt scherm met zwarte randen, dan is de sweet spot waarbinnen de projector een perfect langwerpig beeld van de juiste grootte produceert, héél klein. Bij het opstellen van een ust-projector is het daarom zaak goed de tijd te nemen om het apparaat precies op de juiste plek te zetten om de geometrie van het geprojecteerde beeld zo goed mogelijk te krijgen.
Veel projectoren bieden wel de mogelijkheid om die geometrie softwarematig aan te passen, waarbij je de hoeken van het beeld naar binnen kunt 'trekken', zodat het beeld precies matcht met het scherm. Nadeel is dat je door deze softwarematige aanpassing feitelijk pixels weggooit en het beeld, door de suboptimale scaling die nodig is om het correct op het scherm te krijgen, aan scherpte inboet en er soms zelfs zichtbare aliasing-effecten zichtbaar zijn. Kort en goed: koop je een ust-projector, neem dan de tijd om het apparaat fysiek op precies de juiste plek op te stellen, laat het daar vervolgens staan en hoop dat niemand het per ongeluk verschuift.
Scherm
Een ander punt om rekening mee te houden is de ondergrond waarop je projecteert. Ust-projectoren vallen niet zo op en als je gewoon op een witte muur projecteert, heb je dus een mooi 'onzichtbaar scherm' als het apparaat uitstaat. Wil je echter ook bij daglicht (redelijk) goed beeld hebben, dan is gebruik van een ambient light rejecting (alr-) scherm aan te raden. Deze schermen weerkaatsen het licht van de projector recht naar voren en proberen schuin invallend omgevingslicht juist níet naar de kijker te weerkaatsen. Resultaat is een helderder beeld als je recht voor het scherm zit, met betere zwartwaarden bovendien. Nadeel van alr-schermen is dat de kijkhoek waarbinnen het beeld optimaal is, beperkt is. Recht van voren ziet het er doorgaans goed uit; van opzij neemt de helderheid (ongelijkmatig) af. Alr-schermen zijn bovendien prijzig. Voor een 100"-variant ben je al snel 1000 euro kwijt. Van alle geteste projectoren wordt alleen de Hisense Laser TV met een scherm geleverd, wat meteen ook een alr-scherm is. Meer daarover verderop in dit artikel.
Of je nu projecteert op een muur of op een scherm, houd er rekening mee dat elke oneffenheid zichtbaar is. Doordat de projector onder een scherpe, grote hoek schuin naar boven projecteert, leiden oneffenheden direct tot kromme lijnen en leiden rolvouwen in oprolbare schermen tot lichtere en donkere strepen in beeld. Gebruik je een scherm, kies dan voor een vast spanscherm of een massief alr-scherm. Projecteer je op de muur, zorg dan dat deze zo glad mogelijk gestuukt is en geen oneffenheden bevat.
De keerzijde
Dat ust-projectoren vooraan in de ruimte, vlakbij het scherm kunnen staan, heeft natuurlijk grote voordelen, zoals dat je geen apparaat midden of achter in de kamer aan het plafond hoeft op te hangen. Ook ergernis over mensen die 'door het beeld lopen' behoort bij het gebruik van een ust-projector tot het verleden. Toch zijn er niet alleen voordelen.
Zoals hierboven beschreven, let de opstelling érg nauw als je een perfect rechthoekig beeld op een scherm wilt projectoren. Een ander probleem bij ust-projectoren is het verkrijgen van homogene scherpte over het hele beeld. Omdat de afstand van de lens tot het scherm enorm uiteenloopt van midden onder naar de linker- en rechterbovenhoeken is een ingewikkeld lenssysteem nodig om het beeld overal in focus te krijgen. Afgaande op de zes modellen die wij getest hebben, lukt dat geen enkel apparaat perfect. Richting de hoeken is het beeld bij alle modellen ook na aanpassing iets minder scherp dan in het midden en soms treedt ook lichte kleurschifting op. Let wel: dit is vooral te zien bij de weergave van bijvoorbeeld tekst en bovendien alleen écht opvallend als je heel dicht bij het scherm staat. Bij videoweergave is het bij de door ons geteste modellen eigenlijk geen issue, maar zo homogeen scherp als een normale projector kan zijn, is een ust-projector doorgaans niet.
Pixelshifting, lasers en testverantwoording
Alle projectoren in deze test zijn in staat om 4k-Ultra HD-beelden weer te geven, maar geen van de apparaten heeft 3840x2160 pixels als native resolutie. De gebruikte lcd-panelen of dlp-chips hebben in alle gevallen een resolutie van 1920x1080 of 2716x1528 beeldpunten. Om toch een (optisch) hogere resolutie te projecteren, wordt gebruikgemaakt van pixelshifting, een techniek waarbij elk beeld verschillende keren achter elkaar een halve pixel verschoven wordt weergegeven. Afhankelijk van het type projector wordt elk beeld twee- of viermaal weergegeven, waarbij details van de geprojecteerde beelden op subpixelniveau verschillen. Doordat de beelden zeer snel echter elkaar worden geprojecteerd, voegen onze hersenen ze samen tot één beeld dat daadwerkelijk een hogere resolutie heeft, waarbij native 4k wordt benaderd.
Schematische weergave van pixelshifting bij twee verschillende dlp-chips. Beeld: BenQ
Zeker bij video werkt pixelshifting uitstekend en levert een projector die gebruikmaakt van pixelshifting een plaatje dat in de buurt komt van échte 4k. In de buurt, want als we bijvoorbeeld een Windows-desktop met kleine tekst weergeven, zien we toch dat het beeld niet helemaal gestoken scherp is. De projectoren die wij hebben getest, hebben zoals gezegd verschillende native resoluties en ook de manier waarop pixelshifting plaatsvindt, verschilt. Tijdens onze test hebben we zowel bij de weergave van 4k-blu-rayvideocontent als met behulp van testpatronen gekeken naar de beeldscherpte en deze beoordeeld. De resultaten vind je in de tabel aan het eind van dit artikel.
Dlp en lcd
Vijf van de zes projectoren in deze test maken gebruik van dlp-technologie, waarbij drie modellen een chip hebben met een native resolutie van 1920x1080 pixels. Elk frame wordt in vier subframes verdeeld en die worden na elkaar weergegeven om tot 4k-weergave te komen. Daarbij wordt het beeld steeds een halve pixel horizontaal en/of verticaal verschoven ten opzichte van de vorige positie. De twee andere dlp-projectoren hebben een hogere resolutie van 2716x1528 pixels, waarbij elke beeld tweemaal wordt weergegeven, de tweede keer diagonaal verschoven. In alle gevallen wordt één dlp-chip gebruikt, wat betekent dat kleuren niet gelijktijdig, maar ná elkaar op het scherm geprojecteerd worden. Nadeel daarvan kan zijn dat er een zogenaamd regenboogeffect zichtbaar is, al hebben alle projectoren in deze test hier slechts beperkt last van. Zie voor meer uitleg over dit fenomeen en de voor- en nadelen van dlp-projectie onze recente test van full-hd-projectoren. Een ander nadeel van de implementatie bij dlp-projectoren is dat de 4k-upscaling alleen werkt in 60Hz-modus, waardoor 24p-filmmateriaal altijd met lichte stottering, of judder, wordt weergegeven.
Eén projector in deze test maakt gebruik van lcd-technologie: de Epson EH-LS500B. Dit model heeft ook een native resolutie van 1920x1080 beeldpunten en geeft elke beeld tweemaal weer, waardoor zelfs in theorie de volledige 4k-resolutie niet gehaald wordt. Voordeel van lcd-projectie is dat alle kleuren tegelijk getoond worden en van enig regenboogeffect dus geen sprake is. Epsons technologie maakt het bovendien mogelijk om 24Hz-content zonder variabele frametiming weer te geven, waardoor ook van judder geen sprake is.
Laser
Alle projectoren in deze test maken gebruik van een laserlichtbron. Laser is bij duurdere projectoren in opkomst als vervanging van de traditionele ultra high pressure-lampen, die tot een paar jaar geleden in vrijwel alle projectoren gebruikt werden. Voordeel van laser als lichtbron is dat het stabiel, snel en goed regelbaar is. Stabiel omdat een laser lang meegaat; laserlichtbronnen hebben doorgaans een opgegeven levensduur van 20.000 uur, waarbij de lichtopbrengst bovendien beperkt afneemt. Bij traditionele lampen is dat vaak maar zo'n 2000 uur, met bovendien sterke afname van de helderheid en verandering van de kleurtemperatuur gedurende de levensduur van de lamp. Laser is ook snel en nauwkeurig regelbaar. Dat betekent dat de lichtbron razendsnel gedimd kan worden door global dimming toe te passen, wat het zwartniveau in donkere scènes ten goede komt.
Niet alle lasers zijn overigens gelijk. Veel apparaten gebruiken één blauwe laser, die door gebruik van een fosforcoating wit licht uitstuurt, maar er zijn ook modellen met rode en blauwe lasers en zelfs projectoren met een rode, groene en blauwe laser, bedoeld om een groter kleurbereik mogelijk te maken.
Testmethode
Onze testmethode is wat metingen betreft grotendeels gelijk aan die van de round-up van full-hd-projectoren die we onlangs hebben gepubliceerd. Lees de pagina met de testverantwoording bij dat artikel dus vooral terug voor meer informatie. Ook voor deze test hebben we onze metingen uitgevoerd op een 100" groot, matwit scherm, gebruikmakend van Calman Ultimate-kalibratiesoftware in combinatie met een Spectracal C6 HDR-colorimeter. De metingen zijn uitgevoerd in een geheel verduisterde ruimte met de colorimeter gericht op de lens van de projector.
In aanvulling op de standaardmetingen die we bij onze eerdere test uitvoerden, hebben we bij deze projectoren zoals hierboven beschreven ook extra gelet op de beeldscherpte bij 4k-weergave. Daarnaast hebben we uitgebreider naar het geluid geluisterd en dit beoordeeld. Ook de smart-tv-interface hebben we bekeken. Scores voor beeldkwaliteit, geluidskwaliteit, ventilatorgeluid en inputlag vind je op de laatste pagina van dit artikel, een tabel met een overzicht van de testresultaten op de pagina daarvoor. Op de komende pagina's bespreken we eerst de belangrijkste onderscheidende eigenschappen van alle apparaten los van elkaar.
BenQ V6000
De BenQ V60x0 is beschikbaar in twee varianten; de door ons geteste V6000 heeft een witte behuizing, de technisch identieke V6050 is in het zwart uitgevoerd. Beide modellen zijn in de Pricewatch te vinden vanaf 3500 euro. De BenQ V6000 is een langwerpige box die 50 bij 39 bij 16cm groot is en een strak lijnenspel van haakse hoeken heeft. De voorzijde van het apparaat is geheel afgewerkt met luidsprekerdoek, waarachter twee tweewegluidsprekers schuilgaan die zorgen voor stereoweergave. De bovenzijde van de projector is voorzien van een gemotoriseerd paneel dat in de uit-stand automatisch over de lens heen schuift en zo voorkomt dat deze vies kan worden door stof of (onbedoelde) aanraking. Dat is een mooi systeem, maar bij ons niet-nieuwe testexemplaar sloot de klep niet helemaal mooi; het mechaniek lijkt last te hebben van lichte speling.
Als de klep tijdens gebruik is opengeschoven, zien we niet alleen de opening waardoor de geheel geïntegreerde lens zijn beeld projecteert, maar ontwaren we ook een aanwezigheidssensor die de laserlichtbron uitschakelt als je per ongeluk te dicht bij het apparaat in de buurt komt, bedoeld om eventueel oogletsel bij direct in de lens kijken tegen te gaan. Daarnaast heeft de projector een lichtsensor ingebouwd, die indien gewenst ingezet kan worden om de gammacurve van het beeld aan te passen aan het omgevingslicht.
Aansluitingen
Aan de achterzijde, de kant die naar de muur wijst, vinden we twee HDMI 2.0-ingangen, een USB- en een seriële poort, en een optisch-digitale audio-uitgang. Aan de rechterzijde van het apparaat zijn nog twee USB-poorten ondergebracht. De projector beschikt niet over ingebouwde (digitale) tuners en ook ingebouwde smart-tv-functionaliteit moet de V6000 missen. Via USB kan het apparaat wel alle gangbare videoformaten afspelen, al is het nut daarvan in de praktijk beperkt, omdat Dolby Digital noch DTS-audio wordt ondersteund. Je bent feitelijk dus afhankelijk van externe HDMI-bronnen om de V6000 van beeld en geluid te voorzien.
Installatie
Net als bij alle andere ust-projectoren in deze test luistert de fysieke opstelling van de BenQ V6000 erg nauw. Handig is wel dat de projector is voorzien van twee uitschuifbare 'meetlatjes', die helpen om het apparaat op de juiste afstand recht voor de muur te zetten. De projector kan beeld met een diagonaal van 70" tot 120" projecteren en biedt, net als de andere apparaten in deze test, geen lenszoom. De beeldgrootte wordt dus bepaald door de afstand van de projector tot het scherm. Om een 100" groot beeld te projecteren, moet de achterkant van de projector ongeveer 22cm van de wand geplaatst worden, wat betekent dat de voorkant van de projector op 61cm afstand komt. Houdt daar dus rekening mee als je een audiomeubel kiest om de projector op te zetten. Scherpstelling van het beeld gebeurt motorisch met de afstandsbediening en eventuele foutjes in geometrie kunnen beperkt aangepast worden.
Beeldeigenschappen
De BenQ V6000 maakt gebruik van een 0,47"-dlp-chip met een native resolutie van 1920x1080 beeldpunten, waarbij elk beeld vier keer achter elkaar licht verschoven wordt geprojecteerd om tot 3840x2160 pixels te komen. Dat werkt in de praktijk goed en de beeldscherpte komt aardig in de buurt van native 4k.
De projector heeft een blauwe laser met fosforcoating als lichtbron en beschikt over een kleurenwiel met rode, groene, blauwe en gele segmenten. Om een groot kleurbereik mogelijk te maken bij hdr-weergave, is de projector voorzien van een fysiek kleurenfilter dat in het lichtpad geschoven kan worden. Onze metingen tonen aan dat dat werkt, want met een gemeten dekking van 91 procent van de DCI-P3 kleurruimte is de V6000 op dit punt een van de koplopers binnen het testveld. Helaas neemt het filter wel vrij veel helderheid weg, wat voor hdr-weergave juist níet ideaal is.
De beeldverwerking van de V6000 is wat rudimentair. Interlaced videobeelden worden netjes verwerkt, maar het apparaat heeft soms moeite met het herkennen van filmbeelden binnen interlaced bronnen. 24p-beeldmateriaal wordt met lichte judder weergegeven, wat bij langzame pans zichtbaar kan zijn. Ook de ingebouwde beeldinterpolatie presteert matig. Nu zijn wij toch al geen fan van deze technologie, dus dat is geen punt waar we over vallen. Net als alle andere dlp-projectoren in deze test projecteert deze geen complete fullcolour beelden, maar worden de individuele kleuren razendsnel ná elkaar op het scherm geprojecteerd, waarbij onze hersenen de losse elementen 'mengen' tot de gewenste kleurtint. Dat gaat meestal goed, maar in sommige gevallen zijn de losse kleuren te zien. Hoezeer dit 'regenboogeffect' opvalt, verschilt per persoon en hangt bovendien af van de manier waarop de projector werkt. Bij de BenQ V6000 is het regenboogeffect gelukkig beperkt, hoewel wij er gevoelig voor zijn, viel het ons slechts sporadisch (hinderlijk) op.
Wie van snelle actiegames houdt, heeft aan de V6000 helaas geen goede keuze. Bij onze metingen van de inputlag kwamen we niet lager uit dan 95ms, wat betekent dat er een vertraging van bijna zes beelden optreedt voordat het ontvangen signaal daadwerkelijk wordt weergegeven.
Beeldkwaliteit
De beeldkwaliteit van de projector is goed. In een notendop kunnen we stellen dat de helderheid goed is en dat de grijs- en kleurweergave in sdr-modus bij gebruik van de Cinema-beeldstand in orde is. Het beeld is standaard aan de rode kant, wat resulteert in een relatief hoge gemeten afwijking, maar de projector volgt de gewenste gamma 2.2-curve netjes. Kleuren worden ten opzichte van wit nét wat te donker weergegeven, iets wat we vaker zien bij dlp-projectoren.
Hdr-weergave is goed, zeker als we het P3-kleurfilter gebruiken, al gaat dat sterk ten koste van de helderheid. Zonder het filter is het beeld in hdr-modus aan de blauwe kant en valt op dat de projector beelden over het geheel té helder weergeeft. Dat is een verdedigbare keuze om zo doorgaans donkere hdr-beelden ook in een niet-verduisterde kamer te kunnen bekijken, maar niet geheel 'zoals het hoort'.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
Helaas is de V6000 bepaald geen stille projector. Op 50cm afstand meten we met de lichtbron op volle sterkte maar liefst 48,5dB, waarmee het de luidruchtigste projector in de test is. Ook in Eco-modus, waarbij de lichtopbrengst teruggeschroefd wordt en de ventilator minder hard draait, komen we niet onder 44dB uit. Ter vergelijking, de stilste projector in deze test produceert 38dB bij maximale lichtopbrengst.
Over de geluidskwaliteit van de ingebouwde stereotweewegluidsprekers zijn we wel tevreden. De luidsprekers produceren een prettig geluidsbeeld met een, voor hun formaat, redelijke basweergave en een mooi gebalanceerd midden en hoog. Enig puntje van kritiek is dat het geluidssysteem niet bijzonder luid kan spelen. De kamer vullen met bombastisch filmgeluid gaat met de V6000 niet lukken.
De Epson EH-LS500 is een oudgediende in deze test; het apparaat is inmiddels zo'n anderhalf jaar in Nederland verkrijgbaar. Wij hebben de zwarte EH-LS500B getest, maar de projector is ook in wit verkrijgbaar als LS-500W en sinds enige tijd is er ook de EH-LS500W Android TV Edition, die wordt geleverd met een Android-mediaspeler die in een opening van de behuizing weggewerkt kan worden. De Android TV-editie vervangt de standaardversie die momenteel overigens nog wel te koop is. De EH-LS500 en de EH- LS500 Android Edition zijn in de Pricewatch te vinden vanaf ongeveer 2600 euro, waarmee dit een van de goedkopere modellen in de test is.
Uiterlijk wijkt de Epson EH-LS500 af. Waar het lenssysteem bij alle andere projectoren onzichtbaar ín het apparaat is verwerkt, steekt de lens van de Epson-projector als een torentje boven het apparaat uit. Dat maakt hem wat minder incognito. Het door ons geteste, zwarte model is verder weinig in het oog springend. Het apparaat meet 46x37x23cm en is daarmee een van de kleinere modellen in de test. De voorzijde is voorzien van een afneembare grille die is afgewerkt met akoestisch transparant doek. Achter de grille gaan bedieningsknoppen schuil die je (alleen) bij installatie nodig hebt, waaronder een handmatige focushendel. Ook vinden we hier twee kleine stereoluidsprekers aan beide zijkanten van het apparaat.
Aansluitingen
Aan de voorzijde is, achter een extra klepje achter de luidsprekergrille, ruimte voor de Android TV-dongle, die met de daar ondergebrachte USB- en HDMI-poort verbonden kan worden. De overige aansluitingen van de projector bevinden zich aan de achterzijde. Daar vinden we nog twee HDMI-ingangen, een USB- en seriële aansluiting en een RJ45-netwerkpoort.
Installatie
De EH-LS500 biedt van alle geteste apparaten het grootste bereik wat beeldmaten betreft. Je kunt van 65" tot 130" projecteren zonder focus te verliezen. Nadeel is dat de projector relatief veel afstand tot het scherm nodig heeft. Voor complete vulling van ons 100" grote scherm komt de achterzijde van de projector ongeveer 40cm van de muur. De voorkant komt zelfs ruim 75cm de kamer in. Geen enkel audiomeubel dat wij kennen, is zo diep, dus je moet kleiner projecteren of het meubel op enige afstand van de muur plaatsen.
Voordeel is dat de projector, wellicht met dank aan het gekozen lenssysteem, er goed in slaagt om zowel in het midden als in de hoeken een scherp beeld te laten zien, waar de meeste andere modellen richting de hoeken toch duidelijk wat soft worden. Lukt het niet om de projector helemaal haaks voor het scherm te krijgen, dan kun je de vier hoeken van het scherm softwarematig, onafhankelijk van elkaar van positie veranderen om zo toch een perfect rechthoekig beeld te projecteren.
Beeldeigenschappen
Wij hebben de standaardversie van de EH-LS500B getest, de versie zonder Android-mediaspeler, en over de functionaliteit van die mediaspeler kunnen we dus weinig zeggen. Het gaat echter om 'stock'-Android tv, waarop alle gangbare streamingapps als Netflix, Disney+ en Prime video beschikbaar en via Chromecast te benaderen zijn. Het basismodel dat wij hebben getest, is een 'domme' projector, zonder ingebouwde mediaspeler. De beeldverwerking van de projector is echter goed. Deinterlacing gebeurt netjes en Epson heeft een redelijk goede upscaler die ook beeldmateriaal met full hd of lagere resoluties aardig weet op te poetsen. De LS500 is daarnaast in staat om 24p-beeldmateriaal zonder judder weer te geven, doordat de projector bij 24p-weergave native op 96Hz lijkt te werken, in plaats van op 60Hz. Indien gewenst kan ook beeldinterpolatie toegepast worden als de projector in 1080p-modus werkt, maar dat levert helaas veel interpolatieartefacten op.
Wie graag wil gamen op een short throw-projector heeft aan de Epson LS500 een goede keus. De inputlag van de projector bedraagt slechts 27ms, waarmee de vertraging beperkt blijft tot minder dan twee frames, met afstand de beste score van alle geteste modellen.
Beeldkwaliteit
De EH-LS500 gebruikt een full-hd-lcd-paneel waarbij elk beeld tweemaal licht verschoven wordt weergeven, zodat de theoretische resolutie op ongeveer vier megapixel uitkomt, de helft van 4k. We zien dat ook daadwerkelijk terug; de LS500 laat duidelijk een wat softer plaatje zien dan de andere projectoren in de test, met minder fijn detail. We zien dit in de praktijk vooral bij statische beelden. Zodra er beweging in beeld is, is het verschil met de andere modellen heel lastig of zelf geheel niet meer te zien.
In de standaard Cinema Dynamisch-modus produceert de projector een enorme bak licht en is het met afstand de helderste projector in de test. Bij een reflectiemeting vanaf ons matwitte 100"-scherm kwamen we uit op maar liefst 376cd/m², een waarde waarop veel midrange-lcd-televisies jaloers zouden zijn. Nadeel is dat de projector dan ook erg luidruchtig is. In de Cinema-modus gaan zowel de helderheid als het geluidsniveau omlaag en laat de projector een fijn plaatje zien.
De LS500 regelt de laserlichtbron standaard dynamisch op basis van de beeldinhoud, waardoor het contrast theoretisch op bijna 4000:1 uitkomt. In de praktijk is dat niet heel realistisch en is ongeveer 1000:1 wat we meten zonder dimming van de lichtbron. Sdr-weergave is het best in de Cinema-modus, waarbij de projector een mooi neutraal grijsverloop laat zien. Ook de kleurweergave is goed, waarbij de helderheid van kleuren goed in balans is met die van wit, iets waar het bij dlp-projectoren nog weleens aan schort.
In hdr-modus biedt Epson je de keuze hoe je het beeld wilt zien: met alle details in de highlights en daardoor een over het geheel genomen wat donkerder beeld, of juist een wat helderder beeld waarbij details in de highlights verloren gaan. Standaard wordt voor een tussenweg gekozen, wat nauwkeurige weergave oplevert voor met HDR1000 gemasterde content. Je kunt echter de mapping in zestien stappen naar eigen inzicht veranderen. Het enige wat tegenvalt, is het kleurbereik. Met een gemeten dekking van 73 procent van de DCI-P3-kleurruimte is Epson op dit punt hekkensluiter binnen de test.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
De LS500 kan een enorme bak licht produceren, maar dat gaat zoals gezegd hand in hand met een flinke geluidsproductie. Bij maximale lichtsterkte meten we 46,5dB op een halve meter afstand en dat is bepaald niet stil. Schroeven we de lichtopbrengst met de helft terug - en dat kan zeker in licht verduisterde ruimtes geen kwaad, omdat ook de zwartweergave dan beter wordt - dan meten we nog 39dB, wat gewoon prima is.
Over de kwaliteit van de ingebouwde luidsprekers zijn we niet enthousiast. De LS500 beschikt weliswaar over stereoluidsprekers die naar de kijker toe gericht zijn, maar het zijn kleine drivertjes die niet weten te imponeren. Bas ontbreekt, het hoog mist sprankeling en het stereobeeld is beperkt. Schroeven we het volume op, dan is bovendien al snel vervorming hoorbaar.
De Hisense 100L5F-B12 is een vreemde eend in de bijt binnen deze test. Dat is niet alleen omdat Hisense het apparaat niet als projector, maar als 'Laser TV' aanprijst, maar vooral omdat je bij de projector een ambient light rejecting scherm van 100" geleverd krijgt. De projector kost een kleine 5000 euro, waarvan we waarschijnlijk een kleine 1000 euro op het conto van dat scherm kunnen schrijven. Het scherm wordt geleverd in een enorme doos en is gemaakt van hard plaatmateriaal, dat voorzien is van een grijze afwerking en een fresnell-toplaag die speciaal ontworpen is voor gebruik met een ultra short throw-projector. Concentrische ringen vanaf de onderkant van het scherm concentreren het beeld van de projector en weerkaatsen het direct naar voren, terwijl invallend licht van boven en opzij zoveel mogelijk bij de kijker wordt weggehouden. Rondom het grijze scherm is een dunne, zwartmetalen rand aangebracht, die het geheel stevigheid geeft.
De projector zelf heeft dezelfde grijs-zwarte kleurstelling als het scherm, is voorzien van afgeronde hoeken aan de zijkanten en heeft een lichte bolling in de bovenzijde. De lens is in het apparaat verzonken en wordt geflankeerd door een bewegingssensor die de laser uitschakelt als er beweging boven de projector wordt waargenomen, om eventuele oogschade bij direct in de lens kijken te voorkomen. Ook bij deze projector is de voorzijde voorzien van een afneembare luidsprekergrille, waarachter een stereo-tweewegluidsprekersysteem schuilgaat.
Aansluitingen
Draaien we het apparaat om, dan vinden we aan de achterzijde maar liefst vier HDMI 2.0-ingangen, een analoge video- en een VGA-ingang, twee USB-poorten en een optische audio-uitgang. Daarnaast heeft de 100L5FV ingebouwde tuners voor DVB-T/C en DVB-S, voor digitale kabel, Digitenne en satelliet dus. Een CI+-cam-slot ontbreekt evenmin. Wij hebben de projector op het netwerk van Ziggo getest en dat werkte probleemloos. Alle kanalen werden na selectie van de Ziggo-preset direct gevonden en met een CI+-module en geactiveerde smartcard konden we direct ook gecodeerde kanalen bekijken.
Installatie
Installatie van de Hisense Laser TV begint met het ophangen van het scherm. Hiervoor moeten twee beugels aan de wand bevestigd worden, waar het scherm overheen gehangen wordt. De hoogte van de beugels is na montage aan de wand nog traploos af te stellen, zodat het scherm gemakkelijk waterpas gehangen kan worden. Om te voorkomen dat het alr-scherm besmeurd raakt met vingerafdrukken, worden witte handschoenen meegeleverd, waarvan het aan te raden is deze daadwerkelijk te gebruiken, want vlekken laten zich lastig onzichtbaar verwijderen.
De installatie van de projector zelf komt net zo nauw als die van de overige modellen uit de test. Om het 100" grote scherm geheel met beeld te vullen, moet de achterkant van de projector ongeveer 30cm van de muur geplaatst worden, waardoor de voorkant zo'n 65cm van de wand af komt. Hisense maakt het mogelijk om via een app een foto van het scherm te maken en de geometrie zich vervolgens automatisch aan te laten passen aan de randen van het scherm, maar het resultaat daarvan viel ons wat tegen. Handmatige afstelling werkt beter en net als bij alle andere projectoren is fysiek zo goed mogelijk uitlijnen uiteraard toch al aan te raden.
Beeldeigenschappen
De interface en mogelijkheden van de Hisense 100L5F komen overeen met wat we eerder bij de U8QF lcd-televisie zagen. De projector maakt gebruik van het Vidaa U 4.0 smart-tv-platform, dat onder andere YouTube, Netflix en Prime Video biedt. Disney+, Kijk, NLZiet en NPO moeten dit jaar worden toegevoegd, liet Hisense ons eerder weten.
Wat beeldinstellingen betreft biedt de 100L5F grotendeels dezelfde mogelijkheden als de 'echte' televisies van Hisense. Dat wil zeggen dat de beeldverwerking redelijk goed op orde is. Interlaced video wordt netjes weergegeven, maar filmmateriaal in een interlaced signaal wordt niet correct herkend. Ruisonderdrukking werkt vrij effectief en ook de beeldinterpolatie voor 24-, 25- en 30Hz-content is redelijk goed, zij het niet geheel vrij van artefacten. Interpolatie voor 50- en 60Hz-content is niet aanwezig, omdat de projector maximaal op 60Hz werkt.
Voor gamers is de 100L5F geen optimaal apparaat. Met alle beeldverwerking ingeschakeld is de inputlag maar liefst 141ms; in de snellere gamemodus verbetert dat naar 52ms. Daarmee is deze projector weliswaar de op een na snelste in de test, maar de vertraging van ruim drie beelden is voor het spelen van snelle games niet ideaal.
Beeldkwaliteit
De Hisense 100L5F maakt gebruik van de dlp-chip van 0,47" met 1920x1080 pixels die we eerder bij de BenQ V6000 terugzagen. De beeldscherpte is vergelijkbaar met die van de BenQ-projector en benadert 4k. Ook de lichtbron is van hetzelfde type; er wordt gebruikgemaakt van een blauwe laser voorzien van een fosforcoating om zo wit licht te krijgen. De beste beeldkwaliteit verkrijgen we bij deze projector in de Cinema Dag-modus, waarbij zowel de grijs- als de kleurweergave in sdr-modus redelijk goed is, al is de kleurbalans bij het grijsverloop licht grillig en worden kleuren relatief wat te donker weergegeven. De projector is helder; op ons matwitte 100"-scherm meten we 269cd/m², waarmee Hisense alleen Epson voor zich moet dulden.
De hdr-weergave van de Laser TV is ook in orde. Ook deze projector geeft de middentonen binnen te helder weer, maar grijstinten worden mooi neutraal getoond, wat een gebalanceerd plaatje oplevert. Bij meting van het kleurbereik kwamen we uit op 80 procent van DCI-P3. Dat is minder dan sommige andere modellen in deze test, waarbij de projector vooral in het groen wat tekortschiet.
Omdat de Hisense 100L5F wordt geleverd met een grijs alr-scherm, hebben we uiteraard ook gekeken wat de invloed van dit scherm is op de beeldkwaliteit. Doordat het scherm niet wit maar grijs is, is het zwartniveau in niet-verduisterde ruimtes al beter dan bij een wit scherm, en omdat het scherm het licht van de projector zeer gefocust naar de kijker terugkaatst, is de impact van de donkerdere ondergrond op de maximale helderheid beperkt. In een ruimte met (veel) verlichting biedt dit scherm duidelijk meerwaarde boven een matwit scherm.
Voordelen hebben echter vaak een keerzijde en dat geldt ook voor dit scherm. Omdat het licht van de projector gebundeld naar voren wordt teruggekaatst, is de kijkhoek beperkt. Ga je meer dan zo'n 35 graden off-axis, dan neemt de helderheid snel af, waarbij dat bovendien niet uniform over het hele scherm gebeurt. Een ander nadeel van de manier waarop het scherm reflecteert, is dat het beeld middenonder, waar de projector het dichtst bij het scherm is, duidelijk helderder is dan de rest van het beeld. Dit valt vooral op bij weergave van egale kleurvlakken. Een onoverkomelijk probleem zouden we het niet noemen en in een ruimte met (veel) omgevingslicht is dit scherm véél beter dan een normaal matwit scherm, maar in een verduisterde ruimte geldt dat zeker niet.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
Met de laserlichtbron op vol vermogen meten wij op een halve meter afstand 47dB, de op een na hoogste geluidsproductie van alle apparaten in de test. Schroeven we de helderheid wat terug, dan komen we uit op 41,8dB, wat een stuk fijner is.
Het geluid van het ingebouwde luidsprekersysteem is prettig en bovendien goed instelbaar. Desgewenst kun je kiezen voor (pseudo)surroundweergave, waarbij het geluid inderdaad heel ruimtelijk klinkt. Stemmen zijn goed verstaanbaar en basweergave is duidelijk aanwezig, zij het wat rommelig. Het hoog vinden we in de standaardmodus wat schel, maar dat is goed bij te regelen.
De LG Cinebeam HU85LS is sinds begin vorig jaar op de markt, maar nog altijd courant en goed leverbaar. Het apparaat kost net geen 3900 euro en is wit met grijs van kleur. Het uiterlijk van de projector is strak en modern; alle zijden zijn perfect vlak en de hoeken strak haaks. De projector meet 68x32x13cm, waarmee het de breedste, maar ook de laagste beamer in deze test is.
De geheel matwitte behuizing is aan de voorzijde voorzien van een grijze luidsprekergrille, die strak ín de behuizing is verzonken. Aan de achterzijde van de projector vinden we twee HDMI 2.0-ingangen, drie USB-poorten, een optische audio-uitgang en een RJ45-netwerkaansluiting.
Installatie
Het opstellen van de HU85LS is vergelijkbaar met hoe dat bij de overige projectoren in de test verloopt, waarbij het zaak is het apparaat zo recht mogelijk voor het scherm te positioneren. Optische zoom of lensverschuiving ontbreekt ook bij deze projector; scherpstelling van het beeld gaat door middel van een fysieke draaiknop die schuilgaat onder een klepje boven op de projector. Om een 100" groot beeld te projecteren, moet de achterkant van de projector op 10cm van de muur geplaatst worden en komt de voorkant slechts 45cm van de wand af. Dat is de kortste afstand van alle projectoren in de test, waardoor deze projector het makkelijkst op een normaal audiomeubel te plaatsen is.
Beeldeigenschappen
Welke beeldprocessor er precies gebruikt wordt in de HU85LS, is ons niet duidelijk, maar de instelmogelijkheden komen grotendeels overeen met wat we in de 2019-televisies van LG tegenkwamen. Aan instelmogelijkheden dus geen gebrek en de beeldverwerking is bovendien uitstekend. Interlaced videomateriaal wordt correct weergegeven en zaken als ruisonderdrukking werken goed bij deze projector.
Ook het gebruikte smart-tv-platform komt bekend voor. De projector is voorzien van LG's webOS versie 4.5 en wordt geleverd met een gyroscopische 'Magic remote'. WebOS werkt lekker vlot op deze projector, biedt ondersteuning voor alle gangbare streamingapps en heeft een goede ingebouwde mediaspeler voor het afspelen van audio en videofiles via USB of netwerk.
Beeldkwaliteit
De HU85LS maakt gebruik van een 0,65"-dlp-chip met een resolutie van 2716x1528 pixels, waarbij elk beeld tweemaal diagonaal verschoven wordt geprojecteerd. Dat levert in totaal dus 8,3 miljoen pixels per beeld op, iets meer dan de 8,29 miljoen van een 4k-uhd-signaal. Omdat de mapping niet helemaal overeenkomt, is het toch niet helemaal hetzelfde, maar de beeldscherpte komt goed in de buurt en ligt wat hoger dan die van de dlp-projectoren met een native resolutie van 1920x1080 pixels, al zijn de verschillen klein. Ook zien we dat het contrast van de gebruikte dlp-chip hoger is. We meten bij deze projector en bij de Samsung LSP9T, die dezelfde chip gebruikt, respectievelijk 1600:1 tot 1900:1, terwijl de andere dlp-projectoren en de Epson lcd-projector blijven steken op ongeveer 1000:1.
De beeldkwaliteit in sdr-modus is het best in de Bioscoop-stand, waarbij opvalt dat het beeld standaard een wat blauwige tint heeft. De mapping van de kleuren is goed, maar ook bij deze projector is de helderheid van kleur ten opzichte van wit aan de lage kant.
De weergave van hdr-beelden is redelijk goed, al valt op dat de projector middentonen standaard ruim te helder weergeeft en last heeft van een blauwige kleurzweem in de highlights. De projector maakt gebruik van een '3 channel laser', wat betekent dat er een normale blauwe laser wordt gebruikt waarvan een deel van het licht ongefilterd wordt doorgelaten en een deel wordt omgezet in groen licht, terwijl daarnaast een tweede, rode laser wordt gebruikt om ook dat deel van het lichtspectrum af te dekken. Doel hiervan is een groter kleurbereik te realiseren dan wat met alleen een blauwe laser mogelijk is. Onze metingen bevestigen dat, want met 83 procent dekking van de DCI-P3-kleurruimte doet LG het wat beter dan de laserprojectoren met alleen een blauwe laser. Daar moeten we bij aantekenen dat de BenQ-projector met zijn speciale kleurfilter een nog groter bereik weet te realiseren, maar dat gaat zoals beschreven sterk ten koste van de lichtopbrengst.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
Met de lichtbron op maximaal vermogen produceert de HU85LS iets meer dan 42dB aan (ventilator)geluid, gemeten op 50cm afstand. Daarmee is het een middenmoter in het testveld, maar wat bij ons testmodel opviel, was dat het geluid een irritant 'rateltje' bevat. Dat kan specifiek voor dit exemplaar zijn, maar het maakt dat het geluid opvallender is dan de meetwaarde doet vermoeden.
De ingebouwde luidsprekers van de LG HU85LS doen hun werk naar behoren, maar blinken niet uit. Het middenbereik is goed, waardoor stemmen goed verstaanbaar zijn, maar de bas valt wat tegen en het hoog klinkt wat vlak.
De Optoma Cinemax P2 heeft dezelfde kleurstelling als de LG HU85LS, met zijn witte behuizing en grijze speakergrille. Optoma heeft zijn apparaat echter voorzien van wat speelsere lijnen, waarbij de voorzijde in een punt toeloopt en het luidsprekerdoek aan de bovenzijde over het apparaat doorloopt. Net als bij de meeste projectoren in deze test is de lens geheel in het apparaat verzonken, zodat hij niet opvalt, tenzij je de projector van boven bekijkt. De Cinemax P2 is te koop vanaf iets minder dan 2700 euro, waarmee het de op een na goedkoopste projector in de test is.
Wat aansluitingen betreft heeft Optoma het beperkt gehouden. Aan de achterzijde vinden we twee HDMI 2.0-poorten, één bruikbare USB-poort, een optisch-digitale audio-uitgang en een lan-poort.
Installatie
Het opstellen van de projector luistert net zo nauwkeurig als bij de andere modellen in de test en om een 100" groot beeld te projecteren, moet de achterzijde van het apparaat 25cm van de muur geplaatst worden, waardoor de voorkant 64cm van de muur komt. Scherpstelling van het beeld gebeurt met de afstandsbediening en bij ons testmodel was de uniformiteit van de beeldscherpte bovengemiddeld goed.
Beeldeigenschappen
De projector maakt gebruik van een 0,47"-dlp-chip met een resolutie van 1920x1080 beeldpunten, die beelden viermaal licht verschoven weergeeft om tot 4k-weergave te komen. De beeldscherpte is prima en in lijn met de andere modellen die deze chip gebruiken. De beeldverwerking van Optoma is in orde. Deinterlacing gebeurt netjes en de ingebouwde functie die 24p-beelden door middel van interpolatie vloeiender weergeeft, doet zijn werk in de lichtste stand goed zonder bijeffecten te creëren.
De projector beschikt over een basaal, op Android gebaseerd smart-tv-systeem dat via de Aptoide-appstore toegang biedt tot een ruime selectie apps. De smart-tv-interface oogt helaas wat gedateerd, wat ook geldt voor de ingebouwde mediaspeler. Vervelender is dat sommige apps tijdens onze tests vastliepen en hdr-weergave in Netflix niet bleek te werken.
De inputlag van de projector is standaard maar liefst 178ms, wat véél te hoog is om prettig te gamen. Schakelen we over naar de gamemodus, dan blijft de meter steken op een nog altijd erg hoge 77ms, waarbij bovendien opvalt dat het apparaat dan erg lelijke (nearest neighbour-) scaling toepast op bronnen met een resolutie lager dan 4k.
Beeldkwaliteit
De hoogste beeldkwaliteit verkregen we bij gebruik van de 'reference' preset, waarbij de projector een net kleur- en grijsverloop laat zien. Het enige wat tegenvalt, is het contrast. Dat is bij deze projector net een tikje minder dan bij de andere geteste modellen. Ook al ligt de gemeten contrastwaarde van 982:1 niet eens zoveel lager dan die van drie andere projectoren in deze test, optisch lijkt het verschil groter, wat vooral komt doordat de projector gewoon wat piekhelderheid mist ten opzichte van de concurrentie.
De hdr-weergave blijkt helaas evenmin perfect. Net als bij de meeste projectoren in deze test worden middentonen te helder weergegeven en het beeld heeft daarbij bovendien een duidelijke blauwe tint. Het het gemis aan pure helderheid speelt de projector in hdr-modus ook parten; de gewenste punch bij weergave van highlights ontbreekt.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
Waar de Optoma Cinemax P2 wél erg goed uit de bus komt, is op het gebied van geluid. De projector zelf is lekker stil; met slechts 38dB op een halve meter is het de stilste projector in de test. Ook de ingebouwde luidsprekers zijn heel behoorlijk. De projector produceert een mooi ruimtelijk geluidsbeeld met een sprankelende hoogweergave, een solide middenbereik en zelfs redelijk wat bas. Ook op hoger volume geeft de Cinema P2 geen krimp.
Samsung heeft sinds kort twee ust-projectoren voor thuisgebruik in zijn portfolio, beide luisterend naar de naam The Premiere. De LSP7T kost iets meer dan 3300 euro en maakt gebruik van één blauwe laser. De door ons geteste LSP9T kost maar liefst 6300 euro en heeft drie lasers aan boord om zo een groter kleurbereik mogelijk te maken. De LSP9T heeft daarnaast een hogere helderheid en heeft minder afstand tot het scherm nodig dan zijn kleinere broer.
De projector maakt gebruik van de inmiddels bekende wit-grijskleurstelling, waarbij het apparaat zelf matwit is en de voorzijde voorzien is van grijs luidsprekerdoek. Waar concurrent LG kiest voor een zo strak mogelijk lijnenspel, oogt Samsungs LSP9T juist speels, met veel rondingen.
Aansluitingen
Achter op de projector vinden we drie HDMI 2.0-ingangen, een lan-aansluiting, een USB-poort en een optisch-digitale audio-uitgang. Ook ingebouwde tuners voor DVB-C/T en DVB-S ontbreken niet. Helaas heeft Samsung de projector niet voorzien van een cam-slot voor een CI+-module, waardoor het alleen mogelijk is om ongecodeerde kanalen te bekijken. Via de kabel van Ziggo ben je dan beperkt tot het basispakket, waarbij de meeste zenders alleen in sd-kwaliteit te bekijken zijn.
Installatie
De LSP9T heeft maar weinig afstand tot het scherm nodig om een groot beeld te projecteren. Om ons 100"-scherm te vullen, moesten we de achterzijde op 11cm van de muur plaatsen, waardoor de voorzijde 48cm de ruimte in stak. De projector zal hierdoor probleemloos op veel audiomeubels passen.
Beeldeigenschappen
De LSP9T maakt gebruik van een dlp-chip met een resolutie van 2716x1528 pixels, waarbij door pixelshifting een beeld met (bijna) 4k-resolutie weergegeven kan worden. Deze grotere dlp-chip doet zijn werk erg goed en samen met de LH HU85LS, die dezelfde chip aan boord heeft, levert de projector het scherpste plaatje. Ook de uniformiteit van de beeldscherpte is goed; het lukte ons om het midden en de hoeken van het beeld tegelijk scherp te krijgen.
De projector maakt gebruik van Samsungs tv-technologie voor de beeldverwerking, de menustructuur en het ingebouwde Tizen-smart-tv-systeem. De menu's en instelmogelijkheden lijken sterk op die van Samsungs 2020-televisies, en de beeldverwerking van deze projector is uitstekend. Deinterlacing van videobeelden gebeurt probleemloos, automatische ruisonderdrukking werkt goed en als je graag beeldinterpolatie toepast, is Samsungs implementatie ook een van de betere.
Ook het Tizen-smart-tv-systeem werkt zoals we dat van Samsungs televisies gewend zijn. Dat betekent dat het systeem snel en intuïtief werkt en apps voor alle grote streamingdiensten beschikbaar zijn. De projector kan bovendien mediabestanden vanaf USB- en netwerkbronnen afspelen en laat hierbij geen steken vallen, buiten het feit dat decodering van DTS-geluid niet ondersteund wordt.
Wat voor Samsung-begrippen tegenvalt, is de inputlag. Standaard bedraagt deze 89ms en met gamemodus ingeschakeld meten we ook nog 55ms.
Beeldkwaliteit
De LSP9T is met enige afstand de duurste projector in de test en dat hopen we natuurlijk terug te zien in de beeldkwaliteit. Gelukkig blijkt dat inderdaad het geval. De sdr-weergave is zeer goed, met lage afwijkingen bij zowel de grijs- als de kleurmetingen, gecombineerd met een hoge helderheid.
Ook in hdr-modus doet de LSP9T het goed. Het beeld is ook bij deze projector te helder in de middentonen, maar de kleurbalans is erg netjes. Het gebruik van rode, groene en blauwe lasers zorgt ervoor dat bijna 93 procent van het DCI-P3-kleurbereik door de projector weergegeven kan worden, de hoogste waarde van alle geteste projectoren. In de praktijk zien we dat terug in zeer verzadigde kleuren bij hdr-weergave.
Geluidsproductie en geluidskwaliteit
Het geluidniveau van de LSP9T is lekker laag. Wij maten maximaal 40dB op een halve meter afstand, waarmee het de op een na stilste projector in de test is. Het ingebouwde audiosysteem is bovendien indrukwekkend. De ingebouwde stereoluidsprekers creëren een mooi vol en ruimtelijk geluidsbeeld, met goed verstaanbare stemmen en goede basweergave. De projector kan bovendien op hoog volume spelen zonder duidelijke vervorming, zodat naar films kijken ook op audiovlak prima te doen is met deze projector.
Onderstaande tabel toont een overzicht van alle testresultaten van de projectoren in deze vergelijkingstest.
BenQ
Epson
Hisense
LG
Optoma
Samsung
V6000
EH-LS500B
100L5F-B12
HU85LS
Cinemax P2
LSP9T
Geteste preset
Cinema
Cinema
Cinema Dag
Bioscoop
Reference
Filmmaker
Max. helderheid (100"-scherm)
164cd/m²
367cd/m²
269cd/m²
148cd/m²
132cd/m²
252cd/m²
Contrast
1095:1
1032:1
1103:1
1627:1
982:1
1743:1
Inputlag
95ms
27ms
52ms
69ms
77ms
55ms
Geluidsniveau (50cm afstand)
48,4dB
46,5dB
47dB
42,3dB
38dB
40dB
Metingen sdr
Gemiddelde kleurtemperatuur
6485K
6580K
6110K
8120L
6320K
6515K
Gemiddelde gammawaarde
2,15
2,4
2,28
2,25
2,11
1,67
ΔE 2000 grayscale
3,8
1,7
3,6
2,8
4,1
1,3
ΔE 2000 color
4,1
3,9
3,7
4,4
4
3,3
Metingen hdr
ΔE ITP grayscale
6,3
3,6
3,3
5,2
10,7
6,2
ΔE ITP colorcheck
15,7
12,5
25,5
17,3
17,9
16,3
Dekking PCI-P3- kleurbereik
90,7%
73,0%
80,1%
83,0%
77,5%
92,8%
Energiegebruik
Normaal
324W
298W
304W
222W
200W
219W
Low lamp / Eco
210W
153W
162W
172W
127W
-
Stand-by
7,5W
0,2W
0,1W
0,4W
0,3W
0,2W
Conclusie
De zes geteste projectoren maken het mogelijk om een héél groot beeld te projecteren vanaf een zeer korte afstand tot het scherm en troeven wat beeldgrootte betreft elke tv af. Toch zijn deze projectoren niet in alle gevallen een goede vervanger voor een tv. De maximale helderheid van de beste projector in deze test komt overeen met die van een midrange-tv, terwijl het contrast, afhankelijk van invallend omgevingslicht, ook beperkt is. Om deze projectoren ook bij daglicht goed allround in te zetten, is bovendien een ambient light rejecting projectiescherm nodig. Hisense levert dat mee; bij de andere projectoren zul je het los moeten aanschaffen. Hoewel de apparaten in prijs sterk uiteenlopen en er verschillende projectietechnieken worden gebruikt, is er geen apparaat dat écht boven het maaiveld uitsteekt of juist door de mand valt.
Ben je op zoek naar een zo helder mogelijk beeld en speel je ook graag af en toe een spelletje? Dan is de Epson EH-LS500 de beste keuze. Deze projector heeft de hoogste lichtopbrengst en de laagste inputlag. Wat beeldscherpte betreft is het juist de minste van het stel en ook de geluidskwaliteit van het ingebouwde luidsprekersysteem stelt wat teleur.
Wil je een zo stil mogelijke projector, dan is de Optoma Cinemax P2 een goede keuze. Deze projector heeft bovendien een goed ingebouwd luidsprekersysteem en biedt goede beeldverwerking. Wat prijs betreft behoort deze projector samen met de Epson bovendien tot de goedkopere uit de test.
De Hisense 100L5F Laser TV is bijzonder. Als enige wordt deze projector geleverd met een projectiescherm, waarmee je in één koop een compleet product in huis haalt dat ook overdag goed bruikbaar is. De projector biedt bovendien goede allround prestaties en is voorzien van ingebouwde tuners én een cam-slot om met een smartcard ook versleutelde zenders te kunnen bekijken. Goedkoop is dit setje niet; voor projector en scherm moet je een kleine 5000 euro neertellen.
Dat het nóg duurder kan, laat Samsung zien met de LSP9T Premiere, die vanaf 6300 euro in de Pricewatch is terug te vinden. Deze projector maakt als enige gebruik van rgb-lasers, met een zeer groot kleurbereik als gevolg. Ook wat mogelijkheden en prestaties betreft scoort deze projector érg goed, maar wat ons betreft niet zoveel beter dan de andere projectoren in de test dat de veel hogere prijs gerechtvaardigd is.
Zoals gezegd springt geen enkele projector er écht uit, waardoor we het eremetaal van onze awards ditmaal in de kast laten. Elke projector heeft sterkere en zwakkere punten en het hangt wat ons betreft te sterk van de wensen van de gebruiker af om één projector op een voetstuk te hijsen.
Het is heel lastig om beeld via foto's te vergelijken. Een projector moet je echt zelf gaan bekijken om te zien naar wat voor beeld je kijkt. En daarnaast, hoe goed wordt het bewegende beeld neergezet, hoe hinderlijk is het regenboog-effect voor jou? Dat laat zich eenvoudigweg niet in een foto vangen.
Dan heb je ook nog met het beeldscherm van de kijker te maken, en je hebt geen idee hoe die staat ingesteld.
Inderdaad, en zoals hieronder aangegeven is het nagenoeg onmogelijk om deftige foto's te maken bij single chip projectoren. In theorie zou het moeten lukken als je de sluitertijd van je camera exact kan matchen met de beeldverversingsfrequency, maar dat is in de praktijk niet te doen. Je zit dus altijd met kleurbanden op je foto.
In verband met het regenboog-effect: dat wordt veroorzaakt door de color cycle rate. Die wordt bepaald door de technologie van de gebruikte lichtbron. Bij lampen en bij laser-fosfor oplossingen wordt er gebruik gemaakt van een kleurwiel, waarbij de color cycle rate bepaald is door de beperkingen van dat kleurwiel (hoe snel draait dat wiel rond en hoeveel kleursegmenten bevat zo'n wiel?). Meestal zit je dan met color cycle rates van 2x of 4x (dus 2 tot 4 keer cycleer je door de kleuren R, G, B, en W per frame). Bij een RGB laser lichtbron (maar ook bij LED) kan de color cycle rate veel hoger liggen, omdat de individuele kleuren van de lichtbron electronisch kunnen aan en uitgezet worden via de driver. Bij dat type projectoren zal je het regenboogeffect dus veel minder opmerken (op een foto zal het wel nog steeds zichtbaar zijn).
Ik zeg hier duidelijk 'kan' beter zijn, want het hangt o.a. af van het design van de aansturing van de lasers. Het is dus niet zeker dat de Samsung LSP9T hierin beter is dan de andere projectoren in de vergelijking, maar ik verwacht van wel.
De color cycle rate is eenvoudig te meten met een oscilloscoop en een fotodiode. Bij een review zou het dus interessant zijn als die ook wordt opgemeten, aangezien sommigen hier heel gevoelig aan zijn en het dus een bepalende factor kan zijn in de aankoop van een projector.
In verband met de test-resultaten ben ik ook wat verbaasd dat de RGB laser van Samsung 'slechts' 93% van het DCI-P3 gamut dekt. Met laser zou je normaal gezien een veel groter gamut moeten kunnen afdekken. Ik zie hiervoor meerdere mogelijke redenen:
Het is een bewuste keuze van Samsung om tijdens het 'rode' segment ook de groene en blauwe lasers lichtjes aan te sturen, waardoor de rode primaire kleur gedesatureerd wordt (idem voor het 'blauwe' en 'groene' segment). In de door tweakers gekozen test-setting kan dat net iets te aggressief gedaan worden. Dat zou op zich een rare keuze zijn van Samsung voor een mode die 'filmmaker' heet
De lasers die in het toestel zitten hebben niet de juiste golflengte. Mogelijks wordt gebruik gemaakt van blauwe lasers die een kleurpunt hebben dat iets te laag ligt in het x-y diagram, waardoor de werkelijke blauwe DCI-P3 primary wordt weggesneden. Iets gelijkaardigs kan spelen met de groene lasers. Voor de rode lasers is dit niet zo een probleem. Op die manier kan de projector niet heel het DCI-P3 gamut afdekken.
Tweakers beschikt niet over een meettoestel dat geschikt is om de kleur op te meten van smalbandige bronnen. Je hebt al een redelijk gespecialiseerde (en dure) kleurmeter nodig gebaseerd op een spectrometer om de kleur van een laser te kunnen opmeten.
Het zou in elk geval interessant zijn om van ieder toestel het gamut te tonen tov de gewenste kleurruimte. Een percentage zegt in feite niet zo veel en als je toch met %-en wil werken is het best om dat uit te drukken in (u',v')-coördinaten , omdat die 'perceptueel uniformer' zijn dan de vaak gebruikte (x, y)-coordinaten (zie o.a. https://en.wikipedia.org/wiki/MacAdam_ellipse en https://en.wikipedia.org/wiki/CIELUV).
Edit: een aantal toevoegingen
[Reactie gewijzigd door HeadHunter242 op 22 juli 2024 14:02]
Met dat toestel zal de kleurbepaling op lasers inderdaad niet erg accuraat zijn.
Een FWHM van 5nm (en meetpunten per nm) is zowat het minimum om een betrouwbare meetwaarde te bekomen. De i1pro haalt een FWHM van 15nm volgens https://www.argyllcms.com in hi-res mode.
Als je echte RGB LASER projectoren gaat meten kom je uit bij een 2NM meter. Maar zover ik weet gebruikt de Samsung alsook de TriChroma Laser projectoren van HiSense enkel blauwe lasers en groen fosfor. Rode lasers moeten ook nog worden nagefiltert met rode fosfor. Het zijn geen Barco's of Christies. Groen gebruikt zelfs geen frequency doubling meer.Ze zijn dus geen van allen zo smalbandig als 'Echte RGB LASERS'.
Die zijn zo smalbandig dat er in het array meerdere frequenties worden gebruikt per kleur ter vermijjding van mesmeric effect en speckle.
Wat betreft de benodigde bandbreedte en resolutie voor Laser-phosphor projectoren moet ik jullie volgen.
[Reactie gewijzigd door donaldk op 22 juli 2024 14:02]
In het artikel hier op tweakers stond aangegeven dat de Samsung LSP9T een RGB laser projector was. Naar aanleiding van uw opmerking ben ik eens gaan kijken op de Samsung website. Daar noemen ze het 'triple laser'. Dat is natuurlijk een marketing term waarmee ze alle kanten uitkunnen . Verder op die pagina geven ze wel aan dat het gamut 106% van BT.2020 en 147% van DCI.P3 is. Het lijkt me hier dus wel degelijk te gaan om RGB laser, want dat is niet te halen met laser fosfor, tenminste niet als je toch nog iets van lichtopbrengst wil overhouden. De 93% DCI-P3 die vermeld wordt in het artikel hier op tweakers, wijkt sterk af van die 147% vermeld op de Samsung website.
Wat de lasers en kleurmetingen betreft: het klopt dat in hedendaagse RGB laser projectoren enkel directe diode lasers gebruikt worden, in tegenstelling tot de eerste generatie, waar groen door frequentie verdubbeling werd bekomen.
De directe diodes zitten rond de 1 à 2 nm in spectrale breedte en de frequentie verdubbelde lasers zijn nog veel nauwer in spectrum (orde 0.1nm). Om het spectrum van een recente RGB laser projector correct te registreren, moet je dus een spectrometer hebben met een FWHM < 1nm en meetpunten per 0.25nm of minder.
Voor kleurmetingen is het echter niet nodig om zo'n hoge resolutie spectrometer te gebruiken. Zowiezo zitten er al vrij grote fouten op lichtmetingen, maar je moet ook de xy waarden maar bepalen tot op een niveau dat overeenkomt met de just-noticeable-difference (het minimale kleurverschil dat een mens kan waarnemen). Dat is al rap een paar duizendsten. De xy kleurpunten worden bepaald door de integraal te berekenen van het product van het gemeten spectrum en de tristimulus functies (CIE 1931). Die laatste zijn heel 'brave' functies (verandering per nanometer is eerder beperkt), waardoor het voldoende is om de gewogen gemiddelde golflengte per kleur tot op de orde van een nanometer nauwkeurig te meten. Dat laatste lukt perfect met 5nm FWHM en een meetpunt om de nanometer. Misschien dat je daarmee er net niet komt voor het kleurmatchen van projectoren in een multi-projector setup, maar voor een review op een standalone projector is dat meer dan genoeg. Nauwkeuriger is altijd beter, maar ook veel duurder.
In feite is er technisch gezien niet zo veel verschil tussen het opmeten van de kleurruimte van een laser-fosfor projector en een echte RGB laser projector, toch als het gaat over de nodige nauwkeurigheid van de kleurmeter. Beiden bevatten minstens 1 smalbandige laserbron: bij de laser-fosfor is dat enkel voor blauw, bij RGB laser is dat voor de 3 kleuren. Voor beide types projectoren moet je kleurmeter aangepast zijn aan de smalste bron in het spectrum om de kleuren correct te kunnen meten.
Hou rekening mee dat de projectiedoek bij UtraShort Throw Beamers letterlijk vlak moet zijn.
Want anders treden er kleine kleurverschillen op, lichte shadowing, en dat valt op bij egale vlakken.
Dit komt omdat licht vanuit grote hoek op het doek valt, zal dit sneller te zien zijn dan bij normale beamer die je aan de plafond vastmaak.
Beamer aan de plafond heeft minder hoge eisen en perfectie aan de projectiedoek. Het hoeft minder perfect vlak zijn.
Het kan dus zo zijn dat je speciale strakke doek moet kopen (die goed gespannen wordt aan alle kanten), want de bekende rollup projectiedoeken waarbij je het oprolt zijn niet altijd mooi vlak, aangezien ze op eigen gewicht hangen en dus door kamer invloeden niet altijd vlak kan zijn.
Misschien ben ik er te snel door heen gegaan, maar missen er nu foto’s van het daadwerkelijk geprojecteerde beeld? Hier was ik het meest benieuwd naar…
Goede vraag! Dat hebben we opzettelijk niet gedaan om het (vooral bij dlp-projectoren) vrijwel onmogelijk is om het beeld zo vast te leggen als het er daadwerkelijk uitziet.
Film op pauze op deze projectoren ziet er niet zo uit als een bewegend beeld, dit heeft te maken met e-shift. Je kan het gewoon niet goed over laten komen op een foto.
[Reactie gewijzigd door Koldur op 22 juli 2024 14:02]
Thanks! Voor mij is deze vorm van projectie helemaal nieuw. Een beeld hoe een projector op de muur projecteert om het concept uit te beelden zou voor mij al toegevoegde waarde hebben, dan gaat het mij niet eens zo zeer om de beeldkwaliteit. Maar ik snap jullie afweging en Google is je vriend.
In 2005 was er al de InFocus, engine ook toegepast in Clarity Cube. Grote concurrent Mitsubishi had zijn ondiepe DLP cube/engine. Dus het is niet bepaald nieuw. Inmiddels is er voor iedere* losse lens projector serie een 'haak'lens.
Waarom testen jullie op maar 100 inch schermgrote ?
Bij zeg 120 of 140 inch die ook steeds meer gebruikt worden, waar heb je anders een beamer voor zul je zien dat de lichtbron ook minder fel zal worden.
Hoi Eric, mooie review! Ik had graag de Wemax Nova & Xiaomi 4K zien meegenomen worden. Gezien deze tech waarschijnlijk op termijn de tv’s gaan vervangen hoop ik dat ze volgende keer worden meegenomen.
Jammer dat die van xiaomi niet is meegenomen... Ik had graag het commentaar op de kleurechtheid daar gezien (die valt mij tegen), wel een hoop licht.
Een iets serieuzer stukje feedback betreft de inputlag. Veel van deze apparaten hebben een gaming preset die een gigantische impact hebben op de lag. Ter idee: Op de Xiaomi is de trackpad van m'n aangesloten laptop besturen normaal gesproken niet fijn of zelfs lastig. Op de gaming modus gaat dat prima en kun je de meeste spelletjes OK spelen. CS:go is kansloos, maar de gemiddelde racer of RPG gaat prima.
Ik heb er misschien overheen gelezen, maar is de gaming modus (waar beschikbaar) mee genomen voor de inputlag?
Ja, bij alle projectoren hebben we, indien beschikbaar, de game modus gezet voor de inputlag metingen die je in de tabel vindt. In de tekst bij de individuele projectoren lees je bij sommige modellen ook de standaardwaarden, die vaak nog véél hoger zijn.
Ik heb zelf lang zitten twijfelen tussen een nieuwe short throw of toch maar overstappen op tv. Ik ben uiteindelijk toch maar overgestapt op de tv. Geen moment spijt van gehad:
- je maakt er makkelijker en dus eerder gebruik van
- oled ziet er fantastisch uit
- goedkoper
- vrr / gsync / 120hz+
- gewone beamer moet naar andere kant van de kamer (hdmi/casten), short throw is stuk duurder
- basis speakers zijn ok voor standaard content (comedy, spelshow, nieuws, etc)
- fijne van beamer was het indirecte licht. Met oled word je ook niet overstraald.
- geen scherm nodig.
Nadelen:
- iets kleiner beeld (kan ook prettig zijn)
- zwart vlak in je kamer
Een beamer of tv is nogal een keuze. Een tv beland over het algemeen in de woonkamer. Een beamer in de woonkamer heb je niks aan. Een beamer heeft een dedicated kamer nodig welke volledig zwart is. Daarnaast past een beetje deftige audio set ook niet echt in de woonkamer. Dat is akoestisch gezien een drama gezien vrijwel altijd alle muren en plafonds rechthoekig zijn en in nieuwere huizen ook nog eens met open ruimtes. De algehele beleving is veel meer afhankelijk van het geluid dan van het beeld.
Je gaat normaal gesproken ook geen normale TV kijken (afgezien van sport) op een beamer. Dat voegt verder niks toe (mening). Dan blijft er over films en series. Het simpele feit is dat een beamer niet in de buurt komt van de beeldkwaliteit van een goede OLED TV. Dat heeft voornamelijk te maken met de zwart waardes. Dus als je het beste beeld wilt is een OLED altijd de beste optie. G-sync heb je alleen iets aan als je er ook een console op aansluit. Voor het kijken van films etc heeft dat geen toegevoegde waarde.
Waar een beamer het overduidelijk van wint ten opzichte van een OLED is de beleving. Dat ga je gewoon niet met een TV evenaren. De kwaliteit van het beeld is iets minder maar met een goede beamer valt dat best mee. Met een deftige geluidsset en een 120 inch scherm in een geoptimaliseerd kamer blaas je een OLED heel hard weg qua kijkervaring.
Het grote nadeel van een beamer is dat je er echt een dedicated kamer voor nodig hebt. Een beamer past simpelweg niet in een standaard huiskamer. Een short throw is verder leuk maar vooral bedacht voor hele kleine kamers. Een normale beamer heeft altijd een (iets) betere beeldkwaliteit ten opzichte van een short throw. Beetje hetzelfde verhaal als met een soundbar vs een dedicated set. Komt prima geluid uit een soundbar maar zal nooit hetzelfde klinken als een dedicated set.
[Reactie gewijzigd door biggydeen2 op 22 juli 2024 14:02]
Dan heb je blijkbaar geen goede dedicated ruimte in actie gezien. Daar haalt een OLED het echt niet bij hoor. De beleving zit overigens in het geluid, niet zozeer het beeld. Beeldkwaliteit is altijd beter op een OLED maar een goede beamer heeft echt prima beeld. Dan geeft een groter scherm een veel mooiere beleving dan een klein OLED scherm.
Overigens is goed geluid in je woonkamer - mits je een partner hebt die meewerkt - ook best goed te krijgen. Alleen al een set goede, goed geplaatste en ingeregelde stereo luidsprekers is al een enorme upgrade in beleving ten opzichte van de tv luidsprekers of een soundbar, en neemt niet eens zoveel ruimte in. In mijn ervaring is het daarna vooral diminishing returns om te upgraden maar naar meer luidsprekers - en gaan mensen bij het shoppen van home cinema speakers ook meer compromissen sluiten, zowel financieel als qua formaat. Bijkomend voordeel; je muziek klinkt ook niet meer zo blikkerig en of bonkig als bij veel mensen in de woonkamer.
Heb in de kelder dus een home cinema gemaakt, beeld ca 122 inch. ca 270 breed en 150 cm hoog.
Het zal er in oled misschien zijn 120 inch, alleen voor die prijs koop ik dan liever iets anders.
88 inch is dan 195 breed x 110 cm. Groot verschil.
@biggydeen2 heeft ook gelijk als hij schrijft dedicated ruimte. Het is niet alleen speakers maar ook hoe maak je de ruimte dood qua geluid zodat je ook een mooi effect krijgt. Dat kun je dus nooit halen in een woonkamer.
Ik heb bijv alle wanden bekleed met houtvezelcementplaat 1.5cm dik met daarachter 3.5cm steenwol, daaroverheen zwart naaldvilt. Dit absorbeert het meeste geluid waardoor rondzingen echo en stukken minder is. Merk zelf kijk je een film en speelt deze zich zelf in een grot af hoor je ook de akoestiek van die ruimte. Kleine achtergrondgeluiden, scheepsschroef de beving met goed geluid is totaal anders.
Groot voordeel van dedicated ruimte is dat je ook niet meer met melkpakspeakers hoeft te werken. Gewoon grote speakers die uiteindelijk toch een beter geluid geven. goede subwoofer en je ervaring is in zo een ruimte totaal anders dan een oled met surround setje in je huiskamer.
Dit alles hoeft ook niet heel duur te zijn. Heb gewoon een HD short throw beamers optima.
Denon receiver.
Geode speakers iedereen wil van die dikke grote af en die koop je gebruikt voor weinig.
Subwoofer nieuw.
Alleen beamers, receiver, speakers heb je al voor minder dan goede 85 inch flatscreen. OLed, niet te betalen bij zulke grote schermen.
Goedkoopste in de pricewatch 88 inch 13.000
[Reactie gewijzigd door bbob op 22 juli 2024 14:02]
Heb in de kelder dus een home cinema gemaakt, beeld ca 122 inch. ca 270 breed en 150 cm hoog.
Het zal er in oled misschien zijn 120 inch, alleen voor die prijs koop ik dan liever iets anders.
88 inch is dan 195 breed x 110 cm. Groot verschil.
En om het af te maken:
Ik heb bijv alle wanden bekleed met houtvezelcementplaat 1.5cm dik met daarachter 3.5cm steenwol, daaroverheen zwart naaldvilt. Dit absorbeert het meeste geluid waardoor rondzingen echo en stukken minder is. Merk zelf kijk je een film en speelt deze zich zelf in een grot af hoor je ook de akoestiek van die ruimte. Kleine achtergrondgeluiden, scheepsschroef de beving met goed geluid is totaal anders.
1. heeft een kelder "over".
2. heeft een 120+ inch beamer+surround sound set gekocht voor de spielerei. Daarnaast ook een tv + fatsoenlijke audio voor in de woonkamer neem ik aan.
3. heeft de wanden bekleed met allerlei akoestische(dempende) materialen.
nog een keer hoor:
Dit alles hoeft ook niet heel duur te zijn.
HAHAHAHAHAHAHAHAHA!
Mijn idee van duur en jouw idee van duur zijn waarschijnlijk wat anders. En dat zeg ik vanuit mijn bovenmodaal huis en getypt vanaf mijn ver bovenmodale pc.
Bij mij (en bij iedereen die ik ken) is home cinema een compromis. Een compromis tussen ruimte, draden, kosten en de wensen en eisen van de rest van het gezin. Yep, ik woon niet alleen en alle ruimtes in onze 5 slaapkamer woning zijn bezet. Kids, "covid" kantoor...
Mijn bovengemiddelde home cinema is "gewoon" in de woonkamer met een 65" en Sonos arc, sub en ones. Een compromis tussen ruimte, kosten* en ja, het belangrijkste, de wensen van mijn lieve vrouw. (*: ok, de Sonos oplossing een compromis noemen op basis van kosten gaat wat ver)
Echt, de ideeën in deze thread van wat normaal is, wat binnen het bereik en mogelijkheden van de meeste mensen ligt... zijn niet echt realistisch.. Jullie zitten in een uitzonderlijke situatie van veel vrij besteedbaar inkomen en een ruime woning/veel rest ruimtes.
[Reactie gewijzigd door redniels op 22 juli 2024 14:02]
Grappig wat je allemaal aanneemt want je denkt dus niet als een tweakers.
1. heeft een kelder "over".
2. heeft een 120+ inch beamer+surround sound set gekocht voor de spielerei. Daarnaast ook een tv + fatsoenlijke audio voor in de woonkamer neem ik aan.
3. heeft de wanden bekleed met allerlei akoestische(dempende) materialen.
Kelder kan ook een ruimte in je huis zijn. Daarbij dat typische gezeur, de ene heeft een hobby motorcross wat kost dat denkt je, de ander rookt een pakje per dag wat kost dat. Maar goed we moeten dus nu ook al rekening houden dat niet iedereen een ruimte over heeft of niet wil sparen voor iets.
Maar vooruit ik zal het even opsommen wat het gekost heeft.
Kijk bij mijn profiel daar zie je review van optoma short throw beamer koste toen dacht ik 700 euro.
Denon receiver 300 euro.
Klipsch subwoofer toen nog 300 euro. enige nieuwe speaker rest gebruikt.
Centrale speaker voor, 2de hands 100 euro.
2 front speakers voor grote jongens 200 euro (ooit nieuw 25 jaar geleden 1000 euro per stuk)
Centrale speakers 50 euro.
Speakers achter 100 euro
Totaal aan speakers dus 750 euro, het hoeft niet allemaal nieuw te zijn voor een goed geluid.
Totaal 1750 euro.
De dure akoestisch dempende materialen waar je het over hebt, ook daar denk je dus niet na. Schreef al houtvezelcementplaat met 3.5 cm steenwol. Die koop je op marktplaats gebruikt (beetje zoeken) 3 euro per m2 Totaal misschien 30 m2 dus nog geen 100 euro.
Naaldvilt tapijt om het af te werken 150 euro.
Op marktplaats stonden van een importeur 4 leren elektrische stoelen voor home cinema. Waren nog 2 sets nieuwe. 1000 euro voor 4 leren elektrische stoelen. Dan zit is dus op 3000 euro totaal.
Daar komt nog laminaat bij, hout voor tegen de muur.
Het scherm is gewoon mdf plaat met verf naar idee van black widow paint. Recent update gedaan met eigen mix. Dus niets duur scherm gewoon op internet zoeken.
Totaal koste alles rond de 4000 euro. Is dat veel geld als je naar 4000 euro kijkt wel, niet wat ik er voor terug gekregen heb. Sterker nog ik denk dat het plezier dat we er nu al jaren van hebben gehad het dubbel en dwars waar geweest is. 4000 euro voor wat ik er van gemaakt heb noem ik eigenlijk niet veel voor alles. Het hoeft ook niet nieuw te zijn, veel zaken kun je gewoon gebruikt kopen.
Is de afwerking perfect, nee er zijn home cinema's die veel mooier zijn maar veelvoud kosten. Je kan het zo duur maken als je wil maar het hoeft niet duur te zijn.
Daarnaast ieder zijn hobby en hier op tweakers lopen er genoeg rond die veel duurdere hobby's hebben.
In de woon kamen een 40 inch 8 jaar oude philips domme tv waar ik 2 keer paar maand naar kijk, zonder surround. Kijk meer tv in de slaapkamer dan in woonkamer waar een goedkope 42 inch smart tv staat.
Je woont zo ruim dat je een kamer over hebt die groot genoeg is om een privé bioscoop te maken.
80% vd mensen heeft geen ruimte over. Mensen wonen in flats, hebben kinderen, wonen in 2 kamer appartementen.
Al koste de rest 10k en tellen we dat niet mee dan nog ben je rijker dan 70% vd de Nederlanders, je hebt woonruimte over. Je betaald 100en euro's hypotheek of huur per maand voor de fun.
Wie kan dat?
Dat was mijn grootste punt. Jouw beeld is "skewed", de overgrote meerderheid heeft de benodigde middelen niet. Ikzelf bijvoorbeeld verdien niet slecht, zou het financieel gewoon kunnen, ik woon hartstikke leuk maar ik heb geen ruimte "over".
Niks mis mee, ik gun je alles maar zeg niet dat het binnen het bereik van (bijna) iedereen ligt. Dat is niet zo.
Het is binnen het bereik van 2 verdieners zonder kinderen of ver boven modaal.
Zou zeggen schrijf een brief naar tweakers want wat is dan de doelgroep voor een 4k beamer. Mensen in een flat, 2 kamer appartement, je buren zullen blij zijn met je subwoofer en beamer.
Als je hier op tweakers forum zoekt zijn er genoeg voorbeelden van mensen die een home cinema bouwen, hobby. Ik geef je een voorbeeld hoe je voor naar verhouding weinig een home cinema kan bouwen. Massa's Nederlanders gaan met hele gezin op vakantie en betalen dan ook gewoon 4k voor 1keer op vakantie en dan heb ik het niet over het aantal dat 2 of 3 keer op vakantie gaat. Mijn laatste vakantie was dik 2 jaar geleden. Jij doet allerlei aannames over iemand terwijl je totaal niets weet, dat geeft eerder je eigen frustratie aan.
Volgens jou logica mag je dan op tweakers niets meer schrijven want ja de massa kan het niet betalen, projecten niet laten zien want oh ja.
Maar goed je blijft zeiken het is niet betaalbaar. Ik geef je aan dat als je creatief bent, gebruikt koopt het best betaalbaar kan zijn.
Wat jij en @biggydeen2 beschrijven gaat natuurlijk grotendeels over de beleving van de bass en het beperken of beheren van reflecties. Zoals @Eef1992 zegt: het kan prima in een woonkamer, maar dan moet je wel die kamer een beetje aanpassen, bijvoorbeeld met goede blindering.
Grote speakers hoeven niet altijd een beter geluid te geven. Kleinere speakers + subwoofer is ook goed genoeg. Ga je voor geluid dat overweldigend (bass in een bioscoop bijvoorbeeld) is of een accurate weergave is van de opnames?
Om nog verder off-topic te gaan, heb je Tenet al in je home cinema gekeken, en zo ja, hoe voorkwam/voorkom je distortion bij die film? De verschillen in volumes tussen dialoog en effect/muziek zijn zo groot dat het lastig is, zelfs voor high-end receivers, ook in bioscopen, om hier mee om te gaan.
Om nog verder off-topic te gaan, heb je Tenet al in je home cinema gekeken, en zo ja, hoe voorkwam/voorkom je distortion bij die film? De verschillen in volumes tussen dialoog en effect/muziek zijn zo groot dat het lastig is, zelfs voor high-end receivers, ook in bioscopen, om hier mee om te gaan.
Nog niet gezien maar zal de komende weken eens kijken. misschien heb je wat specifieke tijden/scenes in de film waar ik op moet letten ?
Nou, gedurende de hele film zijn er terugkerende effecten en symphonisch achtige stukken. Zeker 6 a 7 keer 5-10 minuten was het lastig te verstaan wat de personages zeggen. Ik heb even nader onderzoek gedaan en las meermaals dat het door clipping komt, dus in de mix is iets (expres) op een bepaalde manier vormgegeven, inderdaad zorgend voor wat @psy noemt een foute dynamiek. Sommige versterkers kunnen afhankelijk van de ruimte met een microfoon reflections en resonantie aanpassen, daar doelde ik op, maar als bij het mixen al iets misgaat moet je ofwel de hele tijd met de afstandsbediening in je hand zitten, of de subwoofer uitlaten. Subtitles zijn een must
Ik kijk/luister films ofwel via studio-monitors ofwel via een koptelefoon en moet zeggen dat in de beide delen van A Quiet Place de dynamiek een negatieve rol speelt in mijn beleving. De stukken waarbij je een doof/stom persoon volgt zijn slim gefilmd, maar het contrast met scenès waarin iets groots gebeurd is vrij groot.
Zal er eens proberen op te letter. Heb maar een goedkope denon 1400 receiver. Wel gemerkt dat audyssey kalibratie groot verschil maakt, zeker omdat ik meerdere merken speakers heb. Ik kon in de app ook goed de verschillen qua bereik in de speakers zelf zien en hoe die gelijkgetrokken werden.
Ik kan me voorstellen dat een grote ruimte als bios moeilijker te controleren is er ook maar een paar optimale luisterposities zijn en vele niet optimaal.
Zal audyssey binnenkort is met 7 posities kalibreren, nu waren het er maar 3, misschien maakt dat nog een verschil.tenet clipping audio
Maar goed als men in de film al bewust geluid een andere mix geeft dan zul je daar weinig aan kunnen doen. De hele tijd met ab in je hand lijkt me niet echt een optie. Even gaan zoeken en veel mensen klagen er over en lijkt een soort handelsmerk van de regisseur
Overigend bijna alle receivers die ik ken hebben een functie die de dynamiek kan beperken. Even zoeken in de opties. Is vooral bedoel voor 's avonds kijken als je niet teveel kabaal wil maken.
Overigend bijna alle receivers die ik ken hebben een functie die de dynamiek kan beperken. Even zoeken in de opties. Is vooral bedoel voor 's avonds kijken als je niet teveel kabaal wil maken.
Heb idd wat opties gezien maar dynamisch staat nu gewoon aan. Kabaal is hier geen probleem.
Mijn ervaring met Tenet, ik heb deze film twee keer gezien in de bioscooop, en een keer thuis.
In de bioscoop viel me al op dat het geluid erg (te) hard stond. Het kwam op mij over alsof ze het zo gemixt hadden:
Dialogen moeten verstaanbaar zijn, dit is leidend.
Actiescenes moeten overdonderend zijn. Ze gebruiken de maximale dynamische range, dat wil zeggen zodanig dat dit nog veel harder is dan de spraakscenes (zelfs met normaal CD niveau is dit vrij makkelijk haalbaar).
Bioscopen merkten, woei, dit is wel heel hard, dus muten we het geluid wat. Met als gevolg dat de spraakscenes nog lastiger te horen waren.
Thuis zat ik met de afstandsbediening dus ook vaker met het volume te draaien. Als ik dat niet deed, werd het domweg te hard. Het vervormt niet, maar het is gewoon teveel voor de oren (ongezond hard), als je het volume zo stelt dat de dialogen goed hoorbaar zijn, want dan zijn de actieschenes domweg te hard.
Maar dit probleem speelt wel met meer films vind ik.
Geen idee welk punt je probeert te maken, maar uiteraard staat de perceptie van de grootte in relatie tot de kijkafstand. In dit geval doelden we uiteraard op een groter kijkveld vanuit de kijker bezien.
Met een bril op heb je een beperkter blikveld en meer vervorming aan de randen van je blikveld. Dan moet je dus bij een kleiner scherm al je hoofd gaan draaien en omgaan met die vervormingen
Klopt. Heel dicht op een 19" monitor zitten geeft dezelfde belevenis als een beamer met een beelddiagonaal van 130"
Er zit meer aan belevenis dan enkel beeldkwaliteit, afstand tot scherm etc.
Ik heb een OLED met hdr en alles erop en eraan.... En een full HD beamer. Toch kijk en game ik liever op de beamer kwa belevenis. De TV is vooral voor gemak (niet naar zolder hoeven).
Dan heb je blijkbaar geen goede dedicated ruimte in actie gezien. Daar haalt een OLED het echt niet bij hoor. De beleving zit overigens in het geluid, niet zozeer het beeld. Beeldkwaliteit is altijd beter op een OLED maar een goede beamer heeft echt prima beeld. Dan geeft een groter scherm een veel mooiere beleving dan een klein OLED scherm.
Uiteraard heb je daar een punt, daarom zijn films in de bioscoop toch echt een andere beleving dan thuis.
Thuis is het schipperen tussen wonen, leven en genieten van goed beeld en geluid. Wil niet zeggen dat je er niet het beste van kan maken met een knappe TV en een paar knappe speakers.
Ik heb een dedicated kamer met een leuke geluidsinstallatie.
Mijn use cases zijn anders dan die van jou (waarom zou ik niet gewoon ff iets kijken ipv alleen maar spektakel).
Mijn eerste punt: je pakt veel sneller even een goed scherm dan wanneer je een beamer hebt, dus vaker plezier.
Het is eigenlijk andersom gegaan: doordat ik een tv heb, gebruik ik hem ook makkelijker voor iets wat ik nu bv tussendoor ff op mn telefoon aan zou zetten
Dus ik heb niet een tv gekozen omdat ik dat wilde, maar dat is een gevolg
Onzin. Ik heb em gewoon in de woonkamer en het is mijn gewone TV, heb sinds 2006 al geen gewone TV meer. Enige waar ik em nog wel mee wil vervangen is een 100" TV, is wat kleiner als ik nu heb, maar kleiner is geen optie.
Tja, een beamer heeft nu eenmaal een compleet zwarte kamer nodig. Heb je dat niet gaat de beeldkwaliteit alleen maar achteruit. Het werkt verder prima maar het is maar net waar je genoegen mee neemt.
Ik zeg toch dat het prima werkt maar de kwaliteit gaat nu eenmaal achteruit, ook in een verduisterde ruimte en al helemaal in een woonkamer met witte muren. Kun je onzin vinden maar is gewoon een feit.
In de woonkamer heb je met een goedkopere projector ook al snel last van lichtinval.
Je zou een "Samsung Frame" kunnen overwegen, deze heeft een schilderij modus.
Of een TV-lift of cover. Als je echt niet houdt van een "zwart vlak" in je kamer.
Maar ja, met een projector heb je een wit/grijs vlak
Een projector is vooral leuk in een (verduisterbare) thuisbioscoop/gamekamer (alhoewel games tegenwoordig amper nog lokale multiplayer hebben).
Echter vindt ik de UST projectors allemaal veel te duur voor die usecase.
Maar een goedkope, stille projector met 'prima' beeld, blijkt best lastig om te vinden.
Zeker omdat het apparaat bij niet-UST praktisch boven je hoofd hangt.
Een Samsung 'The Wall' op een lift. Lift naar verdieping lager werd hergebruikt van de 'niet goed genoeg, binnen een jaar vervangen Leyard'. Echte LED (gaming) TV.
Stille projector, tja er is geen substitute for Lumens' en luchtgekoeling hoor je blazen.
Die ambient light rejecting projectieschermen speciaal gemaakt voor short throw werken echt wel heel goed ook in een ruimte die niet helemaal verduisterd is.
Dat dacht ik ook inderdaad. Voor 4-6k euro heb je ook gewoon een 72" oled met prachtig beeld. En dat is eigenlijk al wat groot. Moet ik dan 100" en helemaal een vrije muur en scherm en lichtinval etc? Nee.
Nouja, tot je zelf een keer 100"+ op een projector hebt gehad. Ik kijk alleen maar films en overdag werk ik gewoon. Automatische gordijnen zijn niet eens zo duur, en gaan automatisch dicht. De echt goede projectoren zitten beginnen rond de €3000,- (epson tw9400, benq w5500 etc) een 100''vast spanscherm rond de €800 (elitescreens). Ik lever graag die betere zwartwaardes in voor 23" extra en een eerder film-achtige beleving. Maar dat is natuurlijk persoonlijk. Hopelijk komt er snel een 120" tv onder de €10k
Ik leef al jaren zonder gordijnen, alleen van die dingen waar je doorheen kan kijken, heb ook de schutting gehalveerd in de achtertuin zodat ik een beetje naar buiten kan kijken, mensen verstoppen zich tegenwoordig allemaal toen ik nog een beamer had moest ik helaas wachten tot het donker was.
Gelukkig is de winter meer filmtijd dan de zomer, dan zit je vaak nog buiten tot het donker is.
Uitstekende oplossing ja zo had ik dat met mn beamerscherm; die viel over een schilderij
Met de tv loop je misschien iets meer risico omdat ie nooit echt uit staat (bv pixel refresh). Geen idee.
Die hele optische reden is sowieso een beetje onzin toch? Zo'n dik blok op je kastje is nou ook niet echt mooi, dan zou je eigenlijk een beamer in de salontafel moeten bouwen.
En waar vroeger mijn beamer hing, hangt nu een airco van 3x zo groot
Met bijbehorende dikke buis naar buiten, dat is tegenwoordig bij weinig mensen een probleem.
[Reactie gewijzigd door JDx op 22 juli 2024 14:02]
in de praktijk dat een normale projector ergens halverwege tot achter in de ruimte aan het plafond opgehangen moet worden. Voor de gemiddelde huiskamer is een projector aan het plafond optisch geen aanwinst
Ik had hem waar een lamp kon hangen, dus had al stroom voorziening, echt netjes zou je ook de HDMI kabel nog weg kunnen werken, beetje beamer is een aanwinst voor je kamer dan, juist mooier weggewerkt dan op je tv meubel lijkt me.
Ja gisteren wezen kijken naar zo’n tv, maar het blijft klein in vergelijking met mijn 110”. Het geeft toch een bepaalde emotie wanneer je je nek moet bewegen om de hele film te kunnen zien.
Jep heerlijk is dat, een jaar of 5 geleden dit gedaan en het gaf zo veel rust in de woonkamer. Mn kinderen weten niet beter en het fijne is, ze vragen er eigenlijk ook nooit naar om tv te kijken.
Haha ja dat kan ik niet (helemaal) ontkennen. De iPad mag pas wanneer er begonnen wordt met koken dus we worden soms om 1400 al gesommeerd om te beginnen
Tuurlijk, maar deze apparaten worden specifiek als alternatief voor een normale tv en voor gebruik in de huiskamer gepresenteerd. Dan is het ook nuttig om de nadelen er van nog eens aan te stippen. Iemand die per se een beamer wil leest daar wel doorheen (en anders had die persoon er blijkbaar nog niet goed genoeg over nagedacht).
Een fiets als alternatief aandragen is natuurlijk compleet belachelijk en doet vooral afbreuk aan je eigen comment.
als ik het artikel lees kun je i.p.v nep 4k ust projector voor veel minder ook gewoon een HD 1920x1024 projector kopen. die heb je voor onder de 1000 euro.
Voordeel van ust projector is dan normale projector meestal boven je hoofd hangt als je een grote diameter gebruikt.
Ik zit er al een tijdje naar te kijken als vervanging van mijn oude short-throw beamer.
Wat ik niet zo snap is dat er zo veel nadruk ligt op de speakers. Als ik € 4000,- uitgeef voor een 4K UST beamer heb ik hoogstwaarschijnlijk ook een goede geluidsinstallatie en de speakers niet nodig.
Denk toch veel mensen niet hoor. Alleen fanatiekelingen zoals wij. Er zijn ook soundbars te koop voor 75”. Daarnaast, waar ga je je center zetten? Die heb ik het liefst zo dicht mogelijk bij je scherm, maar daar gaat nu die projector staan. Voor mij geen optie want het geluid haalt het nooit met mijn center. Maar bij anderen met mindere speakertjes is het dan een uitkomst wanneer er goed genoeg geluid uit komt om als center te gebruiken.
Snap ik ook niet.
Mijn beamer heeft ook ingebouwde luidsprekers, maar ik weet niet eens of ze werken want nooit aangesloten...
Elke redelijke geluidsinstallatie (het hoeft dus echt niet zo veel te kosten) doet het al veel beter dan al die ingebouwde speakertjes.
Wat ik niet zo snap is dat er zo veel nadruk ligt op de speakers. Als ik € 4000,- uitgeef voor een 4K UST beamer heb ik hoogstwaarschijnlijk ook een goede geluidsinstallatie en de speakers niet nodig.
Daar waar ik bij een TV dit argument niet noodzakelijkerwijs volg, ga ik hier wel mee akkoord. Als je gaat voor een bioscoopervaring tenminste. De enige uitzondering zou zijn indien je dit zou gebruiken om presentaties te geven, maar meestal ga je dan voor een goedkoper model waarbij je je laptop in de buurt van de projector kan zetten.
Dit gezegd zijnde zou ik toch proberen te gaan voor een opstelling waarbij UST niet echt nodig is, ook voor de huiskamer. Mijn oplossing was indertijd een projector omgekeerd bovenop een hoge kast leggen. Dat gaf op een kleine 4 meter ook al een beeld van ruim boven de 200". Je bespaart er gewoon ruimte mee. Cable management is ook eenvoudiger omdat je alle AV dingen gewoon in die kast kan zwieren. Dit gezegd zijnde moet je wel 3 speaker kabels door de kamer jagen, maar dat heb je in de andere richting ook met een surround setje.
Omdat niet iedereen een 85" zwart vlak in de woonkamer wilt als de tv uit staat?
Zodra deze techniek iets volwassener is, lijkt het mij een mooi alternatief voor die zwarte plaat aan de muur.
Rolgordijn met mooie beschildering voor de TV hangen en naar beneden rollen als de TV niet gebruikt wordt
Niet dat ik hier ervaring mee heb, ik heb wel vrede met een zwart vlak in de woonkamer.
Edit: (rolgordijn is misschien wat logischer dan een rolluik)
[Reactie gewijzigd door Kalder op 22 juli 2024 14:02]
85" is ruim 2 meter. Weet niet of een 2 meter rolgordijn zoveel mooier staat 😅
Rolgordijn hangt ook nog eens los voor de tv, of ieder geval van de muur af.
[Reactie gewijzigd door Source90 op 22 juli 2024 14:02]
:strip_exif()/i/2004456838.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004468242.jpeg?f=imagenormal)
/i/2004456754.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468244.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468246.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468254.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468256.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468260.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468262.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004468264.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004470646.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470648.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470650.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470654.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470608.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470610.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470612.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470614.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470600.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470602.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470604.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470606.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470592.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470594.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470596.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004470598.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004134608.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2003339994.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004426226.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2003248478.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004118894.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004173496.jpeg?f=thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/2004134608.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004134590.jpeg?f=thumbmedium)
/i/2007003336.webp?f=fpa)
:strip_exif()/i/2004931782.jpeg?f=fpa)
:fill(white):strip_exif()/i/2003159956.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003339994.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004426226.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2003248478.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004118894.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004173496.jpeg?f=thumbmedium)
. Verder op die pagina geven ze wel aan dat het gamut 106% van BT.2020 en 147% van DCI.P3 is. Het lijkt me hier dus wel degelijk te gaan om RGB laser, want dat is niet te halen met laser fosfor, tenminste niet als je toch nog iets van lichtopbrengst wil overhouden. De 93% DCI-P3 die vermeld wordt in het artikel hier op tweakers, wijkt sterk af van die 147% vermeld op de Samsung website. /u/118551/crop5db303d99d132_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/92368/crop67f122a4021bc.jpg?f=community){kind=small}
/u/331490/crop5db2f3c194c58_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/131884/crop627114be43b7a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/86810/display.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/411945/crop5b676234716ac_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/151531/crop5b7a94dcf3c4a_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/172175/crop5fab02e55e7d4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/644864/IMG_20150630_221348.jpg?f=community){kind=small}
/u/820/crop5dc1821dada95_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42138/IpodFoetusAvatar.gif?f=community){kind=avatar}
/u/67873/crop652ef71d3fd61_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/295372/crop62c2de4e919dd.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/591794/crop61a251d10f7b3.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35767/images.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/753803/crop62a36e2076b68_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/206489/crop60aa920895686_cropped.jpg?f=community){kind=small}
toen ik nog een beamer had moest ik helaas wachten tot het donker was.:strip_icc():strip_exif()/u/22695/iconMacroWang.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/562377/vliegje.gif?f=community){kind=small}
/u/98736/crop57f5f8979fbe3_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1325/crop574b219f4ba94_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/35680/crop59a884759c1cb_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/210110/crop5cb20f9251261_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/142393/crop672b6f0083761_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/134224/crop565f06e682bb1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/30300/crop649b06535e901_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/176527/crop62429881447d2_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18149/catfish60.jpg?f=community){kind=small}
/u/336463/crop61a6352d9866b_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/284568/crop5f8d3fa8c696a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/380273/crop62b22e081c36a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/5364/drillingforbrains_60x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/157530/mandrakeTM2.png?f=community){kind=small}