De ASUS TUF Dash F15 is een prima laptop geworden. Hij heeft de allernieuwste hardware van Intel en Nvidia in een behoorlijk lichte en compacte behuizing, een razendsnel scherm met goede responstijden plus een erg lange accuduur voor een gamelaptop. De Core i7-11370H uit de nieuwe Tiger Lake H35-serie is snel voor gaming, maar veel minder krachtig dan de Ryzen-concurrentie in content-creationtaken die goede multicoreprestaties vergen. Dat maakt dit apparaat minder veelzijdig. De RTX 3070-gpu wordt nogal geknepen, waardoor de prestaties minder zijn. Je moet dus wel hechten aan een dun en licht systeem om deze laptop op waarde te schatten.
Intel was de afgelopen jaren de onbetwiste nummer een op het gebied van laptopprocessors, maar sinds Ryzen is grote concurrent AMD ook voor de mobiele gebruiker helemaal terug. Daar zijn laptopmakers inmiddels ook achter. Op de CES, waar AMD met de Ryzen 5000-serie weer een nieuwe sprong in rekenkracht kon beloven, was het grote nieuws toch vooral dat deze chips nu óók breed terecht moeten komen in de allersnelste gamelaptops, voorzien van Nvidia RTX3060, RTX3070 of RTX3080-videokaart. Dat gebeurde vorig jaar met de Ryzen 4000-serie nog niet, hoewel ook die processors eigenlijk al rapper waren dan het Intel-equivalent.
Je zou haast vergeten dat ook Intel best wat interessante nieuwtjes had op de CES, en dan vooral als het gaat over krachtige laptopprocessors, voorzien van een tdp rond 45W. In de afgelopen jaren zat er nauwelijks verschil in de processors die Intel in dit segment uitbracht, behalve dat de (theoretische) maximale klokfrequentie telkens weer werd opgeschroefd. Met de nieuwe Tiger Lake H-reeks verandert dat. De chips zijn voorzien van gloednieuwe Willow Cove-cores en gebakken op een kleiner 10nm-procedé. Ook is de igpu enorm veel sneller en er zijn bovendien de nodige verbeteringen aan het platform, zoals PCIe 4, Thunderbolt 4 en (de mogelijkheid voor) sneller werkgeheugen. Al die eigenschappen kennen we al van de Tiger Lake U-processors, die in het afgelopen najaar werden geïntroduceerd voor dunnere en lichtere laptops.
Quadcore-tussendoortje
Waar AMD's Ryzen 5000H-processors nu al beschikbaar zijn, althans in theorie, is het nog even wachten op Intels Tiger Lake H-serie, die in ieder geval één variant met acht cores moet gaan bevatten. Volgens Intel zouden later dit kwartaal pas de eerste producten verschijnen. Als tussendoortje is er nu wel al de Tiger Lake H35-serie. Voorzien van een tdp van 35W vult die het gat tussen de 45W verstokende H-processors en de 12-28W-U-processors. Intel ziet het daarmee als een mooie oplossing voor relatief lichte en dunne gamelaptops. Dat klinkt logisch, maar is niet echt een nieuwe gedachte. Laptopfabrikanten konden de 45W-H-processors van Intel al terugschroeven tot 35W als zij dat voor een bepaald model nodig achtten, terwijl AMD sinds vorig jaar speciale 35W-versies van zijn laptopprocessors heeft, die je herkent aan het achtervoegsel -HS.
Intel Tiger Lake H35
Cores Threads
28W Basis
35W Basis
1C Turbo
2C Turbo
4C Turbo
L3 Cache
Xe Gpu
i7-11375H SE
4C/8T
3
3,3
5
4,8
4,3
12MB
96
i7-11370H
4C/8T
3
3,3
4,8
4,8
4,3
12MB
96
i5-11300H
4C/8T
2,6
3,1
4,4
4,4
4
8MB
96
Opvallend aan de Tiger Lake H35-serie is wel dat deze tussenserie niet is gebaseerd op geknepen snelle chips, maar juist op verder opengeschroefde U-processors. Een Tiger Lake H35-processor heeft dezelfde opbouw als een Tiger Lake U-cpu voor een Ultrabook, zoals je in bovenstaand modeloverzicht kunt zien. Dat betekent dat er maar vier cores aanwezig zijn, waar de 45-watters van Intel en AMD tot acht cores kunnen bevatten.
Slanke notebook met nieuwe componenten
Om te bekijken wat Intels nieuwe laptopprocessor in de praktijk vermag, stuurde ASUS ons zijn nieuwe TUF Dash F15. Met een dikte van minder dan 2cm en een gewicht van 2,1kg is hij voor een 15,6"-gamelaptop aangenaam slank. Naast een Core i7-11370H-processor bevat het apparaat een op papier behoorlijk rappe Nvidia RTX3070 Laptop-gpu. Dat is opvallend, want ASUS positioneert de TUF-serie traditioneel gezien als een goedkopere instap beneden de ROG-lineup. Het is de eerste keer dat we een laptop met die videokaart onder de loep nemen, dus ook bij dit onderdeel staan we verderop uitgebreid stil. Ons testmodel, voluit de ASUS TUF Dash F15 FX516PR-AZ019T, is verder voorzien van een ips-scherm met full hd en een 240Hz-refreshrate, 16GB werkgeheugen en een 1TB-ssd. De adviesprijs bedraagt 1749 euro.
Testresultaten: processorprestaties
Zoals te verwachten tonen de twee Cinebench-scores hieronder een compleet verschillend beeld. Tiger Lake is tot erg goede singlecoreprestaties in staat, zo weten we al van de energiezuinige Tiger Lake-U serie. Nogal wiedes dus dat de TUF Dash F15 met 'opgevoerde' chip uit dezelfde reeks in de Singlecore-test een topscore bereikt.
Wordt daarentegen het maximale gevraagd van álle rekenkernen die de processor heeft, dan valt de TUF Dash 15 ver terug in de rangorde. De meeste concurrenten hebben een processor met zes of acht cores. Daar kan de quadcore-i7-11370H uiteindelijk echt niet tegenop, ook al krijgt hij alle ruimte om zijn maximale prestaties te leveren.
Zoals gebruikelijk renderen we een 4k-video met DaVinci Resolve, waarvoor de TUF Dash F15 bijna 12 minuten nodig heeft. Dat is weliswaar sneller dan de Tiger Lake-U laptops in dit overzicht, die niet continu een hoge kloksnelheid kunnen blijven aanhouden tijdens het renderproces, maar flink trager dan de zes- en achtcoreconcurrentie. De balans tussen snelheid en stroomverbruik is voor deze toepassing ook een beetje zoek. Zo verbruikt de Ryzen 7 4800H-processor van de MSI Bravo 17 tijdens de test gemiddeld enkele watts meer dan de i7-11370H in de TUF Dash F15, maar is deze laptop wel bijna 80 procent sneller klaar.
We beoordelen met behulp van Blender in hoeverre de prestaties van de processor op de lange duur constant blijven. Daarbij renderen we een eenvoudige afbeelding herhaaldelijk en noteren we telkens de rendertijd. Die verschilt bij de TUF Dash F15 niet veel tussen de verschillende runs, hoewel er van de derde naar de vierde run een klein knikje te zien is. Dat laat zich verklaren als we kijken naar het praktijkverbruik van de processor. Zoals we van ASUS kennen, gaat de fabrikant verder dan de tdp die Intel officieel voorschrijft voor de Tiger Lake H35-serie, althans als je de adapter inplugt. In eerste instantie piekt het verbruik rond de 55W, om bij langdurige belasting licht te zakken tot een waarde tussen de 45 en 50W. Op de accu blijft het verbruik zoals gebruikelijk lager, op de lange duur nog ongeveer 30W, met uiteraard ook verminderde prestaties tot gevolg.
In vergelijking met de ASUS Zenbook Duo 14 UX482EA, de snelste Tiger Lake-U laptop die we tot nu toe hebben gereviewed, is de TUF Dash F15 dankzij het veel hogere verbruik beduidend sneller. De piekprestaties van de TUF Dash F15 liggen op hetzelfde niveau als die van de Acer ConceptD 3 Ezel met zescore-Core i7-10750H, die maximaal 45W verbruikt. Zodra de TUF Dash F15 tot hetzelfde stroomverbruik wordt gelimiteerd, is de oudere chip sneller. De Ryzen-concurrentie is ook in deze test ongenaakbaar, terwijl die cpu's daar niet veel meer stroom voor nodig hebben. Sterker nog, van de Medion Erazer Beast X25 weten we dat die vanaf de zevende test throttlet naar ongeveer 30W.
De Core i7-11370H is kortom niet de processor die je wilt hebben als je je laptop ook voor contentcreation gaat gebruiken. Er is echter, zoals de bovenstaande benchmarkreeks uitwijst, misschien geen man overboord als je toepassing goed van de videokaart gebruik kan maken. In de PCMark 10-deeltest op het gebied van 'Digital Content Creation' blijft de TUF Dash F15 de laptops met Ryzen 4000H-cpu in dit overzicht voor. Als we een blik werpen op de subscores, lijkt dat vooral te komen doordat een deel van de tests, bijvoorbeeld 'Rendering and Visualization', op de videokaart kan worden gedraaid. Die is bij deze specifieke Ryzen-machines dan weer stukken trager. De Medion-laptop met Ryzen 5000H én snelle videokaart is evengoed nog veel sneller dan de TUF Dash F15.
Puur voor gaming vormen de lage multicoreprestaties van Intels nieuwe aanbod niet noodzakelijk een probleem, zoals je terugziet aan de hoge score in PCMark 10 Gaming. Die is in lijn met wat je gezien de videokaart zou verwachten. Veel spellen leunen veel sterker op singlethreaded prestaties en die zijn bij dit apparaat dus juist erg goed. Spellen die meer dan vier cores en acht threads nodig hebben voor goede framerates, zijn vooralsnog zeldzaam. Je kunt je voor de toekomst wel afvragen of dat zo blijft, nu de nieuwste generatie consoles met octacore-cpu's is uitgerust.
En een gloednieuwe videokaart
Zoals alle laptopbouwers heeft ASUS op de CES een compleet gamma nieuwe gamenotebooks voorgesteld met de nieuwe RTX 3000-videokaarten van Nvidia. De TUF Dash F15 is daarin wat minder hoog gepositioneerd en dus kun je hem met maximaal een RTX 3070 bestellen. Er zijn ook configuraties van de TUF Dash F15 met een RTX 3060, terwijl eerder op ASUS' website ook een nog niet aangekondigde GN20-P0-gpu met 4GB GDDR6 werd vermeld.
De RTX 3070 mag niet de krachtigste optie zijn uit Nvidia's nieuwste aanbod, toch kom je wat framerates betreft aan je trekken. Tenminste, volgens Nvidia is de nieuwe kaart maximaal 50 procent sneller dan de mobiele RTX 2070, wat je zelfs met gebruik van Ultra-settings 90fps moet opleveren in 1440p-resolutie. Raytracing wordt uiteraard ook ondersteund in de nieuwste titels.
Onoverzichtelijk aanbod
Even snel als de desktop-RTX 3070 is de laptopvariant zeer zeker niet, zoals we zo direct zullen zien bij de benchmarks. Zoals altijd zijn de laptopkaarten voorzien van een andere opbouw. Zo heeft de RTX 3080 voor laptops liefst 42 procent minder rekeneenheden dan het desktopmodel, evenals een smallere geheugenbus en trager GDDR6- in plaats van GDDR6x-geheugen, waarvan met 8 of 16GB ook niet evenveel aanwezig is als bij het desktopmodel: 10GB. De verschillen tussen het laptop- en het desktopmodel van de RTX 3070 vallen in vergelijking reuze mee. Het aantal rekeneenheden van de mobiele variant slinkt met 15 procent tot 5120, maar aan de geheugenconfiguratie verandert niets: 8GB GDDR6 verbonden met een 256bit-geheugenbus.
Nvidia GeForce RTX 30-gpu's voor laptop
Model
GeForce RTX 3080 Mobile
GeForce RTX 3070
GeForce RTX 3060
Architectuur
Ampere
Ampere
Ampere
CUDA-cores
6144
5120
3840
Boostclock
1245 - 1710MHz
1290 - 1620MHz
1283 - 1703MHz
Geheugen
8GB of 16GB GDDR6
8GB GDDR6
6GB GDDR6
Geheugenbus
256bit
256bit
192bit
Tdp
80-150W+
80-125W
60-115W
Nvidia GeForce RTX 30-gpu's voor desktops
Model
GeForce RTX 3080
GeForce RTX 3070
GeForce RTX 3060
Architectuur
Ampere
Ampere
Ampere
CUDA-cores
8704
5888
3584
Boostclock
1710MHz
1730MHz
1780MHz
Geheugen
10GB GDDR6x
8GB GDDR6
12GB GDDR6
Geheugenbus
320bit
256bit
192bit
Tdp
320W
220W
170W
Naast een fysiek andere opbouw hebben de mobiele RTX-kaarten aangepaste kloksnelheden om het stroomverbruik binnen de perken te houden. Per kaart zijn er eigenlijk wel zes of elf verschillende varianten. Het stroomverbruik, of de total graphics power, en daarmee de prestaties lopen daarmee verder uiteen dan ooit, zodat je op grond van de modelnaam eigenlijk niet weet welke prestaties je kunt verwachten. Nvidia heeft laptopfabrikanten intussen verplicht om de precieze kloksnelheden en tgp-waarde te specificeren. Ten tijde van de opname van de video bij dit artikel deed ASUS dat nog niet voor de TUF Dash F15 op zijn website, maar inmiddels is de informatie toegevoegd, net als voor de ROG-laptops.
De TUF Dash F15 heeft een RTX 3070 met een tgp van 85W. Het is dus een zuinige en minder presterende Max-Q variant. Net als alle RTX 3000-series laptops met Max-Q videokaart kan hij gebruikmaken van Dynamic Boost 2.0, waardoor de gpu in sommige gevallen meer mag verbruiken ten koste van de cpu. Zo zagen we kortstondige pieken richting de 100W als we direct na het inschakelen van de TUF Dash F15 een benchmarkrondje startten. Als het systeem verder is opgewarmd, blijft het maximumverbruik wel beperkt tot 85W.
Testresultaten: TUF Dash F15 versus andere gamelaptops
We hebben de RTX 3070 in de TUF Dash F15 op de proef gesteld met behulp van onze vaste benchmarks: GTA, Far Cry 5 en Rise of the Tomb Raider. Die benchmarks gaan al een tijdje mee, maar daardoor hebben we wel veel vergelijkingsmateriaal in de vorm van andere gamelaptops. Verderop gaan we in op de prestaties in enkele nieuwere titels, de vergelijking met desktopkaarten en raytracing.
In Far Cry 5 is te zien dat de TUF Dash F15 met zijn zuinige RTX 3070 niet noodzakelijk veel beter presteert dan laptops met een gpu uit de RTX2000-serie. De systemen met een RTX 2080 Super Max-Q in dit overzicht gaan hem meestal voorbij, terwijl ook de ASUS Zephyrus G14 GA401I met RTX 2060 Max-Q in de buurt komt, althans in full hd.
De concurrentie van de TUF Dash F15 is over het algemeen voorzien van een snellere cpu en in GTA V in 1080p-resolutie met Medium-instellingen zie je mooi het effect. Dan weet het systeem bij lange na niet het maximale uit de videokaart te halen en komt het zelfs terecht onder modellen met een GTX 1650. Op hogere instellingen en resoluties is de TUF die uiteraard wel de baas.
In Rise of the Tomb Raider behaalt de TUF Dash F15 framerates die lager zijn dan bij de laptops met RTX 2080 Super Max-Q, maar iets hoger dan de Gigabyte Aero 17 HDR met zijn RTX 2070 Super Max-Q. Veel meer dan enkele procenten beloopt dat verschil niet.
Voor de aardigheid hebben we er hier ook nog een setje andere laptops bijgepakt die alle zijn voorzien van een RTX 2070 (Max-Q) of 2070 Super (Max-Q). We tonen enkel de benchmarks van de drie spellen op 4k met Ultra-instellingen, om het effect van verschillende cpu's zoveel mogelijk te ondervangen. Nvidia's belofte dat de nieuwe gpu '50 procent sneller' zou zijn dan zijn voorganger, wordt althans in deze benchmarks niet ingelost. We zien wel dat de RTX 3070 Max-Q even snel kan zijn als de 'gewone' RTX 2070, terwijl de tgp een kwart lager ligt: 85W om 115W. In die zin is er toch winst. Bovendien zullen er ongetwijfeld laptops met RTX3070 komen die wel sneller zijn dan de RTX2070's in deze grafiek dankzij een minder restrictief stroomprofiel. Wellicht ten overvloede; deze ene RTX3070 Laptop staat dus niet model voor alle mobiele RTX3070's.
Testresultaten: TUF Dash F15 versus desktops
Net als op de Medion Erazer Beast X25 met Ryzen 5000-processor draaien we ook een aantal nieuwe gamebenchmarks op de ASUS TUF Dash F15. Die zijn verder alleen uitgevoerd op de vier desktop-pc's uit onze recente vergelijkingstest, maar dat geeft ons wel de kans de prestaties van de RTX 3070-laptopkaart te vergelijken met die van het desktopmodel in de Lenovo Legion T7, voor het gemak uitgelicht met een blauw balkje.
Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 3840x2160 - Ultra
Metro Exodus - 3840x2160 - Ultra
F1 2020 (DX12) - 3840x2160 - Ultra
Red Dead Redemption 2 - 3840x2160 - Ultra
Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 3840x2160 - Ultra
Zoals je kunt zien, zit er een enorm prestatieverschil tussen desktop en laptop, zoals ook al bleek uit de Medion-review. In 4k met Ultra-settings, om de invloed van de eveneens veel snellere cpu van de desktops te minimaliseren, levert de Legion T7 in twee titels richting de 70 procent meer frames per seconde. In Red Dead Redemption 2 en F1 2020 staan zelfs respectievelijk een 90 procent en een 100 procent hogere gemiddelde fps op de teller. Het verschil blijft redelijk constant als we overschakelen naar een 1440p-resolutie.
Shadow of the Tomb Raider - 2560x1440 - Ultra
Metro Exodus - 2560x1440 - Ultra
F1 2020 (DX12) - 2560x1440 - Ultra
Red Dead Redemption 2 - 2560x1440 - Ultra
Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 2560x1440 - Ultra
Zoals uit de 1440p-benchmarks hierboven blijkt, is Nvidia's bewering dat de RTX 3070 Laptop '90fps-gaming op Ultra-settings' mogelijk maakt, behoorlijk optimistisch. Misschien kan een laptop met een volvette 125W-variant van de RTX 3070 wel de 90fps aantikken, maar voor de zuinige Max-Q-uitvoering in onze TUF Dash F15 blijkt het echt een brug te ver, althans in deze vier titels.
Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 1920x1080 - Ultra
Metro Exodus - 1920x1080 - Ultra
F1 2020 (DX12) - 1920x1080 - Ultra
Red Dead Redemption 2 - 1920x1080 - Ultra
Shadow of the Tomb Raider (DX12) - 1920x1080 - Ultra
De ASUS TUF Dash F15 is voorzien van een 1080p-scherm en zolang je je daar wat resolutie betreft toe beperkt, haalt de RTX 3070 wél een mooi gemiddelde richting de 90fps in twee van de vier spellen, terwijl de framerate in de andere titels gemiddeld ook nog boven de 60fps blijft.
De desktopkaarten zijn getest in ons videokaarten-testsysteem met een AMD Ryzen 9 5950X-processor op 4,65GHz, een ASUS Maximus VIII Hero-moederbord en 32GB DDR4 op 3600MHz.
Een instelling die er nog altijd harder inhakt, is raytracing. We testen het spel Control, bekend om zijn geavanceerde raytracing-implementatie. Het inschakelen van DXR High kost je boven 'standaard' Ultra-settings ongeveer 40 procent aan prestaties. De TUF Dash F15 presteert in deze test nipt beter dan de RTX 2060-desktopkaart in ons videokaarten-testsysteem, wat op wqhd-resolutie nog geen 30fps gemiddeld oplevert. Met behulp van DLSS is daar wel een mouw aan te passen. Dan komt de gemiddelde framerate bijna precies in de buurt bij wat de desktop-RTX 3070 zonder DLSS produceert.
Uiterlijk en aansluitingen
Op gaminggebied is ASUS het bekendst van zijn ROG-producten, maar de laatste jaren bouwt de fabrikant het TUF-merk uit voor wie zoekt naar een goedkoper alternatief. Daarin zitten zeker niet alleen de absolute budgetmodellen, zo bewijst de TUF Dash F15. De moderne hardware is verwerkt in een opvallend compact chassis, volgens ASUS 14 procent kleiner dan de voorganger van vorig jaar. Het apparaat is net geen 2mm dik en weegt 2,1kg, wat eveneens minder is dan de gemiddelde gamelaptop.
De ASUS TUF Dash F15 (links) en de ROG Zephyrus G15-GA502
ASUS lijkt voor het 'nieuwe' design van de dunste TUF-laptop vooral te putten uit de Zephyrus-serie, de dunste gamelaptops binnen de ROG-lijn. Als we de ROG Zephyrus G15-GA502 van vorig jaar en de TUF Dash F15 van dit jaar naast elkaar zetten, valt op dat de vormgeving van beide apparaten bijna identiek is. Beide systemen hebben dezelfde scherpe lijnvoering, zijn precies even lang, breed en dik, en wegen bijna hetzelfde. Ook het binnenwerk vertoont veel overeenkomsten, wat je aan de buitenkant ook al terugziet, omdat poorten, knoppen en ventilatieopeningen op dezelfde plekken terugkomen. ASUS heeft zelfs het opvallend rood gekleurde moederbord van de Zephyrus-laptop overgenomen in de TUF Dash F15.
Verschil moet er wezen en dus is de nieuwe 'budget-Zephyrus' minder luxe afgewerkt dan het duurdere voorbeeld. De achterkant van het scherm is bij zowel de TUF als de Zephyrus gemaakt van metaal, hoewel ASUS bij de TUF Dash F15 heeft gekozen voor een matte afwerking in plaats van geborsteld metaal. Dat maakt ook dat de schermklep lekker stevig aandoet; je kunt hem niet te ver verdraaien. Het scharnier opent soepeltjes, maar niet erg ver. De rest van het apparaat is van plastic. Dat was ook al zo bij de eerdere Zephyrus GA502, maar de opvolger van dit jaar is wel helemaal van metaal, evenals veel andere duurdere gamelaptops. De stevigheid van de TUF Dash F15 is evengoed in orde. Het systeem laat zich niet al te gemakkelijk verbuigen als je het met twee handen bij de hoeken beetpakt. De ruimte voor het toetsenbord heeft bij de TUF Dash F15 de glimmende afwerking die fabrikanten om een of andere reden vaker toepassen bij betaalbare gamelaptops. Wat ons betreft had ASUS beter voor mat plastic kunnen kiezen, want dit materiaal doet een beetje goedkoop aan en je ziet vingervet (en stof) er binnen de kortste keren op terug. Links en rechts zitten geribbelde structuren die het geheel een net wat minder simpele uitstraling geven.
Het toetsenbord is voorzien van blauwgroene verlichting, waarbij je behalve voor 'aan' en 'uit' kunt kiezen uit enkele simpele effecten, zoals pulseren en knipperen. De wasd-toetsen zijn voorzien van een volledig doorzichtig ontwerp, waardoorheen je het mechaniek onder de toetsen kunt zien zitten. Het is een prima toetsenbord; de toetsen hebben een duidelijke aanslag met relatief veel travel voor een laptop met deze afmetingen. Bovendien is de aanslag goed gedempt. Opvallend genoeg verschilt de indeling van het toetsenbord iets van die van de eerdere Zephyrus G15-GA502. Die had aan de rechterkant nog een extra kolom met knoppen, waardoor de pijltjestoetsen wel erg klein werden. Die van de TUF Dash F15 zijn dan wel iets breder, maar met hun formaat op halve hoogte nog steeds niet ideaal voor een gamelaptop. Linksboven het toetsengedeelte zitten vier extra knoppen voor het snel instellen van het volume, het muten van je microfoon en een toets die direct naar de Armoury Crate-software voert. Gelijk aan de ROG-laptops kun je via dat 'commandocentrum' bijvoorbeeld kloksnelheden, temperaturen en ventilatorsnelheden inzien, het energiebeheerprofiel wijzigen, de kleuren van het scherm instellen en de toetsenbordverlichting aanpassen.
De touchpad is zo te voelen afgewerkt met een laagje glas voor goede glij-eigenschappen. Het oppervlak zit precies in het midden, in tegenstelling tot bij veel concurrenten. De geïntegreerde muistoetsen geven een fijne, directe klik. Een vingerafdrukscanner is niet aanwezig, zoals voor een gaminglaptop ook niet gebruikelijk is. Sommige ROG-laptops hebben hem inmiddels trouwens wel in de aparte powerknop, maar dat is bij de TUF Dash F15 een simpeler exemplaar met alleen een ledje.
Net als de recente laptops uit de Zephyrus-serie moet ook de TUF Dash F15 het stellen zonder webcam. Dat is zeker in deze tijd van videobellen teleurstellend. Desnoods had ASUS er een in de onderste bezel kunnen plaatsen, want in tegenstelling tot de schermranden links, rechts en boven, is die erg breed. Het perspectief was dan niet ideaal geweest, maar je had in ieder geval beeld gehad.
Aansluitingen, koeling en upgrades
De TUF Dash F15 is voorzien van de nodige aansluitingen. Rechts zitten twee snelle USB type-A-poorten met een doorvoersnelheid van 5Gbit/s, links zitten naast een derde USB-A-poort ook nog gigabit-ethernet, een 3,5mm-koptelefoonaansluiting en HDMI 2.0. Helaas implementeren nog maar een paar laptopfabrikanten HDMI 2.1 op hun nieuwe gamelaptops, en ASUS is daar niet een van.
Mocht je een 4k/120Hz-scherm met Thunderbolt 4 willen aansluiten op de TUF Dash F15, dan heb je geluk; over Thunderbolt 4 beschikt deze machine al wel. Dat is een voorziening waarover AMD Ryzen-laptops niet beschikken, al hebben die vaker wel een multifunctionele USB-C-poort, die ongeveer hetzelfde kan, maar minder bandbreedte biedt.
Op de TUF Dash F15 kun je de Thunderbolt-poort bijvoorbeeld gebruiken voor het aansluiten van een 4k/120Hz-paneel of twee 4k-schermen bij 60Hz. Daarbij blijft genoeg bandbreedte over voor verscheidene snelle USB-aansluitingen of andere voorzieningen op een dock of monitor, bijvoorbeeld een geheugenkaartlezer, netwerkpoort of webcam. Ook kan de laptop dan nog worden opgeladen. Dat gaat tot maximaal 100W. Daarmee kun je niet het maximale uit de hardware halen en gelijktijdig de accu opladen, zoals met de bijgeleverde 200W-adapter wel zou kunnen. Mocht je die een keer vergeten zijn, dan is het misschien wel een uitkomst. Jammer genoeg ontbreekt een kaartlezer.
Als we de TUF Dash F15 openmaken, zien we zoals gezegd een opvallend rood gekleurde printplaat tevoorschijn komen, waarboven zich de nodige zwarte heatpipes bevinden. Die zijn verbonden met de twee ventilators links en rechts, die warme lucht vooral aan de achterkant uit het systeem blazen, maar voor een deel ook langs de zijkant. Het koelsysteem is, zoals bleek op de vorige pagina, krachtig genoeg om de laptop koel te houden als je hem flink aan het werk zet. De prestaties blijven na verloop van tijd redelijk constant. We hoorden wel een hoogfrequente fluittoon als de ventilators harder gingen draaien, die ook van een afstandje goed hoorbaar blijft. Een bijster stille laptop is dit dus niet.
Binnenin kun je de geplaatste geheugenmodule van 8GB nog vervangen door een van een hogere capaciteit. De andere 8GB van het werkgeheugen is op het moederbord gesoldeerd. Er is ook nog een plekje vrij voor een tweede M.2-ssd. Het al geplaatste 1TB-exemplaar, afkomstig van Sk Hynix, zet in de PCMark Storage 2.0-benchmark een vrij gemiddelde score neer.
PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
PCMark Storage 2.0 - Score
PCMark Storage 2.0 - Bandbreedte
Laptop
HDD / SSD
Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
ASUS heeft deze configuratie van de TUF Dash F15 voorzien van een 15,6"-ips-type paneel met full-hd-resolutie en een maximale refreshrate van 240Hz. Een paar jaar geleden zou zo'n snelle verversing zijn voorbehouden aan de laptops uit het absolute topsegment, maar die gaan bij ASUS en andere notebookfabrikanten inmiddels tot zelfs 360Hz. Dit 240Hz-paneel is wel het meest luxe dat je in de TUF-serie zult aantreffen. Andere configuraties van de TUF Dash F15 hebben een 165Hz- of 144Hz-paneel aan boord met ook in andere opzichten slechtere eigenschappen. Zo bieden deze schermen geen volledige sRGB-dekking, waar ASUS dat voor het 240Hz-paneel wel belooft. Volgens de specificaties biedt het van Sharp afkomstige paneel verder een '3ms-responstijd', plus adaptive sync met een bereik vanaf 60Hz. Dat klinkt veelbelovend, maar laten we het scherm doormeten met onze SpectraCal C6-colorimeter en Calman-software.
Om met het slechte nieuws te beginnen: wat helderheid en contrast betreft is het scherm in de TUF Dash F15 geen topper. Voluit meten we 280cd/m² en dat is niet al te fel als je de laptop buitenshuis wil gebruiken. Luxere laptops rond dit bedrag hebben over het algemeen een helderder scherm. Het contrast van 934:1 valt ook tegen. Alle andere laptops noteren een contrast van minstens 1100:1. Het verschil is niet enorm, maar wel merkbaar als je een contrastrijker laptopscherm gewend bent.
De sRGB-dekking van het scherm komt met 96,7 procent heel aardig in de buurt van de 100-procentdekking die ASUS belooft. Nu mag dat voor 1750 euro eigenlijk ook wel, maar zelfs voor dit bedrag zijn er nog laptopfabrikanten die je opzadelen met een vaal en flets paneel. Zeker bij de goedkopere TUF-serie van ASUS zag je dat in het verleden vaker. Het is goed dat de fabrikant nu een stap zet naar een hogere beeldkwaliteit in deze reeks. De afstelling kan wel beter; hoewel de gemiddelde kleurfout fijn laag is, met afwijkingen of ΔE-waarden onder de 3, is de grijsafwijking met meer dan 6 significant. Met een kleurtemperatuur van 7374 kelvin is het scherm duidelijk te blauw afgesteld. Voor gaming is de kille tint geen enorm probleem, maar voor beeldbewerking moet je een kalibratie overwegen.
Echt uitstekend scoort het 240Hz-scherm als het aankomt op de responstijden. Dat is verre van een zekerheid, want we zien vaak genoeg laptops met zogenaamd snelle panelen die alsnog responstijden boven de 20ms laten noteren. Daar is bij de TUF Gaming F15 geen sprake van. De meeste transities die we hebben doorgemeten, worden afgewikkeld binnen de tijd dat één beeld op het scherm staat. Bij 240Hz is dat slechts 4,2ms. Opvallend is dat er in de software een optie zit om de overdrive aan of uit te zetten, al maakt die instelling nauwelijks verschil, dus 'uit' lijkt in dit geval niet echt 'uit'. Standaard staat het overdriveknopje overigens aan en zo hebben we het scherm ook doorgemeten.
Accuduur
Gamelaptops koop je over het algemeen niet voor hun lange werktijd op de accu. De Zephyrus G15 GA502 van verleden jaar scoorde op dit vlak echter behoorlijk goed, dus gezien de overeenkomsten met de nieuwe TUF hebben we toch goede hoop.
Accutest browsen 2013 (180cd/m²)
PCMark 8 creative conv.
PCMark 8 (score)
Accutest browsen 2013 (180cd/m²)
Laptop
Gemiddelde tijd in uren en minuten (hoger is beter)
Inderdaad noteert de TUF Dash F15 een lange accuduur voor een gamelaptop, zeker bij lichter gebruik. Dat is best opvallend vanwege de erg hoge refreshrate van het scherm en ook omdat ASUS helemaal niet zo'n grote accu heeft ingebouwd. De capaciteit bedraagt ongeveer 80Wh, waar de concurrentie soms al over meer dan 90Wh beschikt. Desondanks duurt het in onze browsetest bijna tien uur voordat het beeld op zwart gaat. Dat is nog altijd flink minder dan de gemiddelde Ultrabook of convertible, zoals de twee toppers in deze grafiek, maar wel beter dan alle andere gamingmodellen. Onder zwaardere belasting, die we met PCMark simuleren, doet de TUF Dash F15 het relatief gezien iets minder goed, maar ook dan kom je met vier uur en drie kwartier werktijd vrij ver met deze laptop.
Conclusie
De ASUS TUF Dash F15 is een prima laptop geworden, met de allernieuwste hardware van Intel en Nvidia in een behoorlijk lichte en compacte behuizing, een razendsnel scherm met goede responstijden plus een erg lange accuduur voor een gamelaptop. We waarderen ook het prima toetsenbord en de fijne aansluitingen met onder meer Thunderbolt 4, dat op Ryzen gebaseerde concurrenten niet hebben. Onhandig is het gebrek aan een webcam.
De Core i7-11370H uit de nieuwe Tiger Lake H35-serie beschikt over vier van de snelste kernen die Intel nu te bieden heeft, maar Intels eerste antwoord op Ryzen 5000 overtuigt nog niet. De singlecoreprestaties zijn weliswaar erg goed, wat belangrijk is voor gaming, maar de processor leent zich daarnaast niet zo goed voor andere taken. Daarvoor beschikt hij simpelweg over te weinig rekenkernen. Heb je een toepassing die alle cores van de chip goed benut, dan rekent het AMD-alternatief binnen hetzelfde stroomverbruik tientallen procenten sneller.
Nvidia's nieuwe mobiele RTX 3070 wordt in deze laptop nogal geknepen. Het stroomverbruik is een stuk lager dan de krachtigste versies, iets wat ASUS inmiddels gelukkig ook duidelijk aangeeft op het specificatieblad. Dat zal nodig zijn om de dunne en lichte vormgeving mogelijk te maken, maar maakt ook dat de TUF Dash F15 de torenhoge verwachtingen die Nvidia voor de RTX 3070 schept, niet inlost. De framerates zijn niet enorm veel beter dan bij laptops met een RTX 2070 of RTX 2070 Super, waarbij gamen in wqhd-resolutie met Ultra-settings je in recente titels geen 90fps oplevert. Hou je het beperkt tot full hd, de resolutie van het scherm, dan zijn de prestaties echter meer dan prima.
In hoeverre de TUF Dash F15 een goede keus is, is nog koffiedik kijken. Dit is pas de tweede RTX 3000-laptop die we hebben getest en hoewel we in de komende weken nog een paar nieuwe modellen verwachten, moet een groot deel nog verschijnen. Ons lijkt de prijsstelling van de meest luxe TUF-laptop vrij ambitieus. Aan de ene kant is dit nu een van de goedkoopste laptops met deze gpu, maar aan de andere kant heb je voor slechts enkele tientjes meer al een ROG-laptop met RTX 3070. Die is logger en dikker dan deze 'budget-Zephyrus', maar niet enorm veel logger en dikker, en is voorzien van een veel snellere Ryzen-cpu. Bovendien kan de videokaart in die laptop meer stroom verbruiken voor betere spelprestaties en zitten er ook andere leuke extra's op, zoals een 300Hz-scherm en een per-key rgb-verlicht toetsenbord. Dat maakt de keus voor de TUF Dash F15 wat lastig te verantwoorden als je niet per se op zoek bent naar een heel dun en licht systeem.
4c/8t in een laptop van €1750...geloven ze het nog wel bij Intel? De prestaties vallen zwaar tegen voor een nieuwe generatie. All-round is een quad core CPU echt verleden tijd.
Overigens goed dat jullie vermelden dat de RAM deels gesoldeerd zit, voor mij altijd een 'no-go'.
[Reactie gewijzigd door Zuur.Pruim op 23 juli 2024 05:46]
Bovendien mis ik de Apple Macbook Air en Pro M1 in deze vergelijking. Tegenwoordig kan een content creation benchmark niet compleet zijn zonder deze machines ook mee te nemen in de vergelijking. Voor gaming zal het uiteraard lastiger zijn zo'n vergelijking te maken, omdat niet alle spellen beschikbaar zijn voor macOS.
Wat een onzin. Je wilt echt teveel appels met peren vergelijken. Zullen we dan ook maar high end desktops mee gaan nemen in de benchmarks? Die zijn tenslotte veel logischer voor content creatie. Een dubbele 3090 met Threadripper doet het tenslotte een stuk beter in Cinema 4D of DaVinci Resolve, en is ook nog eens een stuk praktischer dan werken op een 13" scherm...
Als de review ging over de focus op content creatie dan ben ik het absoluut met je eens. Maar nemen we dan ook de Cuda acceleratie mee van de MBP? Die die niet heeft en wel essentieel is voor veel content creatie software? Je bent nu erg selectief en dat werkt gewoon niet in een vergelijking tussen game-laptop.
Daarbij, voor die niche markt qua gebruikers is je antwoord op DaVinci resolve benchmarks 1 simpeler klik op Google. Verder zorgt het enkel voor verwarring.
Het punt wat gemaakt wordt is dat dit een gaming laptop is...als je een aantal grote games niet eens kan draaien op een Mac dan heeft vergelijken niet veel zin.
Als dit een workstation laptop was dan had je een punt gehad....maar dit is duidelijk een gaming laptop. Jammer maar helaas....
Het is niet "jammer, maar helaas", maar meer iets van "wat de boer niet kent, dat vreet hij niet". Ik denk dat Patrick Moorhead het punt veel uitgebreider en duidelijker heeft gemaakt in zijn artikel over gaming op Apple M1 machines.
Ik geef je wel gelijk dat van de huidige AAA spellen er niet veel op zullen draaien, maar de machines zijn ook pas net uit en nog niet in de handen van veel game ontwikkelaars beland. Ik denk dat Intel en AMD deze Apple chips wel degelijk als concurrenten mogen gaan zien, want Apple lijkt naast productiviteit ook sterk in te zetten op gaming tot het punt dat een Apple apparaat goedkoper kan worden voor precies hetzelfde doel.
Het enige echte verschil dat ik zie is dat de markt voor games tot nu toe vastzat op Windows x86, maar het heeft verder weinig tot niets met de hardware te maken. Die is gamewaardig op entry level, hoewel er tot nu toe nog weinig games voor zijn uitgekomen.
Ik zou hetzelfde verhaal over andere chips kunnen afsteken, maar ik wilde het hier beperken tot laptops en daarbij maak ik geen onderscheid tussen Windows, macOS en Linux op x86 of ARM. Het probleem ligt duidelijk aan de softwarekant en niet aan de hardwarekant.
Mensen kopen toch echt bewust een Apple of een Windows-laptop. Als ik mijn schoonouders ineens een Apple-laptop voor zet, weten ze niet waar ze moeten beginnen. Andersom moet ik ze ook geen Android-telefoon geven, want ze gebruiken al generaties Apple. Je hebt gelijk dat als je een specifiek pakket draait voor je werk en niks anders dan dat, je je keuze niet door een OS laat beperken, maar ik denk dat maar weinig mensen op die manier een laptop uitzoeken.
Daarnaast: als je wil gamen naast je andere werkzaamheden, koop je geen Pro M1. Hardwaretechnisch zal het vast een sterk apparaat zijn, maar de doelgroep is totaal anders.
[/offtopic]
Mooie vergelijking. Diverse mensen die voorheen jarenlang windows gebruikte een Apple aangeraden. Sindsdien hoef ik niet meer als it beheerder te spelen in de familie
Windows machines kunnen erg veel, en dat is precies iets wat niet handig is voor mensen die niet zoveel functies gebruiken van een PC. Geef die mensen graag een gebruiksvriendelijke omgeving zoals MacOs. Veel minder knopjes en instellingen aan de voorkant.
Waarom zou het er tussen moeten staan? Het is een gaming laptop. Daarnaast alle applicaties op de M1 zijn optimized voor de M1 andere apps zullen altijd bagger draaien.
Er hoort geen M1 daar tussen. Snap dat je dat graag wilt. Ik begrijp dat ook. Maar er zijn grenzen en wetenschap die het aantonen dat een M1 niet daar tussen hoort ongeacht je dat ook wilt. Je kan dan bijvoorbeeld een request doen op de YouTube channel van LTT/GamerNexus/JayzTwoCents etc en kijken of zij het zelfde zeggen.
Maar de M1 is niet opeens ''de benchmark'' geworden voor laptops en dan al helemaal niet in dit soort categorieeren dus begrijp het niet zo wat je wilt zeggen.
De Apple Macbook Air en Pro M1 zijn serieuze alternatieven geworden in dezelfde prijsklasse en zelfs goedkoper dan deze laptop. De GPU in de M1 kan ook veel beter meekomen dan de integrated graphics in de Intel Macbooks.
Het enige verschil is dat de meeste spellen tot nu toe voor Windows x86 zijn geschreven en gecompileerd, maar gamestudio's zouden zich moeten gaan afvragen of ze niet alsnog macOS op de M1 en nieuwere chips moeten gaan ondersteunen, omdat ze anders straks zo'n 10% van de markt links gaan laten liggen.
Ik ben niet eens een Macgebruiker, maar ik zie wel de grote stap die met deze hardware gemaakt is. De graphics zijn vergelijkbaar met de GTX 1060 in mijn gaming laptop, dus gaming met native ARM binaries moet prima kunnen. In toekomstige Apple Silicon machines verwacht ik een veelvoud aan deze prestaties en hopelijk draait er tegen die tijd ook Linux op, zodat er native met Vulkan geprogrammeerd kan worden.
Het enige wat ik me kan voorstellen is dat game studio's deze systemen gewoonweg niet willen ondersteunen, omdat ze alleen ontwikkeling voor Windows gewend zijn. Maar dan is het heel goed mogelijk dat ze over een aantal jaar van een koude kermis terugkomen.
DirectX en Metal zijn beide propriëtaire API's, dus het een wel willen en het ander niet heeft alleen met de geschiedenis te maken. Natuurlijk gaat het tijd kosten om gameontwikkelaars weer enthousiast te maken om voor Apple hardware te ontwikkelen, nadat Apple ze voorheen in de kou heeft laten staan.
Inderdaad een van de belangrijkste dingen in mijn opinie ook. Hoe is er omgegaan met het geheugen?
Als ik een laptop voor de partner of vrienden uitzoek dan MOET het geheugen gewoon aanpasbaar/uitbreidbaar zijn.
Ik snap ook niet dat daar zo moeilijk over gedaan wordt door veel laptopfabrikanten.
Niet veel mensen maken hun laptop zomaar open, maar degenen die dat wel doen, doen dat waarrschijnlijk om de SSD te vervangen of er nog een in te hangen, en/of met de geheugenconfiguratie te spelen.
Als je er een reepje RAM bij kan zetten kan dat zomaar een hele upgrade zijn voor een laptop waardoor die zomaar een aantal jaar meer mee kan gaan.
Helemaal als je er een gelijkaardige inhangt, waardoor het ineens allemaal ook nog in dual channel loopt.
Net zoals bij de PC "vroegah", al geldt dat nu nog steeds, eigenlijk.
Maar dat is nooit moeilijk gemaakt.
[Reactie gewijzigd door HMC op 23 juli 2024 05:46]
Ik denk dat je daar toch een van de weinigen in bent. Ik zou het voor mijzelf ook wel een prettig vooruitzicht vinden dat het uitbreidbaar is, maar veel andere mensen gebruiken hun laptop gewoon "as is" en vervangen hem wanneer hij heel erg traag is geworden of de accu helemaal naar zn grootje is.
Je hebt gelijk natuurlijk, maar misschien hangt het er ook af van waar je woont. Hier waar ik woon (Indonesië) word ik dus soms gevraagd om advies en wordt oudere hardware sowieso echt niet zomaar afgedankt. En alhoewel ik het T-shirt van die HWI-gast ("No, I will not fix your computer.") graag draag, ga ik er die paar keer dat ik gevraagd word om laptopkoopadvies (mooi woord ) te geven wel even voor zitten.
Zeker ZODAT het na 3-4-5 jaar wel makkelijk te upgraden is.
Het ligt er wat mij betreft een beetje aan wat de geheugenconfig is. Toen ik 7,5 jaar geleden (wow, ik doe er echt al lang mee!) mijn Lenovo Y510P kocht met 16GB geheugen, had dat van mij prima gesoldeerd geheugen mogen zijn, want ik heb het nooit uitgebreid en zie nog altijd de noodzaak niet. Als ik nu een laptop zou kopen en er zit 32GB op gesoldeerd, vermoed ik dat ik me eerder ga ergeren aan de trage hardware dan het gebrek aan geheugen.
Niettemin heb ik ook liever vervangbaar geheugen hoor, maar het hangt erg van de hoeveelheid af of ik er een probleem van maak als het gesoldeerd is.
Nu ja, als je er een met 16GB kocht, dan had je dat er waarschijnlijk ook al op uitgezocht, toch?
En grote kans, zeker 7 jaar geleden, dat dat dan 2 modules waren, waardoor je al dual channel had.
(Correct me if I am wrong. )
32GB is inderdaad perfect vandaag de dag, maar weer grote kans dat dat 2 modules zijn, dus al dual channel.
Als ik nu een laptop aanraad voor iemand, en dat is vaak in het lagere segment moet ik toegeven, want moet goedkoop, dan staat daar vaak "8GB geheugen", klaar. Niets geen info over hoe het in elkaar zit.
Dan vind ik het het waard om op verder onderzoek te gaan. Is het 1 module? Kan er een tweede bij?
Dat is wat ik probeerde te zeggen.
[Reactie gewijzigd door HMC op 23 juli 2024 05:46]
Let er ook op dat bij budget laptops het geheugen er al op gesoldeerd is en een evt 2e bijplaatsen je niet altijd dual channel oplevert.
Overigens denk ik niet dat geheugen écht een bottleneck zal zijn op huidige budgetlaptops. Bij de tijd dat je al je geheugen aan het gebruiken bent zal de laptop vaak ook al throttlen op CPU gebruik.
Dat over geheugen, wat je zegt, en ook dat het zelfs op een enkele gesoldeerde DIMM dual channel kan zijn, had ik al ingetiept, maar ik was er zo onzeker van (en kon er niet zo snel een Google link voor vinden) dat ik die zinnen snel ge-delete heb, als een edit.
Toch waar dus?
Ik zeg niet dat opgesoldeerd in dual channel kan draaien, een enkel geheugenbankje kan dat nooit.
Het probleem met opgesoldeerd geheugen op budgetmodellen is dat dit ook vaak budgetgeheugen is en niet altijd valt te matchen met een 2e geheugenbankje, ook al zijn frequentie en grootte hetzelfde.
Soms is het wel mogelijk. Je kan via SMBIOS of een tootle als memtest het geheugenmodel uitlezen, als het een via retail verkrijgbaar merk is dan kun je het matchen.
Vrijwel niet. Je kijkt toch bij dit soort laptops het eerst naar de CPU en dan de gpu en dan de rest. De cpu bepaald vaak of je het koopt of niet. De scherm is ook wel belangrijk inderdaad, maar minder belangrijk dan de CPU.
Los van het vraagstuk of dat een consument eerst naar de cpu (ik denk persoonlijk in een gamelaptop eigenlijk eerst naar de GPU) kijkt of niet, dan rest toch nog steeds de vraag of intel een groot deel van de prijs bepaald.
Bepalen, wordt in de discussie hierboven volgensmij op 2 verschillende manieren geinterpreteerd (waar dus miscommunicatie ontstaat). Je hebt 'bepalen vanwege het aandeel cpu in de laptop' of 'bepalen omdat ze betalen voor een voorangspositie'
Ik heb zelf nog een quad core in mijn desktop. Begint idd wel wat krap te worden maar het gaat nog net. Ik moet eens uitkijken naar een Ryzen maar met die huidige prijzen....pffff.
Ze hadden waarschijnlijk wel meer cores erin kunnen proppen maar niet met die TDP. Intel loopt echt jaren achter op AMD momenteel. En dan niet eens gesproken over de Apple M1 en upcoming M1X of M2 ...
Mooie review, Tweakers. Toch vind ik het jammer dat de koeling weer zo summier wordt 'getest'. Vooral bij dit soort laptops is de koeling zo belangrijk.
- Hoe houd de laptop zich na een lange game- sessie?
- Wat zijn dan de interne/externe temperaturen?
- Wat zijn de hot zones, en/of blijft het oppervlak aangenaam?
- Wat wordt het geluidsniveau van de fans?
Dit zou m.i. een standaard onderdeel moeten zijn van een game- laptop review. Op bijv. notebookcheck wordt dit altijd meegenomen. Waarom niet door Tweakers? Ik vind dit echt een gemiste kans.
Verder vraag ik mij af of de exhaust aan de zijkant niet hinderlijk is. Ik muis rechts van de laptop, maar daar komt dus warme lucht uit..?
En dan die 8GB vast gesoldeerd.. tsja.
Vooral in het puntje geluidsniveau's kan ik mij veel vinden. Uit ervaring met een werkgever die iedereen een dunno laptop gaf met destijds een 1060 videokaart kan dit heel hinderlijk zijn. Zodra iemand gebruik maakte van een grafisch programma klonk het alsof er een drone opsteeg vanaf zijn bureau.
Mooie slanke laptop. Met de nieuwe generatie mobiele GPU's is er echt een hoop mogelijk. Alleen erg jammer dat hier dan een Intel CPU in beland. Op het moment dat je dit soort bedragen gaat uitgeven aan een gaming laptop dan moet je gewoon op zoek naar een AMD CPU. Sneller en zuiniger in ieder opzicht.
Dank je. Ik heb even in de pricewatch gekeken naar de Max Q varianten van de 2060, 2070, 3060 en 3070 maar bijna allemaal hebben ze een Intel processor. Het liefst heb ik wel een max-q als ik zo'n laptop zou aanschaffen anders hou je geen batterijduur meer over.
Hmm ik snap dat het grotendeels afhankelijk is van de koeling die een gpu krijgt in een laptop, maar een 3070 die niet merkbaar beter presteert dan een 2070 is toch wel sneu.
Helemaal als je kijkt wat een desktop 3070 doet en iets gelijkaardigs verwacht (nee dat verwacht ik niet, maar heel veel mensen denk ik wel) wordt je zwaar teleurgesteld.
Het zou nvidia sieren om te eisen dat hun chips alleen in laptops die voldoende koeling kunnen leveren worden geplaatst.
Ik deel je opmerking.
In de launch van de 3000 serie vorig jaar, liepen deze kaarten rondjes rond hun 2000 equivalenten. Dat schept een verwachting. Je zou ook hier minstens verwachten dat er een significant verschil is tussen beide chips.
MI is hier niet diep genoeg op ingegaan: Is de bottleneck de chip zelf (toegeknepen omwille van de koeling?), is de cpu of bandbreedte op het moederbord de bottleneck.. allemaal plausibele oplossingen, maar de cijfers van de benchmarks roepen vragen op. Je hebt de naam van de chip, maar niet de prestaties?
Vermoedelijk omdat een 4k scherm te veel invloed had op de batterij.
Zoals vermeld is deze 80 ipv 90 Wh. Om dan toch een tijdje mobiel te zijn, heb je er beter een Full HD scherm in, ipv 4k.
Ook voor gaming is de toegevoegde waarde minder. Ik vermoed dat voor het doelpubliek van deze laptop framerates hoger op de lijst staan dan wat een 4k scherm extra kan bieden op een 15inch form factor. Niet dat framerates een erg grote zorg zijn met een 3070 gpu, maar toch.
En ook al is de prijs al stevig, een 4k scherm zou de productiekost nog wat omhoog drijven.
Ik kan nog steeds moeilijk wennen aan deze nieuwe interview setup. Rechts praat alsof zijn leven er vanaf hangt zo snel, stelt vragen wat een fijne interview role geeft maar heeft ook “ik weet het ook” role.
Begrijp wel wat je bedoeld, moet wel zeggen dat ik de opbouw van dr video erg goed vind. Prettige uitleg en geeft een goed totaal beeld. Ik heb helemaal geen nieuwe laptop nodig maar word toch enthousiast bij het zien van deze laptop. Ziet er erg goed uit en vind het ook fijn dat het uiterlijk niet te schreeuwerig is.
Zeker en helemaal mee eens, bedoel je kan het altijd weg klikken maar dat is zeker niet aan de orde.
Mis denk ik een beetje de verfijning is deze "nieuwe" aanpak. Lastig te verwoorden maar ben blij dat ik het eenmalig even heb geuit.
Dave2D had recent ook een video over deze Intel 'gaming'-laptops, en zijn conclusie was vergelijkbaar. Opmerkelijk prijzig en in potentie zijn de AMD-laptops die waarschijnlijk rond q2 worden verwacht zoveel beter dat je je bekocht zou voelen als je nu zo'n 4c Intel-model koopt.
Er is natuurlijk altijd wel 'iets nieuws' onderweg, maar in dit geval lijkt het me inderdaad geen rare conclusie. Even goed nadenken voor je er zo'n bedrag op stukgooit.
Raar dat ie tegen valt, maar Asus hem toch voor dezelfde prijs als concurrenten ''in de markt zet'' of dat deze zelfs duurder is. In het wit is 'ie trouwens veeeel mooier.
:fill(white):strip_exif()/i/2004125596.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2004146420.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004146448.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004146438.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146440.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146442.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146444.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146446.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146450.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146452.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2004146454.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2004125596.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2004118290.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2004242452.jpeg?f=fpa)
/u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/422157/crop5e31b76d02d1e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/31303/HMC2.gif?f=community){kind=small}
/u/463361/crop5c5017eed16bd_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
/u/598892/crop5fbe1cc7c46d5_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/345827/crop5de66dc602882_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/53685/crop586b75a545ca1_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
: /u/30346/crop6571ad31b4cbc_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/264640/crop561103d13c726_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/21203/tweak.jpg?f=community){kind=small}
/u/472627/crop5c83fe498b36e_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/421527/crop5dde7a5363339_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/69267/epo_forward.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1412516/crop625216a99a4ae_cropped.jpg?f=community){kind=small}