Inleiding
Samengevat
De AG9 is het topmodel-oledtelevisie van Sony. Dat betekent dat de tv een strak design heeft, evenals een zeer goede beeldkwaliteit en een uniek audiosysteem, waarbij het geluid daadwerkelijk uit het scherm komt. De tv draait op Android TV van Google, waardoor de handige Chromecast-functionaliteit is ingebouwd. Het toestel heeft eigenlijk geen grote nadelen, maar is in vergelijking met andere oledtelevisies wel wat duur.
Eindoordeel
Ontwerpers van televisies worstelen al tijden met de plaatsing van de luidsprekers. Als de luidsprekers aan de voorkant van de televisie worden geplaatst, levert dat een beter geluid op, doordat ze dan op je oren zijn gericht. Omwille van het design wordt vaak gekozen voor luidsprekers die naar beneden zijn gericht, zodat er, geheel volgens de trend die we ook bij telefoons zien, zoveel mogelijk scherm aan de voorkant te zien is. Sony kwam twee jaar geleden met een interessante oplossing voor dit probleem in de vorm van de A1-oledtelevisie, die voorzien is van een oledpaneel dat naast beeld ook geluid opwekt. Sindsdien hebben alle oledtelevisies van Sony dit Acoustic Surface-audiosysteem.
Het onderwerp van deze review, de AG9, is uitgebracht in de Master Series, waarmee het Japanse merk wil aangeven dat dit het topmodel in de oledline-up is. We mogen dus de beste beeldkwaliteit verwachten die Sony in huis heeft. De AG9 kan hdr weergeven in de formaten hdr10, Dolby Vision en hybrid-log gamma. Ook is er een speciale 'Gekalibreerd voor Netflix'-modus, waarvoor de beeldinstellingen in samenwerking met deze populaire videodienst tot stand kwamen.
Het audiosysteem kan Dolby Atmos-geluid weergeven en is te gebruiken in combinatie met een av-receiver. Hierbij kan de AG9 dienen als centerspeaker in een complete surround-luidsprekeropstelling. De tv draait op Android TV versie 8 Oreo van Google en de afstandsbediening is uitgerust met microfoons voor spraakzoekopdrachten via Googles Assistent. De AG9 is verkrijgbaar in de maten 55, 65 en 77 inch. Wij bekeken de middelste maat, die op het moment van schrijven voor een stevige 4100 euro in de Pricewatch is te vinden.
/i/2002780104.jpeg?f=imagenormal)
Uiterlijk en aansluitingen
Sony besteedt doorgaans veel aandacht aan het design van zijn producten en dat geldt in het bijzonder voor de oledtelevisies. Hiervan is het ontwerp zeer minimalistisch, waarbij aan de voorkant bijna alleen maar beeldscherm te zien is. Hiervoor heeft zelfs het Sony-logo moeten wijken; het staat linksonder in een klein formaat en met grijze letters, zodat het nauwelijks opvalt. Het Bravia-logo, dat op alle lcd-modellen altijd op de linkerbovenhoek te zien valt, is zelfs geheel achterwege gelaten.
Bovenaan is de AG9 met een dikte van vijf en een halve millimeter superplat, maar de kast is onderaan zo'n 3,5cm dikker. Met een totale dikte van zo'n vier centimeter is dit zo'n beetje de dunste televisie die je kunt kopen zonder aparte behuizing voor de elektronica. Als de tv uitstaat, lijkt het alsof het beeld helemaal doorloopt tot de randen, maar met het scherm aan zie je dat het beeld op 8mm van de boven- en zijkanten begint. De zwarte rand onder het beeld is elf millimeter breed; dit is omdat het oledplaneel aan de onderkant met de rest van de elektronica is verbonden.
De voet, die bestaat uit een vijf millimeter dikke, ovale, geborsteld metalen plaat, heeft bescheiden afmetingen en is donker afgewerkt, waardoor hij nauwelijks opvalt. Hij is 46cm breed, waarmee hij ongeveer een derde van de breedte van de voorkant inneemt. De AG9 is hierdoor ook te gebruiken op smalle tv-meubels. De voet steekt naar voren tien centimeter uit en naar achteren twaalf centimeter. Het scherm komt hierdoor op een afstand van zestien centimeter ten opzichte van de muur te staan als je de tv op een meubel tegen een wand plaatst.
Aansluitingen
Sony heeft ook veel aandacht besteed aan het ontwerp van de achterkant; alle aansluitingen zijn verstopt achter afneembare klepjes. De tv wordt geleverd met een handig, twee meter lang, afneembaar netsnoer. Zo kun je het dus eenvoudig vervangen door een langer exemplaar. In de voet zitten handige geleiders waarmee kabels netjes uit het zicht kunnen worden gehouden.
Alle aansluitingen zijn onder een hoek van negentig graden gemonteerd, zodat de tv strak tegen een muur te monteren is zonder dat je daarvoor speciale kabels met haakse stekkers nodig hebt. Van achteren gezien zitten aan de rechterkant van boven naar beneden: een luidsprekeraansluiting waarmee de tv als centerspeaker in een surround-luidsprekeropstelling te gebruiken is, een CI+-slot, een 3,5mm-composietvideo-ingang met geluid, een 3,5mm-koptelefoonaansluiting, twee usb-aansluitingen en een hdmi-aansluiting.
Onderaan treffen we, van links naar rechts, een antenneaansluiting die geschikt is voor kabel en Digitenne, twee aansluitingen voor satellietontvangst, een rj-45-netwerkaansluiting, een toslink- optische, digitale audio-uitgang en drie van de vier hdmi-aansluitingen. Van die laatste is de middelste voorzien van een extended audio return channel, waarmee de nieuwste audioformaten zoals DTS:X en Dolby Atmos kunnen worden uitgestuurd. Helemaal rechts zit een usb-aansluiting, die bedoeld is om een harde schijf op aan te sluiten voor opnamen.
Android TV en afstandsbediening
Alle high-end televisies van Sony draaien Android TV van Google. Dit jaar worden de televisies geleverd met versie 8 Oreo van dit besturingssysteem. Helaas worden in televisies nooit high-end soc's gebruikt en dus moet ook de toch allesbehalve goedkope AG9 het doen met een betaalbare soc van MediaTek: de MT5893. Deze is voorzien van vier Cortex-A73 cpu-cores die op maximaal 1,5GHz draaien.
/i/2002792692.jpeg?f=imagenormal)
Er is 2,5GB werkgeheugen aanwezig en 8GB flashopslag, waarvan ongeveer 4,5GB beschikbaar is voor de gebruiker om eigen apps te installeren. De gpu is een Mali-G71. Deze is in principe geschikt om 4k-beelden te renderen, maar helaas draait de interface van de tv nog altijd op 1920x1080 pixels. We blijven het maar raar vinden dat er anno 2019 al wel 8k-televisies te koop zijn, maar dat er nog geen enkele tv te vinden is die de interface in 4k kan renderen.
/i/2002792694.jpeg?f=imagenormal)
Google geeft de televisiefabrikanten nauwelijks speelruimte om het homescreen, wat look and feel betreft, aan te passen en dus zien alle Android-tv's er bijna hetzelfde uit. Met de komst van Android 8 Oreo is het thuisscherm wat strakker vormgegeven. Ook is het voor de gebruiker wat makkelijker geworden om aan te passen wat erop wordt weergegeven.
/i/2002792696.jpeg?f=imagenormal)
Bij het raadplegen van de elektronische programmagids blijft het huidige programma doorlopen achter de gids, waardoor het niet goed meer te volgen is. Wij prefereren een epg waarbij het lopende programma in een bovenhoek verkleind zichtbaar blijft. Wel handig is het nieuwe 'Snelle instellingen'-menu onder in het scherm. Hierin zijn, net als als bij het pull-downmenu op Android-telefoons, de meest gebruikte instellingen te plaatsen.
Afstandsbediening
De meegeleverde afstandsbediening is prachtig vormgegeven en is aan de bovenkant afgewerkt met geborsteld metaal voor een luxe uitstraling. De onderkant is vervaardigd van plastic waarin een structuur is aangebracht die veel grip oplevert, waardoor je hem niet snel uit je vingers zult laten glijden. Door de afgeronde onderkant ligt hij prettig in de hand en door de duidelijke lay-out van de toetsen werkt hij ook nog eens prettig.
Het 23 centimeter lange apparaatje wordt gevoed door twee AAA-batterijen, waarmee het totale gewicht op zo'n 140 gram uitkomt. Er is een ingebouwde microfoon voor spraakopdrachten door middel van de Assistent van Google. Ook zitten er uitschakelbare microfoons in de televisie zelf, die reageren op: 'OK Google'. De spraakzoekfunctie is handig om content te zoeken op bijvoorbeeld YouTube en Netflix, maar voor bediening van een tv gaat er wat ons betreft niets boven de gebruikservaring die een goede afstandsbediening, zoals deze, biedt.
Inputlag en chroma subsampling
Wie in het bezit is van een gameconsole, heeft baat bij een tv met een zo laag mogelijke inputlag. Als enige televisiefabrikant die ook consoles produceert, liep Sony tot enkele jaren geleden duidelijk voor op de concurrentie wat inputlag betreft. De andere fabrikanten hebben gelukkig ook doorgekregen dat televisies veel worden gebruikt voor games. In de afgelopen jaren hebben we de inputlag dan ook bij alle grote televisiefabrikanten gestaag zien afnemen. Helaas zien we de laatste jaren bij Sony geen progressie meer op het gebied van inputlag, waardoor de Koreaanse tv-merken nu duidelijk beter scoren op dit vlak.
/i/2002789734.jpeg?f=thumblarge)
Voor het meten van de inputlag gebruiken we lagtesters van Leo Bodnar. Bij het meten van 1080p60-beelden, in de spelmodus, gaf de tester 27ms aan. Ook bij het weergeven van 2160p60-beelden maten we 27ms. Hierbij maakt het niet uit of er sdr- of hdr-beelden worden weergegeven. De beste televisies van dit moment zitten inmiddels rond de 15ms. Op het gebied van inputlag is Sony dus niet langer de koploper. Voor de meeste gamers zal de AG9 snel genoeg zijn, maar fanatiekelingen kunnen beter een andere tv kiezen.
Chroma subsampling
Het menselijk oog is veel beter in het waarnemen van kleine helderheidsverschillen dan van kleurdetail. Deze eigenschap wordt al sinds de begintijd van kleurentelevisie gebruikt om bandbreedte te besparen. Ook nu nog maken alle codecs die worden gebruikt voor videodistributie, gebruik van chroma subsampling, waarbij voor de kleurinformatie een lagere resolutie wordt gebruikt dan voor de helderheid. Ook uhd-tv's maken vrijwel allemaal gebruik van chroma subsampling om bandbreedte te besparen bij de interne verwerking van 2160p60-beelden.
Bij het kijken naar video heb je daar geen last van, maar als je de tv inzet als monitor bij een pc of als je in het bezit bent van een gameconsole die 2160p60-beelden genereert, krijg je kleurartefacten te zien in het beeld. Bijvoorbeeld bij kleine, zwarte letters op een witte ondergrond zie je dan valse kleuren bij pixels die kleurloos horen te zijn. Bij de Sony AG9 kun je de volledige kleurresolutie behouden door in het menu te navigeren naar 'Externe ingangen' > 'Indeling HDMI-signaal'. Hier kun je bij alle vier de hdmi-ingangen kiezen voor 'Verbeterde indeling'. Hierna worden 2160p60-beelden in hun volle glorie vertoond.
Energiegebruik en geluid
Hoewel zwarte pixels bij oledtelevisies geheel worden uitgeschakeld en dus ook geen energie gebruiken, behoren deze toestellen niet tot de zuinigste van dit moment. Dat zie je terug in het energielabel; de Sony AG9 heeft, net als de meeste andere oled-tv's, een B-label. Toch valt het relatief hoge verbruik niet geheel aan de gebruikte techniek te wijten, want de oledmodellen van LG hebben een A-label. Dat is dus wat beter, maar als je voor de zuinigste televisies van dit moment gaat, kom je gek genoeg uit bij lcd-tv's zonder een full array local dimming-backlight. Er wordt bij dit soort televisies energie verspild bij het weergeven van zwart, omdat de backlight altijd het complete scherm verlicht. Doordat ledbacklights erg zuinig met energie omspringen, kunnen ze gemiddeld toch zuiniger zijn dan oledtelevisies.
/i/2002789328.jpeg?f=thumblarge)
In de standaardmodus verbruikt de 65"-versie van de AG9 185W gemiddeld, waarbij het scherm een helderheid van 261cd/m² produceert. Als je overschakelt naar de filmmodus, waarbij de tv de beste beeldkwaliteit levert, blijven het verbruik en de helderheid gelijk. Als je de helderheid laat zakken tot 250cd/m², zakt het verbruik naar 179W gemiddeld. Bij 120cd/m², een waarde waarbij het prettig kijken is in een matig verlichte ruimte, verbruikt de 65"-AG9 zo'n 106W. Je kunt de helderheid van het scherm zich automatisch laten aanpassen door middel van een omgevingslichtsensor. Zo heb je altijd een goed beeld zonder dat je onnodig veel energie verbruikt.
Geluid
De oledtelevisies van Sony onderscheiden zich van die van andere merken door het Acoustic Surface-audiosysteem. Dit systeem, dat op de A1 werd geïntroduceerd, gebruikt het oledpaneel zelf om geluid op te wekken. De werking is vergelijkbaar met die van conventionele luidsprekers, namelijk door middel van spreekspoelen die in een magnetisch veld bewegen. Ze zijn echter niet gemonteerd op een papieren of kunststoffen luidsprekerconus, maar gelijmd achter op het oledpaneel, dat hierdoor in trilling wordt gebracht. Om te voorkomen dat je het paneel ziet trillen, worden de lage tonen door conventionele woofers aan de achterkant van de tv opgewekt.
De twee woofers aan de achterkant hebben een diameter van slechts vijf centimeter, maar kunnen desondanks een vermogen van twintig watt per stuk aan. De twee schermkanalen zijn goed voor tien watt per stuk, voor een totaal opgegeven vermogen van 60W. Dat is flink minder dan bij het model van vorig jaar, de AF9, die goed was voor in totaal bijna 100W aan vermogen. Sony heeft dit jaar namelijk bezuinigd op het audiosysteem van de AG9 door slechts twee schermkanalen toe te passen in plaats van drie bij het vorige model.
/i/2002789462.jpeg?f=imagemedium)
Dit heeft gevolgen voor de geluidskwaliteit; doordat er geen centerkanaal meer is, zijn stemmen net wat minder duidelijk gaan klinken. Ook is het totale vermogen dus minder, waardoor het geheel wat minder indruk maakt op hogere volumes. Sony heeft de mogelijkheid behouden om de tv in te zetten als centerspeaker bij een surround-opstelling in combinatie met een av-receiver. Daarvoor wordt de luidsprekeruitgang van de versterker met een speciale luidsprekeringang op de tv verbonden. Hierbij maakt het vermogen van de gebruikte receiver niet uit, omdat de interne versterkers van de tv worden gebruikt om de drivers aan te sturen.
We blijven het een mooie optie vinden dat je de AG9 als centerspeaker kunt inzetten, maar een goede centerspeaker klinkt absoluut beter dan deze oplossing. Wel vinden we het een duidelijk voordeel dat het geluid, net als in de bioscoop, uit het scherm komt. Of je deze oplossing goed vindt, hangt vooral af van wat je gewend bent. Voor audiopuristen die vele duizenden euro's in hun thuistheateraudiosysteem steken, is de geluidskwaliteit wellicht niet goed genoeg, maar de meesten zullen heel tevreden zijn met de centerspeakeroplossing die de AG9 biedt.
Ook bij normaal gebruik, zonder av-receiver, is het een groot voordeel dat het geluid echt uit het scherm komt. Vooral dialoogscènes komen hierdoor natuurlijker over. Ook het stereobeeld van deze tv is prima, maar daarbij moet wel worden opgemerkt dat het geluid duidelijk mooier is als je precies recht voor de tv zit. Dat is bij elke televisie het geval, maar de door Sony gebruikte schermluidsprekers hebben duidelijk minder grote 'luisterhoeken' dan normale luidsprekers. Verder is de geluidskwaliteit prima, maar de lage tonen zijn alles behalve indrukwekkend. De maximale geluidssterkte is voor huiskamergebruik ook goed, hoewel de geluidskwaliteit op hogere volumes wat terugloopt.
Beeldverwerking
Als je in een winkel naar zo'n rij televisies kijkt die allemaal hetzelfde beeld weergeven, dan zijn er flinke verschillen te zien. Dat komt doordat televisiefabrikanten zich van de concurrentie proberen te onderscheiden door het toepassen van allerlei 'beeldverbeteraars'. De gemiddelde consument zal immers bij een directe vergelijking tussen televisies vaak kiezen voor de tv met het helderste, kleurrijkste, scherpste of contrastrijkste beeld. Als het beeld werd weergegeven zoals het bedoeld was, zouden er helemaal geen grote verschillen te zien zijn; zeker niet als de televisies dezelfde schermtechniek gebruiken.
/i/2002789658.jpeg?f=thumblarge)
Als je een tv hebt aangeschaft, doe je er dan ook goed aan om het menu in te duiken en al deze algoritmes uit te schakelen. Als je echter bij een recente Sony-tv als de AG9 alles uitzet, krijg je een redelijk donker beeld te zien. Dat komt door de instelling Piekverlichting. Als deze uitstaat en je kijkt naar sdr-beelden, krijg je slechts 100cd/m² aan helderheid te zien. Dat is de exacte waarde waarop professionele schermen die bij het graden van beelden worden gebruikt, moeten worden afgesteld. Dit soort monitoren worden echter bekeken in een volledig verduisterde ruimte. Afhankelijk van het omgevingslicht bij je thuis heb je flink meer helderheid nodig voor een mooi beeld en moet je Piekverlichting dus op Laag, Midden of Hoog zetten.
Door Piekverlichting te gebruiken ben je strikt genomen sdr-beelden aan het aanpassen in de richting van hdr, doordat je het dynamisch bereik groter maakt, maar dit is iets wat elke tv die meer dan 100cd/m² kan weergeven, altijd al deed. Het beeld ziet er dan ook doodnormaal uit als je het aanzet. Ook als je naar hdr-beelden kijkt met Piekverlichting uit, krijg je een gereduceerde maximale helderheid te zien. We weten niet waarom Sony ervoor heeft gekozen om het dynamisch bereik op deze manier in stappen te regelen. Als je het eenmaal weet, werkt het prima, maar erg duidelijk voor de gebruiker vinden we het in ieder geval niet.
Met de functie 'Vloeiende gradatie' kun je op Sony-televisies colourbanding in het beeld tegengaan. Het is zeer effectief en als je slecht beeldmateriaal bekijkt, komt het goed van pas. Als je het toepast op goed beeldmateriaal, gaan er echter subtiele details in het beeld verloren. Dit geldt ook voor de twee ruisonderdrukkers 'Digitaal ruis verminderen' en 'Willekeurige ruis verminderen'. Ze werken allebei goed, maar hebben moeite met het onderscheid tussen ruis en subtiele details.
/i/2002789660.jpeg?f=thumblarge)
Je kunt beweging in beeld er soepeler en scherper uit laten zien door middel van beeldinterpolatie. Bij Sony heet deze functie Motionflow en als je het gebruikt bij filmbeelden die op een lage framerate zijn gemaakt, kun je last krijgen van het soap-opera-effect. Daar is niet iedereen even gevoelig voor, maar los daarvan veroorzaken interpolatiealgoritmen altijd fouten in het beeld. Vooral bij complexe scènes waarbij objecten in beeld achter andere vandaan komen, is perfect interpoleren zo goed als onmogelijk. Toch kan Motionflow van pas komen bij het bekijken van snelle actiebeelden, zoals bij sport. In de stand Gebruiker kun je namelijk de beeldinterpolatie uitzetten door Soepelheid op de laagste stand te zetten. Vervolgens kun je met Helderheid op Hoog 'black frame insertion' aanzetten, waarna snel bewegende beelden duidelijk scherper worden weergegeven ten koste van wat helderheid. Helaas is in deze stand ook goed te zien dat het beeld knippert, waardoor het duidelijk minder ontspannen kijkt.
Beeldeigenschappen
De reden dat oledtelevisies zo populair zijn, hoewel ze vaak duurder zijn dan lcd-tv's, zit hem voor een groot deel in een aantal nadelen van deze laatste techniek. Zo hebben lcd's over het algemeen beperkte kijkhoeken, is de uniformiteit van de backlight voor verbetering vatbaar en is de zwartweergave matig, waardoor het contrast aan de lage kant is. De oledtechniek lost deze problemen zo goed als volledig op.
De kijkhoeken van de AG9 zijn erg goed. Dit is goed te zien op bovenstaande foto's, die zijn gemaakt met identieke belichting, waarbij de rechter onder een hoek van vijfenveertig graden genomen is. Bij een lcd-tv nemen de helderheid en de kleurverzadiging onder een hoek flink af, maar daar heeft het oledpaneel van de AG9 geen last van. Wel zien we dat de kleuren een tikje koeler zijn als je onder een hoek kijkt, maar dat is zo weinig dat het met het blote oog nauwelijks opvalt.
Een belangrijke uitdaging bij het maken van een groot scherm op basis van lcd-techniek zit hem in het uniform maken van de backlight. Oledschermen maken geen gebruik van een backlight, waardoor het beeld een veel gelijkmatigere helderheid heeft. De foto's zijn belicht voor middengrijs om eventuele helderheidsverschillen te benadrukken. Het beeld is zeer uniform wat helderheid betreft en ook onder een hoek ziet het er zeer uniform uit. Wel is opnieuw op de foto's te zien dat de kleurtemperatuur een tikje hoger uitvalt als je niet recht voor het scherm zit.
Doordat de individuele leds in een oledpaneel volledig uitgeschakeld kunnen worden, is de zwartweergave simpelweg perfect. Bij een lcd blijft altijd wat licht zichtbaar bij het weergeven van zwart; aan een oled-tv kun je, afgezien van een eventuele powerled, niet eens zien dat hij aanstaat. En in een verduisterde ruimte kun je ook absoluut niet zien waar de randen van het scherm zijn. Duurdere lcd-televisies zijn veelal uitgerust met een full array local dimming-backlight om de zwartweergave te verbeteren. Dit helpt een hele hoop en levert een duidelijk beter contrast in beeld op, maar op zeer lokaal niveau helpt een fald-backlight niet en blijft het contrast enorm achter bij dat van een oled. Het lokale contrast leidt tot meer ervaren scherpte in beeld; alle sharpeningalgoritmen maken dan ook gebruik van dit gegeven. Een oled-tv heeft dit soort algoritmen dus niet nodig; het beeld ziet er zonder trucs scherper uit dan op een lcd.
Metingen en hdr
Het heeft geen zin om bij een oledscherm de contrastverhouding te meten, want door de perfecte zwartweergave komt deze altijd uit op 1:∞, oftewel een oneindig grote verhouding. Dit perfecte contrast wordt in de praktijk alleen gehaald in een totaal verduisterde ruimte, doordat reflecties in beeld de zwartweergave negatief beïnvloeden. Dat geldt overigens niet alleen voor oledtelevisies. Het scherm van de AG9 is voorzien van een antireflectielaag die redelijk goed werkt, maar sterke lichtbronnen in de kijkruimte veroorzaken wel degelijk reflecties in beeld.
We hebben de prestaties van de AG9 gemeten met onze SpectraCal C6-colorimeter, die we in CalMAN hebben voorzien van een meterprofiel door middel van een X-Rite i1Pro 2-spectrometer. Van alle beeldpresets levert Bioscoop de nauwkeurigste weergave op.
Het scherm is een tikkeltje te blauw, maar de afwijking is klein. De gemiddelde ΔΕ2000 komt uit op 3,1. Een dergelijke afwijking is met het blote oog nog maar net te zien. Ook het gammaverloop is prima, waardoor er nauwelijks details in beeld verloren gaan. Een keurig resultaat dus.
Ook de meting van de primaire en secundaire kleuren levert een net resultaat op. De afwijkingen zijn klein, al valt hier alweer op dat er een tikje te veel blauw in beeld zit. Met een kalibratie is dat weg te krijgen, maar erg zichtbaar zal het verschil niet zijn. Mocht je de AG9 toch willen kalibreren, dan kan dat, door de samenwerking met Portrait Displays, de maker van CalMAN, automatisch. Als je tenminste over deze software en een ondersteunde meter beschikt. Dat levert in het tijdsbestek van een kwartiertje een perfect gekalibreerde tv op.
Hdr
De AF9 kan hdr weergeven in de formaten hdr10, hlg en Dolby Vision, waarmee de belangrijkste formaten van dit moment allemaal worden ondersteund. Er is geen ondersteuning voor hdr10+, een formaat dat net als Dolby Vision in dynamische metadata voorziet. Dit is geen grote ramp, want hdr10+-beelden kunnen gewoon worden weergegeven, met een groot dynamisch bereik, doordat kan worden teruggevallen op de hdr10-standaard.
Hdr-beelden op de AG9 zien er spectaculair uit dankzij het enorme contrast van het oledscherm. Voor het beste hdr-effect kun je beter in een zo donker mogelijke kamer kijken. Als je ogen eenmaal aan het donker gewend zijn, zien de heldere delen van het scherm er zeer fel uit, maar dit effect neemt, door de relatief lage maximale helderheid van de oledtechniek, sterk af bij meer omgevingslicht.
Televisies met een oledpaneel zijn uitgerust met een automatic brightness limiter, die de hoeveelheid stroom die het paneel trekt, beperkt bij de weergave van zeer heldere beelden. Hierboven zie je hoe de helderheid steeds verder afneemt als er een groter wit vlak moet worden weergegeven. Bij een vlak van 10 procent komt er 625cd/m² uit het scherm, bij 25 procent nog maar 414cd/m² en bij een volledig wit scherm daalt de helderheid tot rond de 175cd/m², waardoor het beeld er een beetje grijs uit begint te zien. Doordat de abl z'n werk zeer snel doet, merk je er over het algemeen niets van als je naar normale beelden kijkt.
Ook bij het weergeven van hdr-beelden levert de beeldmodus Bioscoop de beste resultaten op. De afwijkingen drukken we bij het meten niet meer uit in ΔΕ2000, maar in plaats daarvan gebruiken we voor hdr ΔΕICtCp. Dit is omdat ΔΕ2000 nooit ontworpen was om afwijkingen van, licht uitstralende, beeldschermen uit te drukken en er bij de hogere helderheden grote afwijkingen optreden. Meer over dit onderwerp lees je hier en hier.
Bij het weergeven moeten hdr-beeldschermen helderheidspieken die boven het maximaal mogelijke liggen, afkappen en weergeven met de piekhelderheid van het scherm zelf. Daarbij gaan dus details in de hooglichten verloren. Om wat meer detail in de helderste delen van het scherm te behouden, passen de televisiefabrikanten een bepaalde mate van roll-off toe bij het knikpunt in de electro-optical transfer function. Dat is de functie, vergelijkbaar met gamma bij sdr-beelden, die bepaalt hoe fel een bepaalde signaalwaarde daadwerkelijk moet worden weergegeven.
Door deze roll-off van de helderheid ontstaan er wat grotere afwijkingen rond het kantelpunt. Dit zie je terug in de middelste grafiek. Met een gemiddelde ΔΕICtCp van 2,7 zijn de afwijkingen met het blote oog net niet zichtbaar. In de bovenste grafiek zie je de afwijkingen waarbij de helderheidsfout buiten beschouwing is gelaten. Door de schaal van de grafiek lijken deze afwijkingen flink, maar het tegendeel is waar; er is een zeer kleine kleurafwijking, wat resulteert in een gemiddelde ΔΕICtCp van slechts 1,4. Al met al is de AG9 in de fabriek dus heel nauwkeurig afgesteld en is een kalibratie niet nodig voor een perfecte weergave. De op de AF9 geïntroduceerde Netflix-modus is ook weer op de AG9 aanwezig; deze is vergelijkbaar met de Bioscoop-modus en heeft de meeste beeldverwerking uitgeschakeld, zodat de films en series worden weergegeven zoals ze bedoeld zijn.
Conclusie
Sony's AG9 is een prachtige tv met een erg strak uiterlijk en een zeer goede beeldkwaliteit. Z'n voorganger stond enigszins achterover, zodat er geen voet aan de voorkant zichtbaar was. Dat zag er mooi uit, maar had als nadeel dat de tv minder goed te gebruiken was op wat hogere televisiemeubels. Bij de AG9 is er dus weer een voet aan de voorkant te zien, maar deze is onopvallend vormgegeven en mooi afgewerkt.
Dankzij Sony's unieke audiosysteem, waarbij het oledpaneel in trilling wordt gebracht, komt het geluid daadwerkelijk uit het scherm. Dat klinkt, vooral als er pratende mensen in beeld te zien zijn, zeer natuurlijk. Helaas heeft Sony het centerkanaal, wat nog wel op de AF9 van vorig jaar aanwezig was, laten vervallen. Het geluid klinkt nog altijd goed, maar wel een tikje minder mooi dan bij het model van vorig jaar en dat vinden we jammer. Gelukkig is de optie om de schermluidsprekers in te zetten als centerspeaker van een surround-luidsprekeropstelling gebleven. Deze unieke feature zal menig film- en serieliefhebber aanspreken.
De voor gamers belangrijke inputlag is prima, maar Sony is op dit vlak voorbijgestreefd door de Koreaanse televisiefabrikanten. Dat is opvallend, want Sony is de succesvolste gameconsolefabrikant van dit moment. Al met al heeft de AG9 geen grote minpunten, behalve z'n stevige prijs. Hierdoor zijn er alternatieven te vinden, zoals de AF9 van vorig jaar, die duidelijk meer waar voor hun geld bieden.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2002573906.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2002780112.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780110.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780120.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780122.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780124.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780140.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780142.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780190.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780188.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002780192.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002640420.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002640424.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002640422.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789334.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789336.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789666.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789664.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789680.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789678.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789700.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2002789698.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2002573906.jpeg?f=thumbmedium)
/u/357133/crop5e4ea330bd81d_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/242959/fokava.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/364607/crop5c0669dd9c35b_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/513765/crop60b9f4452e389_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/99731/icon.jpg?f=community){kind=icon}
:strip_icc():strip_exif()/u/442865/crop57a3d4c98c7db.jpeg?f=community){kind=small}
(geldt voor alles wat geen Android draait overigens daarom hoor je ook geen klachten over goedkope rommel in andere reviews. Zou er maar niet vanuit gaan dat daar ook maar iets van middenklasse telefoons in zit).
:strip_exif()/u/19853/Goku1.gif?f=community){kind=small}
/u/475916/Globalstripe%2520Avatar%252060x60.png?f=community){kind=avatar}
Ieder zijn eigen ding.
:strip_icc():strip_exif()/u/151537/crop5db7498ca4eda_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/430260/viskip1.jpg?f=community){kind=small}
/u/1982/crop5a048313062a4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/40077/cartman.jpg?f=community){kind=small}
/u/69548/crop6505efb531157_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/738689/crop67cef9aa234b4_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/97062/crop5601be1a24867_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/205293/crop585940245eac3_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/427246/XB1_avatar.jpg?f=community){kind=avatar}
/u/152873/crop5ecfb6fb2ce33_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/388904/crop5b854129b3f25_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/168492/crop5f522afd7c44a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/185949/crop5fed94243cc25_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/38542/Scrat1ani.gif?f=community){kind=small}
/u/38782/crop6146c7a29805d_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/259705/AC.jpg?f=community){kind=small}
/u/76977/crop5919bcfb221d8_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/932885/crop593fa3c0a2262.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/653055/crop57c7ec8ed1f28_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/163505/crop585ce333dad62_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/221910/crop568251d74f211_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/289257/crop57c419e50f7c0_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/373500/Concept%2520Icon.jpg?f=community){kind=small}