Inleiding
Samengevat
De Sony X90C is de dunste uhdtv ooit gemaakt. Hij ziet er mooi uit en is dankzij de meegeleverde muurbeugel superstrak aan een muur te bevestigen. Van zijn goede beeldkwaliteit moet deze tv het niet hebben, want het contrast, de uniformiteit van de backlight en de kleurweergave zonder kalibratie vallen tegen, zeker voor een tv in deze prijsklasse. Het grootste probleem van deze tv is echter de software, want die is op dit moment nog niet goed genoeg.
Eindoordeel
Aan het begin van dit jaar op de CES in Las Vegas konden we al even kijken naar de Sony X90C, 's werelds dunste lcdtv. Met een dikte van slechts 4,9mm bovenaan en 4cm onderaan is deze tv een zeer opvallende uhdtv met een strak ontwerp. We hebben er even op moeten wachten, maar eindelijk hebben we een exemplaar kunnen bemachtigen voor een review. We bekeken het 65"-model, dat op het moment van schrijven voor zo'n 3400 euro in de Pricewatch stond. Er is ook een 55"-versie, die ongeveer 2300 euro moet kosten.
De X90C draait op Android TV, Googles besturingssysteem voor televisies en mediaspelers, dat gebaseerd is op Android 5.0 Lollipop. Hierdoor heb je toegang tot een ruim aanbod aan apps en games in de Play Store. Ook is het cast-protocol aanwezig, dat we kennen van de Chromecast, waarmee je video's en muziek door middel van je telefoon of tablet op de tv kunt afspelen en waarbij de tv de benodigde stream zelf van internet plukt, zodat het mobiele apparaat direct voor andere zaken kan worden gebruikt.
Naast een infraroodafstandsbediening krijg je een One Flick remote: een afstandsbediening met touchpad, die nu is voorzien van een microfoon voor zoekopdrachten door middel van spraak. Naast uhd-beelden kan de X90C 3d weergeven door middel van passieve brillen. Deze zul je wel zelf moeten aanschaffen, want ze worden ondanks de hoge prijs voor de tv niet meegeleverd.
Uiterlijk en aansluitingen
Het ontwerp van de X90C is zeer strak. Dankzij de smalle bezels van 1cm rondom zie je aan de voorkant bijna alleen maar scherm. Doordat de bezels zo smal zijn, was er aan de onderkant niet genoeg plaats voor een groot Sony-logo en dus staat er een kleine versie op. Daaronder zit de bekende ledbalk, die al een paar jaar op televisies van het Japanse merk wordt gebruikt. De leds geven licht op basis van de status van de tv. In het menu is de helderheid te wijzigen en ook kan de ledbalk geheel uitgeschakeld worden.
De bovenste helft van de tv is superdun, slechts 4,9mm, en dat is heel plat voor een dergelijke grote tv. De onderste helft is dikker, maar met zo'n 4cm diepte nog altijd zeer plat. De X90C is niet de dunste tv ooit; die eer gaat naar de eerste gebogen oled van LG, die nog een paar tiende millimeter dunner was, maar het is wel de dunste lcdtv ooit. Ondanks het zeer dunne scherm is het niet erg flexibel en zal het niet snel kapot gaan. Toch verdient het aanbeveling om er extra voorzichtig mee om te gaan bij het verplaatsen.
De X90C staat op twee simpele pootjes, die aan de zijkant van de tv zijn bevestigd. Ze zijn van metaal en zijn dof afgewerkt. Aan de onderkant zit rubber, zodat het tv-meubel niet beschadigd raakt. Als je een tv-meubel hebt dat niet zo breed is, kun je het toch gebruiken doordat de pootjes ook dichter bij elkaar aan de behuizing van de tv te bevestigen zijn. Dat ziet er naar ons idee een stuk minder mooi uit, maar het kan wel een uitkomst zijn als je geen nieuw meubel wil aanschaffen.
Wij vinden muurmontage de mooiste oplossing, zeker bij de X90C, die door z'n platte behuizing superstrak tegen een muur hangt. Je krijgt hiervoor een speciale beugel bij de tv meegeleverd, waardoor de onderkant strak tegen de muur komt. Om dit mogelijk te maken heeft Sony ervoor gezorgd dat er geen koelsleuven aan de achterkant zitten, maar alleen aan de boven- en onderkant. Het scherm komt uiteindelijk op slechts 4cm van de muur en daarmee vinden wij dit de mooiste tv ooit voor muurmontage.
Aansluitingen
Vanwege die superstrakke muurmontagemogelijkheden snappen we niet waarom Sony een aantal aansluitingen recht naar achteren heeft gemonteerd. Doordat de tv strak tegen de muur aan hangt, zijn deze aansluitingen zeer lastig te gebruiken. Het betreft de rj-45-netwerkaansluiting, de scart-aansluiting, de componentaansluiting, die ook voor een composietsignaal is te gebruiken, en de Toslink- digitale audio-uitgang. Veel van deze aansluitingen zijn tegenwoordig niet meer nodig, maar vooral de netwerkaansluiting kan een uitkomst zijn in dichtbevolkte gebieden, waar veel wifi-accespoints tegen elkaar in staan te zenden.
Ook het niet afneembare netsnoer van slechts anderhalve meter kan onhandig zijn als je de tv wil ophangen. Gelukkig zijn de andere aansluitingen wel prettig te gebruiken, doordat ze onder een hoek zijn gemonteerd. Bovendien zijn ze netjes weggewerkt achter een klepje. Het zijn van boven naar beneden: twee usb 2.0-aansluitingen met daartussen een 3,5mm-koptelefoonaansluiting, vier hdmi 2.0-aansluitingen, waarvan er een voorzien is van een arc en een geschikt is voor mhl, een usb 3.0-aansluiting voor het aansluiten van een harde schijf voor opnames (werkt nog niet met de huidige software), twee aansluitingen voor satelliet en een antenneaansluiting, die geschikt is voor kabel en Digitenne.
Bediening op afstand
Je krijgt bij de X90C twee afstandsbedieningen: een infraroodafstandsbediening en een Touchpad Remote Control, die via bluetooth met de tv communiceert. De infraroodzapper heeft een nieuw ontwerp, dat voortborduurt op dat van het oude model. De behuizing heeft afgeronde hoeken gekregen en ook de meeste toetsen zijn nu afgerond. De meest in het oog springende verandering is de toevoeging van een grote, witte Netflix-knop, handig als je Netflix-abonnee bent, maar anders is het wel een opvallende knop die je nooit gebruikt. Wij zien liever een 'favoriete-appknop', die je zelf kunt programmeren.
De 20cm lange infraroodafstandsbediening voelt door de afgeronde hoeken prettig aan en weegt 112 gram, inclusief twee AAA-batterijen. De lay-out is zeer duidelijk en alle knoppen zitten op de plek waar je ze verwacht, waardoor je er snel mee leert werken. Als je hem vastpakt, valt je duim vanzelf op de d-pad, die is voorzien van kleine, opstaande randjes, zodat je hem kunt bedienen zonder te kijken. Door het grote aantal knoppen ben je minder vaak op onscreenmenu's aangewezen, waardoor deze afstandsbediening onze voorkeur geniet.
De Touchpad Remote is kleiner en lichter: nog geen 13cm lang met een gewicht van 72g, inclusief batterijen. Het aanraakgevoelige gedeelte meet ongeveer vijf bij vijf centimeter. Om een keuze te bevestigen druk je de hele touchpad in. Aan de boven- en onderkant van het touchgedeelte zitten virtuele knoppen. Je gebruikt ze door je vinger op de tekst te leggen en dan te klikken, maar doordat de hele voorkant beweegt en het 'scharnierpunt' onderaan ligt, vereisen de onderste knoppen meer kracht, waardoor ze niet zo prettig werken. Juist de meest gebruikte knoppen 'home' en 'back' zitten onderaan.
Het bedienen van de interface door te swipen op de touchpad werkt redelijk goed, maar vinden we slechts weinig toevoegen. Vaak werkt de d-pad op de infraroodafstandsbediening sneller en preciezer. Daarbij kan het lage aantal knoppen op de touchremote erg onhandig zijn. Je kunt bijvoorbeeld geen kanaalnummers intoetsen en tot overmaat van ramp kun je die ook niet intoetsen via een onscreen-toetsenbord, waardoor je zeer lang aan het zappen bent om bij hoge kanaalnummers te komen. Wat ons betreft is het enige voordeel van deze afstandsbediening de ingebouwde microfoon, waarmee je zoekopdrachten door middel van spraak kunt geven. De daadwerkelijke spraakherkenning wordt op de servers van Google afgehandeld, waardoor deze erg goed werkt.
TV Sideview-app
De X90C is, zoals zo'n beetje alle smart-tv's, te bedienen met een app op je telefoon of tablet. Het is dezelfde app als die werd gebruikt voor smart-tv's van Sony zonder Android TV: TV Sideview, dat beschikbaar is voor Android en iOS. Nadat je de tv door middel van een pincode in de app geregistreerd hebt, kun je die met je mobiele apparaat bedienen. Als extra is er een programmagids beschikbaar in de app, maar helaas ontbreken de programmagegevens van sommige kanalen.
Je kunt de tv bedienen met virtuele knoppen op het scherm van je telefoon of tablet en ook is het touchscreen op dezelfde manier te gebruiken als de Touchpad Remote. Het is daarbij mogelijk om de tv te besturen met een aanwijspijl, maar dit werkt niet met de interface van de tv zelf; in sommige apps werkt de aanwijspijl wel. Al met al vinden we bediening met de app niet veel toevoegen en gebruiken we het liefst de infraroodafstandsbediening.
Android TV
Sony heeft dit jaar de overstap gemaakt naar Android TV, Googles besturingssysteem voor smart-tv's en mediaspelers. We bekeken Android TV al eerder op de X85C en toen waren we niet te spreken over de trage werking van de tv en de onacceptabele hoeveelheid bugs. We zijn inmiddels enkele maanden verder en intussen zijn er verschillende updates geweest, maar nog altijd zijn we niet onder de indruk van het niveau van de software. Zo doet de tv er vaak lang over om op commando's te reageren.
/i/2000809177.jpeg?f=imagenormal)
Bij de X90C is dezelfde trage MediaTek-soc gebruikt als bij de X85C: de MT5890. Deze soc heeft twee ARM Cortex A17-cpu-cores en een Mali-T624-gpu. Er zijn 1,5GB werkgeheugen en 8GB flashopslag aanwezig, al met al specificaties die je zou verwachten bij een goedkoop instapmodel en niet bij een dure high-end televisie. Het is misschien dan ook maar goed dat de interface niet op de volledige uhd-resolutie wordt gerenderd, maar op 1920x1080 pixels. Doordat het beeld vervolgens naar de native 3840x2160 pixels van het beeldpaneel moet worden geschaald, zien vooral de letters er korrelig uit op het grote 65"-scherm.
/i/2000809178.jpeg?f=imagenormal)
Het hoofdmenu is strak en overzichtelijk vormgegeven. Bovenaan staan aanbevelingen. Deze kunnen van diverse apps zijn en je kunt in het menu kiezen welke dat zijn. Helaas kun je ze niet allemaal weghalen, want als je dat doet, krijg je een (onterechte) melding dat er geen internetverbinding is. Op de tweede plaats van bovenaf staat een aantal aanbevolen apps, waar je zelf geen invloed op hebt. De verschillende ingangen zijn daaronder afgebeeld. Daar weer onder staat het overzicht van alle apps en vervolgens de geïnstalleerde games. De instellingen en de elektronische handleiding staan helemaal onderaan.
/i/2000809180.jpeg?f=imagenormal)
Sony is druk bezig om de software op een hoger plan te brengen, maar nog altijd zijn er redelijk wat bugs aanwezig. Zo blijft de informatiebalk boven in beeld vaak staan en moet je hem weghalen door verschillende malen op de infortmatieknop te drukken. HbbTV is nog altijd zeer instabiel, waardoor het nodig kan zijn om de tv te resetten door de stekker uit het stopcontact te halen als je het gebruikt. Ook is het nog steeds niet mogelijk om programma's op te nemen door middel van een externe harde schijf. Het Android-gedeelte is niet mooi geïntegreerd met het tv-gedeelte. Als je bijvoorbeeld naar de instellingen gaat, valt op dat de hoofdstructuur is vormgegeven in de Android-stijl, maar zodra je dieper de menu's induikt, krijg je een door Sony ontworpen vormgeving te zien.
/i/2000809179.jpeg?f=imagenormal)
Alle Android-tv's bieden ondersteuning voor het Cast-protocol, dat we kennen van de Chromecast. Hierdoor is het mogelijk om vanuit een groot aantal apps voor tablets en telefoons die op Android of iOS draaien, beelden naar de tv te streamen, waarbij de tv de benodigde stream zelf van internet ophaalt. Daardoor is het mobiele apparaat na het kiezen van de stream direct voor iets anders te gebruiken. Het is met een losse Chromecast ook mogelijk om vanuit de Chorme-browser een webpagina naar de tv sturen, maar dit lukte ons niet met de X90C.
Er zijn veel games beschikbaar voor Android TV en het mooie is dat de meeste gamecontrollers zich moeiteloos laten koppelen via usb of bluetooth. Sony's eigen Dualshock 4-controller, die we kennen van de PS4, heeft zelfs een speciaal menu toegevoegd. Ideaal dus om zonder console games te spelen op de tv, maar helaas gooit ook hier de slome soc roet in het eten. De meeste simpele 2d-spelletjes werken goed, maar zodra je een wat zwaardere 3d-game speelt, zakt de slome soc door het ijs en krijg je haperende beelden met lage framerates te zien, waardoor het spelplezier sterk afneemt.
Mediaspeler
/i/2000809181.jpeg?f=imagenormal)
De ingebouwde mediaspeler werkt evenmin naar behoren. Geen enkele video die we proberen, wordt soepel afgespeeld en om ondertitels aan de praat te krijgen moet je een video eerst een keer op pauze zetten. Sommige van onze testbestanden leverden zelfs helemaal geen beeld op, hoewel ze met de zeer populaire x264-codec waren gecodeerd. Gelukkig kun je in de Play Store alternatieve mediaspelers vinden, waarmee je wel soepel video kunt afspelen, maar we vinden dat de ingebouwde speler gewoon goed zou moeten werken.
Inputlag, gebruik met pc en 3d
/i/2000807212.jpeg?f=imagenormal)
Als je een console bezit om mee te gamen dan is het van belang dat de tv een zo laag mogelijke inputlag heeft. Als de tv er te lang over doet om de beelden die via hdmi binnenkomen weer te geven, wordt gamen moeilijker. Als je bijvoorbeeld een racegame speelt op een tv met een hoge inputlag, is zelfs simpelweg rechtuit rijden al moeilijk.
We testen de inputlag met een Leo Bodnar-lagtester, die een 1080p60-signaal aanbiedt en vervolgens met een optische sensor kijkt hoe lang de tv erover doet om de beelden weer te geven. In de spelmodus heeft de X90C een inputlag van 36ms, niet slecht voor een uhdtv, maar wel iets langzamer dan de gemiddelde hdtv. De best presterende hdtv's zitten rond de 20ms.
Gebruik met pc
Met een pc kun je gamen op de X90C met de volledige uhd-resolutie van 3840x2160 pixels. Ook daarbij is het van belang dat de inputlag zo laag mogelijk is. We hebben op dit moment nog geen goede, objectieve test om de inputlag te meten met 2160p-beelden en dus moeten we het met een subjectieve test doen. We merken geen verschil in inputlag tussen 1080p en 2160p, en dus zal de inputlag op de eigen resolutie van de tv ook ergens rond de 36ms zitten. Prima eigenschappen voor 4k-gaming.
Sommige uhdtv's maken gebruik van 4:2:0 chroma subsampling bij het weergeven van uhd-beelden op 60fps. Dit is gedaan omdat de chipset niet genoeg bandbreedte beschikbaar heeft voor uhd. De X90C doet dit standaard ook, waardoor vooral kleine lettertjes er minder mooi uitzien. Gelukkig is hier in het menu wat aan te doen bij de hdmi-instellingen. Als je 'Verbeterde indeling' kiest, zal de tv herstarten, waarna uhd-beelden zonder verlaagde kleurresolutie op 60fps weer te geven zijn.
3d
De X90C kan 3d-beelden weergeven door middel van passieve brillen. Passieve brillen hebben als belangrijkste voordeel ten opzichte van de actieve variant dat je ze niet ziet knipperen, waardoor ze een stuk rustiger zijn voor je ogen. Het belangrijkste nadeel van de passieve techniek is het verlies aan verticale resolutie, doordat de beeldlijnen verdeeld worden tussen het linker- en het rechteroog. Op een uhdtv valt dit nadeel eigenlijk weg, doordat er twee keer zoveel beeldlijnen zijn als op een hdtv, waardoor elk oog de volledige resolutie te zien krijgt.
Hoewel passieve 3d-brillen bepaald niet duur zijn en de X90C een dure high-end tv is, krijg je ze niet bij de tv meegeleverd. Gelukkig werken de brillen die je voor een à twee euro per stuk bij de bioscoop kunt kopen net zo goed als de officiële Sony-brillen. Tijdens het 3d-kijken viel op dat de positie voor de tv erg nauw let. Je moet recht voor de tv plaatsnemen, maar vooral ook op precies dezelfde hoogte als de tv. Anders krijg snel veel crosstalk te zien en dat maakt het 3d-kijken oncomfortabel. Als je wel op de juiste plek zit, werkt de 3d zeer goed en zijn ook langere films goed te doen.
Energiegebruik en geluid
/i/2000807213.jpeg?f=imagenormal)
Televisies met een led-backlight gaan over het algemeen zuinig om met energie. Toch geeft onze energiemeter een stevig verbruik van gemiddeld 238W aan als we de backlight op de hoogste stand zetten. Gelukkig produceert het scherm in deze stand ook een zeer hoge helderheid van 434cd/m². Als we de backlight afstellen op 120cd/m², een prettige waarde om 's avonds te kijken, zakt het verbruik naar 100W, alleszins redelijk voor een 65"-scherm.
In de laagste stand is het scherm nog altijd redelijk helder met 100cd/m² en ligt het gemiddelde verbruik op 92W. Toch kan het verbruik nog verder omlaag, maar daarvoor moet je eerst de omgevingslichtsensor inschakelen. In een volledig verduisterde ruimte zakt de helderheid dan naar 65cd/m² en het verbruik naar een gemiddelde van 75W. Bovendien ziet het beeld er met de sensor aan nooit onnodig fel uit.
Geluid
Verreweg de meeste platte televisies produceren een niet al te indrukwekkend geluid, doordat ze voorzien zijn van kleine luidsprekers die naar beneden gericht zijn in plaats van op je oren. Bij de X90C hadden we dan ook geen hoge verwachtingen wat geluid betreft, aangezien deze tv zeer plat is en er dus geen plaats is voor grote luidspekers. Het gevolg hiervan is een beperkt stereobeeld en de laagweergave stelt evenmin veel voor. Toch weet deze tv te verrassen met een redelijk hoog volume, waarbij bovendien weinig vervorming te horen is.
Er valt in het menu het nodige te tweaken aan het geluid, maar veel mooier wordt het er niet van. Toch heeft Sony een paar handige functies toegevoegd. Zo kun je met de nachtmodus de dynamiek van het geluid sterk verminderen, zodat je je huisgenoten niet te veel tot last bent, terwijl dialoog gewoon goed verstaanbaar blijft. Mocht de verstaanbaarheid van stemmen alsnog problemen opleveren, dan biedt de functie Spraakzoom uitkomst. Deze versterkt de middentonen, waardoor stemmen duidelijker worden.
Beeldeigenschappen
In tegenstelling tot de meeste Sony-televisies maakt de X90C geen gebruik van een va-paneel, maar is er voor een ips-scherm gekozen. Over het algemeen hebben va-panelen een beter contrast en dat is de reden waarom er bij de meeste televisies voor dit paneeltype gekozen wordt. Over het algemeen hebben ips-panelen weer het voordeel dat de kleurweergave onder een hoek beter is.
Om de weergave onder een hoek in beeld te brengen hebben we twee foto's gemaakt met dezelfde belichting. De ene is recht van voren genomen en de andere onder een hoek van vijfenveertig graden.
Zoals je van een ips-paneel mag verwachten blijven de kleuren onder een hoek zeer stabiel, maar helaas kan dat niet gezegd worden van de helderheid, want die loopt onder een hoek flink terug. Hier hebben verreweg de meeste lcd-televisies last van, maar in dit geval valt er onder een hoek ook een helderheidsverschil tussen de linker- en de rechterkant waar te nemen.
Om te demonstreren hoe egaal het scherm door de backlight wordt verlicht hebben we foto's gemaakt van een volledig wit scherm, waarbij we voor middengrijs hebben belicht.
We zien dat het bovenste deel van het scherm duidelijk donkerder is en ook onder in beeld zijn er wat donkerdere plekken waar te nemen. Als we onder een hoek kijken, zien we weer duidelijk dat de dichtstbijzijnde zijde helderder is. De uniformiteit van de backlight valt, zeker voor een tv in deze prijsklasse, behoorlijk tegen.
Elke lcd heeft in meer of mindere mate last van backlight-bleeding, waardoor zwart nooit echt als zwart wordt weergegeven. Over het algemeen hebben ips-panelen wat meer last van backlight-bleeding, waardoor het contrast lager uitvalt.
Om de backlight-bleeding te laten zien hebben we gefotografeerd met een lange sluitertijd.
We zien over het hele scherm een donkere blauwe gloed in plaats van het donkere zwart dat we zouden willen zien. Helaas zijn er langs de randen aan de onderkant een paar 'lichtlekken' te zien, die bij het kijken naar een Cinemascope-formaat film met zwarte balken redelijk opvallen. Onder een hoek zien we meer backlight-bleeding in beeld verschijnen in de vorm van ips glow.
Wij denken dat de keuze voor een ips- in plaats van een va-paneel vooral te maken heeft met de wens van de ontwerpers om de tv zo plat mogelijk te maken. Hier heeft de zwartweergave en daarmee het contrast duidelijk onder te lijden. Ook de uniformiteit van de backlight lijkt te lijden onder het ultraplatte ontwerp.
Beeldverwerking
/i/2000809161.jpeg?f=imagenormal)
Alle tv-fabrikanten proberen zich, zeker bij de duurdere modellen, te onderscheiden van de concurrentie door het toepassen van beeldverbeteringsalgoritmen. Ook de X90C is voorzien van een hele rits aan trucs die het beeld er mooier op moeten maken. Zo zou Realiteits Creation beeld met een hogere resolutie moeten opleveren en daarbij pakt deze functie ruis in beeld aan. Eigenlijk is het een vorm van sharpening, waardoor het beeld er scherper uit gaat zien, maar rond contrastovergangen ontstaan ongewenste halo's. De ruisonderdrukking gaat ten koste van subtiele details en dus zetten wij deze functie het liefst uit.
Er zijn daarnaast nog twee andere ruisonderdrukkers in te zetten. De ene is bedoeld voor willekeurige ruis, zoals filmkorrel en de ruis van analoge video-opnamen, en de andere moet compressieartefacten in het beeld tegengaan. In de regel doen dit soort algoritmen hun werk redelijk, maar gaan hierdoor subtiele details in het beeld verloren. Zo ook bij de X90C: als je naar slecht beeldmateriaal kijkt, kunnen ze nuttig zijn, maar bij het kijken naar kwalitatief goed beeldmateriaal kun je ze maar beter uitschakelen.
/i/2000807328.png?f=imagenormal)
Met de functie Live Colour krijg je een flinke hoeveelheid extra kleur in het beeld te zien. Ook zijn vooral groen en rood intenser, doordat de tv niet langer de primaire en secundaire kleuren aanhoudt die de rec709-standaard voorschrijft, maar het volledige kleurbereik van het paneel op het bronmateriaal loslaat. Het resultaat is een beeld met overdreven veel kleur, wat sommige mensen wellicht zal aanspreken, maar tegelijk valt goed te zien dat de kleuren verre van realistisch worden weergegeven. Het eigen kleurbereik van de X90C komt een beetje in de buurt van de dci-standaard uit de bioscoop en het is ook mogelijk om in het menu voor deze standaard te kiezen. In de praktijk heb je hier echter niets aan, doordat er zo goed als geen beeldmateriaal voor te krijgen is. Bovendien wordt het benodigde kleurbereik net niet gehaald door de X90C.
Voor het verbeteren van de weergave van beweging is er beeldinterpolatie beschikbaar in de vorm van Sony's Motionflow. Dit algoritme verhoogt de framerate door extra tussenliggende beelden te berekenen. Dit soort algoritmes levert eigenlijk altijd zichtbare fouten in het beeld op, waardoor wij er geen voorstander van zijn. Bovendien hebben veel mensen bij het kijken naar filmbeelden last van het soap opera-effect, waardoor de filmbeleving afneemt.
/i/2000809176.jpeg?f=imagenormal)
Toch bewijst Motionflow op de X90C zijn nut, want hiermee kun je ook backlight-scanning inschakelen. In deze stand branden de leds van de backlight niet continu, maar knipperen ze synchroon met de framerate, waardoor de afzonderlijke beelden korter zichtbaar zijn. Hierdoor ontstaat er minder bewegingsonscherpte op je netvlies als je ogen over het scherm bewegen, waardoor de beelden er veel scherper uitzien. Als je Motionflow in de stand Gebruiker zet, kun je de beeldinterpolatie regelen met Soepelheid en het knipperen van de backlight met Helderheid.
Het gebruik van het label Helderheid is in dit geval wat verwarrend. Immers, hoe hoger je hem zet, hoe lager de helderheid wordt, omdat de leds steeds kortstondiger branden. Er zijn drie standen. In de laagste stand brandt de backlight continu en ziet beweging er dus niet scherper uit. In de middelste stand is het beeld nog niet veel donkerder, maar evenmin veel scherper, en in de hoogste stand ziet beweging er het scherpst uit, maar is het beeld duidelijk donkerder. Doordat de backlight dubbel zo snel knippert als de framerate, krijg je bij beweging wel dubbele contouren te zien.
Metingen en kalibratie
/i/2000795629.jpeg?f=imagenormal)
De maximale helderheid van maar liefst 434cd/m² maakt dat de X90C onder de meeste lichtomstandigheden een duidelijk beeld produceert, al moet al te veel direct zonlicht in de kijkruimte worden vermeden. Van alle metingen die we uitvoeren, is de contrastmeting de beste graadmeter voor de beeldkwaliteit. We meten volgens de ansi-methode en helaas komt de X90C er niet zo best vanaf, want met een contrastverhouding van slechts 908:1 valt het contrast erg tegen. Zelfs goedkope instapmodellen doen het op dit belangrijke vlak een stuk beter. Deze score wordt veroorzaakt door de matige zwartwaarden. Het feit dat het scherm aan de bovenkant donkerder is, maakt het nog slechter. Sony-televisies doen het over het algemeen juist goed wat contrast betreft, maar de X90C vormt hierop een uitzondering. Er zijn duidelijk concessies gedaan om het scherm zo plat mogelijk te maken.
De grijstintenmeting is de beste graadmeter voor de kleurweergave. Als alle grijstinten zonder kleurzweem worden weergegeven, zullen verreweg de meeste kleuren correct zijn. Van alle beeldpresets leverde 'Gebruiker' de beste resultaten op voordat er was gekalibreerd.
/i/2000795637.png?f=imagenormal)
We zien dat de kleurweergave flink afwijkt van de norm. Er zit een flinke scheut blauw te veel in het beeld. De gammagrafiek verloopt redelijk netjes, al zien we wel dat veel grijstinten een tikje te donker worden weergegeven.
/i/2000795638.png?f=imagenormal)
Ook bij de primaire en secundaire kleuren zijn de afwijkingen aan de hoge kant. Reden genoeg dus om aan de slag te gaan met onze Spectracal C6-colorimeter in combinatie met Calman-software om de weergave te verbeteren.
Kalibratie
De afwijking van de gammagrafiek was klein en dus was een kleine aanpassing van de gamma-instelling naar +1 voldoende om de gammagrafiek zo goed als perfect te krijgen. Door het grote overschot aan blauw in het beeld waren er drastische maatregelen nodig om de witbalans te corrigeren en we moesten de Gain van Blauw dan ook terugdraaien naar -12. Daarna was een kleine correctie van de Bias van Rood naar -2 voldoende voor een zeer goed resultaat.
/i/2000795650.png?f=imagenormal)
Na de kalibratie is de gemiddelde ΔΕ2000 slechts 0,7, waarmee de afwijkingen ver onder de grens van 3 liggen, waarbij ze met het blote oog zichtbaar worden. Dankzij de voor dit modeljaar nieuwe tienstapskalibratie-instellingen kunnen Sony-televisies nu nog nauwkeuriger worden gekalibreerd, maar na onze tweestapsgrijskalibratie waren de afwijkingen dusdanig klein dat nog nauwkeuriger kalibreren geen zin heeft.
De grijstinten mogen nu dan preciezer in te stellen zijn, een kleurmanagementsysteem voor de primaire en secundaire kleuren ontbreekt nog altijd. We hebben dan ook flink moeten experimenteren om tot het beste compromis te komen. Uiteindelijk leverde het instellen van kleur op 58 het beste resultaat op.
/i/2000795651.png?f=imagenormal)
De gemiddelde afwijking is met een ΔΕ2000 van 1,8 prima, maar helaas overschrijdt magenta de grens van 3. Gelukkig is het een zeer kleine overschrijding, waardoor je er in het beeld niets van terugziet. Het is jammer dat de X90C zo uit de doos een veel te blauw beeld weergeeft, maar met een kalibratie is het beeld zeer goed te krijgen.
Specificaties en fotogalerij
| Categorie |
Televisies |
| Merk |
Sony |
| Serie |
Bravia |
| Product |
Sony Bravia X90C |
| Schermdiagonaal |
65" |
| Vorm scherm |
Vlak |
| Resolutie (TV) |
3840x2160 (Ultra-HD) |
| Beeldverhouding |
16:9 |
| HD-specificatie |
Ultra-HD |
| Televisietype |
LCD |
| Backlight |
Edge-lit |
| Kijkhoek |
178° |
| Ontvangstnorm |
NTSC, PAL, SECAM |
| 3d-weergave |
Ja |
| 3d-technologie |
Passief |
| 2d-conversie |
Ja |
| Meegeleverde 3d-brillen |
Nee |
| Smart-tv |
Ja |
| Smart-tv-besturingssysteem |
Google Android TV |
| Chatmogelijkheden |
Skype |
| Social media |
Facebook, Twitter |
| Omroepen on demand |
NPO gemist (NL), RTLXL (NL) |
| Overige onlinecontent |
7sur7 (BE), DeMorgen (BE), DVDPost (BE), HLN.be (BE), Kijk.nl (SBS/Net5/Veronica), Netflix, Nu.nl (NL), Picasa, Videoland on demand (NL), Webbrowser, YouTube |
| NL/BE-model |
Ja |
| Tunertype |
Analoog, DVB-C, DVB-S, DVB-S2, DVB-T, DVB-T2 |
| Aantal tuners |
1 |
| Common Interface |
CI+ |
| Video in |
Component Video, Composite, 4x HDMI, Scart |
| Hoogste HDMI-versie |
HDMI 2.0 |
| DLNA |
Ja |
| Verbinding (Audio) |
Audio (3,5mm), Audio Digitaal (S/PDIF) |
| Verbinding (Ethernet) |
Ethernet 100Mbit/s |
| Wifi aanwezig |
Ja |
| Verbinding (wlan) |
802.11a, 802.11b, 802.11g, 802.11n |
| 5GHz-ondersteuning |
Ja |
| Bluetooth aanwezig |
Ja |
| Speakers |
Intern stereo |
| Frontspeakervermogen (RMS) |
15W |
| Stroomverbruik |
157W |
| Stroomverbruik (stand-by) |
0,5W |
| Energiekosten per jaar op basis van 4 uur per dag kijken en €0,23 per kWh |
€52,72 |
| Televisie-eigenschappen |
24p, OSD, Slaaptimer |
| Teletekstpagina's in geheugen |
1.000x |
| Beugelbevestiging |
Vesa 300mm |
| Televisiekleur |
Zwart |
| Hoogte |
897mm |
| Hoogte (zonder voet) |
835mm |
| Breedte |
1,451m |
| Diepte |
257mm |
| Diepte (zonder voet) |
39mm |
| Gewicht |
23,4kg |
| Beeldverhoudingen |
16:9 |
Conclusie
De Sony X90C valt op door zijn unieke uiterlijk. Dat het Sony gelukt is om een scherm te maken van nog geen 5mm dik mag gezien worden als een technisch hoogstandje. De meegeleverde muurbeugel past mooi in het dikke gedeelte van de tv, waardoor deze superstrak tegen de muur te bevestigen is. Hiermee is de X90C misschien wel de mooiste televisie ooit om aan de muur te hangen.
Helaas werd tijdens het testen duidelijk dat er concessies zijn gedaan ten aanzien van de beeldkwaliteit om het platte scherm mogelijk te maken. Vooral de zwartwaarden en daarmee het contrast vallen erg tegen, waardoor het beeld als je 's avonds televisie kijkt niet zoveel indruk weet te maken. Ook is de uniformiteit van de backlight niet om over naar huis te schrijven. De maximale helderheid is wel goed, mits je redelijk recht voor de tv zit, waardoor het beeld er in een fel verlichte ruimte prima uitziet. Als je een perfecte kleurweergave nastreeft, zul je eerst moeten kalibreren. Zo uit de doos is het beeld, ongeacht de gekozen preset, aan de blauwe kant.
Het geluid is niet geweldig, maar je mag natuurlijk geen wonderen verwachten vanuit de superplatte behuizing. Gezien het kleine volume dat voor de luidsprekers beschikbaar is, valt het eigenlijk niet tegen. Weliswaar is er nauwelijks laag te horen, maar de kleine luidsprekers halen wel een redelijk hoog volume zonder dat het geluid gaat vervormen. De inputlag, die van belang is als je een gameconsole bezit, valt met zo'n 36ms in de middenmoot. Aangezien uhdtv's er over het algemeen wat langer over doen om de gamebeelden te tonen, is het echter een redelijk goede score.
Eigenlijk zou de X90C een prima tv zijn voor mensen die niet per se de allerbeste beeldkwaliteit hoeven, maar vooral op zoek zijn naar een tv met een superstrak uiterlijk. Helaas moeten we de X90C ook voor deze categorie mensen afraden, want de software is op dit moment nog niet goed. Hierdoor is de tv vaak traag en heb je veel last van bugs. Er zijn problemen met HbbTV en informatiebalken die niet uit beeld verdwijnen, en het is nog steeds niet mogelijk om programma's op een harde schijf op te nemen. Ook zijn er veel hdmi-problemen, waarbij onder andere cec, arc en hdcp niet naar behoren functioneren. Sony brengt regelmatig firmware-updates uit om de problemen op te lossen, maar voorlopig gaat dat (te) langzaam. Mocht je deze tv vanwege het mooie uiterlijk toch willen kopen, dan raden wij je aan om je aankoop uit te stellen totdat de software een acceptabel niveau heeft bereikt.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2000613056.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2000809130.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809129.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809131.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809132.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809133.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809134.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809135.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809136.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809137.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809139.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809140.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809141.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809142.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809143.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809144.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809360.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809361.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000809359.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2000613056.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/u/2334/kelly-70.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/441804/crop565635b1553e3_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/57723/sgtmajorshutup.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/235816/crop596740581e453_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/349830/crop6161c0d097b64_cropped.jpg?f=community){kind=small}
. Uiteraard wel een goede smart tv. Ik heb er ook 1 met zo min mogelijk poespas.
Als Tweaker neem je toch een NUC & KODI 
/u/201608/Pixel.png?f=community){kind=tracking}
:strip_icc():strip_exif()/u/226712/Strat02b.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/427742/crop6711f8ea820aa.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/313944/duk.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/114881/LinuxvsFreebsd2613.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/31303/HMC2.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/161314/1285883144966.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
/u/8896/crop5dcc0ced23567_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/370910/Ubuntu2.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/297932/Untitled.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/215031/crop5db1d4fe1001f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/32287/crop5704f5348305b.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/25009/crop65f1e3109d1b7_cropped.jpg?f=community){kind=small}