Nieuw seizoen, nieuwe games
Samengevat
De periode van 2003 tot 2006 heeft in het geheugen van PES-fans zo'n legendarische status dat het te betwijfelen valt of dat ooit nog echt geëvenaard zal worden, maar PES 2016 komt in elk geval aardig in de buurt. De game voelt vloeiend en snel zoals de klassieke PES-games, en ook de vlammende schoten ontbreken niet. Dat gegeven alleen zal voor velen al genoeg informatie zijn om de game direct op te pikken. Verder combineert de game een aantal prima punten met een aantal wat minder sterke punten, waarvan er een aantal al jaren spelen. Die puntjes kunnen de pret echter niet bederven. PES 2016 is de game waarop trouwe fans van de serie jaren hebben gewacht. En dat terwijl er nog steeds ruimte is voor verbetering. De kers op de taart is misschien wel de EK 2016-licentie die Konami heeft bemachtigd. Zo kunnen de spelers van het Nederlands elftal met PES 2016 misschien toch het EK nog bereiken.
Eindoordeel
Het is september, het voetbalseizoen loopt en dus staan de jaarlijkse voetbalspellen ook weer voor de deur. In de afgelopen week kwam Pro Evolution Soccer 2016 in de schappen te liggen en in de komende week verschijnt concurrent FIFA 16 in de winkels. Tweakers speelde en speelt beide games natuurlijk uitgebreid, en deze review is daarvan het eerste resultaat. Het zal wellicht opvallen dat de videoreview dit keer ontbreekt; de reden daarvoor is dat we het dit jaar op een iets andere manier aanpakken. We brengen weliswaar twee losse reviews, maar maken één video, waarin beide 'footies' met elkaar vergeleken worden. Daar zijn we nog even mee bezig, dus die video komt in de loop van de komende week, evenals de review van FIFA 16.
Video waarin PES 2016 en FIFA 16 met elkaar worden vergeleken. Deze videoreview is in beide reviews te bekijken.
Getest op: PlayStation 4
Ook verkrijgbaar voor: Xbox One
Afwijkende versies: Xbox 360, PlayStation 3, pc
We beginnen dus met Pro Evolution Soccer 2016 van Konami. Het is een bijzonder jaar voor de deels Japanse, deels Europese ontwikkelaars achter PES. De franchise bestaat dit jaar namelijk precies twintig jaar en dat wordt gevierd met speciale edities van het voetbalspel en met sfeervolle aankleding in het spel. Belangrijker: PES 2016 moet de FIFA-serie eindelijk echt naar de kroon steken. Meer dan ooit ging Konami in conclaaf met de community over hoe de game zou moeten zijn en zelfs journalisten werd gevraagd feedbackformulieren in te vullen na speelsessies op de E3. Dat alles natuurlijk om zoveel mogelijk meningen mee te nemen in het ontwikkelproces.
EK 2016-licentie
Wat we ook al gezien hebben, is dat de ondersteuning vanuit de financiële afdeling van Konami steeds beter op gang komt. Het is bekend dat Electronic Arts een aantal licenties, zoals die van de Bundesliga en de Premier League, exclusief heeft, en dat die dus ontbreken in PES. Konami's voetbalspel heeft sinds jaar en dag al wel de beschikking over de UEFA-licentie, die het toestaat de Champions League en Europa League te gebruiken, en deze zomer voegde de uitgever daar de licentie voor het EK 2016 in Frankrijk aan toe. Dat is best een gevoelig puntje voor EA, want dat houdt in dat de makers van FIFA komend jaar geen spel rond dat EK kunnen uitgeven, zoals tot dusver gebruikelijk was. Of Konami dat gaat doen, is nog niet duidelijk, maar dat het EK een rol gaat spelen in PES staat natuurlijk vast.
Geen Bundesliga
Toch zal het voor menig voetballiefhebber een doorn in het oog blijven dat er licenties ontbreken in een voetbalgame. Speel je tegen London FC of Man Blue, dan weet je nog wel wie er tegenover je staan, maar de nepnamen van de wat kleinere Engelse clubs laten zich al lastiger ontcijferen. Er zullen ongetwijfeld door de community gemaakte datapakketten komen die dat allemaal recht gaan trekken, maar niet iedereen neemt de moeite om die te downloaden en in zijn game te stoppen. Dat gezegd hebbende, van alle ontbrekende zaken doet eigenlijk alleen het ontbreken van de Bundesliga pijn. Het niet hebben van een van de top drie competities in de wereld is best kwalijk te noemen. Liefhebbers van Duitse clubs moeten zich tevredenstellen met een handjevol clubs die aan de Europese toernooien meedoen, zoals Bayern München en Wolfsburg, en dat is toch wel jammer.
Gameplay: snel, vloeiend en ouderwets goed
Het onbreken van licenties en teams mag wel een beetje als bekend verondersteld worden bij een PES-spel. Het heeft aanhangers van de serie al die jaren niet in de weg gestaan, zo lang belangrijke teams als Barcelona, Real Madrid en dergelijke maar niet ontbreken. Voor hen, en voor andere gamers die dat licentieverhaal prima voor lief kunnen nemen, is er goed nieuws. Deze Pro Evo is namelijk het beste spel dat de studio achter de serie in de laatste jaren heeft gemaakt. PES 2015 bracht al een sprong voorwaarts voor de serie, maar was in de gameplay en presentatie nog net niet goed genoeg. PES 2016 profiteert van die prima basis en bouwt daarop verder.
Fox-engine
Het grootste deel van de winst behaalt Pro Evolution Soccer 2016 met de Fox-engine. Dat is ergens raar, want die engine speelde in het vorige spel ook al een rol, maar nooit eerder was de invloed zo merkbaar als nu. De physics-engine levert realistischere beelden op dan we ooit gezien hebben in PES-games. Spelers botsen, vallen en glijden bijvoorbeeld uit op manieren die je herkent als je vaker naar voetbal kijkt of speelt. De bal gedraagt zich eveneens uitermate geloofwaardig. Een strak ingespeelde bal, en je kunt in PES 2016 ongelooflijk strak passen, wordt niet altijd perfect aangenomen, zeker niet als het veld nat is. In dat laatste geval zie je een bal net wat vaker doorschieten dan wanneer het droog is.
Dat alles levert op zichzelf nog niets op; het is slechts de basis waarop een goed voetbalspel kan ontstaan. We hebben in de voorgaande zin het woord 'realistisch' opzettelijk vermeden. Hoewel PES 2016 zeker over realistische elementen beschikt, is er een andere positieve verandering die niet per se een oneindig realisme uitstraalt. De game is namelijk sneller dan in alle voorgaande jaren. De controls zijn heerlijk responsief, de inspeelsnelheden liggen hoog en de spelers zijn constant in beweging, wat dynamiek oplevert. Dat alles samen levert een 'flow' in de gameplay op die bij vlagen doet denken aan PES uit de 'goeie ouwe tijd'. In het PlayStation 2-tijdperk beleefde PES zijn beste dagen met een game waarin je pijlsnel kon counteren en ziek hard kon schieten. Dat spel gaf een beetje een 'arcade'-gevoel. Logisch, echt voetbal is namelijk vaak best traag en daardoor eigenlijk minder leuk als je dat precies zo neerzet in een game.
/i/2000735592.jpeg?f=imagenormal)
Zo zorgt de Fox-engine dus voor realistische simulatie in een 'wereld' waarin alles lekker snel en soepel gaat. Binnen een paar potjes leg je de ene na de andere snelle aanval op de mat en ook het schieten voelt als vanouds. Wie zich de PS2-games nog kan herinneren, weet nog wel hoe fijn het is om vol tegen een naar je toe rollende bal aan te trappen. Dat leverde destijds een absolute kanonskogel op, en ook dat zit in PES 2016. De schoten spatten toch al lekker van de veters van de heren voetballers af, maar in sommige situaties is de snelheid nog net wat hoger en de goal dus net wat spectaculairder.
Keepertje toch!
Hier komt trouwens een van de weinige minpuntjes in de gameplay om de hoek kijken, want perfect is PES 2016 ook weer niet. Zo zagen we veel te vaak een recht door het midden geschoten bal in de touwen verdwijnen. Oké, zo'n bal was dus vaak hard ingeschoten, maar dan nog zullen veel keepers een bal die praktisch recht op ze afkomt wel kunnen pareren. In PES 2016 laten de doelverdedigers echter nog net te vaak ogenschijnlijk houdbare ballen doorgaan en dat is soms frustrerend. Nu vonden wij het verdedigen in PES 2016 ook best lastig, waardoor we er soms met drie of vier verdedigers niet in slaagden één speler af te stoppen. Als die speler dan recht door het midden schiet en een seconde later mag juichen, dan is dat natuurlijk wel even jammer.
Net zo'n vast 'zeuronderdeel' als de keepers zijn de scheidsrechters, al is dat misschien wel een realistisch aspect. De arbiter kan het in de ogen van voetbalfans natuurlijk vrijwel nooit goed doen. In voetbalgames betekent het vaak dat scheidsrechters grove overtredingen niet zien, of juist heel makkelijk voor een overtreding fluiten en veel te makkelijk geel of rood trekken. In PES 2016 is dat laatste zeker niet het geval. De leidsman zal veelvuldig laten doorspelen en alleen affluiten bij echt pittige overtredingen. Dat is lekker voor het tempo, maar er zijn twee kanttekeningen bij te plaatsen. We hebben bijvoorbeeld nog geen enkele directe rode kaart gezien voor zware overtredingen, zelfs niet voor gestrekte tackles van achteren. Daarnaast, als de scheids laat doorspelen bij balvoordeel, krijgt de pleger van de overtreding lang niet altijd de eigenlijk verdiende gele kaart. De 'man in het zwart' had wat ons betreft dus best ietsje strenger mogen zijn, omdat gamers nu net iets te makkelijk zonder nadenken fikse tackles in de strijd kunnen gooien.
Dezelfde modi beter uitgevoerd
Wat de spelmodi betreft is er eigenlijk niet heel veel veranderd. Dat wil zeggen, het aanbod is vergelijkbaar met het aanbod zoals dat was in PES 2015. Voor gamers die het liefst offline spelen, zijn de Master League en Become a Legend weer de belangrijkste onderdelen, terwijl online MyClub en de traditionele onlinespelonderdelen als Divisions de meeste spelers zullen trekken. Vorig jaar stipten we al aan dat die beide onderdelen natuurlijk zijn afgekeken van FIFA's Ultimate Team en Seasons-spelmodi, maar dat mag de pret niet drukken. Uiteindelijk beschikten de eerste PES-games waarin je online kon spelen al over een onlinedivisiesysteem, dus dat valt alweer mee.
Snelle menu's
Hoewel het spelaanbod weinig veranderd is, is er in die spelmodi zeker wel een en ander gewijzigd. Dat begint met de snelheid in de menu's. Het klinkt wellicht als iets onbelangrijks, maar de snelheid waarmee je door menu's kunt navigeren en bladeren in bijvoorbeeld de Master League is ongemerkt een belangrijke feature. Als dat stroperig en langzaam aanvoelt, is het stukken minder aantrekkelijk om 'helemaal naar het Negotiations-scherm te gaan'. Dat moet allemaal lekker snel gaan en dat gaat het in PES 2016 gelukkig ook. Als je de vernieuwde structuur uit je hoofd kent, ga je vliegensvlug van scherm naar scherm en blijft het tempo lekker in de spelmodus zitten.
/i/2000735589.jpeg?f=imagenormal)
De Master League zelf is zoals je die verwacht, met enkele veranderingen links en rechts. Nog steeds kun je ervoor kiezen om met een bestaande club en bijbehorende spelers aan de slag te gaan, of met de standaardspelers van PES United. Dat die namen ingeruild zijn voor de klassieke namen Minanda, Castolo, Ivarov en andere vinden we jammer, maar de uitdaging blijft dezelfde. Met de volledige selectie van een bestaande club wordt het allemaal een stukje anders en op die manier heb je vaak ook een wat hoger transferbudget.
Aardige tranfsers
Daarbij gaat het wel af en toe mis met de geloofwaardigheid. Hoewel het leuk is dat het kan, is het natuurlijk niet heel realistisch dat je, spelend als Ajax, spelers als Martin Odegaard, Harry Kane én Hakim Ziyech kunt oppikken. Dat oppikken gaat met het vernieuwde transfersysteem. Bij elk bod kun je onderhandelen en dan selecteren waarover je wil onderhandelen, waarna jouw onderhandelaars aan de slag gaan. Je geeft bijvoorbeeld aan dat de vraagprijs en het gevraagde salaris beide omlaag moeten, waarna je een beter aanbod krijgt of waarna de transfer in het water valt.
/i/2000735605.jpeg?f=imagenormal)
Mede door de aanwezigheid van de Champions League en de Europa League is en blijft de Master League een leuk spelonderdeel, en ook nationale teams spelen een rol in deze spelmodus. Daarmee lijkt het geheel aardig op Become a Legend, waarin je niet een hele club, maar slechts één speler onder je hoede hebt. Die speler begint uiteraard als aanstormend talent en moet uitgroeien tot een dragende speler voor een grote club en zijn nationale elftal. Inhoudelijk is hier overigens niet overdreven veel veranderd, anders dan dat ook hier de menu's lekker snel gaan, de laadtijden kort zijn en het tempo er dus in blijft.
Letten op Team Spirit
Zoals al gezegd, online draait het voornamelijk om Divisions en om MyClub. Divisions spreekt redelijk voor zich; je kiest een club, stelt in of je wil dat je tegenstander van jouw niveau is en dezelfde 'pass-assists' gebruikt als jij, en kunt jezelf gaan meten met PES-spelers wereldwijd. MyClub is natuurlijk een stuk uitgebreider en daardoor interessanter. In MyClub komt ook een van de nieuwe features van deze PES-game duidelijk naar voren. Elke manager heeft in PES namelijk een bepaalde speelstijl en de mate waarin de spelers bij die stijl passen, levert een bepaald niveau Team Spirit op. Dat heeft invloed op mentale aspecten als vorm en energieniveau. Overigens kunnen spelers die niet bij je speelstijl passen daar wel in groeien door wedstrijden te spelen. Uiteindelijk trek je de Team Spirit dan vanzelf recht, zowel in MyClub als in de Master League.
De andere noemenswaardige kant van online is natuurlijk die van de prestaties van de servers. Afgelopen donderdag zette Konami de Europese servers live en die dag draaide alles soepel. Wel bemerkten we enige vertraging in de gameplay tijdens het spelen. Dat merk je bijvoorbeeld goed bij het uittrappen met je doelman; waar je offline vrij snel kunt trappen, moet je online net ietsje langer wachten. De vertraging is soms vervelend, maar niet irritant genoeg om grote problemen op te leveren. Als er meer mensen tegelijk online zijn, zouden de problemen iets kunnen toenemen, maar eigenlijk zijn we stiekem een beetje gewend geraakt aan dat soort probleempjes in de eerste weken na de release van een voetbalspel.
Gelijkenissen, emotie en geluid
Behalve aan licenties ontbrak het Pro Evolution Soccer de laatste jaren, of eigenlijk altijd, nog ergens anders aan. Waar de gameplay soms aardig was, gold dat nooit voor de presentatie. De stadions waren vaak sfeerloos, het commentaar ongeïnspireerd en de aankleding bijna non-existent. Dat is in PES 2016 deels veranderd. Nog steeds zal PES 2016 het afleggen tegen FIFA 16 als het erom gaat hoe de sfeer gebracht wordt, maar dat Pro Evo ook stappen zet is duidelijk. En dat de manier waarop dat gebeurt heel anders is dan hoe FIFA het doet, maakt het extra interessant.
Emotionele reacties
Pro Evolution Soccer 2016 beschikt niet over al te opzienbarende veranderingen als het gaat om stadions, supporters en ga zo maar door. Wel is het geluid wat intenser en lijkt het publiek op dat vlak wat meer mee te leven, maar daar blijft het bij. De echte verandering is te zien bij de spelers, die meer emotie uitstralen dan ooit. Schiet je net naast, dan zul je spelers hun handen voor hun ogen zien houden, als het besef toeslaat dat er een grote kans is gemist. Spelers zullen boos of wanhopig kijken als er een kaart of strafschop wordt uitgedeeld en ga zo maar door.
/i/2000735601.jpeg?f=imagenormal)
Die verandering profiteert van het feit dat spelers er erg goed uitzien in Pro Evolution Soccer 2016. Het is bekend dat dat lang niet voor alle spelers geldt - Viktor Fischer met zwart haar en een soort hanenkam? - maar de spelers die wel lijken, lijken goed. Dat komt terug bij jongens als Klaassen, Schöne en Ziyech, maar zeker bij de allergrootsten. Francesco Totti is zichzelf in zijn lopen, bewegen én gezichtsuitdrukkingen. Het mag dan een detail zijn in het hele spel, het is wel een echte stap vooruit op een gebied waarop we niet altijd even veel vooruitgang zien. Een iets zorgvuldigere uitwerking van minder bekende spelers zou fijn zijn, maar dat gemis weegt niet op tegen wat er allemaal wél klopt.
Dynamisch weer
Grafisch is Pro Evolution Soccer 2016 verder niet opvallend sterk of zwak. Dankzij de Fox-engine zijn de animaties voornamelijk geloofwaardig, maar af en toe zagen we toch schoten die in het echt niet helemaal op die manier zouden kunnen. De nieuwe weerseffecten zijn nog wel de moeite waard. PES 2016 introduceert dynamisch weer, waarbij het weertype dus kan omslaan tijdens de wedstrijd en tijdens een fikse regenbui gaat dat gepaard met letterlijk spetterende effecten bij slidings. Ook grappig is dat je kunt instellen of je het gras kort, normaal of lang wil hebben, wat invloed heeft op de snelheid van de bal.
Een laatste audiovisueel puntje dat aangestipt moet worden betreft het commentaar en de soundtrack, die beide wat veranderd zijn ten opzichte van vorige games. Bij het Engelse commentaar wordt de 'tweede commentator' Jim Beglin deze keer vergezeld door Peter Drury. Die wijziging merk je vooral aan het geschreeuw; kom in een kansrijke positie, schiet op het doel en Drury schalt de naam van die speler door je woonkamer. Dat is leuk, maar gebeurt best vaak en lang niet altijd op een moment waarop het nodig is. Een beetje tunen aan het commentaar lijkt ons voor volgend jaar alvast een puntje voor de to-do-lijst. Op die lijst stond 'een betere soundtrack maken' al jaren en dat is dit jaar eindelijk aardig gelukt. Niet elk nummer is even goed of opvallend, maar de muziek is in elk geval een stuk gevarieerder en frisser dan waar we het voorheen mee moesten doen.
Conclusie
Mocht er ooit een Pro Evolution Soccer-game zijn waarbij je terecht kunt roepen: 'PES is terug', dan is dat wat ons betreft Pro Evolution Soccer 2016. De gameplay is heerlijk snel en vloeiend, de besturing is responsief en de Fox-engine stuurt het geheel aan, wat realistische duels en bewegingen oplevert. Daarmee is PES 2016 de eerste in een lange reeks PES-versies die weer doet denken aan de hoogtijdagen van de serie.
Perfect is de game nog niet, daarvoor laten de doelmannen zich te vaak te makkelijk passeren en zijn er net te veel kleine aanmerkingen te plaatsen bij tal van zaken, ook al zijn al die zaken verder overwegend positief. Denk aan de prima spelersgezichten, maar met een verzameling compleet niet lijkende spelers, of aan de scheidsrechters die het tempo er lekker inhouden, maar iets strenger zouden moeten zijn, zeker wat kaarten betreft. We sluiten niet uit dat PES 2016 dit jaar al beter is dan zijn veelgeprezen concurrent uit Canada, maar ruimte voor verdere verbetering is er nog steeds.
Eindoordeel
:fill(white):strip_exif()/i/2000627446.jpeg?f=thumblarge)
/i/2000735592.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000735589.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000735605.jpeg?f=imagegallery)
/i/2000735601.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735583.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735584.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735585.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735586.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735587.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735588.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735589.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735590.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735591.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735592.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735593.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735594.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735595.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735596.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735597.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735598.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735599.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735600.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735601.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735602.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735603.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735604.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735605.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735606.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735607.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735608.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2000735609.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white):strip_exif()/i/2000627446.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000761408.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2000627471.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/1297959687.jpeg?f=fpa)
/u/26101/crop5d2281230e88a_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/32247/jayce.JPG?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/386815/296252.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/25906/avatar_23589.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/341611/crop59bdeb03f3805_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/226814/crop5b5e5226ad741_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/247150/SOnic_ava.jpg?f=community){kind=small}
/u/551982/crop5a953519a1344_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/18872/crop643c23a7a7810_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/68185/crop5aacf7c17c46e_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/78837/crop65aea93ebdeaf.gif?f=community){kind=small}
).:strip_icc():strip_exif()/u/419697/crop572cf4d24ec51_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/324561/Mouse%2520Avatar_Tweakers.JPG?f=community){kind=avatar}
Voor mij dus gewoon een dealbreaker.
:strip_icc():strip_exif()/u/279592/crop561258ca2dd6e_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/26574/nwo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/162646/ja.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/45096/Jumpman.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/214241/crop63d44b1154951.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/233036/Ajax3ester.jpg?f=community){kind=small}
