Inleiding: geen R6 maar een S
Samengevat
Het Zweedse Fractal Design heeft de Define-serie uitgebreid met de Define S. Deze midtower is iets groter dan de R5 maar kost een stuk minder. De behuizing is vooral geschikt voor uitgebreide waterkoeling, met ruimte voor zeer grote radiators van 360mm en zelfs 420mm. Drivecages voor zowel 5,25"- als 3,5"-drives ontbreken, wat voorin veel ruimte schept. Wel passen drie 3,5"-drives op hun kant in de behuizing, met als bonus ruimte voor twee ssd's. De prestaties zijn dik in orde: de behuizing is koel en stil. We hadden alleen iets meer stevigheid in de bodemplaat willen zien.
Eindoordeel
De Define-serie van Fractal Design zette het Zweedse bedrijf bij veel pc-bouwers op de kaart: de behuizingen kenmerken zich door een lage geluidsproductie en strak design. Met name de Define R4 en Define R5 zetten Fractal Design op de shortlist voor systemen die koel en stil moeten zijn.
De nieuwste uitbreiding in de Define-serie is de Define S. Die werd in het voorjaar geïntroduceerd en moet een iets eenvoudiger én goedkoper alternatief voor de Define R5 vormen. In grote lijnen is het ontwerp wel hetzelfde gebleven: geborsteld aluminium, zwart metaal en rechte hoeken en een ingetogen design kenmerken ook de Define S.
Hoewel de behuizing op het oog sterk aan de Define R5 doet denken, zijn er toch flinke verschillen. Zo heeft de S geen deurtje aan de voorkant en is het interieur op de schop gegaan. Welke gevolgen dat weglaten van een deurtje heeft, en hoe het interieur aangepast is, zullen we in deze review uitgebreid bekijken. Uiteraard testen we ook de koelprestaties en de geluidsproductie van de Define S met behulp van ons testsysteem dat we inbouwen.
/i/2000637313.jpeg?f=imagenormal)
De buitenkant: bekend ontwerp
We gaven het al aan in de inleiding: op het eerste gezicht doet de Define S behoorlijk denken aan de R-serie. Dat is uiteraard niet zo gek, aangezien ze allebei onderdeel uitmaken van de Define-serie. Het strakke design met rechte hoeken is dan ook in de Define S terug te vinden.
Een groot verschil met de Define R-behuizingen is het ontbreken van een deurtje. De voorkant van de Define S lijkt weliswaar sterk op de voorkant van de R4 en R5, maar het frontje zit gewoon vast. Dat betekent dat er geen extern bereikbare 5,25"-drivebays beschikbaar zijn: wil je dus met alle geweld nog cd'tjes of dvd'tjes lezen of branden, dan zul je je toevlucht tot een usb-exemplaar moeten zoeken. Nu zullen optische drives niet zo gemist worden, maar ook fancontrollers, hotswapbays of andere third party 5,25"-uitbreidingen kun je niet kwijt: iets om rekening mee te houden dus.
De plastic omlijsting van het frontje is voorzien, net als bij de Define R-behuizingen, van luchtsleuven om koele lucht de behuizing in te laten. Bovenop die rand zitten de frontpanel-aansluitingen met een grote ronde powerbutton in het midden, daar rechts van twee zwarte usb 3.0-poorten en links de resetknop en audiopoorten. In het frontje zit, ter hoogte van de powerbutton, een sleuf om de powerled te tonen.
Het linkerzijpaneel bestaat voor een groot deel uit een plexi-raampje, terwijl de rechterkant gesloten is. Aan de bovenkant heb je de keuze, dankzij het ModuVent-systeem, om het rooster met drie plastic platen af te dekken of die al dan niet gedeeltelijk te verwijderen. Zo kun je extra airflow realiseren, wat wel ten koste van de geluidsisolatie gaat.
Aan de achterzijde vinden we de uitsparing voor de voeding, zeven uitbreidingssleuven met erboven ruimte voor het i/o-shield met daarnaast een rooster voor een exhaust-ventilator. Veel meer dan vier rubber voetjes en een rooster met daarvoor een verwijderbaar luchtfilter is aan de onderkant niet te zien.
Interieur: verticale organisatie
Het ontbreken van een deurtje en extern zichtbare 5,25"-drivebays gaf wellicht al een hint dat de interne organisatie van de Define S anders is dan anders. Waar de Define R4 en R5 nog twee 5,25"-drivebays hadden, zijn die bij de Define S weggelaten. Dat heeft uiteraard ook gevolgen voor de rangschikking van de componenten binnen de Define S.
Zo kun je de grootste videokaarten kwijt omdat er geen drivecage voor 5,25"-drives in de weg zit: kaarten tot maar liefst 450mm kun je inbouwen. Ook 3,5"-drives zitten niet in de weg, omdat die tegen het moederbordpaneel worden gemonteerd. Ze worden dus haaks, boven elkaar, bevestigd. Dat beperkt de plaats voor 3,5"-harde schijven tot slechts drie. Ook ssd's kunnen uiteraard in de Define S gemonteerd worden: naast de drie trays voor 3,5"-drives zijn er twee trays voor 2,5"-drives achter het moederbord te vinden.
Bij het inbouwen valt op dat de bodem van de Define S, vooral net voor de voeding, bijzonder slap is. De bodemplaat daar is geperforeerd voor een optionele koeler maar is daardoor zeer slap geworden en klikt dan ook op en neer als je erop drukt of met de kabels van de voeding bezig bent.
Water- en luchtkoeling
De ruimte die door het weglaten van drivecages ontstaan is, kun je niet alleen voor lange videokaarten gebruiken, maar ook inzetten voor grote radiatoren. Aan de voorkant kun je 360mm aan koeling kwijt. Daarnaast zijn er sleuven aangebracht waaraan reservoirs bevestigd kunnen worden.
Ook aan de bovenkant is veel vrije ruimte. Daar kun je dan ook een radiator van maar liefst 420mm kwijt. Uiteraard kun je in plaats van radiators voor waterkoeling ook ervoor kiezen gewoon ventilators in te bouwen. Je kunt dan zowel voorin als bovenin drie 120mm- of 140mm-ventilators kwijt en bovenin is bovendien de optie voor een 180mm-ventilator aanwezig. Een enkele ventilator acherin en op de bodem maken de koelmogelijkheden compleet.
Wanneer je de versie met een gesloten zijpaneel in plaats van het door ons geteste exemplaar met venster koopt, kun je in het zijpaneel ook nog een ventilator monteren. Overigens installeert Fractal Design een 140mm GP14-ventilator aan de voorkant en achterkant voor.
Kabelmanagement
Achter de moederbordtray heb je 20mm ruimte voor je kabels, maar bij de harde schijven is dat maar liefst 40mm. Dat mag ook wel, want een harde schijf is al ruim 25mm dik is. Desalniettemin heb je voldoende ruimte voor je kabels. Voorgeïnstalleerde klittenband-binders helpen je met het vasthouden van de kabels. Alleen bij niet-modulaire voedingen hou je door het ontbreken van drivecages een flinke kabelbrij in het zicht voor de voeding.
De dunne laag geluidsdempend materiaal op het rechterzijpaneel, het bekende gestructureerde bitumen dat Fractal Design altijd gebruikt, zit door zijn geringe dikte de kabels niet in de weg en beschadigt daardoor ook niet.
Prestaties
We hebben de Define S getest met ons relatief nieuwe protocol, waarmee we vooralsnog een beperkt aantal behuizingen getest hebben. Daarom tonen we al het aanwezige vergelijkingsmateriaal en selecteren we niet op prijs en type behuizing. Uiteraard geven we de Fractal Design Define R5 extra aandacht omdat die deel uitmaakt van de Define-serie en de CM 690 III wegens zijn vergelijkbare prijs.
Het testsysteem bestaat uit een op Intel-gebaseerd systeem, met een Haswell-processor en een Z97-moederbord. De Core i7-4790K hebben we in MSI's Z97 MPower Max AC-moederbord gestoken en koelen we met een compacte Noctua NH-U9B SE2. Als videokaart hebben we Nvidia's GTX 980 gekozen. Windows 8.1 installeerden we op een Force LX-ssd en we zetten daar een Samsung Spinpoint- harde schijf naast.
Net als bij het oude systeem laten we alle ventilators in de behuizing in eerste instantie onbelast op lage snelheid draaien. De processorkoeler draait op 1000rpm en de casefans op 50 procent volgens MSI's Command Center. Nog steeds zonder belasting zetten we vervolgens de systeemventilators op de hoogste stand, met de processorkoeler nog op 1000rpm. Ten slotte zetten we ook de processorkoeler vol aan en belasten we het systeem met Furmark voor de videokaart en Prime95 voor de processor. We noteren steeds de processor-, systeem- en gpu-temperatuur zoals uitgelezen door Command Center en gpuz. Verder meten we de geluidsproductie in de drie scenario's op 20cm van de voorkant van de behuizing.
Temperaturen
We beginnen met de temperaturen zonder belasting, met de cpu-ventilator op 1200rpm en de ventilators in de behuizingen op de laagste stand.
Idle blijft de processor lekker koel en ook de gpu laat lage temperaturen optekenen. Het gaat ons vooral om de systeemtemperatuur die samen met de 690 III het laagst is. Vergeleken met de wat duurdere Define R5 is de Define S iets koeler.
De volgende stap is het, door middel van de Command Center-software, sneller laten draaien van de ventilators in de behuizing. Het systeem is nog steeds onbelast. Ook met de ventilators op vol vermogen presteert de Define S prima. De processor en gpu worden niet koeler ondanks de extra airflow, maar dat geldt voor de meeste systemen. In de Define S blijft ook de systeemtemperatuur gelijk en scoort daarmee uitstekend.
Tijd om de behuizingen het vuur aan de schenen te leggen. We zetten alle ventilators op de maximale snelheid en belasten het systeem. Dat doen we met Prime95 voor de processor en Furmark voor de grafische kaart. We laten het systeem een kwartier opwarmen voordat we de metingen doen.
De temperaturen onder belasting ontlopen elkaar niet veel. De processor wordt op vrij constante temperatuur gehouden en de koeler van de GTX980 doet ook zijn best de gpu op ongeveer 80 graden te houden, Wel zien we kleine verschillen in de systeemptemperatuur, maar ook daar zijn de verschillen gering. Wel valt op dat de twee 'stille' behuizingen van Fractal Design, met hun geluidsdempend materiaal op de panelen, net iets warmer zijn dan de overige behuizingen.
Geluidsontwikkeling
Naast de temperaturen hebben we de geluidsdruk op 20cm afstand van de systemen gemeten. Dat doen we in een zeer stille ruimte, waar de omgevingsgeluidsdruk 30dB(A) bedraagt.
Bij de geluidsdrukmetingen wordt het verschil gemaakt. Waar de temperaturen elkaar weinig ontlopen, zien we flinke verschillen in het geproduceerde geluid. De In Win-behuizing heeft geen eigen ventilator, dus laten we verder buiten beschouwing. De Define R5 wint zowel belast als onbelast de trofee van stilste behuizing, maar de Define S komt daar aardig in de buurt, net als de Silent Base overigens. We hebben de Define S met window getest: mogelijk is de uitvoering met metalen zijpaneel - en dus een paneel met geluidsdempend materiaal - een stuk stiller dan de windowed versie. Sowieso is de mix tussen stille behuizing en uitvoering met venster in het zijpaneel niet de meest logische keus.
Specificaties en fotogallerij
Behuizingtype |
Tower |
Form Factor |
ATX (Standard), Micro-ATX (µATX), Mini-ITX |
Fysieke specificaties |
|
Behuizing Panel |
Closed, Fan |
Grafische kaart maximum lengte |
425mm |
CPU koeler maximum hoogte |
180mm |
Kleuren |
Zwart |
Bays en aansluitingen |
|
Behuizing bay intern |
2x 2.5", 3x 2.5" of 3.5" |
Aansluitingen voorzijde |
3.5mm, Microfoon, 2x USB 3.0 |
Voeding |
Onder |
Inclusief voeding |
Nee |
Airflow |
|
Fan-poorten |
9 |
Meegeleverde fans |
2x GP14 (140mm) |
Kabelmanagement |
Ja, 20-40mm |
Afmetingen en gewicht |
|
Hoogte |
465mm |
Breedte |
233mm |
Diepte |
533mm |
Volume |
57,75L |
Gewicht |
9,1kg |
Overige specificaties |
|
Meegeleverde extra's |
• Handleiding • Accessoire box |
Bijzonderheden |
• Geen ruimte voor optische drives • Grafische kaart maximum lengte tot 450mm zonder de ventilatoren aan de voorzijde • 20 à 40 mm kabelmanagementruimte achter het moederbord |
Conclusie: een paar kleine minpunten
De nieuwste midtower van Fractal Design houdt keurig vast aan het ontwerp waarmee het Zweedse bedrijf inmiddels vermaard is geworden. Strakke lijnen, weinig opsmuk, sober en functioneel zijn kernwoorden die voor de Define S opgaan. Daarbij heeft het bedrijf een mooie afwerking gekozen voor de behuizing, die op het oog uitstekend gebouwd lijkt. De keus geen externe drivebays aan te bieden zal voor de meesten niet betreurd worden: die gebruiken we toch steeds minder. Het ontbreken van ruimte voor meer dan drie harde schijven maakt de behuizing wellicht ongeschikt voor een fileserver, maar drie schijven en ssd's zal voor de meesten ruim voldoende zijn.
Toch zijn er enkele minpuntjes op te merken. De bodemplaat van de behuizing is simpelweg te dun: bij het inbouwen van componenten beweegt die flink heen en weer en door het rooster is van stevigheid weinig te merken. Had FD nu dezelfde materiaaldikte als voor de overige delen gekozen, dan hadden we niks aan te merken. Behalve misschien de powerbutton dan: die voelt in eerste instantie lekker, massief en groot, maar blijkt bij gebruik af en toe een klein stukje onder de rand van zijn nisje te blijven steken.
Ook over de combinatie van geluidsdempend materiaal voor het ene zijpaneel en een venster in het andere paneel zijn we niet erg te spreken: kies dan óf voor een stille behuizing, óf voor een behuizing om je hardware te showen. Een laatste minpunt dat discutabel is, is de ruimte. Door zowel 5,25"- als 3,5"-drivebays weg te laten, is er een zee van ruimte aan de voorkant beschikbaar. Wie geen grote radiators en reservoirs op die plek inbouwt, zit dus met een hoop loze ruimte. Dat had wellicht flexibeler benut kunnen worden, maar het laat wel de optie voor FD om in de toekomst met een compactere versie van de Define S te komen.
Die minpuntjes niettegenstaande heeft Fractal Design een behuizing gebouwd die lekker stil is, de componenten niet onnodig op laat warmen en veel ruimte biedt voor de inbouw van je hardware. Zeker als je van plan bent een waterkoelsetje te gebruiken, waarbij we het vooral over 'echte' opstellingen met reservoir, pomp en radiator hebben, biedt de Define S ongekende ruimte. En ook voor luchtkoeling kun je volop ventilators kwijt. Tel daarbij op dat de prijs best aantrekkelijk is en de afwerking op een enkel minpuntje na uitstekend is, en je koopt met de Define S een mooie, strakke kast.
Eindoordeel
[pricewatch id=443611]