MSI op Computex

Externe videokaarten en eyetracking

Gamelaptops: GS30 en GE72

MSI liet een hoop componenten zien, maar er stonden natuurlijk ook genoeg gamelaptops op de stand. Twee daarvan sprongen eruit en hebben we van dichterbij bekeken.

MSI GT72 - gamen met je ogen

MSI's GT72, die ook wel als 'Dominator Pro' bekendstaat is al geruime tijd in verschillende gedaanten en configuraties leverbaar en op Computex toonde MSI twee nieuwe uitvoeringen. De eerste daarvan was eigenlijk al geen verrassing meer, want Nvidia kondigde de laptop al aan als een van de eerste notebooks met ondersteuning voor Gsync.

Hoewel de mogelijkheid om de verversingssnelheid van je scherm aan te passen aan de framerate van je game natuurlijk prachtig is, stond er ook nog een andere GT72 op de stand die we nog veel interessanter vonden. De GT72 'Tobii EyeX' heeft namelijk eyetracking ingebouwd met behulp van drie infraroodprojectoren onderaan het scherm. Na het doorlopen van een korte kalibratiewizard, waarbij je achtereenvolgens naar het midden en naar de vier hoeken van het scherm moet kijken, konden we gamen met bewegingen van onze ogen.

Bij het eerste spelletje dat we speelden was het de bedoeling om naar verschillende groepen cirkeltjes op het scherm te kijken, waarbij er door sommige cirkeltjes een kruis stond. Keek je naar een cirkeltje zonder kruis, dan verdween dat cirkeltje, wat punten opleverde, maar een cirkeltje met een kruis erdoor zorgde voor minpunten. Het doel was natuurlijk om zo snel mogelijk alle cirkeltjes te laten verdwijnen om door te gaan naar het volgende level. Hoewel je ogen voor je gevoel wel goed gevolgd werden leken precisie en snelheid nog wat verbeterd te kunnen worden.

Veel beter werkte de eyetracking dan ook tijdens een potje Assassin's Creed: Rogue, waarbij snelheid en precisie van minder groot belang zijn. Het gezichtspunt van de Assassin die je speelt pas je aan met de richting waarnaar je kijkt. Je kunt dus gewoon stilstaan en om je heen kijken door je ogen te bewegen, maar ook tijdens het rennen van richting veranderen door naar rechts of naar links te kijken. In Rogue werkte de eyetracking prima en raakten we ook meer onder de indruk van het systeem dan tijdens het spel met de cirkeltjes.

Of, en wanneer eyetracking beschikbaar komt op de GT72 is nog onduidelijk, en mocht de laptop beschikbaar komen dan zijn er nog wat nadelen, waarvan de grootste het gameaanbod is. Games moeten namelijk geschikt gemaakt worden voor de Tobii EyeX-hardware. Dat is bij Assassin's Creed: Rogue het geval, maar dat is op dit moment dan ook een van de weinige games waarbij dat zo is.

Wat wel zeker is, is dat de nieuwe GT72 met een Broadwell-processor wordt uitgerust, wat vermoedelijk de net geïntroduceerde Core i7-5700HQ betreft. Daarnaast kan de laptop voorzien worden van een GTX 970M of 980M en maximaal 32GB werkgeheugen. Er kunnen maximaal vier ssd's in raid worden gezet en dan is er ook nog ruimte voor een gewone harde schijf.

MSI GS30 - tweede generatie met dunnere externe videokaart

Tot slot kwamen we bij MSI ook nog de tweede generatie van de GS30-laptop tegen. De GS30 is een ultrabook-achtige laptop, die in een dock met daarin een grafische kaart voor desktops geplaatst kan worden. De nieuwe GS30 beschikt over een nieuwe Broadwell-processor, waarvan het type ons niet verklapt werd, omdat de nieuwe processors pas enkele uren later officieel uitgebracht werden. Het gaat echter om een i7-processor met Iris Pro aan boord, dus dat kan alleen een i7-5750HQ, -5850HQ, of -5950HQ zijn.

De nieuwe processor was echter niet de grootste verandering, want de GS30 kreeg ook een nieuwe, veel dunnere dock, genaamd GamingDock Mini. De dock van de eerste GS30 was vrij groot, maar daarin bevindt zich dan ook een grafische kaart, een 450W-voeding, twee speakers en er is ruimte voor een sata-schijf. In de GamingDock Mini past nog steeds een fullsize grafische kaart, maar de voeding, die maximaal 330watt kan leveren, is extern gemaakt. De speakers en de mogelijkheid om een harde schijf toe te voegen zijn helemaal verdwenen. Net als de eerste dock voorziet de nieuwe dock in vier usb 3.0-aansluiting en een ethernetaansluiting.

De dock was helaas niet aangesloten, dus we hebben niet kunnen proberen hoe goed het systeem werkte, maar als de koppeling via dezelfde pci-e x16-aansluiting als op de eerste GS30 gaat, dan zal dat geen problemen geven. Alleen de koeling zou nog roet in het eten kunnen gooien, want door de verkleining van de dock is de grote ventilator ook geschrapt en moet de grafische kaart zijn koele lucht nu van onderen aanzuigen. Als dat werkt zoals het zou moeten werken, dan is de nieuwe GS30 ietsje sneller en ziet de dock er ook nog eens aantrekkelijker uit.

Reacties (35)

[Annihilism]

We beginnen met de nieuwe moederborden, een voor de bestaande processors met een LGA2011 v3-voetje en twee borden met een gloednieuwe socket, voor processors die later dit jaar moeten komen.

Dit is dan ook gelijk de reden waarom ik nooit dure moeder borden koop voor Intel computers. Je bent een jaartje verder en de nieuwe socket (om wat voor reden dan ook) ligt al weer op de loer. Ik vind dat Intel ook wel een beetje overdrijft hierin, zal dat ene pinnetje nou zoveel uitmaken? En zo ja, waarom schakelden ze bij 1155 dan niet gewoon 4 uit (of 5 bij de huidige gen). Gewoon puur geld uit de zakken kloppen, bij AMD kunnen ze ook jaren met dezelfde socket.

Zo is er sinds mijn huidige Sandy Bridge (i2500K) maar weinig echt noemenswaardig (tenzij je de gpu kern meerekent) veranderd. Geen andere PCI standaard, zelfde RAM etc. maar toch moet ik weer een nieuw mobo hebben . Het is dat AMD voor mij geen alternatief is anders was ik al lang overgestapt.

[Moi_in_actie]

1 jaar is ook wat overdreven, de huidige LGA1150 bestaat ongeveer 2 jaar, LGA2011 heeft ook ongeveer 3 jaar gedraaid voordat diens refresh de LGA2011-3 uitkwam. In een mensenleven is dat niet heel veel, in de computerwereld is 3 jaar toch best wel wat.

Daarbij zie ik het probleem niet zo, meer als in er zijn meer voordelen dan nadelen mijn inziens. Nieuwe sockets brengen nieuwe chipsets met zich mee en in sommige gevallen meer/nieuwere PCIe lanes. Als we nog doodleuk op LGA1155 waren blijven hangen, wat op het gebied van performance een minimaal verschil zou zijn (i7 3770K vergeleken met een i7 4790K), dan zouden we wel een heleboel nieuwe features missen zoals SATA-Express, M.2 SSD's, minder USB3 en wellicht ook helemaal geen USB 3.1. De nieuwe s1151 brengt eindelijk DDR4 geheugen naar het mainstream platform, iets wat ook wel eens mocht gebeuren (DDR3 is er al sinds 2007).
Kijk je naar AMD en diens flink verouderde AM3+ platform, dan mag je blij zijn dat er een paar USB3 poorten op zo'n bord zitten (minder dan bij s1150). Je hebt echter geen SATA-Express, geen M.2, geen USB3.1, geen PCIe gen 3. AMD wordt mede door het ontbreken van deze features op dit platform steeds minder interessant, terwijl CPU's als een FX-8350 en afgeleiden daarvan voor de gemiddelde gamer nog altijd een prima CPU is.

Gezien het kleine verschil in performance tussen een oudere s1155 CPU als een 2500K of 2600K en de huidige 4690K en 4790K hoef je ook niet zo snel over te stappen. Sowieso zal niemand je dwingen om over te stappen, jijzelf bepaalt aan de hand van meer performance of nieuwe features of je dit wilt doen. Ik sla s1150 ook helemaal over en wacht op s1151 of AMD's aankomende AM4 platform.

edit: typo's

[Reactie gewijzigd door Moi_in_actie op 23 juli 2024 17:35]

[aminam]

het ging puur om de socket zelf, verschillend chipsets kun je gewoon op hetzelfde socket gebruiken dus waarom zo vaak van socket veranderen? De rest is mening, als je een nieuwe processor wilt puur om prestaties zou je dan hetzelfde moederbord kunnen houden, wil je upgraden om nieuwe features dan moet je een nieuw moederbord aanschaffen. simpelweg omdat sommige features hardwarematig beperkt worden.

[Ninaomi]

hij heeft wel gelijk,
Er is nu geen een dik moederbord die ik zou kunnen halen als hij crasht voor mijn 3770K te runnen

[Anoniem: 638133]

De nieuwe msi am3+ krait heeft wel usb 3.1 (;

[Yuregenu]

Zo dacht ik er eerlijk gezegd ook over. Ik heb een i7 2600 die al drieënhalf jaar aan al mijn wensen voldoet qua zware rekentaken (met name videocompressie). De Ivy Bridge, Haswell en Haswell refresh lieten allemaal marginale winst zien in die taken (alhoewel ze dat wel zuiniger deden; mijn SB draait geloof ik met een TDP van 140 W, de Haswell-r met 84 W) terwijl ze wel per FPS compressiesnelheid duurder zijn...

Voor zover ik kan zien is de grootste bottleneck voor videocompressie (en dat was ook te zien in de reviews voor de Haswell-E) de beperkte bandbreedte en aantal kanalen beschikbaar voor werkgeheugen. Quad-channel DDR4 is dé sprong waar ik op wacht en Skylake gaat die maken, met hopelijk hogere kloksnelheden dan de Haswell-E (die ondersteunt 1666 MHz).

Hopelijk komen ze (MSI of de concurrent) ook met wat goedkopere bordjes, ik wil de Skylake puur voor de processorkracht en de IGP hoeft voor mij niet te werken, dus kan de chipset die functionaliteit wat mij betreft missen.

[Aardwolf]

Waarom vergelijk je 2 CPU's van totaal verschillende platformen? Heb het gevoel dat je een hoop door elkaar haalt. De SB waarover je hebt zal wel een LGA2011 CPU zijn, de Haswell-R daarentegen opeens een LGA1150.

Hoezo ondersteund Haswell-E maar 1666MHz, buiten dat dit sowieso al een vreemd getal is? Bij mij weten geeft Intel aan dat dit sowieso al 2133MHz is voor gegarandeerde ondersteuning, maar in principe is het bordafhankelijk hoe hoog de kloks daadwerkelijk kunnen. Zoals met de ROG VE is dat bijvoorbeeld max. 3300MHz. Valt nog best mee lijkt mij.

[Yuregenu]

In het eerste deel doel ik op de generaties die na Sandy Bridge zijn gekomen en hoe die energiezuinigheid verkozen boven absolute snelheidsverbetering. De vernieuwingen die zij verder boden (SATA-600, M.2, USB3 etcetera) waren niet interessant voor videocompressie. Skylake en de quad-channel DDR4 lijken wel een grote sprong te gaan maken qua snelheidsverbetering voor videocompressie omdat dat bij recensies van de Haswell-E zeker het geval was ten opzichte van eerdere topmodellen in de i7-serie.

De geheugensnelheid van Haswell-E had ik inderdaad fout. Die ondersteund DDR4-2133, ik haalde het simultaan in de war met 1866 en 1600. Uiteraard is 2133 een startsnelheid voor DDR4, maar aangezien mijn oude SB draait op DDR3-1333 (ook één van de langzamere van de DDR3 generatie) is dat eigenlijk toch niet zo zeer belangrijk. Hoe dan ook, snellere ondersteuning maakt latere uitbreiding altijd mogelijk.

Waar het mij vooral om gaat is dat de huidige Haswell-E reeks enkel uit absolute topmodellen bestaat. Processoren vanaf €400 en moederborden vanaf €200 zijn mij iets te gortig, dus ik hoop met Skylake op een i7 56xx of 57xx met een prijs van zo'n €300 en bijbehorende moederborden van zo'n €75.

[Croga]

Het is dat AMD voor mij geen alternatief is anders was ik al lang overgestapt.

Bingo. Zie hier meteen de reden waarom Intel in de top-end rustig ieder jaar de socket kan veranderen; zeker in dat segment is er simpelweg geen enkele concurrentie.

Leuk van AMD dat ze jarenlang met dezelfde socket kunnen blijven werken maar als ze op alle andere gebieden achter blijven is dat een beetje een fantoom-voordeel.

Je hebt gelijk dat je van Sandy Bridge naar een nieuwe socket zou moeten. Maar realiseer je wel dat Sandy Bridge ook rustig "oud" te noemen is. Dat is 3 generaties geleden. Ook bij AMD zou je dan niet meer met dezelfde socket vooruit kunnen. Had je een processor van één generatie nieuwer gehad dan had je nog op dezelfde socket door kunnen gaan tot en met de 4### generatie. Wat dat betreft is Intel, op de main stream processoren, niet veel anders dan AMD.

[Reactie gewijzigd door Croga op 23 juli 2024 17:35]

[catfish]

AMD was met am2 en am2+ inderdaad best interessant, maar am3 kende slechts 1 generatie cpu's (de phenom2 x4/x6) en de enigste reden dat am3+ er nog steeds is, is omdat de FX8350 nog steeds geen opvolger heeft

intel komt er ook gemakkelijk mee weg omdat veel mensen helemaal niet upgraden
het is ook nauwelijks de moeite: het snelheidsverschil tussen een 2600k en 4790k is nu niet echt om lyrisch van te worden

[White Feather]

Wat een onzin.

1) je kunt ook een 3000-serie op je bord stoppen, als je bios het ondersteunt. Het is dus niet een nieuwe socket voor iedere ieder generatie. Voor Haswell (4000 serie)en Broadwell (5000 serie) geldt ook dat ze op dezelfde socket passen.
2) Haswell heeft voltageregulators in de cpu en Skylake heeft: DMI 3.0 ipv 2.0 om met de chipset te communiceren, 20 PCI-E via de processor, tot 20 PCI-E 3.0 via de chipset en DDR4 ondersteuning.

Hoe kun je dan zeggen dat er niets gewijzigd is!?

[Aardwolf]

Precies dit. Altijd hetzelfde gezeik van bepaalde mensen. Echt waar, bij elk nieuw platform zie je weer zo'n thread. Even wat verder kijken dan hun neus lang is, was zeker teveel moeite. Jammer.

Ik vind zoals Intel het doet het in elk geval duidelijk wat waarop gaat en wat je krijgt. AMD heeft dan misschien wel dezelfde sockets/pin-layouts maar lang niet alle processoren gaan meer werken op die zogenaamde zelfde socket (met name door chipset-afhankelijkheid). Stel je hebt een 790FX bord en bent blij dat je AM3 zogenaamd ver kunt upgraden, dan kom je toch ook op een bepaald punt van een koude kermis thuis. Nieuwere CPU's, kunnen los van specifieke borden van fabrikanten, zelden meer out of the box daarop werken. Ook de vernieuwing van features staat bij hun op een lager pitje, getuige de beperkte aantal chipsets voor een socket en bijbehorende geïntegreerde features.
Volgens mij ben je bij AMD qua features ook veel afhankelijk wat fabrikanten specifiek op hun borden soldeert met losse third party chips (buiten wat AMD in de chipset heeft gestopt) en of fabrikanten hun borden updaten met nieuwe features (zoals de borden met de uit 2011 geintroduceerde 970FX chipset opeens met USB3.1 e.d.) en mogelijkheid tot bèta BIOS voor bepaalde CPU's. Toch een hoop zaken die onzeker zijn of het platform dat je koopt "toekomstbestendig" is. Bij Intel weet je gewoon dat dit beperkter is en weet je wat je krijgt.

Er is verder geen goed of slecht. Voor beide methoden is wat te zeggen.

Verder leuke borden van MSI. Hoop dat ze ook nog wat mini-ITX bordjes gaan uitbrengen. Verder ook benieuwd naar de andere fabrikanten waar we vast één dezer dagen nog wat van gaan zien bij Computex.

[Reactie gewijzigd door Aardwolf op 23 juli 2024 17:35]

[cyspoz]

Het zal niet zozeer in het aantal pinnetjes zitten, maar meer in welk pinnetje wat doet. Als de layout van de CPU veranderd kom je anders uit met de pin lay-out. Ik snap je reactie echter wel, van de buitenwereld gezien lijkt het alsof Intel een pinnetje toevoegt om maar niet compatible te zijn met de vorige generatie. Terwijl het wel degelijk om legitieme redenen wordt gedaan.

[sjettepetJR.]

wat heb je nou aan blauwe of groene verlichting als de heatsinks toch al rood zijn?!?

[2bad4u]

je hebt mensen die meer doen met een moederboard dan alleen plaatsen en alles erop klikken... ooit gedacht aan mensen die modden?! kleurtje erop spuiten hoeft niet heel moeilijk te zijn en dan heb je wel wat aan de verlichting.

en dan nog: omdat het kan!

[sjettepetJR.]

mensen die modden kunnen toch ook wel een ledstripje aanbrengen? dat is minder werk en er is minder kans op een defect.

het enige wat ik kan bedenken zonder te modden is een groen/rood build, aangezien rood en groen elkaar accentueren. met 3x MSI GTX970 100ME!

[Titan_Fox]

Mja, dan wordt de uiteindelijke kleur bruin of paars. Lijkt me inderdaad niet de bedoeling.

[GeoBeo]

Dat eye-tracking is toch wel echt iets super bijzonders IMO met heel erg veel potentieel.

Juist ook buiten het gamen om. Als je toch eens je ogen ipv de muis kon gebruiken?! Dan zijn muizen en touchscreens in 1x overbodig.

[Titan_Fox]

Het zou me niet verbazen als je daarmee op den duur oogproblemen krijgt. Zeg maar een soort oogbal-RSI. Ik kan me ook voorstellen dat mensen er na verloop van tijd duizelig van worden als ze zo snel met hun ogen moeten bewegen. Een muis, toetsenbord of gamepad lijkt mij een plezieriger invoerapparaat.

[GeoBeo]

Klik/raak je nu dan dingen aan op je scherm zonder er naar te kijken?

Volgens mij wordt je oogbal met deze technologie precies even moe als zonder deze technologie.

[Reactie gewijzigd door GeoBeo op 23 juli 2024 17:35]

[Titan_Fox]

Dat is natuurlijk wel zo, maar je gaat de taken die aan je muis zijn gekoppeld naar je ogen verplaatsen. Daar ontstaat dan een grotere belasting.

Je moet dan observeren wat er op je scherm gebeurd, navigeren en nog bepaalde ooggebaren maken om functies als klikken / dubbelklik / rechtermuisknop te laten werken.

Ik kan me haast niet voorstellen dat mensen daar op den duur geen last van krijgen. Om je een idee te geven; ik krijg al last van mijn ogen zodra ik een 3D film in de bioscoop bekijk. Bovendien wordt ik er erg moe van en ligt er in zo'n geval altijd migraine op de loer.

[jaskem]

Ik heb een collega gehad die voor een groot deel verlamd is en toch 7 uur achter de computer zat te "typen" met zijn ogen. Mijzelf lijkt het inderdaad niet ideaal maar ik heb hem er nooit over horen klagen. Misschien valt de belasting op je ogen dus wel mee.

[Titan_Fox]

Dat zou goed kunnen. Daarom schreef ik ook dat het me niet zou verbazen als je daar op den duur oogproblemen van zou kunnen krijgen. Ik vermeldde nergens dat onherroepelijk is aangetoond dat dit ook zo is

[BartOtten]

Hoe meer je ogen bewegen hoe fijner ze het vinden volgens mij. Al vrij snel ontstaat er spanning als je ze niet beweegt. Ons gebruik van schermen is dan ook redelijk funest voor de ogen.

[salgera]

Eyetracking (besturing) met een Oculus Rift lijkt mij ideaal, dan worden je bewegingen veel natuurlijk dan met een controller.

[Anoniem: 63975]

Want een Oculus Rift met eye tracking is dan geen controller?
Dat is d'r trouwens al sinds afgelopen jaar http://www.gizmag.com/eye-tracking-oculus-rift/34878/

Ik zie ook niet in hoe bewegingen dan "veel natuurlijker" worden. Verklaar je nader.

[salgera]

Ik heb een paar games met de Oculus Rift gespeeld en ik werd met name misselijk van de besturing die je doet met een controller. Mogelijk kun je dit met eye-tracking verbeteren (je gaat naar het punt toe waarop je blik is gefocust o.i.d.).

In jouw artikel is het mij nog niet helemaal duidelijk wat ze aan voordelen bieden met eye-tracking in de OR.

[Reactie gewijzigd door salgera op 23 juli 2024 17:35]

[RoffaboyS]

De kosten lopen wel op als je steeds weer een nieuwe moederbord koopt.

[2bad4u]

Ja klopt, dit geld trouwens niet alleen voor moederboarden. Het is geen verplichting om een nieuwe te kopen, beter nog ik zou er nog even mee wachten tot er meer variatie te krijgen is.

[WhizzKid-Eddy]

Ik voorzie een hoop patiënten toestroom bij de oogarts...

[TERW_DAN]

Ik voorzie een hoop patiënten toestroom bij de oogarts...

Ik denk dat dat juist wel meevalt, je beweegt je ogen nu ook al continu, ook al heb je dat niet echt in de gaten, omdat je het onderbewust doet. Je zult je wellicht wat meer bewuster worden van de bewegingen die je oog maakt, maar ik betwijfel of je er heel veel meer gaat maken.

[Fredi]

@Annihilism
Mee eens en Intel hun prijzen zijn ook weer zo duur voor de nieuwe Broadwell processors. € 350 voor de unlockte i7 is weer een hoop geld. Dollarkoers heeft er natuurlijk ook iets mee te maken.

[Reactie gewijzigd door Fredi op 23 juli 2024 17:35]

[Para-Dox]

Het voordeel wat ik zie in de nieuwe socket is dat het zowel ddr3 als 4 ondersteund. Dat heeft voor mij als voordeel dat je wel de nieuwe generatie cpu hebt maar nog wel de goedkopere ddr 3 kan gebruiken en dan kan switchen naar 4 als daar de prijs aantrekkelijker van word.

[Da_maniaC]

Interessant om te zien dat men bij de GS30 serie verbetering heeft doorgevoerd.
Ik vraag me wel af waarom men nog steeds niet heeft gekozen voor een losse externe GPU of 'externe docking' welke zich naast de laptop bevind.
De gebruiker wordt nu verplicht om:
-Onder een schuine hoek het keyboard van de laptop te gebruiken (ziet er erg oncomfortabel uit voor een wat langer potje gamen).
-Of een los keyboard aan te schaffen. Was de externe docking een module geweest welke los naast de laptop (of in het bureau) geplaatst kon worden dan was het nog vrij goed mogelijk geweest om te gamen op het bestaande toetsenbord.

Bij het vorige model was het zo dat de laptop een herstart nodig had om de externe videokaart in de docking te activeren. Ik hoop dat men nu wel een techniek als nvidia optimus gebruikt en een docking aansluiting voor de usb/ethernet poorten waardoor dit niet langer nodig is.

Anyway, ik had liever een losse module gezien welke naast de laptop geplaatst had kunnen worden, deze had men nog compacter kunnen maken zonder koelproblemen en indien men bang zou zijn voor cross-compatibility met laptops van concurrenten had MSI ook een eigen docking plate of docking aansluiting aan de zijkant kunnen verzinnen (desnoods met een kleine breakout cable welke op veel ultrabooks worden gebruikt).

[Reactie gewijzigd door Da_maniaC op 23 juli 2024 17:35]

[Ettepet]

"MSI AX24 - externe videokaart voor je all-in-one"

Als je ziet hoe Intel het gebruik van externe videokaarten via Thunderbolt belemmerd heeft (o.a. door hoge prijzen/licentiekosten) is het maar de vraag of dit probeersel van MSI levensvatbaarheid krijgt.

Het is domweg niet in het belang van hardwaremakers om te zorgen dat hardware flexibel langer mee kan gaan, danwel multi-inzetbaar is. Veel liever hebben ze dat je alles los van elkaar telkens opnieuw moet aanschaffen. Een trage iMac voor spelletjes, dan koop je nog maar een losse pc erbij, niet een externe kaart die je overal aan kunt "plakken".