Vrijdag treden de nieuwe privacyvoorwaarden van Facebook in werking. Er is veel ophef geweest over de voorwaarden - die oorspronkelijk op 1 januari in werking zouden treden - maar wat verandert er eigenlijk écht?
De nieuwe privacyvoorwaarden van 's werelds populairste sociale netwerk zouden eigenlijk al op 1 januari ingaan, maar om gebruikers 'meer bedenktijd' te geven werd het nieuwe beleid met een maand uitgesteld. Dat betekent niet dat gebruikers een keuze hebben; wie Facebook blijft gebruiken, accepteert ze als ze in werking zijn getreden automatisch. Eerder verzocht het CBP Facebook om de voorwaarden uit te stellen.
Sinds Facebook de nieuwe voorwaarden in november aankondigde, was er veel kritiek op. Zo suggereerde het tv-programma TROS Radar dat foto's van gebruikers op billboards zouden kunnen verschijnen en bij veel mensen ontstond de indruk dat gebruikers het auteursrecht op hun foto's met de nieuwe voorwaarden moeten overdragen aan Facebook.
Dat laatste is niet waar, al eigent Facebook zichzelf veel rechten toe met een 'een niet-exclusieve, overdraagbare, royaltyvrije, wereldwijde licentie om alle ie-inhoud te gebruiken die je plaatst op Facebook of in verband met Facebook'. Die licentie blijft bestaan totdat een gebruiker zijn foto's van Facebook of zijn account verwijdert.
Het sociale netwerk doet dat echter al langer. "Er verandert eigenlijk niet zo heel veel", zegt woordvoerster Daphne Kroft van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom, die het sociale netwerk kritisch volgt. "Op het gebied van auteursrecht is er eigenlijk vrij weinig gewijzigd", zegt ook ict-jurist Arnoud Engelfriet van ICTRecht. "Op het gebied waar nu gedoe over is, is niet zoveel veranderd", valt universitair docent internetrecht Matthieu Paapst van de Rijksuniversiteit Groningen hem bij. "Feitelijk mag Facebook wat het voorheen ook al mocht." Facebook zegt de nieuwe voorwaarden vooral makkelijker leesbaar te hebben willen maken.
Dat wil niet zeggen dat er geen kritische kanttekeningen zijn te plaatsen bij de voorwaarden. "Ik vind ze vrij ruim opgezet", zegt advocaat Joost Becker van Dirkzwager Advocaten. "De voorwaarden zijn voor meerdere uitleg vatbaar. Voor de rechtszekerheid is dit geen goede ontwikkeling." Ook Bits of Freedom zegt moeite te hebben met de leesbaarheid van de voorwaarden. "Het is heel slecht leesbaar voor gebruikers. Ook wij weten niet precies wat erin staat." Overigens zegt Paapst geen problemen te hebben met het lezen van de voorwaarden.
Volgens Becker zijn de voorwaarden ruim genoeg om Facebook inderdaad foto's van gebruikers op een billboard te laten plaatsen. Ook ict-jurist Engelfriet denkt dat. "Het is een beetje vaag opgeschreven", aldus Engelfriet. "Taaltechnisch dekt dit inderdaad ook het ophangen van de foto van een gebruiker op een billboard, al zal dat billboard dan wel moeten worden opgezet door Facebook zelf." Het sociale netwerk mag foto's van gebruikers immers niet doorverkopen. "Maar Facebook kan wel in eigen beheer een boek uitbrengen met de leukste foto's van gebruikers bijvoorbeeld."
Volgens Paapst is de 'niet-exclusieve, overdraagbare, royaltyvrije, wereldwijde licentie' die gebruikers Facebook geven op hun foto's en andere auteursrechtelijk beschermde content, zoals teksten, grotendeels nodig om Facebook draaiende te houden. "Facebook moet immers toestemming hebben om je foto's te kunnen tonen op Facebook", aldus Paapst. De mogelijkheid voor Facebook om de licentie over te dragen aan andere bedrijven is daarvoor echter niet nodig, tekent hij aan.
Facebook zegt dat het in ieder geval niet van plan is om foto's van gebruikers op billboards te plaatsen. "Wat kan en wat we doen is natuurlijk wat anders", zegt een woordvoerder van Facebook. "Ons businessmodel is het tonen van advertenties aan gebruikers in een sociale context, niet het maken van boeken of het opzetten van billboards. Dat heeft helemaal geen zin." Gebruikers behouden bovendien het auteursrecht op hun foto's, benadrukt de woordvoerder.
Docent Paapst denkt dat het voorbeeld van de billboards met foto's van Facebook-gebruikers niet eens zo vergezocht is. Hij kan zich voorstellen dat Facebook digitale billboards plaatst waarin gebruikers met hun profielfoto te zien zijn, waarbij ze producten aanprijzen. "Als gebruikers dan hun toestemming intrekken, kan Facebook het billboard updaten." Juridisch is dat in ieder geval geen enkel probleem, aldus Paapst.
Volgens burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom maken de nieuwe privacyvoorwaarden het voor Facebook wel makkelijker om gegevens uit te wisselen met zijn dochterbedrijven, zoals Instagram, WhatsApp en Oculus. "Er lijkt meer ruimte te zijn om gegevens uit te wisselen, waarbij onduidelijk is voor welke doeleinden dat is en wat de beperkingen zijn", aldus woordvoerster Van der Kroft. Ook Anne Helmond van de Universiteit van Amsterdam uitte eerder die kritiek in een artikel op De Correspondent. Paapst van de Rijksuniversiteit Groningen zegt de ruimere bevoegdheid om data uit te wisselen niet in de voorwaarden te kunnen vinden. "Ik kan dat er niet uithalen", zegt Paapst.
Hoewel de voorwaarden in werking zijn getreden, doet het College bescherming persoonsgegevens er nog onderzoek naar. Hoe de privacywaakhond ertegenaan kijkt, wil woordvoerster Lysette Rutgers niet zeggen. "In het belang van het onderzoek kunnen we onze visie er niet op geven", aldus de woordvoerster.