Inleiding: tijd voor een opvolger
Samengevat
Na twee jaar heeft Fractal Design een nieuwe behuizing in zijn populaire Define-serie uitgebracht. De Define R5 is een midtower met meer dan voldoende ruimte voor je hardware, inclusief waterkoeling. De R5 is geïsoleerd om de behuizing zo stil mogelijk te maken. Dat is uitstekend gelukt, maar de keerzijde is dat componenten iets warmer worden dan in concurrerende behuizingen. Fractal Design heeft de adviesprijs met 105 euro gelukkig schappelijk gehouden, waardoor de Define R5 een zeer goede mix tussen features, prestaties en prijs biedt.
Eindoordeel
Dat er meer komt uit Zweden dan alleen de platte dozen van Ikea, bewijst onder andere Fractal Design met zijn kenmerkende producten. Vooral de behuizingen, waarvan Tweakers in het verleden diverse varianten reviewde, kenmerken zich door hun strakke design. De Define-serie is niet alleen vrij sober vormgegeven, maar ook gericht op stilte. Dempend materiaal moet de geluidsproductie van de in de kast zittende componenten in de kiem smoren.
De eerste behuizing van Fractal Design, de Define R2, werd in 2009 uitgebracht. Een jaar later, in 2010, volgde de Define R3 en medio 2012 volgde de Define R4. Die laatste versie kreeg in 2013 nog een update, maar dat betroffen kleine aanpassingen. Hoog tijd om de populaire serie een update te geven en Fractal Design komt nu dan ook eindelijk met de Define R5.
De vraag is natuurlijk: hoe verbeter je een behuizing die al uitstekend presteert? De Define R4 koelde uitstekend en produceerde daarbij bovendien weinig geluid. De R4 werd iets verbreed ten opzichte van de R3 en kreeg onder meer aparte ssd-bays. De R3 verschilde vooral van de originele R2 door zijn nieuwe ventilators en verbeterde airflow, ander geluiddempend materiaal en verbeterd kabelmanagement.
We waren benieuwd of de veranderingen van de Define R5 kunnen overtuigen. Heeft Fractal Design genoeg vernieuwingen doorgevoerd om de aanschaf van een nieuwe behuizing te rechtvaardigen of kun je het beter bij je oude kastje houden? Tijd om de nieuwste Define onder de loep te nemen.
Exterieur: koelkastprincipe
Aan de buitenzijde van de Define R5 is op het eerste oog niet zo gek veel veranderd vergeleken met de R4. Gebleven is het strakke deurtje dat het uiterlijk van de Define-serie kenmerkt. Dat deurtje schermt de externe drivebays af en onttrekt het stoffilter voor de inlaatventilators daaronder aan het zicht. Het deurtje heeft zoals bij alle Define-behuizingen een kleine inkeping bovenin, waardoor het ledje dat aangeeft dat het systeem aanstaat zichtbaar is. Standaard zitten de scharnieren van de deur links, maar met een paar schroefjes is het deurtje rechtsdraaiend op te hangen, zoals bij een koelkast.
Achter het frontje zijn twee 5,25"-drivebays zichtbaar, die met een klemmechanisme vastzitten. Daarboven, naast het power-ledje, is een fancontroller met drie standen te vinden. Driekwart van de voorkant bestaat uit een grille met geïntegreerd stoffilter. Midden op die grille prijkt het Fractal Design-logo en het geheel is eenvoudig los te klikken.
Het deurtje wordt omlijst door een plastic rand, die aan beide zijkanten voorzien is van sleuven voor de luchttoevoer. Dat ontwerp zien we bij alle Define-behuizingen terug. Boven op de plastic omlijsting zitten de powerbutton en frontpanel-connectors. De powerbutton is groot en rond, links ervan zit een diep verzonken resetknop en daarnaast de audiopoorten. Aan de rechterkant zitten vier identiek ogende usb-poorten, waarvan de binnenste usb 2.0-poorten zijn en de buitenste twee sub 3.0-poorten betreft. Om het onderscheid te maken is het usb-type onder de poorten vermeld.
De bovenkant van de behuizing bestaat grotendeels uit plastic. Het frame van de behuizing is weliswaar van metaal, maar boven op de behuizing heeft Fractal Design zijn zogenoemde ModuVent-systeem aangebracht. Dat zijn plastic klepjes die in drie delen zijn te verwijderen om zo kleinere of grotere stukken rooster vrij te maken voor eventuele ventilators op die plaats.
Ook het linkerzijpaneel is van een dergelijk ModuVent-plaatje voorzien, maar dan voor slechts één ventilator; bovenop is ruimte voor drie ventilators. De rest van het paneel is matzwart gespoten, net als het volledige rechterzijpaneel. Aan de achterkant zijn de witte afdekstrips van de uitbreidingsslots zichtbaar en zijn de witte bladen van de ventilator net te zien.
De behuizing staat op voetjes die van rubber zijn voorzien en een chroom randje hebben gekregen. Daartussen zit een stoffilter dat verwijderbaar is.
Interieur: toegankelijk
Voor de manier waarop de behuizing zich laat openen moeten we Fractal Design een compliment geven en tegelijk op de vingers tikken. Het compliment geldt voor het openingsmechanisme van het linkerzijpaneel; door een hendel omlaag te schuiven, wordt het paneel vrijgegeven. Daarvoor moeten wel twee schroeven losgedraaid worden en daar treffen we een minpuntje aan. Fractal Design heeft namelijk standaard-'duimschroeven' gebruikt, die gewoon helemaal uit het schroefgat komen. Voor de drivecages gebruikt het bedrijf echter schroeven die niet uit de gaten vallen. Die had de fabrikant beter ook gebruikt voor het zijpaneel, waar ze beter van pas zouden komen. Een beter te begrijpen minpuntje is dat het rechterpaneel niet van een openingsmechanisme is voorzien; dat wordt immers minder vaak geopend.
Beginnen we onder in de behuizing, dan zien we de plaats voor de voeding. Vier rubberen voetjes moeten eventuele trillingen van die voeding dempen. Een rooster, dat loopt over de volle lengte van de onderkant, maakt de aanvoer van frisse lucht mogelijk.
De kabels van de voeding kunnen achter een inspringend deel van de moederbordplaat worden geleid. De plaat is van een groot gat voorzien om de installatie van processorkoelers te vergemakkelijken. Overigens worden koelers tot 170mm ondersteund.
Voor drives zijn diverse opties beschikbaar. Mocht je nog 5,25"-drives willen inbouwen, dan is er plaats voor twee stuks boven in de behuizing. Voor ssd's zijn de opties uitgebreider. Ten eerste kun je twee drives achter op de moederbordplaat monteren. Daarnaast zijn de 3,5"-drivebays ook voor 2,5"-drives geschikt.
De 3,5"-drives worden in twee drivecages ondergebracht. De onderste kan drie drives kwijt; de bovenste, of eigenlijk middelste onder de 5,25"-bays, kan er vijf kwijt. Beide cages zijn uit de behuizing te verwijderen of midden op de onderplaat te monteren. Zoals gebruikelijk zijn de metalen caddies voor de drives wit bij onze zwarte behuizing. Kleine drives worden direct op het metaal geschroefd, terwijl 3,5"-drives met rubberen voetjes akoestisch geïsoleerd worden.
Kabelmanagement en koeling
De koeling is ten opzichte van de vorige Define-behuizing iets uitgebreid. Waar de R4 nog over zeven montageopties voor ventilators beschikte, zijn dat er bij de R5 negen geworden. Het aantal meegeleverde ventilators is wel gelijk gebleven: twee stuks, waarvan een voorin en een achterin.
Die ventilators zijn echter vernieuwd. Fractal Design heeft zijn Dynamic GP14-ventilators, met een doorsnede van 140mm, ingebouwd. Die ventilators zouden geoptimaliseerd zijn om geluid door turbulentie te verminderen. Een geïntegreerde fancontroller, bovenin achter het deurtje van het frontpanel, kan drie ventilators in drie standen schakelen. De controller wordt door een sata-stekker gevoed, zodat molex-kabels niet meer nodig zijn op je voeding.
Alle inlaatroosters voor ventilators zijn van stoffilters voorzien, en de bovenroosters en het enkele rooster in het linkerzijpaneel zijn voorzien van verwijderbare ModuVent-deksels. De deksels bovenop zijn vastgeklikt, maar het plastic op het zijpaneel zit vastgeschroefd.
De opties om waterkoeling te installeren zijn ook flink uitgebreid. Boven in de behuizing kunnen radiators van 120mm tot maar liefst 420mm worden geïnstalleerd. Aan de voorkant past maximaal een radiator van 360mm, onderin kun je een 240mm-exemplaar kwijt en achterop een enkele van 120 of 140mm.
Kabelmanagement
We gaven al eerder aan dat de moederbordplaat ter hoogte van de voeding wat inspringt. Dat inspringen loopt parallel aan de drivecages door naar boven, zodat op die plekken 35mm ruimte voor kabelmanagement beschikbaar is. Waar de plaat niet inspringt, is dit maar 20mm.
Kabels worden netjes door rubberen afdichtringen gestoken en er zijn tal van haakjes om tiewraps doorheen te steken. Fractal Design heeft bovendien drie klittenbandbinders voorgeïnstalleerd, waar de 24pins-kabel moet lopen.
De ruimte voor kabelmanagement wordt overigens iets verminderd door het geluiddempende materiaal dat op beide zijpanelen en op de achterkant van het deurtje is bevestigd. Dit bitumen is wel een stuk dunner dan het gebruikelijke schuim en voelt steviger en robuuster aan.
Prestaties
We hebben het systeem getest met ons standaardtestsysteem: een overgeklokte AMD 1100T-processor in een 990FX-moederbord en een Radeon 7990-videokaart. We lieten de processorkoeler, een CNPS10X van Zalman, op 1000rpm en 1600rpm draaien, en de videokaart kreeg de koeling van Club3D.
We lieten ons standaardtestprotocol los op de R5, waarbij we het testsysteem zowel idle als onder belasting lieten draaien. De processorkoeler en casefans lieten we idle op respectievelijk 1000rpm en de laagste stand draaien, maar de casefans hebben we daarna op de hoge stand gezet. Voor de test onder belasting van Prime95 en Furmark, voor respectievelijk de cpu en gpu, lieten we de processorkoeler op 1600rpm draaien en werden de casefans op maximaal ingesteld.
We hebben de temperaturen van de cpu en de gpu, en de systeemtemperatuur gemeten met MSI's Control Center en GPU-Z, terwijl de geluidsniveaus met een Voltcraft-geluidsdrukmeter op 20cm van de voorkant van de behuizing werden gemeten. De omgevingstemperatuur tijdens de metingen bedroeg 20 graden. De weergegeven temperaturen zijn relatief, de geluidsdrukwaarden zijn absoluut.
Idle liggen de temperaturen van de componenten in de R5 keurig in de middenmoot als we de prestaties vergelijken met concurrerende behuizingen. Het geluiddempende materiaal aan de voorkant en zijpanelen houdt vooral het geluid binnen, terwijl de warmte nog redelijk kan ontsnappen. Vrijwel alle behuizingen ontlopen elkaar nauwelijks; de temperatuurverschillen zijn enkele graden en niets om je zorgen over te maken. Mocht je wat extra ventilatie willen creëren, dan kun je een tweede front-fan installeren of de bovenkant deels openen via het ModuVent-systeem.
Onder belasting van Prime en Furmark zijn de temperaturen nog steeds iets hoger, maar ook nu zijn de verschillen gering. Opvallend is dat de videokaart, hoewel die gezien de geluidsontwikkeling iets harder werkt, wel koeler blijft dan bij de concurrentie. Tijdens gamen is dat toch het onderdeel dat de meeste herrie maakt en de meeste warmte ontwikkelt.
De dempingslaag aan de bovenkant, voorkant en zijpanelen mag de warmte misschien wat vasthouden, hij streeft zijn doel in ieder geval niet voorbij. De R5 is namelijk de stilste behuizing die we tot dusver getest hebben met het nieuwe protocol. Alleen onder belasting is de Define XL iets stiller, maar daar staat een flink warmere videokaart tegenover. Dan vinden wij de mix in de R5 prettiger.
Specificaties en fotogalerij
Categorie |
Behuizingen |
Merk |
Fractal Design |
Serie |
Define |
Uitvoering |
Fractal Design Define R5 |
Behuizingtype |
Tower |
Form-factor |
ATX (Standard), Micro-ATX (µATX), Mini-ITX |
Behuizingpaneel |
Closed |
Materialen |
Staal |
Grafische kaart maximumlengte |
310mm |
CPU-koeler maximumhoogte |
170mm |
Kleuren |
Titanium, Wit, Zwart |
Behuizing bay intern |
2x 2,5", 8x 2,5" en/of 3,5" |
Behuizing bay extern |
2x 5,25" |
Aansluitingen voorzijde |
3,5mm, Microfoon, 2x USB 2.0, 2x USB 3.0 |
Inclusief voeding |
Nee |
Voedingplaats |
Onder |
Voeding form-factor |
ATX |
Ventilatorpoorten |
9 |
Meegeleverde ventilators |
2 |
Kabelmanagement |
Ja |
Hoogte |
451mm |
Breedte |
232mm |
Diepte |
521mm |
Volume |
54,51l |
Gewicht |
11,6kg |
Bijzonderheden |
Fancontroller |
Meer informatie |
|
Conclusie
Fractal Design heeft twee jaar na de introductie van de Define R4 zijn Define R5 geïntroduceerd. De behuizing is wat formaat betreft vrijwel identiek aan de vorige versie en ook de styling is zeer herkenbaar gebleven. De behuizing is misschien nog iets strakker of soberder geworden, terwijl de kenmerkende witte accenten van de drivebays en uitbreidingsslots gebleven zijn. Het zijn dan ook de details waarin de R5 van zijn voorganger verschilt.
Zo zijn de ventilatiegaten in het zijpaneel en boven op de behuizing aangepakt. Waar in de R4 nog open roosters zaten, zitten nu plastic klepjes voor die roosters. Dat geeft een meer afgewerkte indruk, maar heeft als keerzijde dat de warmte iets minder goed weg kan. Het geluiddempende schuim van de R4 is in de R5 vervangen door robuuster materiaal, dat de behuizing een luxueuzere uitstraling geeft.
Al die aandacht voor betere geluidsdemping en vooral het dichten van de ventilatieroosters werkt uitstekend voor de geluidsproductie, of liever gezegd, daartegen. De behuizing is idle de stilste van de door ons geteste behuizingen, inclusief andere op stilte gemaakte exemplaren. Alleen onder belasting moet de koeler van de videokaart harder aan de bak, wat de oorzaak is van het iets hogere geluidsniveau dan bij de Define XL.
De extreem lage geluidsproductie gaat gepaard met een temperatuur die vergelijkbaar is met die in de concurrentie. De afwerking is uitstekend en afgezien van enkele schoonheidsfoutjes, die meer muggenzifterij zijn dan echte minpunten, kunnen we Fractal Design weinig missers aanrekenen. Alleen de pootjes van de plastic klepjes boven op de behuizing zijn wat fragiel; oppassen dus.
De behuizing heeft volop inbouwmogelijkheden, inclusief ruimte voor waterkoeling, en is keurig afgewerkt. De Define R5 slaagt uitstekend in zijn doel de geluidsproductie te beperken, en combineert dat met alleszins acceptabele temperaturen. Iets anders dan een welverdiende vierenhalve ster kunnen we hem dus niet geven.
Eindoordeel