Inleiding: sprong in het diepe
Inleiding: sprong in het diepe
Het moment dat in Cupertino vermoedelijk met angst en beven tegemoet werd gezien, is eindelijk hier. Na maanden van testversies voor ontwikkelaars, en via ontwikkelaars stiekem ook voor veel anderen, brengt Apple zijn nieuwe besturingssysteem iOS 7 naar het grote publiek.
Het is niet te ontkennen dat het een grote en gewaagde stap is voor Apple. De interface van een telefoon is voor veel mensen als de inrichting van hun huiskamer. Hoe mooi een nieuwe kamer ook is, het is niet vertrouwd en die nieuwe bank mag misschien op papier beter zijn, je bent gewend om neer te ploffen op die oude, waarop je vele avonden hebt doorgebracht. Daarbij is de iPhone niet alleen een gadget voor techliefhebbers, maar is het een allemansvriend geworden. Voor veel mensen is het bovendien de eerste smartphone en kwamen ze van een old school Nokia-mobieltje, dat net als de iPhone al jaren dezelfde interface had. Het zijn soms mensen met weinig interesse in techniek en weinig motivatie om zich te verdiepen in nieuwe interfaces, mogelijkheden en functies. Hij moet gewoon doen waar hij voor gekocht is en daarmee basta.
Daarom is deze update het grootste risico dat Apple ooit nam met zijn iPhones. Wat nou als ongeïnformeerde gebruikers ineens een nieuwe interface krijgen en het dan ineens niet meer weten? Dat ze terug willen naar iOS 6 en dat niet kunnen? Natuurlijk gaan ze niet met hooivorken bij Apple voor de deur staan, maar de digitale hooivorken zullen deze week bij consumentenorganisaties klaarliggen.
Wat betekent de update voor de tweakers onder de iPhone-gebruikers? Uiteraard zul je op termijn niet onder de update uit kunnen, apps zullen het in de toekomst vereisen en er komen features en fixes bij waardoor je steeds ver gaat achterlopen met iOS 6. Dan nog is het interessant om te weten wat je te wachten staat als de update over-the-air op je iPhone arriveert. Wat betekent het voor de interface, waar zitten alle functies en wat betekent iOS 7 voor de accuduur? Op die vragen geven wij antwoord in deze review van Apples nieuwe mobiele besturingssysteem.
Accuduur: een stuk minder
Een van de belangrijkste gegevens voor een smartphone is de accuduur. Mensen verwachten allang niet meer dat ze een week met vakantie kunnen zonder een lader mee te nemen, maar een dag op stap zonder een stopcontact te hoeven zoeken is toch wel prettig.
Laten we beginnen met de constatering dat de accuduur per exemplaar verschilt. Dat geldt voor elke telefoon, maar met iPhones is het effect nog groter. Het is onduidelijk waaraan dat ligt, maar het is iets om rekening mee te houden. Wij gebruiken onze cijfers niet om met precisie vast te kunnen stellen hoe lang je telefoon zal meegaan op een acculading, maar om een indicatie te geven en om te kunnen vergelijken met voorgaande telefoons en concurrentie.
We meten de accuduur aan de hand van vier tests: browsen, video bekijken, bellen en de telefoon in stand-by laten staan. Daarbij staat wifi aan, en bij telefonie en in stand-by is ook 3g ingeschakeld. Een nadere uitleg over onze testmethode en over wat we verstaan onder zwaar, gemiddeld en licht gebruik, vind je in het achtergrondverhaal over onze accutests.
Voor deze resultaten hebben we de accutests gedraaid onder iOS 7. Omdat het verschil echter aanzienlijk is, hebben we de iPhone teruggezet op iOS 6.1 en vervolgens op hetzelfde toestel direct erna de accutests herhaald, waardoor we tot resultaten onder gelijkwaardige omstandigheden gekomen zijn.
Het is goed aan te tekenen dat deze tests zijn gedaan met de vorige week uitgekomen GM-versie, omdat de definitieve versie van iOS 7 nog niet uit was. In de afgelopen jaren is die altijd gelijk geweest aan de uiteindelijke versie en een week is te kort om drastische optimalisaties goed te testen, maar het kan dus zijn dat Apple de software nog licht aanpast.
Als zware gebruiker ben je iets minder af met iOS 7. In plaats van 17 uur kun je 16 uur met de telefoon doen. Dat is nog altijd een normale dag, maar wel minder. Toestellen als de Nexus 4 en Lumia 925 doen het minder goed, maar er zijn ook veel telefoons die het gelijk of beter doen, zoals de HTC One en LG G2.
Je levert behoorlijk in bij gemiddeld gebruik. Van bijna twee volle dagen ga je naar ruim anderhalve dag. Met 38 uur is de iPhone 5 onder iOS 7 een gemiddelde telefoon. Dat komt omdat hij het bij browsen en video bekijken iets minder lang volhoudt, maar vooral omdat hij het ronduit slecht doet in stand-by. Hij slurpt bijna een procent per uur en dat is veel meer dan de halve procent per uur onder iOS 6.1.
Met licht gebruik is het verbruik in stand-by een nog groter probleem. De zuinige Nexus 4 houdt het dan zes dagen vol, de iPhone 5 onder iOS 7 3,5 dag. Dat is een stuk minder dan onder iOS 6 en plaatst de iPhone aan de onderkant van de grote middenmoot van telefoons. Omdat de iPhone 5 het zo veel beter doet onder iOS 6, is dat een issue dat Apple zou moeten aanpakken.
Interface: bijna alles anders
Laten we beginnen met wat onveranderd is. De homescreens bestaan in iOS 7 nog altijd uit rijen iconen met vier iconen onderaan in een dock. Ook het indelen van de homescreens werkt hetzelfde, de indeling van de instellingenmenu's komt overeen en de interface van apps van derden verandert niet ineens op magische wijze; dat moeten ontwikkelaars zelf doen.
Voor het overige is er veel op de schop gegaan. Het lockscreen heeft goeddeels dezelfde functies, al kan het notificatiecentrum nu wel op het lockscreen geopend worden. De knop met de pijl die naar rechts moet worden geschoven is weg, en vervangen door een pijl en tekst, waarmee je het hele homescreen naar de zijkant veegt. De ontgrendeling werkt hetzelfde, maar ziet er anders uit. Datzelfde geldt voor het snel openen van de camera. Vanaf het icoon van de camera moet omhoog worden geveegd.
Op de homescreens valt op dat Spotlight is verdwenen. Dat zit niet langer op een apart scherm links van het linker homescreen, maar kan geopend worden door de iconen omlaag te trekken. Spotlight kan nog altijd niet zoeken in de instellingen, zodat gebruikers net als onder iOS 6 soms ellenlange lijsten instellingen door moeten om de juiste schakelaar te vinden. Gelukkig is daarvoor een andere oplossing bedacht: het control center. Dit commandocentrum kan geopend worden door van onder het scherm omhoog te vegen. Het biedt veel instellingen waarvan je de iconen moet kennen; er is bijna geen letter te vinden in het venster. Ook dat het bedieningspaneel bestaat, moet je maar net weten; daar is evenmin een link naar of uitleg over.
/i/1379081231.png?f=thumb)
Bovenaan staan toggles voor vliegtuigmodus, wifi, bluetooth, nachtmodus en rotatieslot. Daaronder is een balk voor het instellen van de helderheid. Daar weer onder zitten regelaars voor muziek en volume. De op een na onderste is een instelling voor AirDrop en op de onderste rij staan snelkoppelingen voor de zaklamp, wekker, rekenmachine en camera.
Ook de interface van standaard-apps is aangepast. De grootste wijziging is wellicht Safari. De adresbalk en zoekbalk zijn samengevoegd, en er zijn nieuwe opties, zoals het lezen van links die zijn gedeeld door personen die de gebruiker volgt op Twitter. Bovendien is de interface wit met blauwe accenten en voorzien van andere iconen.
/i/1379081244.png?f=thumb)
Knoppen zijn simpelweg blauwgekleurde woorden. Omdat de knoppen zo gelijk zijn aan normale tekst, kan het gebeuren dat je iets probeert te klikken wat niet klikbaar is. Ook afgezien daarvan is het even zoeken welke onderdelen knoppen zijn. Het idee dat iets klikbaars blauw is, is niet vreemd, maar wel wennen op een mobiel apparaat.

Acties kunnen over het hele scherm worden uitgevoerd; de terugknop is nu geen knop meer, maar tekst. Je kunt echter over de hele linkerkant van het scherm vegen om de actie uit te voeren. Op het lockscreen kun je overal vegen om de telefoon te ontgrendelen.
Het ontwerp is ook ontdaan van alle franje. Of je het mooi vindt, zal van persoon tot persoon verschillen. Het lettertype is gewijzigd in een dunner font met op het oog meer rondingen, waardoor teksten moderner ogen. Wat ook direct opvalt zijn de kleuren die worden gebruikt. Die zijn licht en tamelijk fel, in tegenstelling tot de wat donkerdere tinten in iOS 6 en daarvoor.
Daarnaast kunnen wallpapers live zijn. Naast het parallaxeffect, waarbij de wallpaper meedraait met de beweging van de telefoon om de illusie te wekken dat de iconen voor de achtergrond zweven, kunnen sommige wallpapers ook uit zichzelf bewegen. Standaard zijn de wallpapers statisch.
De interface is in elk geval nieuw. Vrijwel alle elementen, van de iconen en de knoppen tot aan de schakelaars in het instellingenmenu toe, zijn vernieuwd. Het is goed te zien dat Apple het lef heeft om het uiterlijk van zijn mobiele besturingssysteem zo om te gooien, al wordt deze interface vermoedelijk onderwerp van heel wat discussie; niet iedereen vindt hem op het eerste oog mooi. Wel is het totaal anders en dat maakt dat de hele telefoon nieuw aanvoelt. Bovendien: als je teruggaat naar iOS 6, valt op dat het er ouderwets uitziet. De interface went snel.
Meer dan een interface: ingrijpende wijzigingen
De vernieuwing in iOS 7 is meer dan een likje verf. De manier waarop het besturingssysteem zaken aan de gebruiker presenteert en hoe de gebruiker daarmee kan omgaan, is anders. Er zijn bovendien grote wijzigingen in bijvoorbeeld de mate waarin en de momenten waarop apps mogen multitasken.
Om met dat laatste te beginnen: iOS 7 staat eindelijk alle apps toe te multitasken. Tot nu mochten alleen bepaalde apps op de achtergrond zaken uitvoeren, bijvoorbeeld navigatie- of muziekstreaming-apps. Nu mogen alle apps bijvoorbeeld data op de achtergrond uitvoeren. Dat is echter wel beperkt; iOS 7 probeert patronen te vinden in het gebruik van apps. Veelgebruikte apps mogen vaker zaken op de achtergrond uitvoeren, minder gebruikte mogen minder doen. Bovendien is de tijd van de dag belangrijk. Als de gebruiker vaak 's ochtends Facebook opent, mag Facebook voor die tijd in de achtergrond het Nieuwsoverzicht ophalen. Daarbij wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van momenten waarop de iPhone gebruikt wordt. Als de gebruiker toch al bezig is, is het uitvoeren van een extra taak minder belastend dan wanneer de processor speciaal voor een taak wakker gemaakt moet worden.
Dat moet ertoe leiden dat veelgebruikte apps altijd data hebben klaarstaan als de gebruiker ze opent, in plaats van dat de gebruiker erop moet wachten. De testperiode bleek eigenlijk te kort om zulke patronen te kunnen vastleggen. Omdat er niets aan in te stellen is, moet je wachten totdat de software de patronen herkent. Dat betekent dat iOS 7 de eerste versie van iOS is die volledige multitasking biedt en die functionaliteit niet tot slechts enkele apps beperkt.
Ook de interface voor multitasking is aangepakt. De recente apps worden niet meer vertoond als een rij iconen, maar met een eigen venster voor elke recente app. In dat venster zie je wat er in de app gebeurde; bij Safari zie je bijvoorbeeld de site die je bezocht. Een veeg naar boven sluit de app in kwestie af en een klik erop heractiveert hem. Er passen drie apps op het scherm.
De interface om van apps te switchen is een van de veranderingen waarin de nieuwe filosofie van Apple het best naar voren komt. De interface ontvouwt zich in lagen; de achtergrond is de achterste laag, de vensters zweven daarboven, terwijl de iconen daar weer boven liggen. Dat Apple het op die manier bedoelt, kun je zien aan het parallax-effect, waardoor de accelerometer bepaalt waar precies op het scherm de vensters en iconen liggen en hoe de achtergrond wordt weergegeven. Het is Apples manier van diepte creëren in de interface. Deze manier van bediening komt uit WebOS uit 2009, maar is al anderhalf jaar geleden op bijna dezelfde manier geïmplementeerd in Android.
/i/1370936224.png?f=thumb)
/i/1379081236.png?f=thumb)
Een ander voorbeeld is het Notificatiecentrum. Dat ligt 'boven op' de rest van de interface en dat zie je doordat de achtergrond nog altijd vaag te zien is, ongeveer zoals Aero bij Windows in Vista deed. Het Notificatiecentrum is eveneens aangepakt. De 'leren' achtergrond is weg ten gunste van een beetje doorzichtigheid. Er zijn drie tabs: Vandaag, Alles en Gemist. Bij Vandaag staan de datum en een kort weerbericht, met daaronder agenda-items, aandelenkoersen en meer. Bij Gemist staat een overzicht van nieuwe notificaties. De tab Vandaag doet nog het meest denken aan Google Now; het biedt een overzicht van agenda-items en kan weergeven hoe lang de reistijd is naar de plek waar je zijn moet, het geeft aandelenkoersen weer en heeft een weerbericht. Yahoo levert de info.
De nieuwe ideeën over hoe de interface zou moeten werken zijn ook te zien in de api's voor ontwikkelaars en de engines. Apple heeft volgens geruchten gameontwikkelaars aangenomen voor de ontwikkeling van iOS 7. De bedoeling van iOS 7 is dat het een afspiegeling is van fysica uit de echte wereld, met elementen die door aanrakingen van het scherm als echte objecten kunnen worden gemanipuleerd. Het is een doorontwikkeling van de manier waarop Apple iOS ooit heeft ontworpen. Veel van hoe dat werkt is nog onduidelijk; ontwikkelaars hebben hierover sessies gehad op de WWDC, maar daarvan mag officieel niets naar buiten komen. Dit is tegelijk de grootste paradox van iOS 7; terwijl alle iconen en achtergronden zijn ontdaan van skeuomorfisme, is de interface juist ontworpen om meer skeuomorf te lijken dan ooit.
Prestaties: ongeveer gelijk
Hoe snel is de iPhone 5 op iOS 7? Om dat te onderzoeken hebben we diverse tests uitgevoerd met de iPhone 5 op iOS 7 en vergeleken met de prestaties op iOS 6.1. Daarin zien we diverse verschillen, maar zeker geen enorme verschuivingen.
Apples iPhone was in deze test, waarbij een statische frontpage van Tweakers 35x geladen wordt en we automatisch bijhouden hoe lang dat duurt, al een jaar lang superieur en dat blijft zo. De browser is op dit gebied niet verder versneld, al is hij ook niet significant trager geworden.
Bij Mozilla's op moderne webstandaarden gerichte test Kraken 1.1 is wel een significante verbetering te zien; Safari snoept een derde van zijn tijd af en komt uit rond 14.000ms. Dat is knap en toont aan dat Apple wel degelijk gesleuteld heeft aan de technologie achter de browser.
In Futuremarks browsetest Peacekeeper is ook enig effect te zien, maar dat is minder groot. De score ligt iets hoger, maar niet veel. In deze test scoren iPhones al enige tijd hoger dan telefoons op andere besturingssystemen.
Dit is gek: ten opzichte van iOS 6 lukt het GFXBench niet om evenveel frames per seconde op het beeld te toveren. Het zijn er iets minder. Dit zijn geen aantallen die je echt gaat merken, maar het is wel een opvallend resultaat.
We keken of ditzelfde effect ook offscreen optreedt, dus als de benchmark draait zonder dat beperkingen van het scherm worden meegenomen en het beeld in 1080p-resolutie moet worden berekend. Nu blijkt het effect niet op te treden en scoort iOS 7 licht beter.
Het maken van een foto met de nieuwe camerasoftware gaat sneller dan onder iOS 6.1 en dat mag je opvallend noemen. Immers, de 'oude' camerasoftware was er al enige jaren en had dus alle tijd om geoptimaliseerd te worden. De nieuwe kan snel een plaatje maken. Het verschil zit onder meer in autofocus. Als je vlug op de cameraknop drukt, raffelt de telefoon autofocus snel af en maakt een plaatje. Wil je zeker weten dat de focus klopt, dan zul je iets langer moeten wachten voordat je op de knop drukt; dan neemt de telefoon daar iets meer tijd voor.
Conclusie: noviteit
Dat Apple het lef heeft om de interface van iOS zodanig om te gooien dat je hem nauwelijks herkent en hem als update uit te brengen op alle recente iPhones en iPads, is opmerkelijk. Waar iOS in de afgelopen jaren met fluwelen handschoenen werd gewijzigd, stampte Apple - en vermoedelijk het nieuwe hoofd software Jony Ive - nu als een olifant door een porseleinkast. Dat leidt tot een nieuwe interface die, als je het ons vraagt, een stuk moderner, leuker en mooier is dan iOS 6. De nieuwe engine voor de interface en graphics biedt immense mogelijkheden om op deze interface voort te bouwen, zowel voor ontwikkelaars als voor Apple zelf. Dat alles blaast nieuw leven in huidige iPhones.
Het neemt niet weg dat er veel tegenstanders zullen zijn. Het is alsof je van miljoenen fans de huiskamer verbouwt en dat zal Apple op veel kritiek komen te staan. Bovendien is het niet de interface op basis waarvan ze hun telefoon hebben gekocht. Vermoedelijk zullen er deze keer dan ook meer mensen zijn die de update niet uitvoeren dan bij vorige versies van iOS.
Je levert ook wel wat in met deze update. De accuduur van de iPhone 5 is aanmerkelijk minder en dat ga je merken in het dagelijks gebruik. Dat is een enorm nadeel, dat Apple zo snel mogelijk zou moeten opheffen. De grafische prestaties zijn minder, maar daar hebben we eerlijk gezegd weinig van gemerkt in de dagelijkse praktijk. Bovendien draait iOS 7 minder soepel op toestellen die ouder zijn dan de iPhone 5 en vooral de generatie van de iPhone 4 kan moeite hebben met de geavanceerde graphics.
Desondanks is deze gewaagde update volgens ons meer dan geslaagd. Uiteraard zijn er issues waarmee Apple aan de slag moet, maar dat de interface van iOS 6 al snel zo ouderwets aandoet, bewijst dat Apple een stevig fundament heeft gelegd om iOS naar 2014 te helpen.
/i/1379081243.png?f=imagenormal)