De pc opnieuw uitgevonden?
Voor laptops is de introductie van de vierde generatie van Core-processors, oftewel 'Haswell', Intel's belangrijkste release in jaren en misschien wel ooit. Het is een Tock in het Tick-Tock-model en dat betekent dat Intel voortbouwt op het productieprocedé van 22nm en de zogeheten trigate-transistors die het bedrijf met Ivy Bridge introduceerde. Vooral de architectuur is flink onder handen genomen en daarmee is Haswell een interessante introductie, want dit brengt in de regel grote veranderingen met zich mee.
Voor meer informatie over de gewijzigde architectuur verwijzen we naar het artikel Nieuwe Intel-generatie: all is well that is Haswell? over de desktopprocessor van Haswell en het artikel van vorig jaar hierover: "Intels Haswell: meer met minder stroom".
Haswell is de eerste generatie processors waarbij Intel zich bij de ontwikkeling grotendeels heeft gericht op gebruik in laptops. Dat klinkt vreemd, nu er al een tijd meer laptops dan desktops worden verkocht, maar de grondbeginselen voor de huidige processorgeneratie zijn al jaren en jaren geleden gelegd.
Het bedrijf heeft zich bij de ontwikkeling van Haswell gericht op een sterke vermindering van verbruik en het flink opkrikken van de grafische prestaties. Met de Sandy Bridge- en Ivy Bridge-processors kregen de grafische prestaties al een flinke duw in de rug, maar met Haswell moeten de grafische prestaties een enorme sprong voorwaarts maken.
Niet alleen op gebied van chip-architectuur brengt Haswell flinke verbeteringen naar laptops. De komst van de processorgeneratie brengt nog meer met zich mee. De veranderingen zouden zo groot zijn, dat Intel de slogan 'the pc re-invented' hanteert. In dit artikel nemen we die veranderingen onder de loep en kijken we naar de prestaties van de mobiele Core i7-4700MQ, een Haswell-quadcore.
Haswell: voor ultrabooks, tablets en hybrids
Met de claim dat de pc opnieuw uitgevonden is, lijkt Intel vooral te refereren aan de combinatie van tablets en ultrabooks. Fabrikanten begonnen vorig jaar al veel laptops met tablet-eigenschappen uit te brengen, maar de komst van Haswell moet volgens Intel voor een enorme groei van deze markt zorgen. De fabrikant maakt een onderscheid tussen detachables, oftewel apparaten waar het scherm losgekoppeld kan worden, en convertibles: de laptops met vast touchscreen, dat vaak gekanteld, gedraaid of geschoven kan worden voor een gebruik in tablet-modus.
Dat de markt voor laptops met touchscreens gaat groeien is niet zomaar een wens van Intel: het bedrijf zorgt er met een aantal eisen die het aan fabrikanten stelt voor dat er daadwerkelijk veel laptops in die categorie op de markt komen. Om de aanduiding ultrabook te mogen dragen, moeten fabrikanten hun ultraportables met zuinige Haswell-chips namelijk van een touchscreen voorzien. Met andere woorden: elke ultrabook met Haswell-chip heeft een touchscreen.
Er zijn meer verschillen tussen de ultrabooks met Ivy Bridge en die met Haswell-processors. Zo gaan nieuwe ultrabooks standaard over Intel Wireless Display beschikken en moeten ze binnen 3 seconden kunnen ontwaken, waar dat bij de vorige generatie 7 seconden was. Ook heeft Intel de vereisten voor accuduur aangescherpt en is de aanwezigheid van een anti-viruspakket nu een eis, al worden de meeste laptops standaard al van trials hiervoor voorzien.
De traditionele ultrabooks met Haswell-processor worden 16 tot en met 18mm dik. Daarmee is weer iets van de dikte geschaafd, want bij Ivy Bridge was 18mm nog het minimum. Convertibles mogen 2mm dikker worden en voor tablets, waarbij de hardware achter het scherm zit, is het streven deze 17 tot en met 19mm dik te maken, als er een toetsenbord gekoppeld kan worden. 'Losse' tablets met zuinige Haswell-chips moeten 10 tot 12mm dik zijn.
Wat verbruik betreft introduceert Intel de scenario design power of sdp als tegenhanger van tdp of thermal design power. Het bedrijf kondigde al eerder aan de nieuwe aanduiding te gaan gebruiken voor zijn Y-serie van zuinige processors. De sdp moet bovendien een realistischer indicatie van het verbruik van die chips als onderdeel van tablets geven. Een sdp van 6W zou overeenkomen met een tdp van 11,5W.
Een van de redenen waarom laptops met Haswell zuiniger en dunner kunnen worden is vanwege het plaatsen van zowel de cpu, met daarbij de igp, en de platform controller hub op een enkele bga-package. Dit geldt alleen voor de dualcores: de quadcores met tdp's van 37W en hoger blijven onderdeel van een traditionelere package.
Naast de verbeteringen van de videochip, zijn er meer wijzigingen op visueel vlak. Zo ondersteunen de Haswell-chips weergave op drie schermen. Ivy Bridge deed dat op papier ook, maar in de praktijk bleek dat niet altijd goed te werken. Daarnaast komt met Haswell ondersteuning voor ultra hd, oftewel 4k, dat een resolutie biedt van 3840x2160 pixels. Daarnaast is Quick Sync zo verbeterd dat decoderen van video sneller verloopt, terwijl dit ook voor lagere latency bij Wireless Display moet zorgen. Welke latency de nieuwe 4.1-generatie van WiDi nu biedt, zegt Intel echter niet.
De videochips en de processorlijn
De 4e generatie van Haswell-chips voor laptops komt in vier smaken uit, te herkennen aan de achtervoegsels. Dit staat dus los van de aanduiding Core i3, i5 of i7, die de snelheid in de line-up aangeeft.
De aanduiding van de chipfamilies
Chips met het H-achtervoegsel zijn de quadcores die met Intels krachtigste geintegreerde grafische chips uitgerust worden. Het gaat hierbij om de GT3e, die Intel aan gaat duiden als Iris Pro Graphics 5200. De GT3e-gpu maakt gebruik van dedicated edram-geheugen dat op dezelfde package, maar niet op dezelfe die, als de processor zit. Hierdoor zouden de prestaties volgens Intel in de buurt van die van een GT 650M-gpu van Nvidia liggen. De H-quadcores zijn dan ook bedoeld voor multimedia- en low-end gamelaptops, die dan niet over een GeForce- of Radeon-videokaart hoeven te beschikken.
Daarnaast verschijnen er M-quadcores en -dualcores. Dit zijn de 'traditionele' regular voltage processors die je in mainstream, multimedia-. game- en workstationlaptops zult tegenkomen.
De U-soc's zijn de zuinige processors die voor ultrabooks bedoeld zijn. Deze krijgen een tdp van 15W en de Iris-gpu. Het gaat daarbij om de GT3-variant HD 5000.
De nieuwe Y-serie van processors is de zuinigste serie Haswell-processors. Deze zal voor dunne tablets met lange accuduur gebruikt worden, al schaart Intel deze ook onder de ultrabooks. De tablets met Y-processors zullen krachtiger zijn dan die met Atom-chips.
Een belangrijke wijziging bij Haswell vindt plaats bij de videochip. Er zijn meer varianten dan bij Ivy Bridge dus de consumenten zal goed op moeten letten over welke grafische capaciteiten een nieuwe laptop beschikt.
De gpu
Intel hanteert op de roadmaps opnieuw de GT-aanduiding. De krachtigste gpu's zijn de GT3-varianten die Intel voor de buitenwereld Iris noemt en die in de 5000-serie uitkomen. De e-variant wordt, zoals eerder vermeld, met edram op de package uitgerust. Er komen echter ook Haswell-processors met GT2-graphics, die Intel nog onder de 4000-serie schaart. De traagste videochips zijn die van de GT1-familie, die Intel gewoon HD graphics noemt en die niet verschilt van de eerdere generatie.
| Gpu | Naam | eu's | alu's | Kloksn. | Procede |
|---|
| GT3e |
Iris Pro graphics 5200 + edram |
40 |
160 |
200/1300MHz |
22nm |
| GT3 (28W) |
Iris graphics 5100 |
40 |
160 |
200/1300MHz |
22nm |
| GT3 (15W) |
HD graphics 5000 |
40 |
160 |
200/1100MHz |
22nm |
| GT2 |
HD graphics 4600 |
20 |
80 |
400/1350MHz |
22nm |
| GT2 |
HD graphics 4400 |
20 |
80 |
nog onbekend |
22nm |
| GT2 |
HD graphics 4200 |
20 |
80 |
nog onbekend |
22nm |
| GT1 |
HD graphics |
6 |
24 |
nog onbekend |
22nm |
| GT2 (Ivy Bridge) |
HD graphics 4000 |
16 |
64 |
650/1200MHz |
22nm |
| GT2 (Sandy Bridge) |
HD graphics 3000 |
12 |
48 |
650/1300MHz |
32nm |
De GT1 bij Haswell bestaat uit een enkele module met 6 eu's en 24 alu's. De GT2 bestaat net als bij Ivy Bridge uit twee modules, maar het aantal eu's en alu's is toegenomen, wat voor een flinke snelheidswinst moet zorgen. Echt goede grafische prestaties moet de GT3 bieden, die uit vier modules bestaat en dubbel zoveel eu's en alu's heeft als de Haswell-GT2.
De eerste lichting mobiele processors
| Cpu | Cores/thr | Kloksn. | Turbo single | Turbo dual | Turbo quad | Igp | Kloksn. igp | tdp |
|---|
| Core i7-4950HQ |
4/8 |
2,4GHZ |
3,6GHz |
3,5GHz |
3,4GHz |
HD 5200 |
200/1300MHz |
47W |
| Core i7-4850HQ |
4/8 |
2,3GHz |
3,5GHz |
3,4GHz |
3,3GHz |
HD 5200 |
200/1300MHz |
47W |
De H-serie zal twee quadcores bevatten, die minder snel zijn dan de krachtigste quadcores in de M-lijn. Deze chips beschikken over de combinatie van een quadcore en de krachtige Iris Pro-gpu en zullen vooral in multimedialaptops komen.
| Cpu | Cores/thr | Kloksn. | Turbo single | Turbo dual | Turbo quad | Igp | Kloksn. igp | tdp |
|---|
| Core i7-4930MX |
4/8 |
3GHZ |
3,9GHz |
3,8GHz |
3,7GHz |
HD 4600 |
400/1350MHz |
57W |
| Core i7-4900MQ |
4/8 |
2,8GHz |
3,8GHz |
3,7GHz |
3,6GHz |
HD 4600 |
400/1350MHz |
47W |
| Core i7-4800MQ |
4/8 |
2,7GHz |
3,7GHz |
3,6GHz |
3,5GHz |
HD 4600 |
400/1350MHz |
47W |
| Core i7-4700MQ |
4/8 |
2,4GHz |
3,6GHz |
3,5GHz |
3,4GHz |
HD 4600 |
400/1350MHz |
47W |
Daarnaast komen er vier quadcores met de HD 4600-gpu. Deze quadcores zullen waarschijnlijk vaak met krachtiger GeForce- of Radeon-gpu's gecombineerd worden. Opvallend is dat de tdp licht gestegen is van 55W en 45W bij de Ivy Bridge-quadcores naar 57W en 47W bij de Haswells.
/i/1370095286.jpeg?f=imagenormal "Haswell Core i7 1-chip BGA")
De testlaptop van BTO: X-Book 17CL58
BTO was zo vriendelijk ons van een testlaptop met Core i7-4700MQ te leveren. Het gaat om de X-Book 17CL58, een model in de X-Book-lijn van BTO. De laptop heeft een mat 17,3"-scherm met resolutie van 1920x1080 pixels. De prijs van de laptop is 1099 euro.
/i/1370031716.jpeg?f=imagenormal "BTO X-Book CL17")
De X-Book beschikt naast de Core i7-4700MQ over maar liefst 16GB geheugen en een 840 Pro-ssd van Samsung met capaciteit van 256GB. De videokaart is de nieuwe GeForce GTX 765M. Deze videochip heeft 768 cudacores en een basiskloksnelheid van 850MHz, met automatische boost-overklok. Voor alle gpu-testen laten we de Nvidia-chip echter uitgeschakeld. De BTO X-Book heeft een handige knop waarmee tussen de Intel HD 4600 en de Geforce GTX 765M gewisseld kan worden.
:fill(white)/i/1370031714.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1370031718.jpeg?f=thumb)
:fill(white)/i/1370031720.jpeg?f=thumb)
De laptop beschikt verder over drie usb 3.0-poorten, hdmi en gigabit-ethernet. Daarnaast is een esata-poort aanwezig. De laptop heeft speakers van Onkyo.
| Merk en uitvoering |
|---|
| Categorie |
Laptops |
| Merk |
BTO |
| Uitvoering |
X-Book 17CL58 |
| Afbeeldingen |
|
| |
|---|
| CPU en moederbord |
|---|
| CPU-type |
Intel Core i7 4700MQ |
| Snelheid |
2,4GHz |
| Maximale turbo frequentie |
3,4GHz |
| Moederbordchipset |
Intel Mobile HM87 |
| Scherm en videokaart |
|---|
| Schermdiagonaal |
17,3" |
| Schermresolutie |
1920x1080 (Full HD 1080p) |
| Backlight |
Led: Edge-lit |
| Videochip |
HD 4600/GeForce GTX 765M |
| Geheugen |
|---|
| Geheugengrootte |
16GB |
| Geheugentype |
DDR3 (SODIMM) |
| Opslag |
|---|
| Hardeschijftype |
Solid State Disk |
| Opslagcapaciteit |
256GB |
| Optische Drive Type |
DVD+/-RW DL |
| Interfaces |
|---|
| Video uit |
VGA, HDMI |
| Verbinding (USB/FW) |
eSATA, USB 2.0, 3x USB 3.0 |
| Verbinding (Ethernet) |
Ethernet 1Gbps |
| Verbinding (wlan) |
802.11n, 802.11b, 802.11g |
| 5GHz-ondersteuning |
Nee |
| Verbinding (Bluetooth) |
Bluetooth 3.0 |
| Overige specificaties |
|---|
| Laptoptype |
Notebook |
| Multitouch touchpad |
Ja |
| Laptop extra's |
Cardreader, Webcam |
| Besturingssysteem |
Windows 8 |
| Kleuren |
Zwart |
| Taal |
|---|
| Indeling |
Qwerty |
| Taal |
Nederlands |
| Afmetingen en gewicht |
|---|
| Gewicht |
3,8kg |
| Garantie en bijzonderheden |
|---|
| Bijzonderheden |
Mat display. |
Synthetische benchmarks en browsertests
Als eerste slingeren we Cinebench 11.5 aan.
| Cinebench 11.5 - Single |
|---|
| Systeemnaam | Processor | in Punten, hoger is beter |
|---|
| Dell precision M6700 |
Core i7-3920XM |
*******
1,56 |
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
Core i7-3720QM |
******
1,41 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
******
1,38 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
******
1,35 |
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
******
1,34 |
| Dell XPS 14z |
Core i7-2640M |
******
1,33 |
| BTO 17CL58 |
Core i7-4700MQ |
******
1,33 |
| Dell XPS 15z |
Core i7-2620M |
******
1,32 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
******
1,29 |
| Dell XPS 12 |
Core i7-3517U |
******
1,23 |
De singlecore-test valt een beetje tegen. De Haswell-quadcore presteert bijvoorbeeld minder dan de Core i7-3610QM, de instapquadcore van vorig jaar. Dit, terwijl de kloksnelheid van de i7-4700MQ iets hoger ligt.
De multicore-test ziet er gelukkig wat beter uit: de 4700MQ zet hier een hogere score neer ten opzichte van de 3610QM. Groot is het verschil echter niet en meer highend Core i7-quadcores van Ivy Bridge-generatie zijn wat sneller.
De browserbenchmark Kraken van Mozilla is een JavaScript-benchmark. We testen met Google's Chrome-browser. We zien dat Google de nodige optimalisaties heeft doorgevoerd bij Chrome OS. De Haswell-quadcore doorloopt de test sneller dan de Core i7-3630QM, die over dezelfde basiskloksnelheid, maar minder hoog turbo-plafond beschikt.
Bij Peacekeeper, de browsertest van Futuremark, scoort de Haswell-quadcore weer wat minder dan de Ivy Bridge-voorganger.
Praktijktesten: Lightroom, Photoshop en Premiere Pro
We gebruiken ook onze vaste set Adobe-programma's, om de prestaties van Haswell bij consumentenprogramma's te testen.
| Lightroom - Exporteren |
|---|
| Systeemnaam | Processor | in seconden, lager is beter |
|---|
| Dell precision M6700 |
Core i7-3920XM |
*****
59,00 |
| Dell Precision M4600 |
Core i7 2920XM |
******
61,00 |
| BTO 17CL58 |
Core i7-4700MQ |
******
66,00 |
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
******
67,00 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
******
68,00 |
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
Core i7-3720QM |
******
68,00 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
*******
74,00 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
*******
75,20 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*******
77,00 |
De Core i7-4700MQ doet het bij het exporteren van een grote collectie afbeeldingen heel aardig. De quadcore is sneller dan zijn Ivy Bridge-voorganger 3610QM en ook de 3720QM wordt voorbijgestreefd. Groot is het verschil niet en de absolute highend-processors uit de Sandy Bridge- en Ivy Bridge-generatie doorlopen deze test nog een paar seconden rapper.
Bij Photoshop laat Haswell zich eindelijk van zijn beste kant zien. De quadcore zet hier een score neer die gelijk is aan die van de snelste Ivy Bridge-quadcore die er is: een chip van 1000 euro.
Ook in Premiere Pro weet de Haswell-processor zijn taak rap te volbrengen. Opnieuw laat de chip de voorgangers achter zich. De score is gelijk aan die van de krachtigste Sandy Bridge-XM; van de Ivy Bridge-XM hadden we helaas geen geloofwaardige score; maar die zal waarschijnlijk iets hoger liggen.
De Haswell-quadcores kunnen bij sommige taken gelijk scoren aan de snelste chips van de vorige generatie. De update in processorkracht is hiermee te vergelijken met die van de overstap van Sandy naar Ivy Bridge.
De gpu getest: 3DMark 11
We gebruiken 3DMark 11 om een indicatie van de gpu-prestaties te krijgen. Het is niet de nieuwste versie van 3DMark, maar we hebben zo wel lekker veel vergelijkingsmateriaal.
| 3DMark 11 - Physics |
|---|
| Systeemnaam | Processor | in Punten, hoger is beter |
|---|
| Dell precision M6700 |
Core i7-3920XM |
*******
9346,00 |
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
Core i7-3720QM |
******
8417,00 |
| XNB Titan IV17 |
Core i7-3820QM |
******
8283,00 |
| BTO 17CL46 |
Core i7-3720QM |
******
8184,00 |
| Samsung Chronos 17 |
Core i7-3615QM |
******
7686,00 |
| BTO 15CL46 |
Core i7-3610QM |
*****
7339,00 |
| BTO 17CL58 |
Core i7-4700MQ |
*****
7302,00 |
| Dell Alienware M17x R3 |
Core i7 2760QM |
*****
7239,00 |
| Alienware M14x |
Core i7 2820QM |
*****
7099,00 |
Bij Physics speelt de processor een grote rol. De uitslag valt hierbij tegen: de suite van Futuremark geeft de nieuwe Core i7 minder punten dan de Ivy Bridge-quadcores.
| 3DMark 11 - GPU |
|---|
| Systeemnaam | GPU | in Punten, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
GT 650M |
*******
2126,00 |
| Acer M3-581TG |
GT 640M |
******
1715,00 |
| Samsung ATIV Book 7 |
HD 8570M |
****
1253,00 |
| Asus N55S |
GT 555M |
****
1252,00 |
| Dell Precision M4600 |
Quadro 2000M |
****
1251,00 |
| Samsung Chronos 15 |
HD 6750M |
****
1168,00 |
| Alienware M14x |
GT 555M |
****
1167,00 |
| Sony Vaio VPC Z21L9E/B Dock... |
HD 6650M |
****
1139,00 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
****
1074,00 |
| Dell XPS 14 |
GeForce 630M |
***
1062,00 |
| Asus N53 |
GT 540M |
***
927,00 |
| Dell XPS 15z |
GT 525M |
***
794,00 |
| Lenovo U410 |
GeForce 610M |
**
574,00 |
| Dell XPS 12 |
HD 4000 |
**
554,00 |
| Acer Aspire S7 |
Intel HD 4000 |
**
542,00 |
De uitkomst van de gpu-test valt alles behalve tegen. De HD 4600 scoort hier meer punten dat de GT 630M van Nvidia en zelfs de Radeon HD 6750M en de GT 555M met ddr3 komen in zicht. Het verschil met de HD 4000 uit de Ivy Bridge-processors is erg groot.
| 3DMark 11 - P-Score |
|---|
| Systeemnaam | GPU | in Punten, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
GT 650M |
*******
2364,00 |
| Acer M3-581TG |
GT 640M |
*****
1782,00 |
| Asus N55S |
GT 555M |
****
1409,00 |
| Dell Precision M4600 |
Quadro 2000M |
****
1394,00 |
| Samsung ATIV Book 7 |
HD 8570M |
****
1361,00 |
| Alienware M14x |
GT 555M |
****
1329,00 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
****
1234,00 |
| Dell XPS 14 |
GeForce 630M |
****
1190,00 |
| Asus N53 |
GT 540M |
***
1057,00 |
| Dell XPS 15z |
GT 525M |
***
894,00 |
| Lenovo U410 |
GeForce 610M |
**
658,00 |
| Samsung 300E5A-S03 |
GT 520MX |
**
657,00 |
| Asus UX31A |
Intel HD4000 |
**
646,00 |
| Dell XPS 12 |
HD 4000 |
**
639,00 |
| Acer Aspire S7 |
Intel HD 4000 |
**
625,00 |
De goede gpu-score maakt dat de uiteindelijke hoeveelheid 3DMarks het dubbele bedragen van die van de HD 4000. Intel heeft enorme sprongen gemaakt met de ontwikkeling van zijn gpu.
Far Cry 2, DiRT 2 en HAWX
Om de daadwerkelijke prestaties bij games te meten, draaien we een aantal games. We beginnen met enkele oudere spellen. De GTX 765M van de BTO schakelen we uit en we draaien de games op de geïntegreerde Intel HD 4600.
De gpu scoort bij Far Cry 2 beter dan de Ivy Bridge-gpu en het verschil is netjes, maar niet wereldschokkend. Ook de minima zijn er wat op vooruit gegaan.
Bij DiRT 2 is er iets vreemds aan de hand. De framerate komt niet hoger dan 31 en dat is toch een stuk minder dan bij de vorige generatie. Ook als de resolutie verlagen en de instellingen op minimaal zetten, blijft de Intel-igp rond 30 fps zitten. Mogelijk liggen er driverproblemen aan dit resultaat ten grondslag.
Wat we bij DiRT 2 zagen, zien we opnieuw bij HAWX. De minima zitten tegen de 30 aan en het gemiddelde schommelt ook rond 30. Opnieuw geldt dat de framerate niet significant verbetert bij het verlagen van de instellingen en de resolutie.
Stalker, Alien versus Predator en DiRT: Showdown
Om een beter beeld te krijgen van de grafische prestaties, schakelen we ook Stalker en Alien versus Predator in.
| Stalker: CoP - 1366x768 - Medium - 0xAA |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
GT 650M |
****
+
***
29,2 / 49,9 |
| Acer M3-581TG |
GT 640M |
****
+
**
25,8 / 39,3 |
| Alienware M14x |
GT 555M |
***
+
*
22,0 / 30,0 |
| Samsung ATIV Book 7 |
HD 8570M |
***
+
*
21,0 / 25,0 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
**
+
*
17,0 / 20,0 |
| Asus N53 |
GT 540M |
*
+
*
10,5 / 17,5 |
| Samsung Series 9 (2012) |
Intel HD 4000 |
**
+
*
12,3 / 16,0 |
| Asus U31S |
GT 520M |
*
+
*
7,0 / 12,0 |
Bij Stalker: CoP zien we prestaties zoals we die we op basis van de 3DMark-scores en de belofte van Intel mogen verwachten. De HD 4600 scoort hier beter dan een GT 540M en ook de HD 4000 wordt het nakijken gegeven. De Radeon HD 8570M, een instap-gpu van AMD, scoort echter nog een stuk beter en de GT 640M in de Acer M3-ultrabook doet daar nog een schepje bovenop. Het zal interessant worden om te zien hoe de HD 5000 in Haswell-ultrabooks in deze game presteert.
| Stalker: CoP - 1920x1080 - Medium - 0xAA |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Apple MacBook Pro retina 15"... |
GT 650M |
****
+
***
16,2 / 30,0 |
| HP Envy 17 |
HD 6850M |
*****
+
*
20,0 / 25,0 |
| HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
*
15,0 / 19,0 |
| Samsung ATIV Book 7 |
HD 8570M |
***
+
*
14,0 / 17,0 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
**
+
*
10,0 / 12,0 |
Bij de fullhd-resolutie brengt de HD 4600 het er niet best vanaf. In vergelijking met een paar jaar geleden is het een wonder dat de gpu het spel kan draaien op deze resolutie, maar speelbaar wordt het nergens.
| AvP - 1366x768 - High - 0xAA/16xAF |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
****
+
***
24,3 / 43,3 |
| Acer M3-581TG |
GT 640M |
***
+
**
17,3 / 30,5 |
| Asus N55S |
GT 555M |
**
+
**
15,0 / 28,3 |
| Alienware M14x |
GT 555M |
**
+
**
15,0 / 26,1 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
**
+
**
12,0 / 21,0 |
| Asus N53 |
GT 540M |
**
+
**
11,0 / 19,5 |
| HP Pavilion DV6-610ed |
HD 6750M |
*
+
*
7,0 / 11,6 |
Bij Alien versus Predator doet de HD 4600 het verrassend goed. De GT 540M wordt op een lichte achterstand gezet, maar opnieuw is een moderne mainstream-gpu als de GT640M vele maten te groot.
| AvP - 1920x1080 - High - 0xAA/16xAF |
|---|
| Systeemnaam | GPU | Minimum / Gemiddelde framerate in fps, hoger is beter |
|---|
| Samsung Chronos 17 |
GT 650M |
****
+
***
13,0 / 24,2 |
| Asus N55S |
GT 555M |
**
+
***
8,0 / 17,0 |
| HP Envy 17 3000 |
HD 7690M |
***
+
**
10,0 / 16,8 |
| Samsung ATIV Book 7 |
HD 8570M |
*
+
*
5,0 / 9,2 |
| BTO 17CL58 |
HD 4600 |
*
+
*
3,0 / 6,5 |
Alien versus Predator op 1920x1080 pixels levert een slideshow met stotterende beelden op. Wat oudere games draaien op de fullhd-resolutie zit er duidelijk niet in, laat staan nieuwe spellen. Minder veeleisende spellen, zoals StarCraft II en Diabo III zullen echter geen probleem zijn. Die draaiden op de Ivy Bridge-gpu al redelijk en zullen nu een stuk soepeler af te spelen zijn, met hogere instellingen.
In DiRT: Showdown weet de HD 4600 op Medium-settings met de lage resolutie van 1280x720 pixels aardige framerates te behalen. De Radeon HD 8570M draaide dit spel verrassend soepel en haalt dan ook veel meer fps.
Als we de resolutie verhogen weet de Haswell-Core i7 zich verrassend goed staande te houden. De prestaties zijn te vergelijken met een midrange-gpu.
Conclusie: een evolutie en wachten op de ultrabooks
Als een ding duidelijk is geworden na het testen van de Haswell-Core i7 in een laptop, is het dat Intel niet ten doel had om met Haswell enorme prestatieverbeteringen naar zijn quadcores te brengen. Intel schermt vooral met de energiebesparing en de grafische boost die ultrabooks krijgen en dat is ook duidelijk het doel geweest bij de ontwikkeling van Haswell. Waar die optimalisaties wellicht een enorme sprong voorwaarts betekenen, zouden we de verbeteringen bij de quadcores evolutionair, maar niet revolutionair noemen. Voor een tock, de aanpassing van de architectuur, is dat toch een lichte teleurstelling.
De Core i7-4700MQ is de instap-quadcore die je in de meeste multimedia- en gamelaptops zal gaan tegenkomen. De processor scoort gelijkwaardig aan de high-end-quadcores van de Ivy Bridge-generatie en is dus beter dan zijn directe voorganger, de Core i7-3610QM, maar de winst is niet over de hele linie even duidelijk. De vooruitgang is te vergelijken met die van de overstap van Sandy Bridge naar Ivy Bridge.
Van de grafische prestaties hadden we hoge verwachtingen. Inderdaad presteert de HD 4600 beter dan de HD 4000. Bij sommige games is de winst indrukwekkend, bij andere is dat minder het geval en bij enkele games lijkt er nog wat werk aan de winkel. De HD 4600 presteert bij enkele games gelijkwaardig aan mobiele mainstream-gpu's van twee jaar geleden. Daarmee gaat Intel verder met de inhaalslag die het met Sandy Bridge is begonnen. De sprong die de HD 4600 maakt is mooi, maar ook noodzakelijk: dit jaar zullen er veel schermen met een resolutie van 1920x1080 pixels of hoger uitkomen, wat een wissel trekt op de gpu. Wie denkt met de Intel-gpu op die resolutie te kunnen gamen zal veelal bedrogen uitkomen. Zelfs met oudere games ontbreekt het de gpu daarvoor aan kracht. Op een resolutie van 1366x768 pixels komt de HD 4600 inmiddels wel een heel eind.
Volgens Intel zorgt Haswell voor een enorme verbetering van de accuduur. Helaas zouden metingen van de accuduur van de door ons gebruikte laptop weinig zeggen op dit gebied. Verschillen in accuduur ten opzichte van eerder geteste laptops zouden aan teveel factoren toegewezen kunnen worden. Bovendien hebben de claims betrekking op ultrabooks en beschikken de Haswell-quadcores juist over een iets hogere tdp dan de Ivy Bridge-quadcores en missen ze ondersteuning voor de S0ix-powerstate.
We hebben na het testen van de Core i7-4700MQ het gevoel de ware kracht van Haswell nog niet gezien te hebben. Die zal zich pas bij ultrabooks met de U-processors openbaren. Vooral naar de uitkomsten van de accutesten van die ultrabooks en de grafische prestaties van de HD 5000 zijn we benieuwd. Daarnaast hopen we snel aan de slag te kunnen met een laptop met Iris Pro graphics 5200 om te kijken of het edram daadwerkelijk voor prestaties zorgt die vergelijkbaar zijn met een GeForce GT 650M.
We bedanken BTO voor het aanleveren van de X-Book 17CL58.
/i/1370031714.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1370031718.jpeg?f=imagegallery)
:fill(white)/i/1370031720.jpeg?f=imagegallery)
:strip_icc():strip_exif()/i/1370083255.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1347734972.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/1370069782.png?f=fpa)
/u/168647/crop564f428a6b75a.png?f=community){kind=small}
/u/109114/crop55c4c6027bcb8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/236977/crop5e678cef94b25_cropped.png?f=community){kind=small}
Bovendien is het nog niet zeker dat apparaten ook daadwerkelijk een aanduiding van de revisie zullen krijgen, dus dan is het voor consumenten hopen op goed geluk.
:strip_exif()/u/327460/cowboy.gif?f=community){kind=small}
/u/212961/Alfred%2520Max%2520Headroom.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/214694/nasgsatn3mk4.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/103329/crop58946157a3b9f_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/449787/crop5620cdd400f4a_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/497236/crop56388f94002d7_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/337426/diederik.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/429356/Avatar%25202.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/347265/crop5ca33e799dd11_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/62337/firewirelogo.png?f=community){kind=small}