Item: Fractal Design Define R4 Arctic White
Rating: 9.5
Author: Willem de Moor

Inleiding: oefening baart kunst

De R4 is alweer de vijfde behuizing uit de Define-serie van de Zweedse hardwarefabrikant Fractal Design. Net als de voorgaande Define-kasten is de R4 ontworpen om stil te zijn. De Zweden geven hun behuizingen altijd vrij strak vorm en de R4 is met zijn sobere uiterlijk geen uitzondering. Ons testexemplaar was in het zwart uitgevoerd, geaccentueerd met witte afdekplaatjes voor de uitbreidingsslots en witte ventilatorbladen.

In de relatief korte tijd dat Fractal Design behuizingen produceert, heeft het bedrijf een behoorlijke naam opgebouwd als producent van aantrekkelijke behuizingen van goede kwaliteit. Zoals gezegd bieden de Define-kasten daarbij een lage geluidsproductie, zonder de koelprestaties geweld aan te doen.

De R4 is wat hoger en vooral wat breder dan de R3, wat meer ruimte aan de binnenzijde moet bieden, onder meer voor grotere processorkoelers en een extra, haaks geplaatst, uitbreidingsslot. De adviesprijs bedraagt 95 euro.

Exterieur: zwart-wit

Het front van de Define R4 is een matzwart plastic deurtje, dat eruitziet alsof het van geborsteld aluminium is gemaakt. Het deurtje rust in een plastic frame en kan via een uitsparing aan de zijkant van dat frame worden geopend. De bijna twaalf millimeter diepe deur wordt met magneetjes dichtgehouden. Het frame eromheen is aan de zijkanten voorzien van sleuven voor de aanvoer van koele lucht.

Vooraan aan de bovenkant van de behuizing zitten de frontpanel-connectors. In het midden zit een grote aan-uitknop, met links daarvan een resetbutton en daar weer naast de audio-ingang en -uitgang. Aan de rechterkant zitten achtereenvolgens twee usb 3.0- en twee usb 2.0-poorten. Onder de powerbutton is een led-strip aangebracht, die brandt wanneer het systeem in ingeschakeld.

De rest van de bovenkant bestaat uit metaal met twee flinke roosters voor evenzoveel ventilators. Ook het linkerzijpaneel is van metaal en bevat een rooster voor één fan. Het andere zijpaneel is volledig gesloten.

De achterkant van de behuizing is geheel zwart afgewerkt, terwijl de plaatjes die de uitbreidingsslots, zeven plus een haakse, afdekken, wit zijn. Ook de bladen van de ventilator achter het rooster zijn wit. Boven het ventilatorrooster is nog een extra metalen rooster aangebracht.

De onderkant bestaat grotendeels uit een rooster dat de intake van de voeding en een extra, optionele ventilator afdekt. Over het rooster is een verwijderbaar stoffilter aangebracht. Verder zijn er hier vier flinke rubberen voetjes vastgeschroefd.

Interieur: lekker ruim

Aan de binnenzijde van de R4 is iets meer wit te zien dan aan de buitenkant. Naast de witte afdekplaatjes voor de uitbreidingsslots en de witte fanbladen van de exhaust aan de achterkant zijn nu namelijk ook de witte sledes zichtbaar waarin de drives geplaatst moeten worden.

Harde schijven met het 3,5"-formaat worden gemonteerd met schroeven, die door rubber ringen gestoken worden om trillingen te voorkomen. Ssd's of andere 2,5"-drives worden met vier schroefjes direct op de metalen sledes vastgeschroefd. De sledes worden vervolgens in de drivebays geschoven. In totaal passen er acht harde schijven in de sledes, en desgewenst kunnen er nog twee extra ssd's op de moederbordtray worden bevestigd.

Op diezelfde tray wordt uiteraard ook het moederbord bevestigd, nadat de benodigde afstandsbusjes zijn geplaatst. Om de kabels van en naar het moederbord netjes te weg te werken zijn er drie grote, met rubber afgedichte gaten aangebracht. Een flinke uitsparing voor de montage van een cpu-koelers met een backplate is natuurlijk ook aanwezig.

Om toegang tot de optische drivebays te krijgen, moeten klepjes worden verwijderd die normaliter door een slotmechaniekje op hun plaats worden gehouden. Het filter voor de intake-ventilators daaronder kan ook verwijderd worden.

De afwerking van de metalen onderdelen in de R4 is netjes; nergens zijn scherpe randjes of kaal metaal te ontdekken. De lak waarmee de binnenzijde is afgewerkt heeft een grove textuur. Aardig is verder nog dat de schroeven met de hand kunnen worden los- of vastgedraaid, zodat er geen gereedschap nodig is.

Koeling en kabelmanagement

Koeling: ModuVent

De Define R4 is vooral bedoeld als stille behuizing, maar er zijn genoeg koelmogelijkheden. Standaard zorgt Fractal Design voor twee ventilators: een 140mm-ventilator als intake achter het deurtje aan de voorkant, en een 140mm-exhaust die tegen het achterpaneel is geschroefd. Beide ventilators kunnen op de ingebouwde fancontroller worden aangesloten.

Die controller heeft drie aansluitingen voor evenzoveel ventilators en heeft ook drie standen: laag, midden en hoog. Een molex-stekker zorgt voor de benodigde prik. De schakelaar waarmee de controller wordt bediend, zit aan de voorkant, achter het deurtje, rechts naast de 5,25"-bays.

Er is ruimte voor nog eens vijf ventilators, wat het totaal op zeven stuks zou brengen. Tegen het bovenpaneel kan in plaats van twee 120mm- of 140mm-ventilators ook een radiator voor waterkoeling worden opgehangen; daarvoor is 140x280mm aan oppervlak beschikbaar.

Aan de voorkant kan achter het stoffilter een tweede 120mm- of 140mm-ventilator worden bevestigd en ook aan de onderkant en aan de zijkant kan een fan met een van beide formaten worden ingebouwd. De front-intakes worden vastgeklikt in een plastic frame, dat aan de voorkant uit de behuizing kan worden genomen. Om de posities in de zij- en bovenpanelen te benutten, moeten de zogeheten ModuVents verwijderd worden. Dat zijn geluidsisolerende stukken schuim die standaard voor de roosters geschroefd zijn.

De meegeleverde ventilators komen uit Fractal Designs R2-serie, hebben een doorsnede van 140mm en draaien op maximaal 1000rpm. De fans zijn voorzien van vloeistoflagers, wat ook na lang gebruik de geluidsproductie binnen de perken moet houden.

Kabelmanagement

De behuizing is voorzien van geluidsdempend materiaal op de zijpanelen en de bovenkant. Bij veel concurrenten zorgt dat voor veel ruimteverlies, maar Fractal Design gebruikt een vrij dun materiaal, dat vanwege zijn hoge dichtheid toch voor effectieve uitdoving van het geluid zou zorgen. Dankzij deze dunne bitumenlaag is er bovendien relatief veel ruimte voor kabelmanagement beschikbaar, en dat wordt nog versterkt door de toch al vrij forse breedte van de R4. Volgens de fabrikant is er tussen de moederbordplaat en het zijpaneel 26mm aan ruimte beschikbaar, en daarbij zijn er voldoende bevestigingspunten om kabels af te binden.

In de standaardsituatie, als de middelste drivecage op zijn plaats zit, mogen videokaarten maximaal 295mm lang zijn. Dat is in de praktijk waarschijnlijk meer dan genoeg, maar wie bijvoorbeeld kaarten met twee gpu's heeft, kan de middelste drivecage verwijderen: er is dan 430mm beschikbaar.

De voeding mag maximaal 270mm lang lang zijn, zolang ervoor maar geen extra ventilator wordt ingebouwd. Als er wel een fan wordt gemonteerd, bedraagt de beschikbare ruimte 170mm. Ook de maximale hoogte van de cpu-koeler bedraagt 170mm, maar als er een fan in het zijpaneel wordt gemonteerd, wordt de ruimte uiteraard kleiner.

Prestaties: nieuwe winnaar

We bouwden ons standaard testsysteem in de behuizing om de warmteontwikkeling en de geluidsproductie te testen. De geluidsmetingen werden uitgevoerd met een Voltcraft-geluidsdrukmeter in een ruimte met een omgevingsgeluidsdruk van ongeveer 31dBA. We maten met fans en de cpu-koeler op de laagste stand, fans op de laagste en de cpu-koeler op de hoogste stand, en met alle fans op de hoogste stand.

De warmteontwikkeling maten we met behulp van MSI Control Center om de cpu- en systeemtemperaturen uit te lezen en Gpu-Z om de gpu-temperatuur uit te lezen. We voerden de metingen uit op het systeem nadat dat geruime tijd alleen de desktop weergaf en met de fans op de laagste stand, en na tien minuten belasting van Furmark en Prime95 voor respectievelijk de gpu en de cpu, met alle fans op topsnelheid. De vermelde temperaturen zijn relatief ten opzichte van de omgevingstemperatuur.

Het testsysteem bestaat uit een MSI XPower 990FX-moederbord met een AMD Phenom II X6 1100T. De cpu werd voor extra warmteproductie met een Vcore van 1,4V overgeklokt tot 3,8GHz en gekoeld door een Zalman CNPS10X. De videokaart is een passief gekoelde AMD HD 4830 en verder bevat het systeem twee Corsair XMS3-modules van 2GB per stuk, een Intel Postville-ssd van 80GB met Windows 7 erop, een Samsung Spinpoint-harddisk van 500GB en een Corsair HX850W-voeding.

Geluidsproductie

Als de ventilators allemaal op de laagste stand staan, is de R4 de stilste behuizing die we tot nu toe hebben getest. Als alleen de systeemfans op 'hoog' worden gezet, is de Silencio 650 van Cooler Master iets stiller; als alle fans op topsnelheid draaien is ook de Corsair 550D nog wat stiller dan de R4.

Warmte-ontwikkeling

Bij het onbelaste systeem zijn de cpu- en systeemtemperaturen niet de laagste, maar de gpu-temperatuur, een goede indicator voor de airflow in de behuizing, is wel bijzonder laag. Onder belasting houdt alleen de Prominent R de cpu en het systeem koeler, maar de gpu wordt in die kast wel veel warmer en bovendien maakt de Prominent R een stuk meer herrie.

Concurrentie: net iets minder

De afgelopen maanden hebben we volop behuizingen getest die als voornaamste doel hebben om de geluidsontwikkeling van de componenten zoveel mogelijk binnen de behuizing te houden. De prijs van de R4 komt ook aardig overeen met die van een aantal eerder geteste behuizingen, die we hieronder op een rijtje zetten.

Corsair heeft met de 550D een mix gezocht tussen goede koelprestaties en een lage geluidsproductie. De koelprestaties zijn dik in orde, maar het is niet de allerstilste behuizing en bovendien is deze behuizing net iets duurder dan de R4.

De Silencio-serie van Cooler Master mikt vooral op stilte en de recentste kast in die serie, de 650, slaagt daar uitstekend in. Ook de koelprestaties zijn prima. De behuizing is echter vrij pittig geprijsd en biedt enkele extraatjes die niet voor iedereen even nuttig zullen zijn.

Antec is er bijzonder goed in geslaagd om de Solo II stil te houden, maar de koeling presteert - zeker onder belasting - een stuk minder goed. De prijs is gelijk aan die van de R4, maar gezien de gebrekkige koeling is deze Antec wat ons betreft niet de beste keus.

Ook Nexus heeft met de Prominent R een stille behuizing ontworpen. Deze bleek in onze tests een lage geluidsproductie te kunnen combineren met goede koelprestaties. De Prominent R is bovendien goedkoper dan de overige genoemde behuizingen. De kast is daarmee een interessant alternatief, maar hij is wel vrij karig uitgevoerd.

Gallery en specificaties

Merk en Type
Merk	Fractal Design
Productserie	Define
Type	R4
Technische Specificaties
Behuizingtype	tower
Form Factor	atx, micro-atx, mini-itx
Behuizing bay intern	8x 3.5"/ 2,5" 2x 2,5"
Behuizing bay extern	2x 5.25"
Aansluitingen voorzijde	3.5mm headset, Microfoon, 2x usb 3.0, 2x usb 2.0
Fysieke specificaties
Behuizing Panel	closed
Materialen	staal
Kleuren	wit, zwart
Afmetingen
Breedte	232mm
Diepte	523mm
Hoogte	464mm
Voeding
Plaats voeding	onder
Airflow
Fanpoorten	7
Meegeleverde fans	2
Fancontroller	driekanaals, drie standen
Kabelmanagement	26mm ruimte

Conclusie: de stilste

De Fractal Design R4 is op een aantal punten verbeterd ten opzichte van de R3. De veranderingen zijn subtiel maar zeker welkom. Vooral de extra breedte is een plus; die levert onder andere meer vrijheid in de keuze van de processorkoeler en meer ruimte voor de bekabeling achter het moederbord op. De geboden 26mm speling is voor elke kabelboom meer dan genoeg.

De afwerking van de behuizing is uitstekend en details als het ModuVent-systeem dragen daaraan bij. Het gebrek aan poespas maakt van de R4 bovendien een strakke verschijning. De fancontroller is eenvoudig maar doeltreffend. Het ontbreken van extra's als een kaartlezer of een hotswapbay kan als minpunt worden gezien, maar dat zou de gedachte achter de Define R4 geen recht doen: de behuizing is minimalistisch van opzet.

Als we naar de prestaties kijken, wordt pas echt duidelijk wat de sterke punten van de R4 zijn. De behuizing is, zeker bij lagere fansnelheden, bijzonder stil en in combinatie met de imposante koelprestaties verslaat deze behuizing op dit moment alle directe concurrenten. Fractal Design heeft wat ons betreft een uitstekende balans tussen stilte en prestaties getroffen.