Inleiding
Over AMD's Fusion-platform wordt al vijf jaar gepraat, maar net als alle andere tweakers willen wij het liefst harde cijfers zien. Begin dit jaar verschenen eindelijk de eerste accelerated processing units, of apu's; de voor mobiel gebruik bedoelde Brazos-processors. We weten dus al hoe die presteren, maar in deze review komen ten langen leste ook de prestaties van de desktop-apu Lynx aan bod.
/i/1309420707.jpeg?f=imagenormal)
Van AMD kregen we de - voorlopig - snelste Lynx-apu uit het assortiment, de A8-3850. Deze apu is voorzien van een geïntegreerde HD 6550D-gpu. ASRocks A75 Pro4, een moederbord met de Hudson-D3-fch, werd meegestuurd. Vlak voor deze review hebben we bovendien een vernieuwde set benchmarks in gebruik genomen. Die moet een realistischer beeld van dagelijks gebruik geven en het aandeel synthetische benchmarks is dus sterk afgenomen. Om de Lynx-resultaten in perspectief te kunnen zetten, testten we ook vier andere systemen. Daarbij was het natuurlijk vooral interessant om te zien hoe de Llano-chips zich tot Intels Sandy Bridge-hardware zouden verhouden.
Testsystemen en benchmarks
De concurrenten voor de A8-3850 werden primair op basis van prijs gekozen. De AMD Athlon II X4 640 is gebaseerd op dezelfde processorarchitectuur als de cpu-cores van de Lynx, en in combinatie met een Radeon HD 6570 is ook de prijs vergelijkbaar. Daarnaast kozen we voor een AMD Phenom II X4 965, die in tegenstelling tot de Athlon en de A8, over 6MB L3-cache beschikt. Deze twee AMD's werden beide met de HD 6570 getest, die ongeveer gelijkwaardig zou presteren aan de A8.
/i/1309420803.jpeg?f=imagenormal)
Uit het Intel-kamp kozen we de goedkoopste Sandy Bridge-processor, de Core i3-2100. Deze chip beschikt over een ingebouwde HD2000-gpu. Daarnaast testten we de Core i5-2500K, waarin een wat krachtigere HD3000-gpu is geïntegreerd. De prijs van de i3-processor met videokaart komt overeen met de AMD-apu; de i5-cpu is zonder videokaart iets duurder. Beide cpu's hebben we ook in combinatie met de HD 6570 getest, al is het alleen maar om een 3DMark 11-score te kunnen optekenen. De igp van Sandy Bridge-processors ondersteunt immers geen DirectX 11.
/i/1309420843.jpeg?f=imagenormal)
De A8-apu werd natuurlijk met zijn geïntegreerde gpu getest, maar bij de 3d-tests hebben we bovendien de HD 6570 ingeschakeld om de CrossfireX-prestaties te meten.
Testsysteem | Lynx |
Processor |
A8-3850 |
Gpu |
HD 6550D (geïntegreerd) Radeon HD 6570 (CrossfireX)
|
Moederbord |
Asrock A75 Pro |
Geheugen |
2x 2GB Corsair XMS3 1600 C9 |
Opslag |
Intel Postville 80GB |
Voeding |
Seasonic S12II Bronze 330W |
Testsysteem | Sandy Bridge |
Processor |
Core i3-2100 Core i5-2500K |
Gpu |
HD2000 (geïntegreerd) HD3000 (geïntegreerd) Radeon HD 6570 |
Moederbord |
Asus P8Z68-V Pro |
Geheugen |
2x 2GB Corsair XMS3 1600 C9 |
Opslag |
Intel Postville 80GB |
Voeding |
Seasonic S12II Bronze 330W |
Testsysteem | AM3+ |
Processor |
Phenom II X4 965 Athlon II X4 640 |
Gpu |
Radeon HD 6570 |
Moederbord |
MSI 990FXA-GD80 |
Geheugen |
2x 2GB Corsair XMS3 1600 C9 |
Opslag |
Intel Postville 80GB |
Voeding |
Seasonic S12II Bronze 330W |
Nieuwe set benchmarks
Onze testmethode begint nog altijd met de synthetische Cinebench 11.5-test. Deze benchmark test de singlecore- en multicore-prestaties van de cpu en zet ook de gpu aan het werk.
De volgende twee benchmarks betreffen het uitpakken van een beschadigd, in rar-bestanden opgedeeld archief dat met behulp van Quickpar wordt gerepareerd en vervolgens met Winrar wordt uitgepakt.
Met Adobe Photoshop kijken we hoe lang het duurt om een aantal bewerkingen op een enkele foto uit te voeren, zoals het kopiëren van lagen, het toevoegen van Gaussian Blur en het verscherpen van de afbeelding. In Adobe Premiere wordt een filmpje gerenderd met de h264-codec, compleet met verschillende effecten. Met Lightroom wordt ten slotte een fotocollectie verscherpt, geresized en geëxporteerd.
De Futuremark-tests bestaan uit de zeven deeltests van PCMark 7, die een gemiddeld gebruik van een computer moeten simuleren. Elke deeltest legt de nadruk op een specifieke bezigheid. De 3DMark 11-test neemt de DirectX 11-prestaties onder de loep en de bekende Vantage-test beproeft de combinatie van cpu en gpu.
Voor de game-benchmarks werd gekozen voor mainstream gaming. Er is daarom gekozen voor 1280x720 en 1680x1050 pixels. Daarbij werden Batman, Grid en Hawx op de medium-settings gezet, terwijl Far Cry 2 werd getest met de instellingen op 'High'.
Benchmarks: films uitpakken en Cinebench
Intels quadcore is veruit het snelst in Quickpar, op de voet gevolgd door de dualcore-Sandy Bridge. De A8-apu houdt het midden tussen de Athlon en de Phenom.
De snelheid van het uitpakken van het 2,5GB grote bestand wordt bij de meeste systemen vooral beperkt door de ssd-snelheid, alleen de Athlon heeft hier duidelijk meer moeite mee.
De igp's van de Sandy Bridge-processors zetten teleurstellende resultaten neer. De HD2000 uit de i3-2100 presteert bedroevend, en de HD3000 in de i5 is ondanks zijn bijna dubbele framerate nauwelijks beter te noemen. De gpu van de A8 zet al veel betere framerates neer, hoewel de andere AMD's met hun losse, vrijwel gelijkwaardige kaart duidelijk beter presteren.
De cpu-tests worden beide met gemak door de i5-2500K gewonnen. De A8 laat het een beetje zitten in de singlethreaded test, maar kan in de multithreaded test goed meekomen met de 640. De 965 is wel een stukje sneller, terwijl de i3-2100 hier het nakijken heeft.
Adobe-tests
De prestaties van de apu zijn in Lightroom bijna gelijk aan die van de belangrijkste concurrent, de i3-2100. De hoger geklokte Phenom en vooral de i5-2500K zijn echter een stuk sneller, terwijl de Athlon ver achter blijft.
Het bewerken van een enkele foto is wederom het snelst gebeurd met een Intel-cpu: de A8 levert ten opzichte van de i3 al dik twintig procent in.
Ook in Premiere is Intels quadcore het snelst, maar de Phenom verslaat opnieuw de i3-dualcore. De A8 is weer net iets langzamer, maar wel ruim sneller dan de Athlon.
Handbrake weet redelijk goed gebruik te maken van de beschikbare cores en de processors staan hier dan ook netjes op kloksnelheid gesorteerd.
Futuremark-benches
De beide Sandy Bridge-gpu's ondersteunen geen DirectX 11, dus daarvan ontbreken de resultaten. Omdat ook de AMD-concurrenten een losse grafische kaart nodig hebben, is de A8 de enige chip die deze test zonder losse gpu kan draaien. De A8 eindigt daarbij wel als laatste; een setup met een grafische kaart is dus wel altijd sneller. De grafische prestaties van de apu met CrossfireX zijn in de eerste twee tests juist veruit de beste, maar in de Physics-test weet de chip alleen de Athlon voor te blijven.
In Vantage zet de CrossfireX-opstelling opnieuw de beste score neer, en de losse apu is wederom langzamer dan alle machines met een HD 6570. Intels geïntegreerde gpu's worden echter wel verslagen, en niet met een klein verschil.
In PCMark vallen de prestaties van de Lynx nogal tegen, hoewel de algemene score hoger is dan de i3-2100. Verder wordt alleen de Athlon 640 vrijwel steeds verslagen. De CrossfireX-opstelling is hier overigens vrijwel consequent langzamer dan een kale A8: blijkbaar wordt PCMark 7 nog niet door de drivers ondersteund.
Games
Om de gameprestaties te testen, hebben we enkele oudere spellen uit de kast getrokken. De spellen maakten een paar jaar geleden deel uit van onze benchmarksuite voor videokaarten, maar zijn in onbruik geraakt omdat ze de huidige videokaarten nog amper op de proef stellen. We beginnen met Far Cry 2, de zwaarste van de vier geteste spellen.
Far Cry 2 - 1280x720 - High - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
AMD A8-3850 + 6570 |
******
+
**
46,6 / 58,9 |
Core i3-2100 + 6570 |
******
+
*
47,2 / 56,8 |
AMD 965 |
******
+
*
46,7 / 56,3 |
AMD 640 |
******
+
**
44,1 / 55,9 |
Core i5-2500 + 6570 |
******
+
*
45,6 / 55,2 |
AMD A8-3850 |
****
+
*
33,4 / 40,0 |
Core i5-2500K |
**
+
*
11,8 / 15,2 |
De A8-3850 is op een resolutie van 1280x720 beeldpunten drie keer zo snel als de Core i5 2500K, maar moet het afleggen tegen systemen met een HD 6570. Als we ook de A8 combineren met de HD 6570 neemt de framerate toe en worden de andere setups nipt verslagen.
Far Cry 2 - 1680x1050 - High - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
AMD A8-3850 + 6570 |
******
+
**
36,4 / 45,4 |
AMD 965 |
*****
+
**
31,5 / 39,6 |
Core i3-2100 + 6570 |
*****
+
**
31,6 / 39,2 |
Core i5-2500 + 6570 |
*****
+
*
31,6 / 39,0 |
AMD 640 |
****
+
**
23,8 / 36,1 |
AMD A8-3850 |
****
+
*
23,4 / 28,9 |
Core i5-2500K |
*
+
*
7,2 / 9,6 |
Als we naar 1680x1050 gaan is Far Cry 2 op de A8-3850 niet meer echt lekker speelbaar, maar het is nog steeds vele malen vloeiender dan de slideshow die de igp van de Core i5 2500K tevoorschijn tovert. Als we de apu voorzien van een HD 6570 zijn de framerates dik in orde, en de andere systemen worden afgetekend verslagen.
Batman: Arkham Asylum
Arkham Asylum gebruikt de Unreal 3-engine en ziet er voor de huidige maatstaven nog best goed uit. We gebruiken de Medium-instellingen.
Batman - 1280x720 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
Core i5-2500 + 6570 |
****
+
****
86,0 / 161,7 |
AMD 965 |
****
+
****
84,3 / 157,0 |
Core i3-2100 + 6570 |
****
+
****
83,5 / 154,0 |
AMD 640 |
***
+
****
62,3 / 134,7 |
AMD A8-3850 + 6570 |
***
+
***
57,0 / 115,3 |
AMD A8-3850 |
**
+
**
48,7 / 95,0 |
Core i5-2500K |
*
+
**
23,7 / 57,0 |
In Batman is de A8-3850 twee keer zo snel als de Core i5 2500K. De systemen met een HD 6570 zijn echter opnieuw veel sneller dan de A8-3850.
Batman - 1680x1050 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
Core i5-2500 + 6570 |
****
+
****
53,7 / 94,0 |
Core i3-2100 + 6570 |
****
+
****
52,0 / 92,0 |
AMD 640 |
****
+
****
50,7 / 92,0 |
AMD 965 |
****
+
***
50,5 / 89,0 |
AMD A8-3850 + 6570 |
****
+
***
43,0 / 71,0 |
AMD A8-3850 |
***
+
***
36,0 / 69,0 |
Core i5-2500K |
*
+
**
13,0 / 33,0 |
Op 1680x1050 is de A8-3850 bijna drie keer zo snel als de Core i5 2500K met zijn igp. Het toevoegen van de HD 6570 zorgt echter nauwelijks voor meer fps. Op papier zou de A8 met een HD 6570 een hogere framerate moeten behalen dan de AMD 640 met deze videokaart, maar dat is niet het geval.
Games (2)
HAWX was enige jaren geleden een van de eerste spellen die DirectX 10.1 toepaste. De A8 kan met deze DirectX-versie overweg, maar de HD 3000 van de Core i5 kan dat ook.
HAWX - 1280x720 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
AMD A8-3850 + 6570 |
*****
+
****
65,6 / 113,0 |
Core i3-2100 + 6570 |
*****
+
**
74,0 / 102,5 |
Core i5-2500 + 6570 |
*****
+
**
76,7 / 101,8 |
AMD 965 |
*****
+
**
74,5 / 96,9 |
AMD 640 |
****
+
**
63,3 / 89,6 |
AMD A8-3850 |
***
+
**
47,0 / 69,7 |
Core i5-2500K |
*
+
*
20,3 / 35,7 |
Hoewel beide chips DirectX 10.1 ondersteunen, is de A8-3850 op grafisch gebied veel sneller dan de Core i5 2500K. De CrossFireX-setup schaalt aardig mee. De minima van de A8 laten wel wat te wensen over, maar ligt voornamelijk aan de cpu-snelheid en niet aan de de gpu.
HAWX - 1680x1050 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
AMD A8-3850 + 6570 |
*****
+
***
57,0 / 82,3 |
AMD 965 |
*****
+
**
49,0 / 67,7 |
Core i3-2100 + 6570 |
*****
+
**
48,7 / 67,5 |
Core i5-2500 + 6570 |
****
+
**
45,3 / 67,4 |
AMD 640 |
****
+
**
43,3 / 62,3 |
AMD A8-3850 |
***
+
**
29,3 / 45,7 |
Core i5-2500K |
*
+
*
11,3 / 21,5 |
Op 1680x1050 neemt het verschil tussen de A8-3850 en de Core i5 2500K verder toe. In combinatie met de HD 6570 is de A8-3850 in deze benchmark heer en meester.
Race Driver: GRID
GRID maakt gebruik van de EGO-engine, waar Codemasters op voortborduurde met DiRT 2, F1 2010 en DiRT 3.
GRID - 1280x720 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
Core i3-2100 + 6570 |
******
+
**
67,0 / 83,9 |
AMD 965 |
******
+
**
65,7 / 83,0 |
Core i5-2500 + 6570 |
******
+
**
66,3 / 82,8 |
AMD 640 |
******
+
**
60,3 / 79,2 |
AMD A8-3850 + 6570 |
*****
+
**
52,3 / 68,0 |
AMD A8-3850 |
****
+
*
43,0 / 54,9 |
Core i5-2500K |
**
+
*
26,3 / 32,0 |
De A8-3850 zet met gemak speelbare framerates neer. De Core i5 2500K blijft ver achter, maar levert wel een gemiddelde van meer dan 30fps. De combinatie van de A8 en de HD 6570 stelt een beetje teleur.
GRID - 1680x1050 - Medium - 0xAA |
Systeemnaam | Minimum / Gemiddelde Score (fps, hoger is beter) |
Core i3-2100 + 6570 |
******
+
**
43,7 / 57,6 |
AMD 640 |
******
+
**
40,7 / 57,4 |
Core i5-2500 + 6570 |
******
+
**
44,0 / 56,4 |
AMD 965 |
*****
+
**
39,7 / 55,4 |
AMD A8-3850 + 6570 |
*****
+
*
38,3 / 48,2 |
AMD A8-3850 |
****
+
**
32,3 / 43,4 |
Ook op 1680x1050 zet de A8-3850 nog speelbare framerates neer. De Core i5 weigerde om GRID op deze resolutie te spelen, maar die chip zou gezien de resultaten op 1280x720 toch niet voor speelbare framerates zorgen. De CrossfireX-schaling laat zich opnieuw niet van zijn beste kant zien.
Opgenomen vermogen en overklokken
Opgenomen vermogen
Het energieverbruik van alle systemen is aan het stopcontact gemeten. De onbelaste systemen hebben steeds niet meer te doen dan het weergeven van de desktop; met de torture-test van Prime95 en de burn-in-test van Furmark werden de computers vervolgens voluit aan het werk gezet.
Opgenomen vermogen |
Systeemnaam | Idle/load (watt, lager is beter) |
Core i3-2100 |
*
+
**
36,00 / 89,00 |
Core i5-2500K |
*
+
***
37,00 / 122,00 |
Core i3-2100 + 6570 |
**
+
***
46,00 / 124,00 |
AMD A8-3850 |
*
+
****
34,00 / 143,00 |
AMD A8-3850 + 6570 |
**
+
****
47,00 / 150,00 |
Core i5-2500 + 6570 |
**
+
****
48,00 / 159,00 |
AMD 640 |
**
+
****
60,00 / 173,00 |
AMD 965 |
**
+
******
64,00 / 225,00 |
In de idle-test blijkt de AMD-apu nipt het zuinigste platform. Onder belasting winnen de Intels het van de A8; alleen de i5 met een HD 6570 heeft meer energie nodig dan de apu met dezelfde videokaart. De achterstand van de A8-3850 is echter niet groot, zeker als de grafische prestaties worden meegerekend. De AM3-processors, eveneens met een losse HD 6570, gebruiken veel meer energie dan de concurrenten.
Overklokken
In het bios van het Asrock-moederbord kunnen de fsb en de multiplier simpelweg verhoogd worden om de apu over te klokken. Met een behoorlijk hoge vcore van 1,4V kon de kloksnelheid van de cpu-cores worden verhoogd tot 3750MHz, met een fsb van 121MHz en een multiplier van 31x. Met deze configuratie werden Cinebench en Far Cry 2 opnieuw gedraaid en werd het opgenomen vermogen onder belasting van Prime95 en Furmark gemeten.
In de cpu-benches laat de apu een prestatieverbetering van rond de 19 procent zien. De gpu zet in de OpenGL-test echter slechts een tien procent betere prestatie neer. De gpu schaalt dus niet heel lekker mee, maar de cpu-cores zetten de overklok van net iets meer dan twintig procent bijna helemaal in betere prestaties om.
In Far Cry zien we hetzelfde beeld als bij de OpenGL-benchmark: de resultaten van het twintig procent opgevoerde systeem zijn krap tien procent beter dan de op stocksnelheid geklokte apu.
Het opgenomen vermogen van het onbelaste systeem wordt bij het overklokken niet hoger. Dat wijst erop dat AMD zijn energiebeheer inderdaad heeft verbeterd. Onder belasting stijgt het opgenomen vermogen echter met ruim 36 procent, bijna tweemaal zoveel als het percentage van de overklok.
Conclusie
AMD is een relatieve laatkomer op het feestje van cpu/gpu-hybrides. Concurrent Intel deed anderhalf jaar geleden al een halfslachtige poging door cpu- en gpu-dies in één package onder te brengen, maar met de Sandy Bridge-introductie werden beide stukken silicium succesvol verenigd.
AMD doet met zijn Lynx-apu's voor de desktop in elk geval een aardige poging. De geïntegreerde gpu's zijn behoorlijk krachtig; Intels 'processor graphics' worden in ieder geval ruimschoots verslagen. De cpu-cores van de apu weten echter minder goed te overtuigen.
De apu is bij cpu-taken weliswaar sneller dan de Athlon II X4 640, maar moet zijn meerdere vaak erkennen in de toch niet nieuwe Phenom II X4 965. Intels Core i3-2100, door AMD als directe concurrent gezien, is op dit terrein ook vrijwel altijd sneller. De Core i5-2500K-quadcore is bij cpu-rekenwerk zelfs afgetekend beter, maar de prijs van die cpu is daar ook wel naar.
De Llano is in elk geval wel vrij zuinig: het onbelaste apu-systeem is zonder meer het zuinigst, maar ook onder belasting blijft het energieverbruik binnen de perken. Zeker in vergelijking met de oudere AMD-processors is de 32nm-apu een grote verbetering, maar ook de concurrentie met Intels 32nm-processors kan worden aangegaan.
/i/1309421054.jpeg?f=imagenormal)
AMD lijkt met de Lynx een serieuze concurrent voor Intel te hebben geïntroduceerd. Op pure rekenkracht is Intel nog altijd de beste, maar de Radeon-gpu in de Llano maakt gehakt van de geïntegreerde gpu van Intels Sandy Bridge-chips. De Fusion-apu lijkt daarmee een uitstekende kandidaat voor eenvoudige desktops waarop af en toe een spelletje gespeeld wordt. De serieuze gamer moet echter op zijn minst een degelijke videokaart in zijn systeem prikken, of simpelweg voor een ander platform kiezen. Hoe beter de losse gpu immers is, hoe geringer de meerwaarde van de gpu van de A8 wordt.
Het enige vraagstuk dat dus rest is de prijsstelling. De A8-3850 krijgt bij introductie een adviesprijs van 129 euro. Intels i3-2100 is weliswaar goedkoper, maar presteert grafisch minder. De i5-2500K is weer duurder, maar ook deze chip is grafisch niet sterk; als het alleen om de rekenkracht gaat is de i5 wel veel beter. De rol van de Phenoms en de Athlons is onduidelijk: als er nog iets goedkopere desktop-Llano's verschijnen, hebben deze chips nog maar weinig bestaansrecht.
Eindoordeel