In 2008 brak de netbook definitief door, en in 2009 ging de opmars gestaag verder: vrijwel alle notebookfabrikanten hebben dit jaar nieuwe modellen op de markt gebracht. In al die tijd is het basisrecept van 'de' netbook nauwelijks veranderd: al meerdere keren hebben we bij reviews aangegeven dat er weinig spectaculaire ontwikkelingen te zien zijn wat betreft de specificaties, en dat dit alles te maken heeft met de restricties die Intel en Microsoft aan de fabrikanten opleggen. Intel wil voorkomen dat de verkoop van netbooks ten koste gaat van die van duurdere laptops met betere specificaties; Microsoft heeft als probleem dat alleen Windows XP soepel op netbooks draait - Windows Vista en straks Windows 7 hebben te weinig aan de 1GB werkgeheugen die netbooks gewoonlijk herbergen - terwijl de softwaregigant niet bereid is dit OS goedkoop aan te bieden voor gebruik op krachtiger systemen.
De beperkingen hebben er niet toe geleid dat fabrikanten terughoudend zijn met het introduceren van nieuwe modellen. Zo gaf Toshiba eind april zijn NB100-netbook een welkome upgrade: een model met 10,1"-scherm met led-backlights dat in twee versies op de markt is gekomen: een standaardmodel en een luxe variant. Deze laatste mini-notebook heeft een afwijkend toetsenbord met meer ruimte tussen de toetsen, een geribbelde behuizing en een zescel-accu van 6300mAh.
Wij ontvingen van Toshiba echter het basismodel met een minder luxueus design, een traditioneel keyboard en driecel-accu van 2100mAh. Dit model gaat voor 50 euro minder over de toonbank dan de luxere versie.
Ondertussen zat ook HP niet stil. De grootste pc-fabrikant ter wereld introduceerde al vroeg in 2008 de Mini-Note, een klein zakelijk model met een Via C7-cpu. Dit model kreeg eerder dit jaar een langverwachte upgrade naar het Atom-platform van Intel. Voor consumenten heeft HP de Compaq Mini uitgebracht, en uit deze lijn ontvingen wij de Mini 701: een plattere en lichtere uitvoering van de Compaq Mini 1000, de netbook waar HP zich prominent mee op de markt begeeft.
In deze shoot-out bekijken we welke netbook op de belangrijkste punten het beste scoort, om zo de koper een handje te helpen bij de keuze voor een netbook. Die keuze blijkt, door het overweldigende aanbod in combinatie met de vaak op elkaar lijkende specificaties, niet makkelijk.
Over de basisonderdelen kunnen we kort zijn: die zijn identiek. Beide netbooks beschikken over de Atom N270, die een kloksnelheid van 1,6GHz heeft. Ook moeten beide systemen het met 1GB ddr2-geheugen doen en zien we bij zowel de Toshiba als de HP de Intel 945GSE-chipset terug, waardoor we meteen weten dat de GMA950-igp van Intel de grafische berekeningen voor zijn rekening neemt. Omdat de prestaties van deze onderdelen op beide netbooks hetzelfde zullen zijn, hebben we geen SuperPi of CineBench gedraaid. Wie toch graag wil weten hoe de Atom N270 op dit vlak scoort, kan een van de andere netbook-reviews ter hand nemen.
Software
Dat het voorgeïnstalleerde besturingssysteem in beide gevallen Windows XP is, mag ook geen verwondering wekken. Wel zien we flinke verschillen bij de overige reeds geïnstalleerde software. De HP wordt redelijk schoon opgeleverd: we zien een trial voor Symantec Norton Internet Security 2009 en kunnen aan de slag met Microsoft Works.
Bij Toshiba is het installeren en opstarten een heel andere ervaring: hier zien we een vrachtlading bloatware. Zo zien we onder andere de Internet Security Suite van McAfee, Skype, MyPhotobook, Picasa van Google en de Google Toolbar in Internet Explorer. Microsoft Office komt langs, maar ook een 60-dagen-trial van Microsoft Office Home en Student 2007. Het bureaublad van Windows krijgt daarnaast standaard links naar eBay en Amazon. Daarnaast levert Toshiba zelf nog een groot aantal applicaties, zoals Toshiba Recovery Disc Creator, Zoom-utility, Hotkey, Hdd protection, SD Memory, Supervisor, een diagnoseprogramma en een wachtwoordbeheer-programma.
Hoewel er ongetwijfeld gebruikers zijn die baat bij de bloatware hebben, zijn wij er voorstander van het aantal voorgeïnstallleerde applicaties tot een minimum te beperken. Wat ons betreft scoort Toshiba hier dus minpunten.
Uiterlijk en indruk
Smaken verschillen natuurlijk, maar we durven toch wel te stellen dat de Compaq Mini er bijzonder mooi uitziet en dat de eenvoudiger versie van de NB200 wat saaier oogt.
Het meest opvallende verschil tussen de twee modellen is dat de HP er een stuk kleiner uitziet. Voor een deel is dat optisch bedrog: de Toshiba is slechts 0,2cm langer. Hoewel de NB200 al niet breed is, is de HP nog vijftien procent minder breed, wat bij mini-notebooks aanzienlijk is. Het belangrijkste verschil is echter dat de HP platter is. De Toshiba is aan de voorzijde 2,54 en aan de achterzijde 3,2cm dik, terwijl de Compaq over de hele linie 2,52cm dik is. Het scharnier van het scherm van de HP is meer achter het toetsenbord verzonken. Bovendien heeft de Mini 701 aan alle kanten rondere randen, wat hem een compacter uiterlijk geeft.
Overigens ligt het gewicht van de beide modellen niet ver uit elkaar: de Toshiba weegt 1,17 kg, terwijl de weegschaal bij de HP 1,15 kilogram aangaf. Bij Toshiba neemt de accu 162 gram voor zijn rekening, bij HP is dat 174 gram.
Beide modellen voelen stevig en solide aan. Bij zowel de HP als de Toshiba is de afwerking verzorgd, wat bijvoorbeeld goed te zien als de notebooks dichtgeklapt zijn: het scherm sluit in beide gevallen mooi aan op de rest van het systeem. Het lange scharnier van de HP zorgt ervoor dat het scherm stevig aan de body bevestigd is. Bij de Toshiba kunnen we het plastic voor het scherm op de plek tussen de scharnieren licht indrukken. Dat scherm zelf zit, dankzij de twee scharnieren, wel stevig bevestigd. Toch voelt de HP als geheel net wat steviger aan. Opnieuw wint de Mini 701 wat punten.
Scherm
Een belangrijk onderdeel van elke notebook annex netbook is het scherm. De twee modellen uit deze test hebben een 10,1"-scherm met led-backlights. Die van Toshiba heeft echter een resolutie van 1024x600, terwijl de HP het met zijn 1024x576-resolutie met 24 beeldlijnen verticaal minder moeten doen. De HP kan hierdoor minder weergeven: het 'ontbrekende' deel is wat hoogte betreft vergelijkbaar met dat van de Windows-taakbalk.
Toch lijkt het scherm van de Toshiba wat kleiner dan dat van de HP. Dat komt door de brede randen om het scherm en doordat HP zowel het scherm als de rand achter een glazen plaat heeft gezet. Dit laatste versterkt dan wel weer het spiegelende effect, wat soms hinderdlijk kan zijn bij het werken onderweg of buiten, ook al claimt HP het scherm op de een of andere manier 'ontspiegeld' te hebben. Overigens zijn beide schermen glossy. Over de beeldkwaliteit van beide schermen hebben we weinig te klagen, wat niet verwonderlijk is: van Toshiba en HP zijn we eigenlijk niet anders gewend, en led-panelen geven een beter beeld dan panelen met ccfl-backlights.
Hoewel het scherm van de HP misschien esthetischer is, is het wat ons betreft toch Toshiba die er hier met de punten vandoor gaat, vanwege de iets hogere resolutie.
Toetsenbord
Laten we maar meteen toegeven dat het toetsenbord van de Toshiba een van de fijnste is die we tot nu toe op een netbook aantroffen. De fabrikant heeft het keyboard zo ver mogelijk uitgerekt en de toetsen zo dicht mogelijk tegen elkaar aangezet. Verder zit er een lekkere klik in. Gevolg is dat we nagenoeg even snel op het toetsenbord konden typen als op een volwaardig notebook-toetsenbord. Ook het touchpad werkt uitermate fijn. Toshiba heeft ervoor gekozen een groter touchpad in te bouwen dan de meeste concurrerende netbooks hebben en dit is wat ons betreft een goede beslissing. Ook de knoppen zijn mooi groot.
Hoe anders is het bij de HP. Hier is het touchpad erg klein en zitten de knoppen aan de zijkant, wat voor velen echt wennen zal zijn; bij ons leidde het tijdens het typen regelmatig tot onbedoelde muisklikken. Er zit een knopje tussen het touchpad en het toetsenbord waarmee het touchpad uit te schakelen is. Deze geeft echter licht als het touchpad ingeschakeld is, wat meestal toch wel het geval zal zijn; dat licht kan door de gebruiker als storend ervaren worden.
Het toetsenbord van de HP is gelukkig beter. Ook HP heeft de breedte goed gebruikt en door het platte design ziet het er mooi uit. Het gebruik van het toetsenbord vergde wat gewenning, maar na enige tijd ging het vrij vlot.
Het moge duidelijk zijn dat, van de twee opponenten, de Toshiba de beste keyboard/touchpad-combinatie biedt.
Harde schijf
De Toshiba NB200 heeft een harde schijf van 160GB die op 5400rpm roteert; de HP Compaq Mini 701 moet het volgens de specificaties doen met een harde schijf van 60GB die 4200 rondjes per minuut draait. De schijf van de Toshiba is dus sneller én biedt meer opslagcapaciteit, waarmee het Japanse bedrijf weer punten bijeensprokkelt. Overigens levert HP ook een Compaq Mini-model met typenummer 730 die over een iets grotere hdd beschikt: 80GB. De overige specificaties van deze netbook zijn gelijk.
Audio
We weten niet of de Mini 700 speakers van Altec Lansing heeft, zoals nog wel eens het geval wil zijn bij HP-notebooks, maar het geluid van de Mini 701 is opvallend goed voor een netbook. Bovendien zijn de speakers mooi weggewerkt in het scharnier van het scherm. Het geluid van de NB200 is van het niveau dat we van de meeste netbooks gewend zijn: matig dus.
Opvallend is verder dat de Mini 701 slechts één audio-interface heeft, die voor zowel de microfoon-input als de hoofdtelefoon-output gebruikt moet worden. Dit zal voor de meeste gebruikers geen probleem zijn, maar het is toch iets waar rekening mee gehouden dient te worden. De HP scoort met zijn betere weergave punten, maar de overwinning is mager door het ontbreken van een extra mic-ingang en doordat dit niet het belangrijkste onderdeel is van de shootout.
Interfaces
Om zijn netbook zo smal mogelijk te houden, heeft HP wat concessies gedaan. Er zijn slechts twee usb 2.0-poorten aanwezig, waar de Toshiba en zowat elke andere netbook er drie hebben. Maar er is meer: de HP levert zijn vga-output niet via de hiervoor gebruikelijke D-sub-connector, maar via een eigen interface. Nu is de eigen HP-interface weliswaar een stuk smaller en bovendien zullen weinig netbook-bezitters vga-out nodig hebben, het zal de gebruiker die de vga-out toch wil inzetten een onaangename verrassing bezorgen. Hij zal namelijk een losse adapter-kabel moeten aanschaffen, die HP, voor zover we dat konden nagaan, niet op zijn site lijkt aan te bieden. De lan-interface heeft HP netjes achter een rubberen afsluiting verstopt.
:fill(white)/i/1249309483.jpg?f=thumb "HP Mini 701")
:fill(white)/i/1249309484.jpg?f=thumb "HP Mini 701")
:fill(white)/i/1249310001.jpg?f=thumb "HP Mini 701")
:fill(white)/i/1249310002.jpg?f=thumb "HP Mini 701")
Toshiba heeft wat ons betreft voor de interfaces betere keuzes gemaakt, al zijn die niet zo bijzonder. De NB200 heeft 'gewoon' drie usb 2.0-poorten, waarvan er een bovendien sleep-and-charge ondersteunt, wat inhoudt dat hiermee externe usb-apparaten opgeladen kunnen worden, ook al bevindt de netbook zich in slaap-modus. Ook heeft Toshiba een aparte audio-in- en -output, zoals we dat gewend zijn, evenals de gestandaardiseerde vga-out via D-sub. Beide machines hebben een kaartlezer die sd- en mmc-kaarten slikt.
:fill(white)/i/1249307339.jpg?f=thumb)
:fill(white)/i/1249307340.jpg?f=thumb)
:fill(white)/i/1249307341.jpg?f=thumb)
:fill(white)/i/1249307342.jpg?f=thumb)
Het zal duidelijk zijn dat HP minpunten krijgt wat de interfaces betreft, terwijl de Toshiba, die zich eigenlijk simpelweg aan de netbook-standaard houdt, toch een puntje extra krijgt wegens de toevoeging van sleep-and-charge.
Geluid en warmteproductie
De cpu-fan van de Toshiba maakt behoorlijk wat geluid wanneer het apparaat aan het werk wordt gezet, en bovendien wordt de onderkant van de netbook dan heter dan we zouden verwachten. De Compaq Mini heeft hier minder last van, maar ook deze machine is niet muisstil, al is de warmte-ontwikkeling minder groot. Op dit punt is de HP de betere keuze.
Accu
Belangrijk bij netbook-reviews is altijd de accutest. Steeds meer fabrikanten geven hun modellen flinke accu's mee, zodat ze kunnen adverteren met '8 hour long computing'-slogans, terwijl andere bedrijven juist beknibbelen op de accu om de prijs zo laag mogelijk te houden. In de laatste categorie vallen HP en Toshiba met de twee netbooks uit deze test. Met 2100mAh voor de driecellige accu van de NB200 en 2600mAh voor die van de Compaq Mini, verwachten we niet dat de mini-notebooks het lang uit zullen houden. Ter vergelijking: de Eee PC 1000HE wordt met een 6-cells 8700mAh-exemplaar geleverd.
Overigens meet de Battery Eater-applicatie iets andere waarden dan de door de fabrikant opgegeven cijfers: de accu van de Toshiba krijgt 2230mAh toebedeeld terwijl de HP 2640mAh zou bieden.
We hebben zowel de stresstest als de reader-test van Battery Eater gedraaid. De eerste belast het systeem zoveel mogelijk, zodat de accu zo snel mogelijk leeggetrokken wordt. Omdat de netbook het in de praktijk minder zwaar te verduren zal krijgen, is de resulterende tijdsduur een soort theoretisch minimum. De reader-test voert alleen om de paar seconden een lees-actie uit, zodat we heel licht gebruik simuleren en de langst mogelijke duur krijgen. Zo verkrijgen we de absolute bandbreedte van de duur die bij normaal gebruik verwacht mag worden.
Battery Eater - Classic stresstest (minuten)
|
| Eee PC 1000HE |
**********
311 |
| Samsung NC10 |
*********
271 |
| HP Mini 701 |
****
121 |
| Toshiba NB200 |
****
118 |
Beide netbooks houden het bij flinke belasting twee uur vol. Verbazingwekkend is dat niet, maar dit zijn geen goede cijfers in vergelijking met andere netbooks, zeker niet omdat de machines vooral voor mobiel gebruik bedoeld zijn.
| Battery Eater - Classic readertest (minuten) |
| Eee PC 1000HE |
**********
531 |
| Toshiba NB200 |
****
225 |
| HP Mini 701 |
***
177 |
Bij de test die heel licht gebruik simuleert zien we dat de Toshiba het langer volhoudt dan de HP. Het verschil van meer dan drie kwartier is opvallend, aangezien de HP een grotere accu heeft. De Toshiba scoort nog niet eens zo slecht, maar opnieuw liggen de scores lager dan we graag zouden zien bij netbooks.
Opstarttijden
De opstarttijden van netbooks zijn altijd prima. We keken of dit bij deze modellen ook het geval was. Daarbij waren we tevens benieuwd naar de mate waarin de bloatware bij de Toshiba de tijden zou beïnvloeden. We startten beide systemen elk zes keer op en bepaalden het gemiddelde, waarbij we de teller stopzetten op het moment van het 'aflopen' van het zandlopertje op het bureaublad; het moment dus waarop de netbook gebruiksklaar is.
Opstarttijden - koude opstart (seconden)
|
| HP Mini 701 |
****
34 |
| Medion Akyo Mini |
****
35,7 |
| Eee PC 1000HE |
****
35,8 |
| Toshiba NB200 zonder bloatware |
******
49 |
| Toshiba NB200 met bloatware |
**********
82 |
Gemiddeld starten netbooks op binnen ongeveer 36 seconden en de HP doet het met 34 seconden dan ook heel behoorlijk. De bloatware op de Toshiba heeft een desastreus effect op de opstarttijd, maar ook zonder dat de voorgeïnstalleerde programma's op de achtergrond opstarten scoort de Toshiba niet hoog.
Opstarttijden - opstart uit sluimer (seconden)
|
| Toshiba NB200 zonder bloatware |
******
17 |
| Eee PC 1000HE |
*******
18,9 |
| Medion Akyo Mini |
*******
19,1 |
| HP Mini 701 |
*******
20 |
| Toshiba NB200 met bloatware |
**********
27 |
Bij het opstarten uit sluimer zien we een heel ander beeld: hier is de Toshiba weer sneller dan gemiddeld. Mét bloatware-ballast hobbelt deze netbook echter weer achter de rest aan.
HP en Toshiba zijn grote namen in notebook-land. We verwachtten dan ook twee goede netbooks en die verwachting is redelijk uitgekomen: we hebben hier twee degelijke en goed afgewerkte modellen. Om er uit te springen op de overvolle netbookmarkt is vandaag de dag echter meer nodig, maar laten we eerst bekijken welke van de twee netbooks de betere keuze is.
De HP heeft wat ons betreft de betere looks en is door zijn kleinere afmetingen ook mobieler. In combinatie met een 3g-abonnement zou deze Compaq geen slechte keuze zijn, al is de accu hier een beperkende factor: die houdt het vergeleken met concurrenten niet lang genoeg vol om echt van een aanrader te spreken. Ook wat betreft zijn interfaces schiet de HP te kort.
De Toshiba scoort op belangrijke onderdelen de meeste punten. Het scherm biedt een hogere resolutie en de interfaces zijn zoals we die mogen verwachten en zelfs wat meer, dankzij de sleep-and-charge-functie van een van de usb-poorten. De belangrijkste wapenfeiten zijn echter het touchpad en het toetsenbord: die zijn zeer goed. Zo goed zelfs dat de NB200 bijna een plekje in de hogere regionen van de netbookranglijst had verdiend, ware het niet dat ook hier de beperkte accu roet in het eten gooit, zij het in mindere mate als bij de HP. Daar staat dan weer tegenover dat de NB200 een relatief lage prijs heeft.
Er ligt een grote druk op fabrikanten om de prijzen van netbooks zo laag mogelijk te houden. Dat ze daarom moeten beknibbelen op de voorzieningen van de netbooks is begrijpelijk, maar toch is het jammer om te zien dat dat bij deze machines ten koste van de accucapaciteit gaat. Juist bij netbooks is het belangrijk dat de gebruiker ze zo lang mogelijk kan gebruiken zonder dat onderweg een stopcontact opgezocht moet worden. Wie desondanks niet zo veel behoefte aan een lange accutijd heeft, doet met de Toshiba NB200 een heel goede keuze. De overige consumenten kunnen voor dezelfde prijs of een paar tientjes meer waarschijnlijk beter een concurrerend model met een grotere accu aanschaffen, zoals de N110 van Samsung of een Eee PC-model van Asus.
:fill(white):strip_exif()/i/1232626602.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1249310407.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1291325921.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1253192825.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1248446862.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1242245615.jpeg?f=fpa_thumb)
:fill(white):strip_exif()/i/1244558854.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/1245317666.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/1240566901.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1229694725.jpg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/1221060613.jpg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/4500/hbzoolongicon.jpg?f=community){kind=small}
/u/212961/Alfred%2520Max%2520Headroom.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/106483/Image%252011.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/171619/crop62442d9b43e34_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/180748/avatar%2520nieuw%252060x60.jpg?f=community){kind=avatar}
:strip_icc():strip_exif()/u/291761/Agfa%2520Vista%252050x65-2kb.jpeg.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/270766/crop64b5330f7523f_cropped.jpg?f=community){kind=small}
/u/201305/Pig.png?f=community){kind=small}