Samengevat
De Freezer 36 zet een uitstekende combinatie van koelprestaties, geluidsproductie en prijs neer waar geen van de andere koelers uit hetzelfde prijssegment aan kan tippen. De koelprestaties zijn bij een vaste geluidsdruk zelfs zo goed dat de Freezer 36 ook duurdere en luxere cpu-koelers kan evenaren. Een minpunt is dat Intel-gebruikers op socket 1700/1851 gebruik moeten maken van een meegeleverd contactframe om de koeler te kunnen gebruiken. Deze installatie kan wat spannender zijn voor de minder ervaren pc-bouwer.
Met de komst van onze nieuwe testmethode voor processorkoelers is het een mooi moment om een eerste round-up te publiceren. De volgende vraag is: welke koelers of welk segment gaan we hiervoor bekijken? De high-end luchtkoelers van rond de 100 euro of de 360mm-all-in-onewaterkoelers? Er zijn genoeg componenten die momenteel al duur genoeg zijn, dus we gooien het dit keer over een andere boeg. In deze round-up kijken we naar de beste processorkoelers voor maximaal 30 euro.
Als je een nieuwe processor koopt, zit daar mogelijk ook een koeler bij. Deze boxedkoelers worden meegeleverd door de processorfabrikant zodat je direct aan de slag kunt met je nieuwe cpu, maar de koelprestaties en de geluidsproductie zijn vaak weinig indrukwekkend. In onze testmethode was al te zien dat zelfs een low-profilekoeler met heatpipes al beduidend beter presteert dan Intels eigen Laminar-boxedkoeler. Met een andere processorkoeler kun je dus flink betere koeling voor je cpu realiseren. En zoals je in deze round-up kunt lezen, hoeft dat niet eens zoveel geld te kosten.
30 euro?
In deze round-up bekijken we twaalf luchtkoelers die we elk voor maximaal 30 euro hebben gekocht. Door uiteenlopende verkrijgbaarheid zijn sommige van deze modellen momenteel enkel voor hogere prijzen te vinden. Zo is de Scythe Kotetsu Mark II Rev.B in korte tijd flink in prijs gestegen en is de Phanteks Polar ST4 momenteel niet beschikbaar. Ook de Arctic Freezer 36 was afgelopen tijd lastig leverbaar, al lijkt dat nu weer te zijn opgelost. De prijzen van deze goedkopere koelers schommelen soms dus wat, en het kan zijn dat wanneer je deze round-up leest, de prijs of beschikbaarheid van sommige modellen anders is dan tijdens het schrijven.
Koeler |
Hoogte |
Ventilator(s) |
Heatpipes |
Gewicht |
Koelpasta meegeleverd? |
Huidige prijs |
Arctic Freezer 36 |
15,9cm |
2x 120mm |
4 |
890 gram |
Ja, MX-6 |
€ 32,15 |
Be quiet Pure Rock 2 |
15,5cm |
1x 120mm |
4 |
590 gram |
Ja, vooraf aangebracht |
€ 35,01 |
Cooler Master Hyper 212 (2023) |
15,2cm |
1x 120mm |
4 |
600 gram |
Ja, CryoFuze |
€ 25,22 |
DeepCool AK400 |
15,5cm |
1x 120mm |
4 |
660 gram |
Ja, vooraf aangebracht |
€ 33,59 |
Endorfy Spartan |
14,6cm |
1x 120mm |
2 |
440 gram |
Ja, vooraf aangebracht |
€ 19,83 |
Gelid Tranquillo Rev.5 |
15,4cm |
1x 120mm |
4 |
530 gram |
Ja, GC-Pro |
€ 27,10 |
Phanteks Polar ST4 |
15,5cm |
1x 120mm |
4 |
665 gram |
Ja, PH-NDC |
€ 24,90 |
Scythe Kotetsu Mark II Rev.B |
15,4cm |
1x 120mm |
4 |
640 gram |
Ja |
Onbekend |
Thermalright Assassin Spirit 120 EVO |
15,6cm |
1x 120mm |
4 |
725 gram |
Ja |
€ 29,90 |
Thermalright Assassin Spirit 120 V2 |
15,4cm |
1x 120mm |
4 |
620 gram |
Ja |
€ 22,90 |
Thermaltake UX200 SE |
15,6cm |
1x 120mm |
4 |
650 gram |
Ja |
€ 25,37 |
Zalman CNPS9X Performa |
15,7cm |
1x 120mm |
4 |
680 gram |
Ja, ZM-STC8 |
Onbekend |
Arctic Freezer 36
De Arctic Freezer 36 is de enige koeler in de test met twee meegeleverde ventilators. Het is ook de zwaarste én nipt de hoogste koeler uit de test. De vier heatpipes zitten bij de coldplate dicht tegen elkaar aangedrukt en maken gebruik van het direct-touchprincipe, wat betekent dat de buitenkant van de heatpipes direct contact maakt met de integrated heat spreader van de processor.
De socketondersteuning van de Freezer 36 is wat beperkt met enkel de 'actuele' generaties (1700/1851, AM4, AM5), maar dekt daarmee wel de relevantste sockets. Oudere processorsockets worden niet ondersteund, al kan er voor Intels LGA 115x en LGA 1200 een losse mountingkit worden bijgekocht. Bij de Freezer 36 is de montage voor Intels socket opvallend ten opzichte van de andere koelers; er wordt namelijk een eigen contactframe meegeleverd dat gebruikt moet worden. Bij de ondersteunde AMD-sockets is de bevestiging wel vergelijkbaar met andere koelers. De montage van de twee ventilators op het koelblok gaat niet met clips, maar met schroefjes op de ventilator waarmee hij vastgeklikt moet worden op het koelblok. Arctic MX-6-koelpasta wordt meegeleverd met de Freezer 36, en de koeler heeft zes jaar fabrieksgarantie. Voor wie het uiterlijk niet helemaal bevalt, zijn er ook volledig zwarte en witte versies van de koeler beschikbaar.
Omdat ons testplatform gebruikmaakt van een eigen contactframe dat we niet zomaar kunnen verwijderen, hebben we voor het monteren van de Freezer 36 voor onze tests de mountingkit van de oudere Freezer i35 gebruikt. In een reactie laat Arctic weten dat deze oplossing mogelijk is, maar niet wordt aanbevolen omdat het Intels independent loading mechanism, ofwel ilm, op de lange termijn zou kunnen vervormen.
Arctic Freezer 36
Be quiet Pure Rock 2
De Pure Rock 2 van be quiet heeft vier direct-touchheatpipes 'in line'; ze verspringen niet zoals bij de meeste koelers en zitten in het koelblok dicht bij elkaar. Dat maakt het een eenvoudig ontwerp, maar het uiteinde van elke heatpipe heeft be quiet wel voorzien van een dopje. Be quiet levert de Pure Rock 2 al voorzien van koelpasta, zoals je bij boxedkoelers vaak ziet. De meegeleverde Pure Wings 2-ventilator met riflelager draait op maximaal 1500rpm, wat binnen deze round-up aan de lage kant is. Op de Pure Rock 2 zit standaard drie jaar fabrieksgarantie.
Be quiet Pure Rock 2
Cooler Master Hyper 212 (2023)
De originele, eerste Hyper 212 is alweer 17 jaar oud. Voor deze round-up testten we een iets nieuwere uitvoering. De volledig zwart uitgevoerde Hyper 212 (2023) is een vrij subtiele verschijning met weinig elementen die direct de aandacht trekken. Ook de vier heatpipes zijn zwart gespoten en maken direct contact met de ihs van de processor. Cooler Master heeft een klein beetje ruimte overgelaten tussen de heatpipes ter hoogte van de coldplate, en laat ze vervolgens 'verspringend' het koelblok inlopen. De meegeleverde SickleFlow 120 Edge-ventilator met loop dynamic bearing heeft een opvallend hoog opgegeven maximaal toerental van 2500rpm. Op de koeler zit standaard twee jaar fabrieksgarantie.
Cooler Master Hyper 212 (2023)
DeepCool AK400
Ook DeepCool laat op zijn AK400 de heatpipes verspringen, alleen zijn ze alle vier voor een groot deel vernikkeld om qua kleur beter aan te sluiten bij de rest van het koelblok. Verder valt op dat er bij de direct-touchopstelling van de heatpipes in de coldplate voor is gekozen om de twee middelste heatpipes tegen elkaar aan te drukken en de twee buitenste heatpipes daar juist iets meer afstand van te geven. De meegeleverde ventilator heeft een fluid dynamic bearing en draait op maximaal 1850rpm. Op de AK400 zit standaard drie jaar fabrieksgarantie.
DeepCool AK400
Endorfy Spartan 5
De Spartan 5 van Endorfy is in een aantal opzichten een opvallende koeler in deze round-up. Qua naamgeving rijst de vraag waar de vier voorgangers van deze koeler zijn gebleven. De Spartan 5 heeft als enige koeler in deze test slechts twee heatpipes. Het is des te ambitieuzer dat er ondersteuning voor socket LGA 2011 en LGA 2066 wordt gegeven. Ook is het koelblok relatief kort en is de Fluctus-ventilator met onbekend lagertype laag geplaatst, wat deze koeler qua hoogte de kleinste in deze vergelijking maakt. Op de Spartan 5 zit standaard zes jaar fabrieksgarantie.
Endorfy heeft ook nog de Fera 5 in zijn portfolio, wat voor deze round-up een logischere deelnemer zou zijn geweest. Deze koeler hadden we helaas niet beschikbaar op moment van testen, en zullen we binnenkort onze testprocedure laten doorlopen.
Endorfy Spartan 5
Gelid Tranquillo Rev.5
De Tranquillo van Gelid is momenteel in zijn vijfde revisie op de markt en is volledig zwart uitgevoerd. De vier koperen direct-touchheatpipes zijn ook meegespoten en zijn ter hoogte van de coldplate net niet tegen elkaar aan geplaatst. Waar de heatpipes het koelblok inlopen, verspringen ze maar minimaal ten opzichte van elkaar en zijn ze dicht bij elkaar geplaatst, wat het koelblok erg compact maakt. De Tranquillo Rev.5 valt ook op door zijn enorme lijst ondersteunde sockets, waaronder zelfs nog Intels LGA 775 uit 2004. Op de koeler zit standaard vijf jaar fabrieksgarantie.
Gelid Tranquillo Rev.5
Phanteks Polar ST4
Met een Phanteks M25-ventilator met rgb-verlichting trekt de Polar ST4 sneller de aandacht dan andere koelers. Een zilverkleurig koelblok met zwarte ventilator zien we vaker terugkomen, maar de verlichting in de ventilator geeft met addressable rgb de mogelijkheid tot veel kleuropties. Voor het koelblok zelf heeft Phanteks gekozen voor vier vernikkelde koperen heatpipes die goed verspreid zijn gepositioneerd. Bij de coldplate zitten de heatpipes net niet tegen elkaar aan, maar maken ze wel direct contact met de ihs van de processor. Op de koeler zit standaard vijf jaar fabrieksgarantie.
Phanteks Polar ST4
Scythe Kotetsu Mark II Rev.B
Hoewel Scythe in de Verenigde Staten de nieuwere Mark III verkoopt, moeten wij het in Europa momenteel nog doen met de Mark II Rev.B-uitvoering van de Kotetsu. Scythe heeft hiervoor een flinke coldplate ontworpen, waarbij de vernikkelde heatpipes als enige in deze round-up niet direct contact maken met de ihs. Ook heeft de Kotetsu als enige een ventilator die rechtsom draait; de andere koelers draaien hun ventilator allemaal linksom. Het gaat hier om de Kaze Flex II-ventilator, die voorzien is van een fluid dynamic bearing. Op de koeler zit standaard twee jaar fabrieksgarantie.
Scythe Kotetsu Mark II Rev.B
Thermalright Assassin Spirit 120 EVO
De Spirit 120 Evo is grotendeels zwart, wat het effect van de witte TL-S12-S-ventilator met een fluid dynamic bearing en rgb-verlichting nog opvallender maakt als deze aan staat. Thermalright kiest voor vier zwartgespoten koperen heatpipes. Die zijn in het koelblok redelijk verspreid gepositioneerd; bij de coldplate van de koeler zitten ze juist direct tegen elkaar aan en maken ze direct contact met de ihs. De bovenkant van de koeler is afgewerkt zodat de uiteindes van de heatpipes niet zichtbaar zijn. Op de koeler zit standaard twee jaar fabrieksgarantie.
Thermalright Assassin Spirit 120 EVO
Thermalright Assassin Spirit 120 V2
De Spirit 120 V2 is een iets anders uitgevoerde en simpelere versie van de hierboven besproken Spirit 120 Evo. De vier koperen heatpipes zijn wel vernikkeld, maar samen met het koelblok zijn ze ongespoten en dus zilverkleurig. De meegeleverde ventilator heeft de weinig pakkende naam TL-C12C V2 meegekregen en heeft een fluid dynamic bearing. Net als bij de andere Spirit heeft de 120 V2 zijn heatpipes bij de coldplate dicht tegen elkaar aan en maken ze direct contact met de IHS. Ook is de fabrieksgarantie van twee jaar gelijk. Wel is de Spirit 120 V2 doorgaans lastiger leverbaar dan de Evo.
Thermalright Assassin Spirit 120 V2
Thermaltake UX200 SE
De UX200 SE van Thermaltake is op een paar klemmetjes na volledig wit gespoten, wat in combinatie met de rgb-verlichting van de meegeleverde ventilator een bijzonder visueel effect geeft. De vier koperen heatpipes zitten in het koelblok relatief dicht op elkaar, terwijl ze bij de coldplate wat meer ruimte hebben gekregen in vergelijking met andere koelers. De meegeleverde bevestiging van de UX200 SE komt wat dun en fragiel over in vergelijking met de andere deelnemers uit deze round-up.
Thermaltake UX200 SE
Zalman CNPS9X Performa
Hoewel Zalman als fabrikant van koelers niet meer zo groot is als het ooit was, heeft het bedrijf nog altijd een reeks modellen in zijn portfolio. De CNPS9X Performa is volledig zwart uitgevoerd en sinds maart 2023 beschikbaar. Het koelblok is opgebouwd uit vier koperen heatpipes, die bij zowel het koelblok als de coldplate wat tussenruimte hebben gekregen. De meegeleverde ventilator heeft een hydro bearing en draait op maximaal 1800rpm.
Zalman CNPS9X Performa
In onze testmethode voor processorkoelers lees je uitgebreider hoe wij cpu-koelers testen. Op deze pagina geven we er een kort overzicht van.
De test van een processorkoeler begint bij Tweakers met een geluidsmeting. Bij het testen van cpu-koelers zijn we vooral geïnteresseerd in de efficiëntie: hoe verhouden de koelprestaties zich tot de geluidsproductie? Een koeler die goede prestaties levert, maar extreem veel lawaai produceert, is immers minder aantrekkelijk dan een model dat deze koelprestaties benadert bij een veel lager geluidsniveau. Om een gelijk speelveld te creëren, testen we alle koelers eerst op geluidsproductie, met een Larson Davis 831C-geluidsmeter gekoppeld aan een 378A04-microfoon die is voorzien van een voorversterker. Daarmee kunnen we nauwkeurig meten. De meter heeft een lage ruisvloer van 5,5dB(A). Vanwege onvermijdelijk omgevingsgeluid is de ruisvloer van onze geluidsarme ruimte ongeveer 10dB(A). Om een veilige marge te nemen, hanteren we 12dB(A) als ondergrens.
In onze geluiddichte kamer meten we bij processorkoelers op 50cm afstand wat de geluidsproductie is als de ventilator op volle snelheid draait, oftewel de maximale fanduty via pwm. Vervolgens noteren we bij welk toerental de ventilator 30dB(A) en 20dB(A) produceert, net als bij onze vorige testmethode. We hebben voor deze waarden gekozen omdat 30dB(A) overeenkomt met de gemiddelde geluidsdruk in een huiskamer. De lagere waarde van 20dB(A) ligt precies 10dB(A) daaronder, wat het menselijk gehoor ervaart als een halvering of verdubbeling van het geluid. Ten slotte proberen we de ventilator van een processorkoeler ook nog 15dB(A) te laten produceren. Als de ventilator daartoe (stabiel) in staat is, nemen we ook de koelprestaties voor dit allerlaagste, praktisch onhoorbare geluidsniveau mee. Deze laatste test is voor de echte stiltefanaten bedoeld en zal voor de gemiddelde gebruiker waarschijnlijk minder relevant zijn. Uiteraard kunnen niet alle koelers aan al deze tests meedoen; sommige zijn daar ofwel te luid ofwel te stil voor, of de temperatuur loopt simpelweg te ver op om de test veilig op het gekozen toerental te kunnen voltooien.
Vermogenstest
Onze nieuwe testopstelling is opgebouwd rondom een zelfontworpen pcb waarop een keramische vermogensweerstand van Bach RC is geplaatst. Deze weerstand meet 14 bij 22mm, wat een oppervlak van 308mm² betekent. Net als bij onze vorige testmethode kiezen we ook nu voor vermogensweerstanden in plaats van een echte processor als warmtebron. Dit doen we omdat we hiermee veel nauwkeuriger de vermogensafgifte kunnen bepalen dan met een echt systeem. Zelfs met alle turbofunctionaliteiten uitgeschakeld en met vaste spanningen heeft een echt systeem nog steeds fluctuaties in de daadwerkelijke vermogensafgifte, aangestuurd door de vele sensors op een moderne processor.
We gebruiken twee Siglent SPS5042X-labvoedingen in serie om het gewenste vermogen te genereren voor de weerstand onder de processorkoeler. We gebruiken een ATmega32U4-microcontroller gekoppeld aan een MAX31855-thermokoppelversterker, waaraan een thermokoppel zit om de temperatuur te meten. Om de ventilator(s) op de processorkoeler aan te sturen, gebruiken we een zelfgemaakte pwm-controller, die eveneens gebaseerd is op de ATmega32U4-microcontroller en die we ook gebruiken voor onze ventilatortestmethode.
Bij onze nieuwe testopstelling monteren we processorkoelers met de meegeleverde mounting bedoeld voor Intels LGA 1700/1851-socket. Elke koeler wordt gemonteerd bovenop een originele heatspreader van een Intel LGA 1700-processor. Onder deze heatspreader is de keramische vermogensweerstand geplaatst. Om de montage van koelers zo consistent mogelijk te laten zijn en om de heatspreader zo vlak mogelijk te houden, gebruiken we als extra versteviging de Thermal Grizzly 13th/14th Gen CPU Contact Frame van der8auer. Als koelpasta tussen de heatspreader en de betreffende processorkoeler gebruiken we altijd Gelid GC-Extreme.
:strip_exif()/i/2007287834.jpeg?f=imagenormal)
Warmtetest
Voor de warmtetests met processorkoelers blijven we onze huidige testkamer gebruiken. Deze bestaat uit een geïsoleerde box met een testcompartiment van 55x55x28cm. Aan de voorzijde van dit compartiment zitten drie Phanteks PH-F120T30-ventilators die lucht aanvoeren, terwijl aan de achterzijde één F120T30 is geplaatst. In een gevouwen luchtkanaal aan de voorzijde van de kast zijn twee Selfa-warmte-elementen van 400W aangebracht, elk voorzien van een ventilator. Vlak voor de ingang van de testkamer is een temperatuursensor aangebracht die meet hoe warm de lucht is die de testkamer wordt ingeblazen. Door middel van een closed-loopsysteem met een Rex-c700-pid-controller kunnen we de temperatuur zeer constant houden. De pid-controller meet namelijk continu wat de temperatuur van de aangevoerde lucht is, waarna de controller indien noodzakelijk extra warmte kan laten opwekken door de warmte-elementen. Op deze manier kunnen we de temperatuur in de warmtebox nauwkeurig aansturen en heel constant houden.
:strip_exif()/i/2007287848.jpeg?f=imagenormal)
Om verschillende redenen hebben we bij onze tests gekozen voor een luchttemperatuur van 35 graden. Ten eerste zijn de warmte-elementen onder alle omstandigheden krachtig genoeg om deze temperatuur vast te houden, zelfs als de omgevingstemperatuur slechts 18 graden is. Daarnaast wordt het in ons testlab (hopelijk) nooit warmer dan 35 graden, zodat we nooit lucht aanvoeren die warmer is. Bovendien is de aanwezigheid van enige warmte rondom de koeler realistisch, want in een echt systeem produceren andere componenten, zoals de voeding, het moederbord en de videokaart, ook warmte. De basistemperatuur moet niet te hoog worden, omdat we willen zien waartoe de cpu-koelers in staat zijn. Een omgevingstemperatuur van 35 graden is, zo hebben we ook in afzonderlijke tests voor behuizingen gezien, een representatieve weergave van de temperatuur in een echt systeem.
De warmtetest duurt na het opwarmen tien minuten. We hebben voor die tijdsduur gekozen omdat uit onze tests blijkt dat elke luchtkoeler dan zeker ‘verzadigd’ is en de doeltemperatuur voor onze test is bereikt. We meten de stand van zaken echter niet enkel op dat moment; de hele duurtest wordt gelogd, waarbij elke seconde een waarde wordt genoteerd. De temperatuur die we uiteindelijk rapporteren, is het 98e percentiel van de hele log. Kort gezegd gooien we de hoogste 2 procent van de gelogde waarden weg om incidentele uitschieters uit de analyse te houden. De hoogste temperatuur van de resterende 98 procent van de waarnemingen is het 98e percentiel. Dit percentiel sluit naar ons idee beter aan bij het doel van de duurtest dan het noteren van een eventuele kortstondige maximumtemperatuur.
Op deze pagina bespreken we de testresultaten van de koelers op het testplatform in onze warmtebox. Tijdens onze geluidstest hebben we genoteerd bij welke fanduty elke koeler 30dB(A), 20dB(A) en 15dB(A) aan geluidsdruk levert. Daarnaast testen we de koelprestaties met een fanduty van 100 procent, dus wanneer de ventilator(s) op maximale snelheid draaien. Lukt het een koeler niet om bij een bepaald vermogen de temperatuur van ons testplatform onder de 96 graden Celsius te houden, dan wordt de test onmiddellijk gestopt. Het kan dus voorkomen dat een koeler bijvoorbeeld in de grafieken van 100 procent ventilatorsnelheid en 30dB(A) wel verschijnt, maar ontbreekt bij 20dB(A) en 15dB(A) als de temperatuur daar te hoog werd.
Op 160W lukt het alle koelers nog om de temperaturen binnen de perken te houden, zelfs op 15dB(A). Op alle geteste geluidsniveaus neemt de Arctic Freezer 36 daarbij de leiding en ligt de temperatuur op deze koeler het laagst. Met de ventilators van alle koelers op maximale snelheid wordt het bij de Freezer 36 net iets warmer dan bij luxere koelers, maar hij zit er wel erg dicht bovenop. De geluidsproductie is daarbij bovendien beduidend lager, wat erg indrukwekkend is.
Op 220W vallen er meerdere koelers af. Bij 30dB(A) zijn dat nog enkel de Endorfy Spartan 5 en de Scythe Kotetsu Mark II Rev.B, maar op 20dB(A) komen daar ook nog de Gelid Tranquillo Rev.5 en Cooler Master Hyper 212 bij. Op 15dB(A) komt ook de Thermaltake UX200 SE niet meer mee, en blijven er van de oorspronkelijke twaalf koelers nog zeven stuks over in de race. Opnieuw is de Arctic Freezer 36 de koeler die aan kop staat, met op lagere geluidsniveaus zelfs nog indrukwekkendere koelprestaties.
Cpu 160W
- 30dB(A) - 160W
- 20dB(A) - 160W
- 15dB(A) - 160W
- 100% - 160W
Cpu 220W
- 30dB(A) - 220W
- 20dB(A) - 220W
- 15dB(A) - 220W
- 100% - 220W
In deze eerste round-up met onze nieuwe testmethode voor processorkoelers hebben we twaalf budgetkoelers tot dertig euro met elkaar vergeleken. Net als bij andere pc-componenten is het makkelijk om veel geld uit te geven aan koeling, maar onze testresultaten laten zien dat dat helemaal niet nodig is als je je cpu fris wilt laten functioneren. Voor drie tientjes heb je een stuk stiller en beter gekoelde processor dan met de standaard meegeleverde boxedkoeler.
De strijd tussen de twaalf geteste modellen is zeer interessant, omdat de fabrikanten in dit prijssegment keuzes moeten maken om kosten te besparen. De afwerking van de heatpipes, de kwaliteit van de mountingkit en de ventilator zijn bijvoorbeeld zaken waarin de geteste processorkoelers verschillen. Tegelijkertijd zien we juist binnen dit prijssegment fabrikanten ook dezelfde keuzes maken. Vrijwel allemaal kiezen ze voor vier direct-touchheatpipes met dezelfde oriëntatie en een koelblok dat weinig complexe vormen heeft. Ook is de 120mm-ventilator hier de standaardkeuze.
De grote overeenkomsten tussen de koelers betekenen niet dat ze allemaal ook hetzelfde presteren. De Arctic Freezer 36 laat zien wat de kracht van eenvoud kan zijn. Het koelblok en de ventilators, allebei zonder poespas ontworpen, zijn uitstekend op elkaar afgestemd. De Freezer 36 presteert in onze tests niet alleen beter dan de andere koelers van 30 euro, hij verslaat ook regelmatig duurdere en luxere koelers. Bij een lagere geluidsdruk kunnen de twee meegeleverde P12-ventilators relatief snel blijven draaien, vergeleken met andere koelers. Op maximale fansnelheid presteert de Thermalright Peerless Assassin, die net buiten onze prijsselectie van maximaal 30 euro valt, weliswaar nog iets beter, maar dat gaat ook gepaard met een flink hogere geluidsproductie. De Freezer 36 zet een uitstekende combinatie van koelprestaties, geluidsproductie en prijs neer waar geen van de andere koelers aan kan tippen, en daarom voorzien we de Arctic Freezer 36 van een Excellent-award.