ASUS ROG MAXIMUS Z790 EXTREME

Inleiding

Allereerst wil ik Megekko bedanken voor de snelle levering en de goedkopere prijs dan andere webwinkels bij de release van de i9 13900K, het bord was ook zeer snel binnen (17e besteld 22ste binnen), ik was waarschijnlijk een van de eerste in Nederland met dit bord, na bestelling ook tijdelijk niet beschikbaar op de site . helaas duurde het bouwen wat langer door andere complicaties (kromme H170i waterkoeler) en dat de levering van de CPU wat langer duurde bij Megekko ondanks de pre-order .



Wilde de review eigenlijk eerder plaatsen maar hiervoor te lui geweest na al die andere reviews van andere componenten in dit systeem, die ik even hieronder uitlijst:

Review: Intel Core i9-13900K Boxed
Review: Corsair iCUE H170i ELITE LCD
Review: Corsair Dominator Platinum RGB CMT64GX5M2B5600C40
Review: NZXT Internal USB Hub (Gen 3)

En dan ben ik nog van plan de HAF 700 EVO later te reviewen waar het allemaal is ingebouwd.

Heb dit moederbord gekozen omdat een upgrade heb gedaan vanaf een oud X79 platform, namelijk een i7 3930K met een Asus Sabertooth X79 (in een HAF XM)



In het begin zat hier een Asus GTX780Ti in (en héél vroeger nog een EVGA GTX460 1GB EE) maar later is dat een EVGA GTX1080Ti FTW3 geworden.



En inmiddels zit een gedeelte hiervan overgeheveld in het i9 13900K systeem in de HAF 700 EVO:


Ik wilde wat vergelijkbaars hebben in power-user features zonder hiervoor de hoofdprijs te moeten betalen van een HEDT-platform als Sapphire Rapids welke nog niet eens beschikbaar is, buiten dat zal de nieuwe i9 13900K zich ook gewoon beter lenen voor gamen waar het voornamelijk voor gebruikt wordt.



Het voornamelijk probleem was ook het aantal SATA-poorten, waar de X79 nog 8-poorten had, had Asus enkel voor de ProArt Z690 (en Z790?) 8-sloten maar die laatstgenoemde zou pas later aangekondigd worden. Deze had tenminste nog 6-poorten en niet 4 poorten zoals veel andere minder gepositioneerde borden.



Tevens was de bedoeling een DDR5 moederbord te kiezen met oog op de toekomst, ik heb persoonlijk DDR4 als generatie volledig overgeslagen in mijn systemen.



Toen was de optie om eventueel een M.2 PCI-E kaart in de ROG DIMM.M2 te steken met SATA-600 poorten erop.



Echter bleek dat net niet te passen wegens de opstaande plastic rand voor de power-connectoren kant. Tevens past dit niet bij de PCI-E sloten want het M.2 kaartje moet er dan zo in dat de poorten naar onderen zijn gewezen.



Helaas dus met één minder HDD aangesloten totdat een NVMe SSD weer een poort beschikbaar stelt (DVD ontbreekt in deze kast nu ook dus 1 poort minder nodig) Ook kijkt het minder mooi als de beschermplaat bij de PCI-E sloten weg zou moeten blijven voor zo'n M.2 kaart met SATA poorten, en een PCI-E insteekkaart was ook niet echt een deftige oplossing.



Het bord is eigenlijk niet aangeschaft met het oog op overklokken maar puur voor zijn features en looks, dat het meer kan is mooi meegenomen, en natuurlijk met de hoop dat het ROG DIMM.M2 verhaal zou werken maar helaas. Liever over-engineered dan net-aan.

Features

Hieronder volgt een overzicht van de features op dit bord.

Processoren

• Intel® Socket LGA1700 for 13th Gen Intel® Core™ Processors & 12th Gen Intel® Core™, Pentium® Gold and Celeron® Processors*
• Supports Intel® Turbo Boost Technology 2.0 and Intel® Turbo Boost Max Technology 3.0**
• * Refer to www.asus.com for CPU support list.
• ** Intel® Turbo Boost Max Technology 3.0 support depends on the CPU types.

Chipset

• Intel® Z790 Chipset

Geheugen

• 4 x DIMM, Max. 128GB, DDR5 7800+(OC)/7600(OC)/7400(OC)/7200(OC)/7000(OC)/6800(OC)/6600(OC)/6400(OC)/ 6200(OC)/ 6000(OC)/ 5800(OC)/ 5600/ 5400/ 5200/ 5000/ 4800 Non-ECC, Un-buffered Memory*
• Dual Channel Memory Architecture
• Supports Intel® Extreme Memory Profile (XMP)
• OptiMem III
• * Supported memory types, data rate(Speed), and number of DRAM modules vary depending on the CPU and memory configuration, for more information refer to www.asus.com for memory support list.
• * Non-ECC, Un-buffered DDR5 Memory supports On-Die ECC function

Video

• 1 x HDMI® port*
• 2 x Intel® Thunderbolt™ 4 ports (USB Type-C®) support DisplayPort 1.4 and Thunderbolt™ video outputs**
• *Supports 4K@60Hz as specified in HDMI 2.1.
• ** VGA resolution support depends on processors' or graphic cards' resolution.

Expansie-sloten

• Intel® 13th & 12th Gen Processors*
• 2 x PCIe 5.0 x16 slots (supports x16 or x8/x8 modes)**
• Intel® Z790 Chipset**
• 1 x PCIe 4.0x4 slot
• * Please check the PCIe bifurcation table on the support site (https://www.asus.com/support/FAQ/1037507/).
• ** M.2_1 shares bandwidth with PCIEX16(G5)_2. When M.2_1 is enabled, PCIEX16(G5)_2 will be disabled.
• - To ensure compatibility of the device installed, please refer to https://www.asus.com/support/ for the list of supported peripherals.

Opslag

• Total supports 5 x M.2 slots and 6 x SATA 6Gb/s ports*
• Intel® 13th & 12th Gen Processors
• M.2_1 slot (Key M), type 2242/2260/2280/22110 (supports PCIe 5.0 x4 mode)**
• M.2_2 slot (Key M), type 2280 (supports PCIe 4.0 x4 mode)
• Intel® Z790 Chipset
• M.2_3 slot (Key M), type 2280 (supports PCIe 4.0 x4 & SATA modes)
• DIMM.2_1 slot (Key M) via ROG DIMM.2, type 2242/2260/2280/22110 (supports PCIe 4.0 x4 mode)
• DIMM.2_2 slot (Key M) via ROG DIMM.2, type 2242/2260/2280/22110 (supports PCIe 4.0 x4 mode)
• 6 x SATA 6Gb/s ports***
• * Intel® Rapid Storage Technology supports PCIe RAID 0/1/5/10, SATA RAID 0/1/5/10
• ** M.2_1 shares bandwidth with PCIEX16(G5)_2. When M.2_1 is enabled, PCIEX16(G5)_2 will be disabled.
• *** RAID configuration and boot drives are not supported on the SATA6G_E1-2 ports.

Internet

• 1 x Intel® 2.5Gb Ethernet
• 1 x Marvell® AQtion 10Gb Ethernet
• ASUS LANGuard

Wifi en Bluetooth

• Wi-Fi 6E
• 2x2 Wi-Fi 6E (802.11 a/b/g/n/ac/ax)
• Supports 2.4/5/6GHz frequency band*
• Supports Intel® Double Connect Technology
• Bluetooth® v5.3**
• * WiFi 6E 6GHz regulatory may vary between countries.
• ** The Bluetooth version may vary, please refer to the Wi-Fi module manufacturer's website for the latest specifications.

USB

• Rear USB (Total 10 ports)
• 1 x Thunderbolt™ 4 ports (1 x USB Type-C®)
• 1 x USB 3.2 Gen 2x2 port (1 x USB Type-C®)
• 8 x USB 3.2 Gen 2 ports (7 x Type-A + 1 x USB Type-C®)
• Front USB (Total 10 ports)
• 1 x Thunderbolt™ 4 connector (supports USB Type-C®)
• 1 x USB 3.2 Gen 2x2 connector (supports USB Type-C® with up to 60W PD/QC4+)
• 2 x USB 3.2 Gen 1 headers support additional 4 USB 3.2 Gen 1 ports
• 2 x USB 2.0 headers support additional 4 USB 2.0 ports

Audio

• ROG SupremeFX 7.1 Surround Sound High Definition Audio CODEC ALC4082
• - Impedance sense for front and rear headphone outputs
• - Supports: Jack-detection, Multi-streaming, front Panel Jack-retasking
• - High quality 120 dB SNR stereo playback output and 110 dB SNR recording input
• - Supports up to 32-Bit/384 kHz playback on front panel
• Audio Features
• - SupremeFX Shielding Technology
• - ESS® ES9218 QUAD DAC
• - LED-illuminated audio jacks
• - Rear optical S/PDIF out port
• - Premium audio capacitors
• - Audio cover
• *The rear panel Line out port does not support spatial audio. If you wish to use spatial audio make sure to connect your audio output device to the audio jack on the front panel of your chassis.

I/O paneel poorten achterzijde

• 1 x Thunderbolt™ 4 USB Type-C® port
• 1 x USB 3.2 Gen 2x2 port (1 x USB Type-C®)
• 8 x USB 3.2 Gen 2 ports (7 x Type-A + 1 x USB Type-C®)
• 1 x HDMI® port
• 1 x Wi-Fi Module
• 1 x Intel® 2.5Gb Ethernet port
• 1 x Marvell® AQtion 10Gb Ethernet port
• 5 x LED-illuminated audio jacks
• 1 x Optical S/PDIF out port
• 1 x BIOS FlashBack™ button
• 1 x Clear CMOS button

Interne I/O connectoren

• Fan and Cooling related
• 1 x 4-pin CPU Fan header
• 1 x 4-pin CPU OPT Fan header
• 2 x 4-pin Chassis Fan headers
• 2 x 4-pin Radiator Fan headers
• 2 x W_PUMP+ headers
• 1 x WB_SENSOR header
• 1 x 2-pin Water In header
• 1 x 2-pin Water Out header
• 1 x 3-pin Water Flow header
• Power related
• 1 x 24-pin Main Power connector
• 2 x 8-pin +12V Power connector
• 1 x 6-pin PCIe Power connector
• Storage related
• 3 x M.2 slots (Key M)
• 1 x DIMM.2 slot supports 2 x M.2 slots (Key M)
• 6 x SATA 6Gb/s ports
• USB
• 1 x Thunderbolt™ 4 USB Type-C® port
• 1 x USB 3.2 Gen 2x2 connector (supports USB Type-C® )
• 2 x USB 3.2 Gen 1 headers support 4 additional USB 3.2 Gen 1 ports
• 2 x USB 2.0 headers support 4 additional USB 2.0 ports
• Miscellaneous
• 1 x 6-pin ARGB Gen 2 header to support 2 x ARGB Gen 2 headers
• 1 x Addressable Gen 2 header
• 1 x Aura RGB header
• 2 x BCLK button
• 1 x BIOS Switch button
• 1 x FlexKey button
• 1 x Front Panel Audio header (AAFP)
• 1 x LN2 Mode jumper
• 1 x Osc sense header
• 12 x ProbeIt Measurement Points
• 1 x ReTry button
• 1 x RSVD switch
• 1 x RSVD header
• 1 x Safe Boot button
• 1 x Slow Mode switch
• 1 x Start button
• 1 x V_Latch switch
• 1 x 10-1 pin System Panel header
• 1 x Thermal Sensor header

Speciale features

• Extreme OC Kit
• - FlexKey button
• - LN2 Mode
• - ProbeIt
• - ReTry button
• - Safe boot button
• - Start button
• - Slow Mode
• Extreme Engine Digi+
• - 10K Black Metallic Capacitors
• - MicroFine Alloy Choke
• ASUS Q-Design
• - M.2 Q-Latch
• - PCIe Slot Q-Release
• - Q-Code
• - Q-Connector
• - Q-DIMM
• - Q-LED (CPU [red], DRAM [yellow], VGA [white], Boot Device [yellow green])
• - Q-Slot
• ASUS Thermal Solution
• - M.2 heatsink backplate
• - M.2 heatsink
• - Metal backplate
• - VRM heatsink design
• ASUS EZ DIY
• - BIOS FlashBack™ button
• - Clear CMOS button
• - CPU Socket lever protector
• - ProCool II
• - Pre-mounted I/O shield
• - SafeSlot
• - SafeDIMM
• Aura Sync
• - ROG Aura Sync backplate
• - Aura RGB header
• - Addressable Gen 2 headers
• Dual BIOS
• 2" LiveDash Color OLED
• Front Panel USB 3.2 Gen 2x2 with Quick Charge 4+ Support
• - Support: up to 60W charging*
• - Output: 5/9/15/20V max. 3A, PPS:3.3–21V max. 3A
• - Compatible with PD3.0 and PPS
• * To support 60W, please install the power cable to the 6-pin PCIe Graphics Card connector or else only 27W will be supported.

Software features

• ROG Exclusive Software
• - GameFirst VI
• - ROG CPU-Z
• - ROG True Voltician
• - Sonic Studio III + Sonic Studio Virtual Mixer + Sonic Suite Companion
• - Sonic Radar III
• - DTS® Sound Unbound
• - BullGuard or equivalent internet security (1-year full version)
• ASUS Exclusive Software
• Armoury Crate
• - AIDA64 Extreme (1 year full version)
• - Aura Creator
• - Aura Sync
• - Fan Xpert 4 (with AI Cooling II)
• - Power Saving
• - AniMe Matrix™
• - Two-Way AI Noise Cancellation
• - OLED Display
• AI Suite 3
• - Easy Optimization with AI Overclocking
• - TPU
• - DIGI+ Power Control
• - Turbo app
• - PC Cleaner
• MyAsus
• WinRAR
• UEFI BIOS
• AI Overclocking Guide
• ASUS EZ DIY
• - ASUS CrashFree BIOS 3
• - ASUS EZ Flash 3
• - ASUS UEFI BIOS EZ Mode
• MemTest86

Bios

• 2 x 256 Mb Flash ROM, UEFI AMI BIOS

Beheer

• WOL by PME, PXE

Accessoires

• Cables
• 1 x 1-to-3 ARGB splitter cable
• 1 x 1-to-2 ARGB splitter cable
• 2 x 1-to-4 fan splitter cable
• 3 x ROG weave SATA 6G cables
• 1 x 3-in-1 Thermistor cables pack
• ROG Fan Controller
• 1 x ROG Fan Controller
• 1 x Fan EXT PWR cable
• 1 x ARGB input cable
• 1 x USB input cable
• 1 x ROG Fan Controller velcro tape
• 1 x Fan Controller manual
• ROG DIMM.2 with Heatsink
• 1 x ROG DIMM.2 with heatsink
• 1 x M.2 pad for ROG DIMM.2
• 2 x M.2 screw package for ROG DIMM.2
• ROG True Voltician
• 1 x ROG True Voltician
• 4 x cables for ROG True Voltician
• Additional Cooling Kit
• 1 x Thermal pad for M.2
• 1 x DDR5 Fan holder
• Miscellaneous
• 1 x ASUS Wi-Fi moving antennas
• 1 x Q-connector
• 1 x ROG key chain
• 1 x ROG logo plate sticker
• 1 x ROG multi-bit screwdriver
• 1 x ROG stickers
• 1 x ROG VIP card
• 1 x Screw package for M.2 SSD
• Installation Media
• 1 x USB drive with utilities and drivers
• Documentation
• 1 x User guide

Besturingssysteem

• Windows® 11, Windows® 10 64-bit

Afmetingen

• E-ATX Form Factor
• 12 inch x 10.9 inch (30.5 cm x 27.7 cm)

De verpakking en inhoud

De verpakking is degelijk en strak, de klep vouwt open en het ROG logo schijnt je tegemoet.



Onder het afdeksel ligt het moederbord geborgen.



Onder het compartiment van het moederbord schuilt nog een gedeelte met alle accessoires en boekjes die erbij horen, elk in een apart vakje. Het maakt een indruk hoe kwalitatief en veelzijdig dit allemaal is uitgevoerd.







Tevens zijn de meegeleverde SATA-600 kabels netjes gevlochten.



Nu is het wel zo dat het bord enkel twee USB 2.0 headers heeft intern, er zijn zelfs borden bij in de dure categorie zoals de Rampage V Extreme die het maar met één header moeten doen.

Dit is lastig omdat je veelal veroordeelt bent aan een waterkoeler, en dan heb je zeer zeker tenminste één USB 2.0 header nodig, nu levert Corsair bijvoorbeeld wel Y-splitters maar dan is de poort ook meteen in gebruik en niet beschikbaar voor wat anders.

Tevens raadt Corsair het aan de waterkoeler 'exclusief' een poort te geven, dit kan met de ROG Maximus Z790 Extreme dan weer wel, dit ook met het oog op de firmware updates die mogelijk fout kunnen gaan als dat niet zo is en er andere devices in dezelfde 'chain' zijn aangesloten.

Buiten de waterkoeler heb ik ook een USB 2.0 header nodig voor het aansturen van de RGB van de HAF 700 EVO kast én de Corsair Link module van de Corsair AX1200i voeding.

Hiervoor heb ik als alternatief de NZXT Internal USB Hub (Gen 3) aangeschaft en dit werkt perfect! Aanrader!

UEFI (DUAL) Bios

Dit bord bevat een Dual-UEFI bios voor het geval dat er wat fout gaat, dan kan de andere bios worden ingeschakeld. Overigens zijn er mogelijkheden de bios te updaten via een USB zonder dat deze daadwerkelijk opgestart dient te zijn. Ook mist de knop voor het resetten van de CMOS niet.

Ik heb er eigenlijk niet veel over uit te leggen, er is een zee van features die ik nooit zal gebruiken en dus onderzoeken, maar heb wel een lijst samengesteld met screenshots voor de geïnteresseerden.

Om glasvezel te stimuleren en KPN te forceren te investeren doe ik het zo maar.

Software & Audio

Hoewel ik van de software niet alles gebruik, zoals voor het configureren van de AniMe Matrix™ of de Asus Armory Crate heb ik wel AI Suite 3 geïnstalleerd.











Ook is uiteraard Sonic Suite Companion aanwezig voor het geluid die naast de Realtek Audio Console geïnstalleerd staat en samen werkt.
Het is wel zo dat dit programma soms te neiging heeft zichzelf constant af te sluiten, mogelijk heeft het soms een conflict met FXSound Audio Enhancer, dus door die af te sluiten en de Realtek Audio Device weer als primair in te stellen lijkt het soms te fixen of door alle programma's die actief geluid gebruiken te sluiten, anders krijg je de melding dat het audio apparaat niet juist is geïnstalleerd.




En dit is de Equalizer instellingen die ik gebruik.
Na wat finetuning klinkt het vergelijkbaar en lichtelijk beter dan de Realtek ALC892 van de Sabertooth X79, al wat die wat makkelijker om in te stellen.



Door de instellingen van Sonic Suite Companion te exporteren zag ik dat de equalizer op de volgende waardes staat:

<Name>Custom</Name>
<EQ31HzGainDB>1</EQ31HzGainDB>
<EQ62HzGainDB>2</EQ62HzGainDB>
<EQ125HzGainDB>3</EQ125HzGainDB>
<EQ250HzGainDB>3</EQ250HzGainDB>
<EQ500HzGainDB>0</EQ500HzGainDB>
<EQ1kHzGainDB>-0</EQ1kHzGainDB>
<EQ2kHzGainDB>-0</EQ2kHzGainDB>
<EQ4kHzGainDB>2</EQ4kHzGainDB>
<EQ8kHzGainDB>10</EQ8kHzGainDB>
<EQ16kHzGainDB>12</EQ16kHzGainDB>

Uiteraard kan dit profiel ook weer geïmporteerd worden.

De Realtek Audio Console:






Ook is DTS Unbound aanwezig, deze is in licentie bij het moederbord.



Heb echter geen idee of het überhaupt actief is in normale omstandigheden.
Systeem is analoog aangesloten met een Logitech Z906, het geluid is meer dan prima.

Overigens leuk detail: De analoge poorten op de achterzijde van het moederbord zijn met LED-verlichting gekleurd.

Tot Slot


Hoewel er vast nog meer te vertellen valt laat ik het hierbij, de meeste informatie wat betreft accessoires e.d. staan ook in de specificaties, de Wifi-antenne heb ik nog niet eens gebruikt gehad maar ik vertrouw er in dat deze zeer goed het signaal kan oppikken en hoge snelheden kan verwerken, mogelijk voeg ik dat ooit nog toe want heb hier wel Gigabit glasvezel.

De Asus PCE-AC68 was hier zeer goed in, en dat zal hier niet anders zijn, die trok met gemak een 500/500 glasvezellijn dicht i.c.m. Asus AC3200 routers.

Maar kortom, zoek je het ultieme Asus moederbord voor de Z790 chipset en de prijs mag je niet in de weg staan, dan haal je hiermee een pareltje in huis.

Zie ook deze video's voor meer informatie over het bord in groter detail: