Europols European Cybercrime Centre, de FBI en onder andere de Nederlandse politie hebben bij een gezamenlijke actie het Gameover Zeus-botnet verstoord. Het botnet speelde een cruciale rol bij de verspreiding van de ransomware Cryptolocker.
De gezamenlijke organisaties hebben vrijdag 30 mei servers in beslag genomen, een 30-jarige Rus als leider van de criminele organisatie achter het botnet geïdentificeerd en het Gameover Zeus-botnet 'verstoord', meldt Europol. Dat betekent meestal dat de controle over het botnet is overgenomen, maar vaak weten de criminelen delen van het botnet weer in handen te krijgen door malware op afstand bij te werken, waardoor de opsporingsdiensten voorzichtig zijn met claims dat botnets definitief onschadelijk gemaakt zijn.
Bij Gameover Zeus was een extra moeilijkheid dat het beheer niet via een centrale command&control-server verliep, maar via een infrastructuur die gebruikmaakte van een p2p-netwerk van besmette systemen. Ook werd veelvuldig van encryptie gebruikgemaakt bij de p2p-communicatie en -distributie.
De Amerikaanse Justitie spreekt van het meest geavanceerde botnet dat de organisatie en haar partners tot nu toe hebben weten te verstoren. Bij de actie zijn organisaties uit meer dan tien landen betrokken geweest en namens Nederland hebben de High Tech Crime Unit en naar verluidt onderzoekers van de VU Amsterdam meegewerkt. Ook onderzoekers van de bedrijven Trend Micro, Dell, Symantec en McAfee hebben bijgedragen.
De schattingen over het aantal besmettingen van Windows-systemen met de Gameover Zeus-trojan lopen uiteen van 500.000 tot een miljoen. De bots werden gebruikt voor het verzenden van spam, ddos-aanvallen en de verspreiding van Cryptolocker-ransomware. Daarnaast speurde het trojaanse paard de systemen af op bankgegevens, die gebruikt werden om geld door te sluizen naar rekeningen die in handen waren van de criminelen.
Voor zover bekend zijn er geen arrestaties verricht. Wel is de 30-jarige Rus in de VS aangeklaagd en is hij toegevoegd aan de Cyber's Most Wanted-lijst van de FBI. Het Computer Emergency Readiness Team van de VS heeft een pagina online gezet met informatie over het verwijderen van de malware.