Spotify stopt met aanbieden Unlimited-abonnement van 5 euro per maand

Spotify stopt met het aanbieden van het Unlimited-abonnement van vijf euro per maand. Gebruikers van de populaire muziekstreamingdienst kunnen volgens Spotify nu enkel nog een Premium-abonnement van tien euro per maand afsluiten.

Tweaker Gijs Brandsma tipte Tweakers afgelopen week dat Spotify het Unlimited-abonnement niet meer leek aan te bieden. Spotify bevestigt tegenover Tweakers maandag dat de abonnementsoptie van vijf euro per maand is vervallen voor nieuwe gebruikers; voor bestaande Unlimited-abonnees verandert er niets.

"We concludeerden dat het overgrote deel van onze betalende gebruikers een Premium-abonnement heeft", aldus Spotify in een reactie. "We hebben daarom besloten om ons aanbod te vereenvoudigen en hebben de Unlimited-optie voor nieuwe gebruikers verwijderd." Het premium-abonnement is met tien euro per maand twee keer zo duur, maar biedt wel de mogelijkheid om zelfgekozen nummers mobiel te streamen. De gratis mobiele variant biedt eerder de functionaliteit van een radiozender: gebruikers kunnen bijvoorbeeld wel nummers van een bepaalde artiest streamen, maar niet zelf de nummers kiezen.

Overigens is het via een omweg op dit moment nog steeds mogelijk om een Unlimited-abonnement af te sluiten. Op de frontpage wordt de optie niet meer aangeboden, maar vanuit de accountpagina kan een gebruiker nog steeds voor Unlimited kiezen. Waarschijnlijk zal dat binnenkort echter niet meer kunnen.

Het Unlimited-abonnement bood Spotify-gebruikers de mogelijkheid om zonder advertenties muziek te luisteren, in tegenstelling tot het gratis abonnement. Tot vorige week kon bij het gratis abonnement maximaal tien uur per maand worden gestreamd, maar die limiet is verdwenen. Daarmee zou het enige verschil tussen de gratis versie en Unlimited zijn dat de betaalde optie de advertenties niet laat horen.

Reacties (158)

Ik denk dat dit meer te maken heeft met het feit dat het bedrijf nog steeds geld verliest. Bron. En het feit dat er al meer dan een miljard dollar is uitgekeerd aan belanghebbende. Bron.

Als je er goed over nadenkt is het echt te achterlijk voor woorden dat bedrijven zoals Spotify verlies draaien en 'uitgeknepen' worden door de muziekindustrie (alsof het Spotify's schuld is dat ze zo weinig kunnen uitkeren aan artiesten).

Ze doen ongelooflijk goed werk voor de muziekindustrie en innoveren waar de industrie dat zelf totaal niet kan. Zonder Spotify e.a. waren heel veel mensen nu nog illegaal aan het downloaden.

Eindelijk is er hoop voor afnemers en aanbieders van muziek, maar dat wordt door de industrie beloond met op het randje van faillissement laten schommelen.

Goed punt. Het probleem is dat de muziekindustrie niet wil accepteren dat ze minder verdienen aan streaming (per gebruiker) dan dat ze verdienden aan cd-verkopen in de hoogtijdagen van de cd. Die vergelijking is dan ook behoorlijk krom, maar ik krijg sterk de indruk dat de muziekindustrie wel zo rekent. Zij willen hun topomzet van toen evenaren of overtreffen en zien niet in dat de waarde van muziek variabel is. De hedendaagse consument is niet bereid om 20 euro per cd te betalen. En omdat Spotify nooit meer kost dan een tientje per maand, zijn de inkomsten hieruit wat lager dan de muziekindustrie wil zien. Daardoor rekenen ze zoveel mogelijk van Spotify, om er nog zoveel mogelijk geld uit te trekken. Vervolgens blijft er voor Spotify zelf dus net te weinig over, blijkbaar. Terwijl zij het zo goed doen met nette clients, redelijke prijzen en een behoorlijk aanbod (niet perfect, maar wel behoorlijk).

Het lijkt mij dat de andere streamingdiensten ook niet significant meer inkomsten hebben, en dat ook zij soortgelijke bedragen afdragen per geluisterd nummer. Dus ik ga er vanuit dat al deze diensten een strijd hebben om het hoofd boven water te houden. Iets dat bijzonder triest is, als je ziet dat veel gebruikers de voorkeur geven aan deze diensten.

Ik hoop enorm dat hier balans in komt, dat de industrie zich gaat realiseren dat streaming de toekomst heeft en dat een beetje omzet beter is dan geen. De inkomsten uit streaming alleen zijn misschien te laag om alle betrokkenen te betalen, maar ik schat dat de hoge piefen in dat wereldje ook best wat mogen inleveren (bepaalde artiesten ook, maar da's subjectief wellicht). Daarnaast heeft de muziekwereld voldoende manieren om meer inkomsten te genereren (optredens, merchandise, dvd's, radio, films, documentaires, enz).

[Reactie gewijzigd door geert1 op 16 december 2013 14:43]

Aan de ene kant is 10 euro/maand niet veel, maar hoeveel mensen kochten meer dan 6 cd's per jaar? Muziek is veel meer een consumptiemiddel geworden in tegenstelling tot een kunstvorm. Vroeger luisterde je jaren naar dezelfde muziek, terwijl tegenwoordig bijna niemand meer omkijkt naar muziek dat vorig jaar uitgekomen is.

Onzin. Het beluisteren van muziek is altijd een vorm van consumptie geweest. De manier waarop we muziek beluisteren (consumeren) verandert continu. Tegelijkertijd blijft muziek een vorm van kunst. Ik zie hier geen verandering in.

Ik vraag me af of er nu minder mensen 'oude' muziek (1+ jaar) luisteren. Waar baseer je dit op?

Integendeel, ik luister juist nauwelijks wat vandaag de dag uitkomt. Luister voornamelijk muziek dat in de jaren negentig opkwam en op zijn hoogtepunt was. Nieuwe releases vind ik vaak niet zo denderend omdat wat goed was nauwelijks te overtreffen is.

Daarentegen zijn bepaalde genres nu weer in goede ontwikkeling en de goeie nummers kies k en die blijven jaren bij mij.

Ohja, ik luister niks van wat de maatschappij mij voorschotelt, dus wellicht val ik daarom buiten stereotype denkbeeld dat muziek na een jaar niet leuk is.

Dat is het mooie van internet, zelf de regie hebben ipv dat je het maar neemt met wat anderen voor jou selecteren

[Reactie gewijzigd door AOC op 16 december 2013 19:19]

Dankzij dit zijn ZOVEEL mensen gestopt met torrenten! dat moeten die assh*les ook is inzien, het had NOG slechter gegaan zonder spotify en anders.

Ik ben bang dat de muziek industrie dit wel ziet maar zo probeert te sturen dat diensten als Spotify een voor een failliet gaan waarnaar ze nog harder kunnen roepen dat downloaden het probleem is en nog meer wetgeving of wat dan ook erdoor proberen te drukken om mensen maar te forceren te dure producten te kopen.

Zoals jij al aangeeft heeft de muziek industrie zelf niet gekozen om van het model van de 20 Euro per CD af te stappen en het liefst willen ze hier ook naar terug, dus ze zullen hier ook echt geniepige methodes voor gebruiken.

dat miljard is wel over meerdere jaren he

Het premium-abonnement is met tien euro per maand twee keer zo duur, maar biedt wel de mogelijkheid om mobiel te streamen.

Spotify mobiel streamen is sinds een paar dagen al gratis mogelijk:
http://money.cnn.com/2013/12/11/technology/mobile/spotify/

De app werkt prima, maar je kunt alleen shuffelen en "radio" beluisteren. Zoals bekend is er geen offline modus, maar je kunt dus ook geen individuele tracks selecteren om af te spelen, zoals dat wel op de pc gaat.

Het artikel is ofwel aangepast, of je hebt niet helemaal goed gelezen. Er staat nu in elk geval "zelfgekozen nummers mobiel te streamen" en een toelichting dat de gratis versie meer een radio functie heeft, en dus alleen maar beperkte keuze (bijv alleen artiest/stijl, maar niet de specifieke nummers)

Voor mijn reactie stopte de alinea na mijn quote. Hij is aangepast dus. Het staat er nu misschien wel beter dan dat ik het heb neergepend.

De beperkte keuze is trouwens best hinderlijk, want je krijgt allerlei berichten in de app dat je dit en dat niet kunt doen. Je kunt bijvoorbeeld maar 6x per uur een nummer skippen vanuit je playlist. Ik had het na twee dagen wel gezien. De app is uitstekend voor premium-gebruikers, maar wordt een stuk onhandelbaarder als gratis gebruiker.

Wat een onzin zeg. Men wil gewoon meer verdienen. Ik, als unlimited gebruiker, ga zeker naar alternatieven kijken. Ik vind 10 euro teveel en luister nooit op Mn mobiel.

Tis dat bestaande gebruikers niet moeten veranderen, maar ik vind t smerig.

Nou, wat is dan zonder het limiet nog het verschil met gratis? Alleen de reclame die je hoort. De meeste gebruikers gebruiken het tegenwoordig op de telefoon wat sowieso een premium account vereist dus ik snap de keuze wel.

Je kan met de gratis versie niet "a-la-carte" kiezen.. je kan wel een playlist maken, maar deze wordt geshuffeld afgespeeld.

Hoort dat bij deze update? Want gisteren was dit nog niet zo...

Het staat in dit nieuwsbericht:

De gratis mobiele variant biedt eerder de functionaliteit van een radiozender: gebruikers kunnen bijvoorbeeld wel nummers van een bepaalde artiest streamen, maar niet zelf de nummers kiezen.

Overigens is het hierin niet duidelijk of dit ook voor de PC-versie geldt.. Zou dus kunnen dat je daar nog wel "a-la-carte" kan kiezen.

[Reactie gewijzigd door Eswip op 16 december 2013 15:36]

De optie op geluidskwaliteit naar 320 kbps.

Deezer is prima alternatief, Is ook nog voor €5 32 bitrate. unlimited is in mindere geluid kwaliteit.

Deezer kun je gratis 1 jaar uitproberen ZONDER reclame !
die vind ik persoonlijk zeer prettig!
- geen programma
- gratis verzie niet online

Nee, bestaande gebruikers worden niet gedwongen. Staat in het artikel vermeld.

Werkelijk niemand hier leest dat artikel goed;

Mensen die op DIT moment al een Unlimited account hebben, blijven gewoon Unlimited en blijven dus ook gewoon 5 euro per maand betalen!

Maar volgens mij betaal je nu maandelijks 5 euro. Iedere opvolgende maand gaat een nieuwe maand abonnement in?

[Reactie gewijzigd door Zed_no1 op 16 december 2013 16:24]

Nee, nogmaals; voor bestaande gebruikers veranderen er niets!

Ja, als we maar lekker kunnen klagen als er iets veranderd... Je ziet het werkelijk in al dit soort berichten weer terug, gelijk lopen schreeuwen en klagen terwijl er vaak veel minder aan de hand is als je het hele verhaal leest.

Ik ben in ieder geval nog steeds blij met mijn Spotify. De eerste maanden heb ik Unlimited gehad, maar vervolgens miste ik toch wel de mogelijkheid om vanaf mijn iPhone te streamen (oa met hardlopen), dus heb ik het omgezet naar Unlimited.

Unlimited was trouwens een mooie combinatie met een Mac Mini, Receiver en de iPhone App Remoteless.

[Reactie gewijzigd door M@cer op 16 december 2013 14:29]

Jammer, aangezien ik het Unlimited abonnement een paar keer per jaar aan/uit zet. Buiten de zomer- / wintervakantie om, maak ik nauwelijks gebruik van Spotify en wil dit dan gewoon stop kunnen zetten. Een premium abonnement is me te duur.

Hoeveel moeite / geld kost het nou om de Unlimited mogelijkheid in de lucht te houden?

tweede account nemen, nadeel is wel dat je dan een maandje 15 euro betaald, maar dat is nog altijd goedkoper dan 10 euro per maand (120 euro tegenover 60 euro, kun je het 6x aan en uitzetten)

Ik heb je reactie 10x gelezen, maar ik volg je niet.

Een premium account heb ik nooit gebruik van gemaakt en zal dat voorlopig ook niet doen, omdat ik geen smartphone heb.

Enkele weken maak ik veel gebruik van betalend spotify (thuis) en anders wil ik het abonnement stopzetten. Al met al kost spotify me ongeveer 15,- EUR per jaar. Straks dus het dubbele met functionaliteiten die ik niet gebruik.

voor bestaande unlimited abonnees veranderd er niets. Dus als je het gewoon door laat lopen ipv elke keer aan/uit zetten is er niets aan de hand.

Ik blijf het krankzinnig vinden dat ik Netflix heb voor €7,95 per maand en dat ik voor alleen audio een tientje moet betalen. Voor €5,- per maand zou ik het direct doen, mits ik dan ook op alle apparaten (inclusief mobiel) alles kan afspelen (net als bij Netflix).

De catalogus van Spotify is ook wel aanzienlijk groter dan die van Netflix. Daarnaast heeft Spotify met veel meer uitgevers te maken en gebruiken mensen netflix gemiddeld een stuk minder dan Spotify (muziek wordt wel vaker geluisterd, films/series maar 1x gekeken meestal)

Vergeet niet dat Netflix met een gigantische bandbreedte te maken heeft. Per klant is er grofweg zo'n 30x tot 40x zoveel bandbreedte nodig. Daarnaast is er uiteraard een gigantische opslag capaciteit nodig. (10000 man kunnen niet vanaf 1 schijfje (of SAN for that matter) dezelfde full hd film kijken bijvoorbeeld)

Ook staan er aardig wat recente series en films op Netflix, tegenwoordig steeds meer series die de dag na uitzending in de VS al op Netflix staan.

Qua uitgevers valt het ook wel mee, dit zijn voornamelijk de 5 grote uitgevers. (Zoals Sony, EMI en Universal), waar er heel veel overeenkomen met Netflix.
Tuurlijk staan er meer nummers op, maar een nummer duurt 4 minuten, een aflevering van een serie 40 minuten. Daarnaast is video natuurlijk duurder in licenties dan audio.

Het lijkt mij slimmer dat als een film opgevraagd wordt dat deze in het ram geheugen geladen wordt en aan iedereen die het ook opvraagd van daaruit wordt geserveerd. Zo hoog is de kwaliteit niet, moet prima lukken, anders zit je hardeschijven te verkrachten of heb je onnodig veel dublicaten.

Netflix heeft op dit moment zo'n 90000 titels.
Deze zijn gemiddeld ongeveer 40 minuten lang.

NetFlix heeft 40 miljoen gebruikers.

Als we nu conservatief gaan rekenen, wordt het wel een dure hobby als je content vanuit het RAM wil serveren.

Gemiddeld genomen zijn er 5 miljoen gebruikers online (1/8 van de totale hoeveelheid), deze roepen gemiddeld 10000 verschillende titels op.
De gemiddelde stream is 3Mbit (is hoger, maar stel dat deze 3Mbit is).

40 minuten * 60 seconden * 3Mbit / 8 bitperbyte = 900MB per video.
5.000.000 / 10.000 = 500 kijkers per titel actief (gemiddeld).
500 kijkers bij 3Mbit is 1,5Gbit, dus dit is voor een gemiddelde server nog wel te doen (2x 1 GBit uplinks met overhead). Dan heb je dus per ACTIEVE titel een server nodig met minimaal 4GB geheugen. (langere films zijn immers groter + OS overhead). Dan heb je dus minimaal 10.000 servers nodig, op 1 locatie, zonder backups en zodra iemand anders iets anders wil kijken heb je al een probleem, dus je moet minimaal een 1,25 tot 1,5x overhead in servers hebben.

Dat wil zeggen: 15.000 servers die niets anders doen dan films in hun geheugen laden. En dan heb je het nog niet over de bakken met SANs waar alle content daadwerkelijk opstaat.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over de verschillende stream bitrates die ook opgeslagen moeten worden.

Niet bepaald efficient dus, ik gok dat er per grote locatie een aantal grote SANs staan met dezelfde content en een aantal front-end content servers met een dikke pijp. 9000GB aan RAM is namelijk vrij prijzig...

En vergeet de actualiteit niet. Netflix biedt 'oude' films en series aan geen actuele bioscoopfilms, spotify biedt daarentegen actuele muziek aan. Dat kost altijd meer.

eigenlijk wel goed nieuws: 10 uur limiet wordt opgeheven.

Ze hebben eigenlijk gewoon het in het buitenland zeer succesvolle systeem van Nokia Music/MixRadio overgenomen dus.

Al ben ik sinds kort overgestapt op xbox music, want daar kan ik nu mijn normale mp3 collectie scannen en die automatisch beschikbaar krijgen in xbox music. Zonder aankopen te doen of een abonnement te hebben. Beetje Spotify-achtig maar dan voor nul euro, mits je de muziek al ergens in mp3 of iets hebt liggen.

Hoezo buitenland, ik maak ook veelvuldig gebruik van Nokia Music. En sinds de laatste release kan ik hetzelfde, het scant mijn eigen playlist en draait muziek op basis van dat.

Buitenland omdat 't in Nederland niet zo populair is. Net als dat Nokia in Nederland niet zo populair is. Dat jij 't gebruikt maakt 't niet direct populair voor een heel land. Wij in NL lopen nou eenmaal tegenwoordig redelijk achter op dit soort gebieden. Kan gebeuren, je kunt niet overal op voorlopen.

Overigens gaat het xbox music systeem wel ietsje verder dan playlists scannen. Je muziek geld dan als zijnde "gekocht" op xbox music. Dat is heel wat anders dan waar jij het over hebt.

Nokia is populairder dan je denkt zeker 15-20% van de toestellen die ik verkoop bij het verlengen van abbos of afsluiten van nieuwe zijn Nokia's. En de meeste zijn Lumia's (paar van die 301tjes soms). En dat komt voornamelijk om de naam Nokia, niet Windows Phone of iets dergelijks.
Enige wat ik meer verkoop (en mijn collega's hier op de afdeling) zijn samsungs (s4/s4 mini) en iphone's. Nokia verkoopt momenteel meer dan HTC, LG en Sony samen

Of ze allemaal ook Nokia Music gebruiken is een tweede Maar het is een goed verkoop argument "maar voor hetzelfde geld heeft u een lagloos toestel met gratis mapping diensten en een eigen soort gratis spotify"

[Reactie gewijzigd door batjes op 16 december 2013 19:51]

Dan ben je daar vrij uniek in, in 90% van de winkels doet men alsof Nokia niet bestaat en WP8 de duivel is.

Natuurlijk, ik heb zelf een Lumia en vind 't fantastisch, iedereen in mijn omgeving heeft er één, vooral vanwege mij. Ik verkoop de toestellen zakelijk ook, omdat 't zo'n bijzonder mooie combo is met Office 365 (en dan incl. tablets). Maar dit alles maakt 't nog niet populair. Vergeleken met de rest van Europa lopen we hier (weer) aardig mee achter. Goed te zien aan; nieuws: Nederlanders kopen minder vaak Windows Phone dan inwoners buurlanden

Sowieso loopt NL zakelijk finaal achter als 't op IT aankomt, maar da's weer een heel andere discussie.

Hetzelfde geld voor de Nokia diensten. Er zijn landen waar Nokia zo'n beetje de enige aanbieder van muziekdiensten is. Hier kent praktisch niemand 't. Nu komt dit voor 99% door de altijd even incompetente Nokia Nederland (echt, wat daar werkt kan beter iets gaan doen waar ze wel goed in zijn, stofzuigen ofzo), maar jammer is 't wel.

Anyway, vooral in Nederland is Nokia minder populair dan je denkt, nu is dat erg jammer, maar 't is nou eenmaal wel zo. En ja, als je 't totale plaatje bekijkt van een Lumia (dus incl. apps e.d.) dan kan er weinig aan tippen, maar features, prijs en kwaliteit bepalen toch echt niet of je verkoopt of niet. Als dat zo zou zijn zou tenslotte niemand een iphone kopen.

Dat is waar, zag bij phonehouse wel eens een reclame bord met een Lumia. Maar buiten dat, hoor ik ook vaak dat verkopers mensen afpraten van andere toestellen naar de Samsungs e.d. toe, maar dat heeft meer te maken met de acties die Samsung houd voor de verkopers.

NL loopt half achter, op sommige vlakken voorop, maar de laatste jaren laten bedrijven ons veel links liggen (duurde tot januari voordat we WP8 Lumia's hier in NL hadden bv -.-)

En het hielp ook niet dat meer dan de helft van de Nokia/here diensten hier nog niet werkte, ondertussen werkt het meeste wel (moet Transit maar eens proberen, zou moeten werken nu)

Zelf ook Lumia bezitter, erg fijn toestel, maar wel merkbaar dat het nog een beetje in de kinderschoentjes staat kwa functionaliteiten. Dus ik raad het persoonlijk ook niet iedereen aan.

Maar de Lumia's beginnen wat bekent te worden. Toen ik mijn 920 kreeg in januari, zag ik nooit iemand met een Lumia. Toen langzaam heel af en toe. En nu vrijwel dagelijks kom ik ze in het wild tegen. Gaat vrij snel en het is ook niet zo dat vrijwel niemand afweet van de nieuwe Nokia's iig

Ah ja dat zeggen ze nu, kan me herinderen dat het limiet eerst 20uur was.
Toen was het even niks en nu dus 10.

heeft dit nog gevolgen voor de kpn spotify gebruikers?

Die hebben toch Premium?

http://www.kpn.com/prive/...nsten/spotify-premium.htm

Lijkt premium ja

Ik denk het niet, aangezien je als KPN klant gratis Spotify premium krijgt ?

kpn spotify gebruikers hebben als het goed is al een premium lidmaatschap

Lijkt me niet voor zover ik weet hebben die premium, niet unlimited.

^{bestaande Unlimited-abonnees kunnen het abonnement blijven gebruiken.}

bestaande Unlimited-abonnees kunnen het abonnement blijven gebruiken

Lijkt me niet dus En volgens mij bied KPN Spotify Premium aan, dus is het alzo niet van toepassing.

Nee, de dienst bestaat nog wel. Dus hier veranderd weinig aan.
Heb toevallig eergisteren een account terug gezet naar 5 euro per maand. Moest ik nog wel even goed voor zoeken.

Volgens mij heeft KPN prem...oh wacht...

KPN bied inderdaad Premium aan van spotify, Deze hebben er dus geen last van.
ik ben zelf een gebruiker van KPN en spotify

Een ander verschil tussen Free en Premium is dat je bij Premium een betere geluidskwaliteit kunt krijgen.

Volgens mij een belangrijk verschil, waar de reacties tot nu toe overheen stappen. (De focus ligt nu vooral op het mobiel kunnen streamen)
Alleen bij Premium heb je de beschikking over 320Kbps streams, uiteraard alleen indien een source van voldoende kwaliteit bij Spotify beschikbaar is.

ik vind spotify toch nog steeds wel veel te weinig bieden.
voor 10 euro per maand heb je echt nog heel veel artiesten niet.
eigenlijk werkt het alleen leuk en goed als je mainstream muziek luistert.
en niet je eigen nummers kunnen kiezen vind ik wel heel slecht voor 5 euro per maand.
dat zou gratis moeten zijn of niet bestaan. zoals nu dus gebeurt is.

ik luister absoluut geen mainstream muziek en kan echt voor 1000% slagen op spotify. Ik begrijp wel van vrienden die metal e.d. luisteren dat je dan niet veel aan spotify hebt. Maar zeker in mijn treurwilg en dode bomen muziek smaak zoals iedereen het hier thuis noemt kan je heel goed slagen op spotify.

Gelukkig zijn er alternatieven, volgens mij is er voor iedereen wel iets te vinden. En als je niet wilt betalen kan je altijd downloaden of wat dan ook. Maar ik kies voor het gemakt en luister overal en nergens nu spotify en mijn vrouw is ook helemaal over.

Weinig metal op Spotify?
Mijn complete playlist bestaat uit honderden metal albums van net zoveel bands (bekend en minder bekend).. Laat ik het zo zeggen, ik heb meer moeite om geen bands te vinden dan omgekeerd..

mmm vaag, ik luister helemaal geen metal en die metal vrienden van mij geven dit aan, maar ik geloof je gelijk. Zal ze er nog eens op attenderen als ik ze binnenkort weer zie. Probleem is alleen dat als er wel veel metal te vinden is ze dat aan willen zetten en ik kan dat zelf niet zo waarderen

Ik stik bijna in de metal (black, death, folk, viking). Voor 95% precies hetzelfde wat ik tien jaar terug verzameld heb via audiogalaxy, fora's en andere kanalen, dat kan ik nu via spotify vinden.

Kan mij wel voorstellen dat de nieuwere releases qua metal minder snel te vinden zijn. Blijft toch vaak een besloten/klein wereldje de echte metal. Nieuwe releases werden (vroeger tenminste) alleen gedeeld via fora's omdat kennelijk 'n kennis van een kennis van de band die release had weten te bemachtigen en ging delen.

Zal nu niet veel veranderd zijn, wellicht meer torrent werk nu