Laptop voor consumenten bestaat dertig jaar

Het is bijna dertig jaar geleden dat de Osborne I werd gepresenteerd, de eerste draagbare computer die uitgroeide tot een verkoopsucces. Inmiddels heeft de Osborne I veel nakomelingen in de vorm van laptops, tablets en smartphones.

Op het hoogtepunt verkocht Osborne Computers, het bedrijf achter de Osborne I, 10.000 exemplaren per maand. Dat gold als verkoopsucces in die tijd, zeker omdat de draagbare computer met een prijskaartje van bijna 1800 dollar niet goedkoop kan worden genoemd. De Osborne I werd zondag dertig jaar geleden gepresenteerd op een Amerikaanse beurs in San Francisco, meldt Techologizer.

De draagbare computer had een behuizing met klein scherm, met daaronder een toetsenbord. Het idee achter het ontwerp doet nog steeds denken aan de wijze waarop een laptop is opgebouwd, al was de Osborne I dankzij zijn gewicht van meer dan 10 kilogram niet zo licht als hedendaagse laptops.

Het scherm had een diagonaal van 5". Er pasten 24 regels op het scherm met ieder 52 karakters. Het scherm kon alleen grijstinten weergeven. De ingebouwde processor was een Zilog Z80 met een kloksnelheid van 4MHz en het ingebouwde geheugen had een grootte van 64kB. De draagbare computer draaide op het OS CP/M 2.2, dat was bedoeld voor Intel-processors en de Zilog Z80.

Nu, dertig jaar na de Osborne I, zijn draagbare computers belangrijker dan desktops. Zo verkopen smartphones beter dan desktops en spelen ook notebooks, netbooks en tablets een steeds belangrijkere rol in het computergebruik.

De naam Osborne wordt echter het meest geassocieerd met het Osborne-effect. Dit verschijnsel is een dalende verkoop als een opvolger van een bepaald product is aangekondigd. Enkele jaren geleden werd die mythe ontkracht. De dalende verkopen en het uiteindelijke faillissement van Osborne Computers in 1983 had meer te maken met opgekomen concurrentie, die betere computers verkocht tegen lagere prijzen, en door slecht management.

Reacties (85)

[Xaria]

Puur uit nieuwschierigheid (aangezien dit ding voor mijn tijd was...)
Wat kon je nou precies met dit ding allemaal doen? Het is schijnbaar een verkoopsucces geweest. Dus het moet vast wel wat practische dingen gekunt hebben?

[BeerenburgCola]

Er werden enkele software pakketten meegeleverd zodat de koper direct aan de slag kon.
Niet elke computer in die tijd werd standaard met software geleverd, behalve op een minimalistisch "disk operating system" na dan.

Volgens wiki:

The Osborne 1 came with a bundle of application software. The WordStar word processor, SuperCalc spreadsheet, and the CBASIC and MBASIC programming languages were the leading applications in their respective niches at the time. The bundle had a retail value of more than USD$1500.[3] The exact contents of the bundled software varied depending on the time of purchase; for example, dBASE II was not included with the first systems sold.

Je kon dus gelijk aan de slag met textverwerking en/of spreadsheets.

[wildhagen]

Dit was toch niet de eerste portable computer? IBM bracht immers al in september 1975 de IBM 5100 Portable Computer uit, die was ook bedoeld voor portable gebruik (hoewel hij met een gewicht van 24 kg wel ietwat aan de zware kant was).

[gwystyl]

Dat hangt waarschijnlijk van de definitie van 'portable' en 'computer'. Beide zien er imho uit als opgewaardeerde typmachines, maar het begin was er blijkbaar al wel in 1975. Grappig om te zien dat de 'portable' er al eerder was dan de Personal Computer

[mae-t.net]

Of de portable er eerder was, is maar de vraag. De genoemde Osborne 1 is van 1981, terwijl er in 1975 al volwaardige Personal Computers waren die hetzelfde operating system, CP/M, draaiden.

[Pieterll]

Maar niet voor consumenten.

[Gamebuster]

"de eerste draagbare computer die uitgroeide tot een verkoopsucces."

[Reactie gewijzigd door Gamebuster op 22 juli 2024 16:54]

[mad_max234]

Dit was toch niet de eerste portable computer? IBM bracht immers al in september 1975 de IBM 5100 Portable Computer uit, die was ook bedoeld voor portable gebruik (hoewel hij met een gewicht van 24 kg wel ietwat aan de zware kant was).

Staat ook niet dat de Osborne de eerste draagbare computer was, was de eerste laptop. De 5100 was een desktop pc die enigszins portable was. Net als portable TV, ze hebben er een handgreep op gemaakt aan de bovenkant, verder is het gewoon zelfde model als desktop. Dus niks inklapbaar of zo, geen ingebouwd monitor.

De 5100 is dus geen laptop maar desktop,

[Reactie gewijzigd door mad_max234 op 22 juli 2024 16:54]

[Jasper Janssen]

Alleen draaide die geen operating system waarvoor thirdparty software beschikbaar was, IMHO een essentieel onderdeel is van de kwalificatie "voor consumenten".

[Maks]

Haha volgensmij zitten in de Ti83 en 84+ (waarvan de laatste nog steeds in productie dacht ik) ook Zilog Z80 processors, dat betekent dat je CP/M in principe ook daar op kan draaien.

[Anoniem: 145867]

Ik snap nog steeds niet dat die grafische rekenmachines met zulke hardware en cheap-ass scherm zo duur zijn.

Als je kijkt naar hedendaagse mobieltjes moet je echt uber vette grafische rekenmachine mee kunnen maken? Vooral met die hoge resolutie voor grafische weergaven.. mjha

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 145867 op 22 juli 2024 16:54]

[Anoniem: 303530]

Laatst op een of ander forum had iemand zijn eigen z80 computer gemaakt, kosten inclusief chip, 32KB RAM, flash, en een LCD scherm: nog geen $10.

Ik vraag me inderdaad af wat voor marge er op die TI-8x bakken zit..

[robvanwijk]

Heeft ie daarin zichzelf ook meegeteld? Het kost tijd om zoiets te ontwerpen en in elkaar te zetten; een hobbyist doet dat gratis, maar medewerkers van TI zullen vast prijs stellen op een salaris.
Verder is het niet alleen de hardware, een groot deel van de kosten zit in de software. Vergeet niet dat de Z80 nogal beperkte mogelijkheden heeft; kan alleen werken met 8- en 16-bit integers en alleen optellen, aftrekken en bitshiften (nee, een echte multiply heeft ie niet eens). Maar de gebruiker kan wel de sinus vragen van een floating point getal met veertien decimalen. En TI-OS is behoorlijk robuust; tenzij je assembly code schrijft ken(de) ik maar één manier om TI-OS te laten crashen en die is in latere versies ook gefixt als ik het me goed herinner.
Die eis "zonder assembly" moet je wel maken; de Z80 heeft geen privilege levels en geen debug traps, dus een gebruikers programma kan gewoon zeggen "di \ halt" (schakel interrupts uit, wacht op volgende interrupt) en het doet niks meer tot de batterij eruit is geweest, zonder dat TI-OS er ook maar iets aan kan doen.
Natuurlijk kun je er een andere processor inzetten, maar een CPU die op 4 AAA-batterijen maanden meegaat...? Tja, een Motorola 68000 (die ook in de duurste TI rekenmachines zit) is een vooruitgang, maar echt heel veel krachtiger is die ook niet en een ARM (of Pentium ) verbruikt gewoon veel teveel. Je rekenmachine elke dag op moeten laden is immers niet ideaal. (Met lege batterijen zitten halverwege je proefwerk ook niet.) Bovendien zou een andere processor weer extra kosten met zich meebrengen (duurdere processor, "echte" accu, eenmalige kosten van TI-OS herschrijven...).

Het kan best dat er een leuke marge op zit, maar niet zo enorm als jij misschien verwacht. Als TI's echt zoveel te duur waren, waarom heeft een andere fabrikant dan nog niet de kans gegrepen om TI uit te markt te duwen? En als "second opinion": Casio's en HP's zijn ook niet veel goedkoper.

[AlexanderB]

en software (hele grote database met gratis programma's ook), behuizing, documentatie, verpakking, marketing, R&D kosten.. niet over het hoofd zien hoor

(en ja, dan gaat dr uiteraard nog een stevige marge overheen van winkels enzo waar het ding doorheen gaat voor het bij de consument is..)

[Reactie gewijzigd door AlexanderB op 22 juli 2024 16:54]

[Wilf]

Die chiptechnologie is dan ook al 30 jaar uitgewerkt. Toen was het een stuk minder eenvoudig...

[Nox]

En men weet geloof ik precies waar de bugs zitten. Een spaceshuttle werkt ook op 486'ers bijvoorbeeld en men gooit daar ook geen i3 in zodat hij sneller baanberekeningen kan doen, puur omdat er levens en miljarden van af hangen.

Als ik een berekening maak en ik kom een bug tegen op mijn rekenmachine, en ik accepteer het vreemde antwoord dat een brug toch echt wel zo gebouwd kan worden, dan crasht dat hele ding. Moet je later komen aankloppen met je hypermoderne rekenmachine waar een bugje in zit, het zal je maar gebeuren...

[Anoniem: 303530]

In de gameboy zat ook een aangepaste Z80, op 6mhz meen ik.

In de Ti83+ en 84 reeks zit een 8 of 15Mhz Z80, daar heb ik nog games voor geschreven in assembler..

[amas]

idd, vroeger heb ik een flink aantal programma's op de rekenmachine geschreven onder de les wel in BASIC dan maar toch.
Dat ding was is zo traag dat je serieus moet WACHTEN tot een grafiek wordt weergegeven Ik meen dat deze Z80 op 6 MHz is geklokt. En daar betaal je dan €100,- voor

[Reactie gewijzigd door amas op 22 juli 2024 16:54]

[AlexanderB]

hm, ik geloof 6 mhz voor de ti83 en 15 voor de ti84, je kan de 83 overclocken naar hetzelfde niveau door een andere smd condensator te solderen.

en 100 euro voor een apparaat dat allerlei ingewikkelde wiskunde kan, dat lekker lang met batterijen doet, en dat stevig en scholierenbestendig is....
de mijne leeft nog, dat kan je van mn mobieltje uit die tijd niet zeggen, en zelfs als je nu n nieuwe zou maken op basis van n smartphone, krijg je alleen maar n apparaat dat batterijen vreet, allerlei softwareupdates nodig heeft voor het goed is, en van dun breekbaar plastic is gemaakt, en dat alles voor maar €250... no thanks..

[Neko Koneko]

Heb mijn oude Ti83 hier ook nog liggen, in working order (op het gebrek aan batterijen na dan, die heb ik eruit gehaald omdat ze anders zouden gaan lekken ).

Heb er nooit spelletjes voor gemaakt, achteraf eigenlijk wel jammer, had er destijds misschien iets meer mee bezig moeten zijn. Ik was voornamelijk bezig in QuickBasic op de schoolcomputers. Totdat de biepmiep dacht dat ik een virus aan het maken was

[Reactie gewijzigd door Neko Koneko op 22 juli 2024 16:54]

[Anoniem: 303530]

met de juiste soldeerskills kun je hem naar 25mhz gooien Sterker nog, daar was het ding oorspronkelijk voor gemaakt.

[teacup]

Aahhhhh, geweldig retro. Een bruut bonk computer. Geen subtiele laptop of tablet met de gladheid van een zetpil waarbij de aanwezigheid van technologie zoveel als mogelijk wordt ontkend. Nee, gewoon zoiets van: "je wilde toch computer techniek, nou, hier heb je het dan".

Met een collega in de trein wel eens gefilosofeerd over het experiment om met hele oude techniek in de trein te gaan zitten en die droogjes te gaan gebruiken. Denk hierbij in de richting van een draaischijftelefoon, een mechanische typemachine (die het liefst een enorme rotherrie maakt als je de wagen naar het begin van de regel terugmept, en daarbij een schaduw op het boek van je buurman werpt). Iemand anders zou dan de reacties van de reizigers subtiel moeten filmen.

Deze Osborne zou ook een geweldig effect opleveren, naast een forse vouw in je bovenbenen. Je gaat zitten, aan het gangpad. Klapt dat ding open - KLONK - en laat hem opstarten. Dat doet hij ongetwijfeld met de nodige vervelende piepjes en, voor deze tijd, luidruchtig aanjagende ventilator(en). En dan heel geroutineerd, met die degelijke klik klak klik toetsen, type je je tekstje in. Onherroepelijk moet iemand naast je, aan de raamkant (Wet van Murphy) uitstappen. Met veel misbaar, verwijtende blikken en gezucht plaats je je Osbone, werkend en wel, midden in het gangpad van de wagon om de persoon te kunnen laten vertrekken..... Jiskefet?

[Carbon]

Deze Osborne zou ook een geweldig effect opleveren, naast een forse vouw in je bovenbenen. Je gaat zitten, aan het gangpad. Klapt dat ding open - KLONK - en laat hem opstarten.

Moet je wel een een agregaat of accu + omvormer meenemen want die Osborne portable heeft geen accu.

[Anoniem: 401009]

Ik ga wel mee .
Lijkt me hilarisch.
Agregaat is niet nodig, meeste treinen (1e klas) heben tegenwoordig een stopcontact tussen de stoelen in zitten.

[teacup]

Nou, ik denk dat een gezellig puffend 1 cilinder dieselaggegraatje zekers als effectversterker kan werken.

[AlexanderB]

heh, ik heb zelf ooit nog een Wang Laplop gehad, iets nieuwer (1986) maar meer dan n typmachine met lcdscherm, hardeschijf en accu was het niet

[Anoniem: 119196]

Heb zelf een Compaq Portable II gehad. Ook zo'n mooi log beest. Veel Pinball op gespeeld.

[Neko Koneko]

Vriend van me heeft nog ergens een dergelijk apparaat staan, heel toevallig is een pinball spelletje het enige dat erop draait

Weet zo alleen niet wat voor een merk/model het is, maar het is wel vet om zo'n oud bakbeest op te starten. Je hebt er niks meer aan maar het is gewoon cool

[Anoniem: 119196]

Mobiele computer, ja. Laptop, nou nee, lijkt me niet. Denk niet dat veel mensen dit apparaat op hun "lap" zouden kunnen plaatsen zonder daar letsel aan over te houden.

[Anoniem: 2185]

Inderdaad, luggables noem men deze machines (huggables noem ik ze). De SX-64 is er een uit die soort evenals de Compaq Portable III. Die eerste heb ik nog de laatste helaas niet meer.

[Sjah]

1800 dollar, mag ik dat goedkoop vinden voor die tijd? In mijn wetenschap betaalde je toen soms wel tot 10K.

[mdj84nl]

ze hadden vroeger ook wat minder te besteden, dus in verhouding wel weerduur.

[Anoniem: 59211]

Ik bezit zelf een werkende Bondwell 14 CPM machine maar om dit een laptop te noemen...

Om te beginnen was de naam in die tijd en en lange tijd daarna "Portable Computer" de laptop kwam pas veel later. De titel van dit artikel klopt dus niet.

De Nederlandse vertaling "verplaatsbare" computer lijkt me meer op zijn plaats... die dingen zijn en waren niet te tillen...

Voor de liefhebbers heb ik nog deze grappige pic:

http://www.funnyhumor.com/pictures/221.php

[Blokker_1999]

stroomvoorziening lijkt me een probleem met die opstelling.

[Neko Koneko]

Om over rugklachten nog maar niet te spreken...

[Nox]

Denk beiden, een dikke zware UPS (toch?) van 20 kilo. Als die uberhaupt al werkt, denk dat je van thuis moet booten met de UPS eraan en dan weglopen. Denk niet dat je verder komt dan een kwartiertje ofzo.

[GekkePrutser]

WHAHAHAHA En dat noemen ze een laptop

Ik heb ook nog met dit soort dingen gewerkt, maar dan IBM "Portables", soort naaimachine koffer met CRT scherm, 2kg aan toetsenbord enz. Die zette je echt niet op schoot. Accu's kon je in die tijd ook vergeten trouwens, je moest hem aan de stroom gebruiken.

[Reactie gewijzigd door GekkePrutser op 22 juli 2024 16:54]

[BeerenburgCola]

De titel is wat misleidend (imho), maar het artikel heeft het verder wel correct over "draagbaar" (portable/luggable in het engels)...

[Fiber]

Ik denk dat de Compaq SLT/286 de eerste laptop was die enigzins lijkt op wat wij nu een laptop noemen, met accu, lcd, harde schijf, etc.
http://www.computinghisto...itewise.pl?act=det&p=2223

[wildhagen]

Nou, ik denk dat die eer gaat naar de Tandy TRS-80 Model 200 van RadioShack, uit 1986. Die leek in grote lijnen ook al erg op de laptop zoals we die nu nog kennen.

Zie hier voor een plaatje van een TRS-80 Model 200, naast een moderne Sony Vaio.