'Twee derde Nederlanders tot 35 jaar noemt zichzelf verslaafd aan sociale media'

Ongeveer 67 procent van de respondenten in een Nederlands onderzoek noemt zichzelf misschien of zeker verslaafd aan sociale media. Het percentage ligt bij vrouwelijke respondenten iets hoger dan bij mannelijke respondenten.

De samenstellers van het onderzoek, Het Grote Jongerenonderzoek 2025 van Mediahuis en MediaTest, hebben niet gecontroleerd of de respondenten daadwerkelijk verslaafd zijn, maar baseren zich op zelfrapportage, merken zij op in het rapport. "Maar dat ze het zelf wel aangeven, is op zijn minst alarmerend", zo zeggen zij over de eigen cijfers van verslaving.

De respondenten gaven aan per dag ongeveer 3,5 uur aan sociale media te besteden. Dat is minder dan een paar jaar geleden, toen dat nog op 4 uur per dag lag. Het gebruik van de telefoon nam juist toe, van 4,8 naar 5,1 uur. Ook zeiden minder jongeren sociale media te gebruiken als primaire bron voor nieuws. Dat percentage lag op 41 procent, een daling van ongeveer 10 procentpunt ten opzichte van een aantal jaar geleden. In totaal heeft het onderzoek 2755 respondenten tussen 15 en 35 jaar.

Reacties (116)

[sellh]

Wat ik me afvraag.....
Wat maakt veel gebruik van sociale media een verslaving, maar de hele dag voor de tv hangen, hele dagen boeken lezen, hele dagen sporten, hele dagen aan een hobby, hele dagen vissen, dat niet? Van alle dingen die ik noem, ken ik voorbeelden in mijn omgeving.
Maar het lijkt er op dat alleen sociale media in dat rijtje als verslaving wordt gezien.
Volgens mij is het ook al niet leeftijdsgebonden.

Drugsverslaving en drankmisbruik noem ik verslavingen, hele dagen op sociale media een tijdsbesteding.
Ik ken zelfs oudere mensen voor wie Facebook een middel is om minder eenzaam te zijn.

[Reactie gewijzigd door sellh op 8 juli 2025 18:41]

[Klauwhamer]

Zoals nicotine decennialang ontwikkeld is om zo hard en snel mogelijk opgenomen te worden door de hersenen, geldt dat ook voor social media -- in veel grotere mate dan welke andere hobby dan ook. Als jouw voorbeelden paracetamolletjes zijn, is social media fentanyl voor de hersenen. Men weet exact welke spreekwoordenlijke knopjes voor specifiek jouw hersenen werken om jouw aandacht te trekken én vast te houden. Dat komt omdat men van de gebruiker een profiel opbouwt waarin allerlei variabelen worden opgeslagen en verwerkt door het algoritme. Waar blijf je precies hangen op de pagina, waar zoom je op in, waar reageer je op wat voor meetbare manier op -- en dat gaan we je meer voorschotelen. Want vergis je niet; al die social media-apps zijn onderling aan het strijden om jouw aandacht.

Overigens geldt exact hetzelfde voor kinder-televisie (of tegenwoordig YouTube-kanalen). Daar zitten evengoed teams aan gedragspsychologen te onderzoeken wat het beste de aandacht van kleine kinderen opeist -- en zij zijn nog weerlozer dan volwassenen. Misselijk.

[SomerenV]

Voor wie eens wil zien wat een schermpje kan doen met een kindje is dit interessant kijkvoer. Lekker het kind aan de tablet of smartphone, bezig met spelletjes en programma's die gemaakt zijn om verslavend of overprikkelend te zijn, en ondertussen totaal niks leren. Lubach had er ook een item over. Het is gewoon misselijkmakend wetende dat er mensen zijn die bewust verslavend ongezonde content maken.

Mijn zoontje is nu 15 maanden maar heeft nog nooit een smartphone of tablet bediend. Wij als ouders zitten zo min mogelijk op de telefoon en stimuleren hem te spelen met zijn reguliere speelgoed, dus Duplo, z'n houten blokken, knuffels, balletjes of van dat Montessori-speelgoed. Elektronisch speelgoed hebben we ook nagenoeg niks van. De televisie staat ook maar zelden aan waar hij bij is.

Als ik dan zie hoe gemakkelijk sommige ouders hun kind een smartphone of tablet onder de neus drukken om ze maar stil te krijgen... Ik vind daar wel wat van zeg maar

[iqcgubon]

Er is een hele goeie reden waarom mijn zesjarige dochter nog nooit een tablet in haar handen heeft gehad.

Ze kan ondertussen al heel goed lezen, is sociaal en speelt buiten. Totaal geen "nood" aan hier. TV mag op tijd en stond uiteraard wel met mate.

[Curapica]

Mijn zoontje begon al op jonge leeftijd met een tablet en games, met als doel vooral leren, ontdekken en lezen.

Hij kon al vroeg goed lezen (de regel was: lees de tekst van het spel, anders mag je een stuk minder gamen). Daardoor liep hij ver voor op zijn leeftijdsgenoten (sloeg groep 3 over omdat hij in groep 2 al woordjes kon herkennen en lezen en in het eerste half jaar van groep 3 niks zou gaan leren). Hij heeft altijd goede sociale contacten gehad met zowel leeftijdsgenoten als volwassenen en speelt nog steeds buiten maar ook binnen.

Inmiddels is hij 13 jaar oud en zit op het gymnasium.

Voor mij is dat een heel goede reden om wel gebruik te maken van tablets en games voor educatieve doeleinden. Ze hebben hem namelijk écht geholpen.

Toch jammer dat veel mensen meteen negatief over denken, terwijl dat niet terecht is.
Het gaat erom hoe de tools gebruikt worden en het is niet per definitie slecht.

[Nitramuse]

Eens. De tablet kan een goed hulpmiddel zijn om te leren. Kinderen van die leeftijd zijn onbewuste leersponzen, ze leren tekst en talen zo veel sneller en makkelijker dan volwassenen door simpelweg te lezen. Waarom dat niet subliminal laten leren? Het is aan de ouders om goed op te letten wát er gebeurd, dus vermijd inderdaad die verslavende (zoals ik ze noem) druk-op-1-knop games. Maar laat ze dingen lezen, leren puzzelen, tekenen, bouwen, whatever.
Er zijn genoeg dingen te leren op een goede manier op een tablet, maar als je je kind zijn/haar ding onbeperkt en zonder toezicht laat doen... Ja, dan ga je de verkeerde kant op.

[Klauwhamer]

Ik heb een aantal games op Steam klaar staan en kan niet wachten daar mee aan de gang te gaan wanneer de kids oud genoeg zijn en daar zin in hebben (Turing Complete bijvoorbeeld).

[eazyq]

Helemaal eens. Maar veelal wat ik zie zitten de kleintjes in de kinderwagen met een telefoon of tablet zodat ze bezig zijn en loopt de ouder er achter zwaar verzonken in de telefoon. Het is zo makkelijk. Die kinderen leren er denk ik erg weinig van. Maar als je op de juiste manier tablet of telefoon gebruik toepast en de juiste apps gebruikt kan het zeker bevorderlijk zijn. Alleen daar ontbreekt het vaak aan.

[dangerousp]

Aangezien je kind nu 13 is, dan was dat ergens rond 2015. In de tussentijd is de business en ontwikkeling voor dit soort zaken veel sterker uitgegroeid en moeten kinderen nog veel weerbaarder zijn dan 10 jaar geleden. Het is een miljardenbusiness tegen de kleintjes..

[Klauwhamer]

Als ik dan zie hoe gemakkelijk sommige ouders hun kind een smartphone of tablet onder de neus drukken om ze maar stil te krijgen... Ik vind daar wel wat van zeg maar

Onlangs naar Center Parcs geweest. Als je dan om je heen ziet in restaurants hoeveel gezinnen aan tafel zitten met ieder hun eigen tablet of telefoon helemaal verzonken in het eigen wereldje.. Het is om te janken. Alsof je in een aflevering van Black Mirror stapt.

[Shadow_Agent]

Exact! Verschrikkelijk!

[telenut]

Mijn kinderen hebben die beperking niet (nu, hun smartphone werkt wel pas tussen bepaalde uren, en beperkt in apps).
Die zitten 's morgens als ze vroeger wakker zijn even op het scherm en 's avonds voor het slapen. Overdag kunnen ze die ook gewoon gebuiken... maar hebben er totaal geen interesse in, ze spelen liever buiten of met hun speelgoed ( maar vooral buiten eigenlijk...)
Ze doen nooit moeilijk als we vragen hun gsm aan de kant te leggen of de tv uit te zetten, en dat is heel anders bij de kinderen van ouders die hun kind zo goed als nooit op een scherm laten kijken heb ik gemerkt... die zijn plots onhandelbaar als ze een half uurtje scherm kregen en je zet het dan uit.

vroeg of laat komen ze in contact met een scherm, volgens mij leer je ze er best vroeg mee omgaan dus, maar elk zijn keuze :-)

[divvid]

als ie wat ouder is technisch lego, of gewoon ouderwetsch meccano

[IlIlIllII]

Ik sluit me aan bij je reactie, maar je bewoording is lang niet van toepassing op alle social media die in het rapport genoemd worden. WhatsApp is bijvoorbeeld geen Instagram, en Instagram is weer geen TikTok. Met eerstgenoemde doe je voornamelijk met vrienden/familie communiceren, terwijl laastgenoemde je aandacht probeert vast te houden met eindeloos veel content op talloze misselijke manieren.

Ik gebruik bijvoorbeeld Discord en WhatsApp, maar er wordt me nauwelijks iets voorgeschoteld door andere partijen. Tenzij je bewust deelneemt aan allerlei grote servers en groepen, blijft de ''content'' beperkt tot je eigen contacten. Om die reden vind ik dit soort onderzoeken vaak een beetje kort door de bocht en subjectief. Iemand die urenlang per dag zit te doomscrollen op TikTok is niet hetzelfde als iemand die dagelijks één YouTube-docu kijkt van 1-3 uur, of iemand die graag diepgaande gesprekken voert met een vriend via een chat-app zoals WhatsApp/Discord.

[Klauwhamer]

Ik vind het niet zo spannend om nog een extra onderscheid te maken wanneer ik het expliciet heb over algoritmes die content bepalen gebaseerd op een geschetst profiel. Het ligt dan ook alleen maar voor de hand dat WhatsApp -op dit moment- niet in die categorie valt. Daar komt bij dat hameren op een overduidelijk onderscheid afbreuk doet aan de ernst van Big Tech dat teert op het implementeren van dit soort verdienmodellen met onderliggende algoritmes. De cijfers en trends op pagina 99 van het onderzoek spreken boekdelen over hoe ernstig het is.

[Reactie gewijzigd door Klauwhamer op 9 juli 2025 09:23]

[IlIlIllII]

Door het niet te benoemen negeer je wel een klein beetje het punt dat sellh maakt in zijn oorspronkelijke reactie. Ja, de meeste social media is ongetwijfeld schadelijk en verslavend op manieren waar normale hobby's dit niet zijn, maar daarom geef ik bewust aan dat niet alle social media hetzelfde is. Misschien is dat onnodig, misschien niet. Het wordt meestal over één kam geschoren (ook in dit rapport), dus zo overduidelijk vind ik het zelf niet helemaal. Wilde vooral de andere kant van jouw punt toelichten. Ben het verder helemaal met je eens! Dopamine-boosters zoals TikTok kunnen wat mij betreft de prullenbak in.

Maar het lijkt er op dat alleen sociale media in dat rijtje als verslaving wordt gezien.

Maar terug naar de reactie van sellh: ik vind dit een terechte opmerking. WhatsApp, Discord en (in zekere zin) YouTube zijn prima te vergelijken met normale hobby's zoals sporten, lezen, televisiekijken of wat dan ook. Ik besteed ook wel een uurtje aan elk van deze diensten iedere dag, maar ben ik dan opeens social media verslaafd? Is iemand die alternatieve manieren gebruikt (bellen, email, televisiekijken) verslaafd aan tijdsbesteding? Ik vind dat een interessante discussie.

[jamesmay]

''Ik ken zelfs oudere mensen voor wie Facebook een middel is om minder eenzaam te zijn.''

Of zijn ze eenzaam omdat iedereen op Facebook zit, en moeten ze wel? Wat een verslaving is, kan je over discuteren, maar social media heeft echt niks goeds voor de wereld gedaan.

[sellh]

Als oudere word je sociale netwerk steeds kleiner. Familie en kennissen van je leeftijd vallen langzaam weg. Kinderen zijn aan het werk en hebben weinig tijd voor je. En jij zit de hele dag eenzaam alleen in je flatje. Dan kun je de hele dag tv gaan kijken. Lost niets op aan je eenzaamheid. Je kunt ook doen wat een man hier in de wijk doet, de hele dag in je rolstoel bij de ingang van Albert Heyn gaan zitten en klanten aanspreken. Klanten gaan gerust met hem het gesprek aan, maar het blijven vluchtige gesprekken met over het algemeen vreemde mensen.
Wat is er dan fijner dan de hele dag contacten te kunnen onderhouden op sociale media.

Ik hoor van ouderen om me heen dat ze heel blij zijn met het bestaan van Facebook.

In mijn ogen is het niet alleen maar leed wat Facebook brengt.

[jamesmay]

Mijn punt was dat Facebook het in eerste instantie ook creëert dat er mensen eenzaam zijn, want 50 a 100 jaar geleden, was het hele dorp nog sociaal met elkaar. Iedereen prate met iedereen en zocht gezelschap bij iedereen. Nu zitten we allemaal op onze telefoon of computer in ons eigen huis.


Social media heeft een vicieuze cirkel gecreëerd. Echt sociaal zijn is half verpest door de smartphone en social media.

Op scholen praten kinderen nog amper met elkaar in de pauze, maar zitten ze allemaal naar een scherm te kijken. Toen ik 10 was, was ik de hele dag, elke dag buiten, en al mijn vriendjes ook. Nu vermaken alle kinderen zich prima online en voelen zelfs kinderen zich eenzamer dan ooit.

Ik was zelf ook super verslaafd. Had een schermtijd van 2-3 uur per dag op Instagram en Facebook, en dan misschien nog een uurtje op Reddit of Bluesky.. Vorig jaar alles verwijderd, behalve Whatsapp, Signal en Snapchat (Snapchat heb ik 3 vrienden op en max een schermtijd van 5 minuten per dag). Voel mij zoveel minder gestresst en heb zoveel meer tijd over.

Whatsapp begint ook een groot probleem te worden voor veel mensen om mij heen merk ik. Mijn moeder zie ik soms puffen en zuchten omdat ze nog even 4 mensen moet beantwoorden. Gelukkig haar wel van Facebook en Instagram afgekregen. We zijn appen gewoon aan het vervangen voor sociaal zijn, of rustig niks doen. We kunnen niet meer zonder telefoon in de hand TV kijken omdat we anders niet genoeg geestelijk gestimuleerd worden...

Ook zijn apps zoals Facebook en Instagram extreem verslavend gemaakt, over stimulerend en met allerlei belachelijke trucjes je er zo vaak mogelijk en zolang mogelijk op houden.

Ik kan iedereen aanraden om alle sociaal media te verwijderen, zo min mogelijk te appen met mensen maar ipv daarvan lekker af te spreken en dan bijpraten. Dan worden mensen vanzelf weer socialer en het bespaard ook veel stress.

Misschien voor een kleine groep oudere mensen dat het inderdaad wat is (door de vicieuze cirkel die we hebben gecreëerd), maar voor iedereen die een baan heeft, naar school gaat, naar buiten kan zijn deze apps echt puur vergif IMO. Ik ga in ieder geval nooit meer terug.

Ook een tip voor mensen die eigenlijk wel willen maar twijfelen. Verwijder de apps en gebruik de social media alleen via een goede browser met adblock.

[Ricco02]

Enkel technologie en/of social media weghalen betekent niet dat de oudere mensen niet meer eenzaam zijn.

Jij gaat ervan uit dat vroeger veel minder mensen eenzaam waren, maar daar is geen enkel bewijs voor. Cijfers laten misschien zien dat nu meer mensen eenzaam zijn, maar dat klopt ook niet, die cijfers laten enkel zien dat mensen het nu meer durven aan te geven en het beetje bij beetje minder taboe word.

Je kan geen cijfers maken van mensen die het niet laten weten, en 90% van de mensen lieten de eenzaamheid vroeger echt niet weten, dus lijkt het alsof er vroeger minder mensen eenzaam waren.


Ik kan met overtuiging zeggen dat ik persoonlijk minder eenzaam ben door technologie en social media. Het contact die ik nu met mensen kan leggen van over de gehele wereld heeft mijn sociale kring ver buiten mijn omgeving vergroot.

Ik heb niet zoveel met de mensen in mijn fysieke omgeving (buren etc.) ik kan me best wel voorstellen dat ik eenzaam zou zijn als social media er niet was.

Overigens zit ik niet op Facebook of Instagram. Heb niet zoveel met die apps. Maar whatsapp, Discord etc. dan weer wel. En ja, ook dat is social media.

[Reactie gewijzigd door Ricco02 op 9 juli 2025 08:19]

[dimdek]

In mijn ogen is het niet alleen maar leed wat Facebook brengt.

Daar denkt de Rohingya bevolking in Myanmar waarschijnlijk anders over, nadat Facebook de opdracht had gekregen om het aantal views in Myanmar te maximaliseren.

[freakandel]

Social media is gemaakt om verslavend te zijn, en sommige games tegenwoordig ook. Snoeken lezen, sporten, hele dag vissen, is dat niet. Net als roken, alcohol en drugs verslavende effecten hebben op het brein van de mens. Onvrijwillig de hele dagbsocial media gebruiken voor het volgende dopamineshot is wat het verslavend maakt.

[aikebah]

... Snoeken lezen, ..., hele dag vissen,

Is dat niet dubbelop?

[lenwar]

Ik denk dat als je onbewust begint met scrollen zonder reden, of uit zuivere verveling, anders dan dat je het denkt te willen of onrustig wordt als je het niet doet, dat je dan een probleem hebt.

Dus een beetje het effect van een roker die in z'n eentje in de regen staat te blauwbekken, of een alcoholdrinker die na een "zware werkdag" (al dan niet ietsje drukker dan normaal) toch echt dat biertje moet hebben. (Iedere dag weer)

[Ivolve]

Ik denk dat de grens voor iedere verslaving vooral met controle te maken heeft. Heb je het nog onder controle of heeft het jou onder controle? Kun je zelf besluiten ermee te stoppen wanneer het niet meer goed voor je is?

[Andros]

Kun je er vrijwillig mee stoppen of gaat je hand automatisch naar die feesboek app op je telefoon als je een minuutje moet wachten? Heb je last van fomo, bang om iets te missen? Let wel, je mail lezen op je telefoon of het weerbericht zien voor je de deur uit gaat is het probleem niet, meer het automatisch dat ding grijpen voor nieuwtjes op je "feed" of aantal likes op je eigen berichten controleren is het probleem. En dat werkt blijkbaar voor velen verslavend.

[Remzi1993]

Wat maakt veel gebruik van sociale media een verslaving, maar de hele dag voor de tv hangen, hele dagen boeken lezen, hele dagen sporten, hele dagen aan een hobby, hele dagen vissen, dat niet? Van alle dingen die ik noem, ken ik voorbeelden in mijn omgeving.

Bepaalde dingen die je noemt zijn nuttig of hebben geen nadelige gevolgen, zie mijn literatuuronderzoek die ik in mijn eerste jaar heb gedaan. Ik heb letterlijk daar naar gekeken en het is echt alarmerend wat daaruit is gekomen. En dit is een literatuuronderzoek, soort van samenvattingen van onderzoeken die tot 2023 gaande waren. Zie DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.7647322

Samenvatting literatuuronderzoek:

De hypothese dat dwangmatig gebruik van sociale media tot negatieve consequenties kan leiden bij jongeren (11 tot 18 jaar), wordt in dit literatuuronderzoek bevestigd. Men kan stellen dat dwangmatig sociale mediagebruik jongeren negatief beïnvloedt, dat het tot slechtere schoolprestaties en concentratieproblemen leidt en dat het bestaande klachten zelfs versterken, zoals depressie, impulsiviteit en hyperactiviteit (ADHD).

Eerdere onderzoeken hebben geen verband aangetoond tussen sociale media en de negatieve gevolgen daarvan bij jongeren. Dat kan verklaard worden doordat in die tijd sociale media nog in de kinderschoenen stond, nog niet zoveel werd gebruikt, alles razendsnel veranderde, en wetenschappers nog niet wisten hoe ze dit het beste konden onderzoeken. Dat is echter aanzienlijk veranderd naarmate de sociale media een belangrijkere rol gingen spelen in de maatschappij. De laatste onderzoeken hebben dan ook uitgewezen dat er wel degelijk allerlei negatieve gevolgen zijn voor jongeren.

Er zijn veel verontrustende cijfers dat sociale media-verslaving de laatste jaren enorm is toegenomen. Vanaf 2013 tot 2022 is er een stijgende lijn te zien in het aantal jongeren dat eraan lijdt. Gezien de cijfers lijkt het dat de lockdowns in verband met de coronapandemie hebben bijgedragen aan het bijna verdubbelen van de cijfers. In die periode is de sociale media-verslaving dus explosief toegenomen.

Mijn onderzoeken staan ook online op remzi.info

[Reactie gewijzigd door Remzi1993 op 9 juli 2025 01:29]

[Vlizzjeffrey]

Je hebt goede en slechte verslavingen, zo is in de meeste gevallen een sportverslaving een goede verslaving, een social media verslaving daarintegen is in de meeste gevallen niet goed.

[tweaker29789]

De hoeveelheid tijd dat je aan iets besteedt, zegt niks over of er sprake is van een verslaving. Om van een verslaving te spreken, moet het je leven zodanig verstoren, dat het ten koste van je basis activiteiten gaat. Zoals te weinig slapen, jezelf niet verzorgen, maaltijden overslaan , werk missen , onthoudingsverschijnselen als je stopt etc.

Dus een verslaving is per definitie slecht.

[Reactie gewijzigd door tweaker29789 op 9 juli 2025 01:46]

[kabelmannetje]

Er bestaan niet "goede of slechte" verslavingen. Check eens de uitleg van Jellinek over de definitie van verslaving.

[cnieuweboer]

Volgens mij is dat als je constant/elke dag/heel vaak/(?) de drang voelt weer naar je sociale media te kijken. De exacte grens is natuurlijk lastig te bepalen. Maar is ook niet heel belangrijk. Sociale media is ontworpen als dopamine trigger, niet zo vreemd dat mensen het moeilijk vinden er mee te stoppen.

Tv verslaving is wel degelijk een ding.

Sport verslaving zal ook vast wel bestaan. Maar als je dat ongezond wil maken moet je wel heel fanatiek zijn. Dus zelfs al zijn mensen verslaaft aan hardlopen, wordt dat niet als probleem gezien. En daarom ook niet als verslaving benoemt.

[Reactie gewijzigd door cnieuweboer op 8 juli 2025 19:47]

[Alxndr]

Ik hanteer nog steeds de definitie die ik denk ik 20 jaar geleden ergens las: "Een verslaving is een problematische gewoonte". En problematisch is dan vervolgens 'het hebben van negatieve gevolgen'.

[Die_ene_gast]

We hebben iemand gevonden die uren achter social media zit hoor.

[Ruben26]

Door de vraag te stellen maak je een goed punt, maar tegelijk vergroot die twijfel de kans op 'slachtoffer' te worden van social media áls blijkt dat social media daadwerkelijk negatieve uitwerking heeft op iemands gemoedstoestand.

Ik hoop dat je gevonden antwoorden op je vraag die twijfel wegnemen. ;)

[kabelmannetje]

Een verslaving is het als het dagelijkse leven eronder leidt, je er niet vanaf kan blijven en je er alles aan doet om het te verkrijgen. Of het nu een verslaving aan social media, roken, coke, games of boeken lezen is.

[AnonymousGerbil]

Wat maakt veel gebruik van sociale media een verslaving

Dit is uit geheugen, dus neem met een korreltje zout: een verslaving is als je ergens hard mee doorgaat ondanks dat je wil/moet minderen.

[jaapzb]

Als jij de hele dag voor de TV moet hangen, omdat je anders een heel onprettig gevoel krijgt, dan is dat ook een verslaving.

Heel veel mensen hebben dat met social media.

[cracking cloud]

Hoorde vandaag nog iemand zeggen dat ze liever naar een rustige plek op vakantie ging zonder al te veel mensen, waar dan wel goed internet moest zijn.

Ieder z’n ding

[Jacco011]

Internet is niet altijd sociale media. Tweakers valt met de comments en het forum ook onder sociale media, het is een heel breed begrip.

[360Degreez]

Precies. Ik neem starlink mee op vakantie, maar dat is omdat de mobiele verbinding heel slecht is en de camping-wifi peperduur en poeptraag. Aan social media doe ik vrijwel niets, maar kijk wel graag het nieuws, 's avonds voor het slapen een film of serie en ik wil niet naar een internet-café hoeven te racen als er iets met mijn website is :-)

[_Thanatos_]

Ik zie comments onder een artikel niet als sociale media. In sociale media is (in mijn beleving) iedere gebruiker een potentiele prosumer. Lang niet iedere T.net user kan een artikel schrijven (niet lullig bedoeld, maar het mag gewoon niet van de redactie), maar iedereen kan wel een tip insturen. En dat is dan ook veel meer in lijn met traditionele media.

Ik denk dat een platform als youtube dan veel meer op het kantelpunt zit dan een T.net. In principe kan iedereen daar videos maken, maar het is nog steeds een handjevol kanalen dat de massa weet te bereiken.

[The Zep Man]

Dus gewoon lekker thuis blijven?

[lenwar]

Inderdaad, ieder z'n vakantie. De een wil heel de dag op het strand, de ander wil all-inclusive aan het zwembad, weer een ander wil je de natuur in, enz.

Als iemand graag op een strandstoel in zuid-Europa naar z'n Facebook wil kijken, dan is dat prima.

[HansvDr]

Wij boeken een vakantie via Airbnb. Beter internet dan op een vakantiepark en op deze manier krijgen wij onze puberzoon nog mee. In de ochtend en avond kan hij zijn ding doen, in de middag gaan we er op uit met zijn allen. Prima compromis.

[doltishDuke]

Ik vind de leeftijdscategorie voor zo'n onderzoek van 15-35 jaar wel heel erg grof. Dat zijn compleet en totaal verschillende levensfasen.

Iemand van 15 heeft door de bank genomen geen financiële verantwoordelijkheden en zit nog middenin de persoonsontwikkeling. De tijd is nog schijnbaar eindeloos en het vinden van een positie binnen 'de groep' is nog belangrijk. Dat laat veel ruimte voor sociale media en in de huidige maatschappelijke realiteit ontkom je er in die fase maar heel moeilijk aan wil je aansluiting vinden bij anderen. Hoe bedorven die realiteit is, is weer een andere discussie.

Iemand van 35 heeft waarschijnlijk een drukke baan, moet de eindjes aan elkaar zien te knopen en heeft mogelijk zelf al kinderen, misschien wel één van 15 als ze er vroeg bij waren. Deze mensen hebben soms al een stabiele sociale groep om zich heen en redden zich wel zonder sociale media, zijn zich wat bewuster van de gevolgen en de invloed van algoritmes en kunnen wat gerichter lange termijn plannen. Dat maakt het makkelijker sociale media links te laten liggen.

Los daarvan ben ik, en ik schuur tegen de bovenkant van deze leeftijdsbasket aan, héél blij dat ik een jaar of 5 geleden al die rommel heb weggegooid. En als ik soms toch nog even op een dergelijk platform kijk omdat ik iets op wil zoeken dan valt het pas echt op hoe vernuftig/achterbaks die algoritmes zijn want als ik niet oppas zit ik weer een half uur te scrollen. Afschuwelijk.


Ik weet dat het rapport zelf hier wel wat meer uitsplitst, maar in het artikel staat dat niet en het rapport bevat ook niet bepaald duiding hierover, als ik er zo snel even doorheen scan. Het is vooral een fancy vormgegeven tabel.

[Reactie gewijzigd door doltishDuke op 8 juli 2025 17:33]

[drdelta]

Iemand van 35 heeft waarschijnlijk een drukke baan, moet de eindjes aan elkaar zien te knopen en heeft mogelijk zelf al kinderen, misschien wel één van 15 als ze er vroeg bij waren. Deze mensen hebben soms al een stabiele sociale groep om zich heen en redden zich wel zonder sociale media, zijn zich wat bewuster van de gevolgen en de invloed van algoritmes en kunnen wat gerichter lange termijn plannen.

Dat maakt het makkelijker sociale media links te laten liggen.

Maakt dat iemand wellicht niet juist vatbaarder? Weinig vrije tijd, dopamine vanuit de app, mogelijkheid geld uit te geven (aan reclames/producten), escape-ism voor de dagelijkse chaos, etc. De kost per advertentie naar deze leeftijdsgroep laat dat wel enigszins zien.

[doltishDuke]

Mogelijk is dat zo. Voor mij persoonlijk in ieder geval niet, ik vind dat gescroll ongelofelijk zonde van mijn tijd. Maar wellicht zit dat anders.

Feit blijft dat de levens van een 15 en een 35 jarige compleet anders zijn. Die eerste is opgegroeid met social media. Die tweede met een inbelverbinding.

[JJ Le Funk]

[...] héél blij dat ik een jaar of 5 geleden al die rommel heb weggegooid.

Besef wel dat een post op Tweakers ook onder 'sociale media' valt

[doltishDuke]

Tja. Ingezonden brief in de krant ook?

Er is natuurlijk nogal een verschil tussen een nieuwswebsites met discussiefunctie en een app die middels een algoritme de meest verslavende content tevoorschijn tovert.

Maar ja, die grens is inderdaad vaag.

[Jacco011]

Maar Tweakers met de comments/forum is dus wel een sociaal medium met sociale interactie. Behoord volgens de criteria dus wel hieronder, wat niet uitsluit dat het ook een nieuwswebsite is.

Dat is dus ook mijn probleem. Alles valt onder "sociale media" of "sociale interactie". Waarom wel Signal op de lijst, maar niet ook sms/telefoon? Waar trek je de grens, als de definitie overal verschillend zijn. De betekenis "verslaafd aan sociale media" kan dus per persoon verschillend zijn.

[lenwar]

Nee, die grens is glashelder. Bij social media zijn de gebruikers de leveranciers van de content op een webdienst. Tweakers is dus een hybride platform. Een redactie schrijft artikelen en wij klagen dat ze het niet goed doen 😊

Gevoelsmatig zit er natuurlijk een verschil tussen een expertiseforum over netwerkapparatuur, Wikipedia of Snapchat, maar het valt er allemaal onder.

In de volksmond is Social Media van de laatstgenoemde categorie.

[telenut]

heel veel artikels hier zijn aangebracht door lezers...

[lenwar]

Maar niet geplaatst/geschreven door lezers. De redactie wordt uiteraard 'getipt' op nieuws, maar het is nog altijd een redactie die de artikelen schrijft en plaatst.

[Dekar]

Ik heb deze discussie vaker gevoerd, maar ik zou Tweakers niet primair als social media bestempelen. Het is eerder een technieuws, -forum en prijsvergelijkingssite.
Op pagina 15 van het document zie je een lijst van de ondervraagde sociale media. Daar wordt Tweakers niet genoemd.

Ik deel het sentiment wel van de sociale media waarop @doltishDuke doelt. Dat eindeloos scrollen is echt een valkuil van vele gebruikers. Ik heb het soms met YouTube Shorts. Jammer dat die niet uit te schakelen zijn.

[Reactie gewijzigd door Dekar op 8 juli 2025 18:53]

[bursche]

Zo zwart wit is het niet. Net als een term als 'schermtijd' dat maar te pas en te onpas gebruikt wordt.
Daar zit cruciaal verschil in.

[Andros]

Tweakers bevat geen oncontroleerbare feed, enkel chronologische berichten en discussies waarvan je berichten gewoon terug kunt vinden. Ik heb hier nog geen "wellicht vind je x ook interessant" onzin gezien.

[Carlos0_0]

Nou ken er genoeg rond de 35 die echt verslaafd zijn aan social media, de hele dag door de telefoon gebruiken insta/tiktok etc.
Zelfs met de nieuwste s25 redden ze het einde van de dag niet op 1 accu lading, het is gewoon bizar.

Ik zelf zou niet weten wat ik zolang op social media moet doen, ik kijk eens in de ochtend op insta. misschien 2 of 3 filmpjes. en dan sluit ik de app weer af.
Waarom zou ik toch eindeloos moeten door scrollen ?, ik vind verder 3,5 uur telefoon per dag gebruiken al bizar veel.

[Dekar]

Dit soort "Just say no" antwoorden zijn natuurlijk wel heel kort door de bocht. De bedrijven geven gruwelijk veel geld uit om die apps zo verslavend mogelijk te maken. Daar staat de gebruikers' gezondheid op de laatste plaats.

Ik denk dat alle negatieve effecten van sociale media eens in een campagne gegooid moeten worden. De verhoogde aantal depressies, zelfdodingen, lichaamsdysmorfie en ga zo maar door zullen mogelijk meer mensen aan het denken zetten.

[Carlos0_0]

Uiteraard doen bedrijven dat, maar het werkt gewoon niet bij mij.
Ik snap sowieso niet wat er zo boeiend is aan de smartphone, ligt gerust uren stil niks te doen.
Ik heb alle meldingen etc uitgezet, want ding hoeft niet als een kermis attractie af te gaan. het interesseert mij voor geen meter als ik een melding krijg(Ik bepaal wel wanneer die binnen komt en ik zie).

Ook als ik insta bekijk 2 of 3 filmpjes eens als ik wakker wordt op de bank, maar dan sluit ik gerust de app weer af.
Ik zie niet in waarom ik eindeloos maar moet blijven kijken.

[Reactie gewijzigd door Carlos0_0 op 8 juli 2025 20:01]

[360Degreez]

En het punt is dat deze generatie nu kinderen krijgt en deze gewoonten overdraagt aan het kroost.

Dit is op meerdere manieren een vicieuze cirkel; De ouders zijn self sociaal minder vaardig, zijn geconditioneerd door de eindeloze stroom aan dopamineshots en hebben daardoor een korte aandachtspanne. Daardoor is er ook minder interactie met andere ouders en komen ook de kinderen veel minder met elkaar in contact. Ouders lezen vrijwel niet meer voor omdat dit concentratie vereist en spelen veel minder (educatieve) spelletjes met kinderen omdat tablets en telefoons die taak op zich nemen.

School kan veel doen door voorlichting en het verbieden van mobieltjes, maar ouders moeten wel gaan begrijpen dat zij zelf het rolmodel voor het kind zijn.

Gevoelsmatig gloort er trouwens wel hoop aan de horizon. Ik heb het idee dat men steeds meer bewust wordt van de schade die dit soort softwarebedrijven toebrengen aan de maatschappij. Het zal me daarom niets verbazen als binnen nu en vijf jaar de wereld écht social-media-moe is en massaal stopt met met name de algoritmische platforms.

[sellh]

Ik ken veel mensen van boven de 70 (waaronder weduwen/weduwnaars) die de hele dag op Facebook zitten. Stuur je hen een bericht, heb je vaak binnen de 2 minuten antwoord. Voor veel van hen wordt daarmee toch een isolement doorbroken. Een betere verslaving wat mij betreft dan de hele dag eenzaam voor de televisie zitten.

[Carlos0_0]

Uiteraard dat zulke mensen nog een beetje contact houden is mooi mee genomen.

[no_way_today]

Al die rommel? Je zou dit platform ook als socialmedia kunnen zien. Ik zit net voorbij de groep, naar met drie jonge kids weet ik echt niet waar ik überhaupt de tijd vandaan moet halen. Soms een reactie hier, typend vanaf de plee;-)

[Remzi1993]

Zie mijn literatuuronderzoek die het beter afbakkend: https://doi.org/10.5281/zenodo.7647322

[HansvDr]

De gemiddelde 35 jarige is gigantisch verslaafd aan de telefoon. Niet alleen Social Media maar ook domme spelletjes..

[cy-gor25]

Daar kan ik wel inkomen. Als je ziet hoe sommigen echt alles delen op Instagram of Facebook, iedere strava stastiek of hoogtepunten. Het is handig voor zoekertjes (Facebook) of bepaalde vragen of kennis opdoen (Reddit), maar voor de rest zie ik het nut niet in Snapchat of TikTok

[doltishDuke]

Snapchat is onder een groot deel van de jeugd het communicatieplatform van dienst. Zoals 'wij' WhatsApp gebruiken. En dat maakt het meteen minder een vrije keus, want wil je als jongere nog aansluiting vinden bij leeftijdsgenoten zul je dezelfde apps moeten gebruiken, of sociaal érg sterk zijn maar daar is dit rapport ook vrij kritisch over.

[The Zep Man]

En dat maakt het meteen minder een vrije keus, want wil je als jongere nog aansluiting vinden bij leeftijdsgenoten zul je dezelfde apps moeten gebruiken, of sociaal érg sterk zijn maar daar is dit rapport ook vrij kritisch over.

Waarom is Snapchat voor jongeren een minder vrije keuze ten opzichte van WhatsApp voor volwassenen?

Onder jongeren bestaat peer pressure, maar ook onder volwassenen. In beide groepen zijn er individuen die daar meer en minder gevoelig voor zijn.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 8 juli 2025 17:39]

[doltishDuke]

Nee, zo bedoel ik hem niet.

Je kunt niet zomaar stellen dat het niet gebruiken van WhatsApp of Snapchat een eenvoudige keuze is als het hele land, of ik ieder geval het cohort waarmee je omgaat, dat als de facto standaard gebruikt.

Dat er hier op Tweakers een handvol mensen rondloopt wat WhatsApp heeft afgezworen, om opzich begrijpelijke redenen, betekent niet dat iedereen dat zomaar kan. Geldt voor Snapchat ook.

En daar reageerde ik ook op, de user die zei de toegevoegde waarde van Snapchat niet te zien. Die is er weldegelijk dus, voor jongeren die in contact willen blijven met leeftijdsgenoten.

[The Zep Man]

Dat er hier op Tweakers een handvol mensen rondloopt wat WhatsApp heeft afgezworen, om opzich begrijpelijke redenen, betekent niet dat iedereen dat zomaar kan. Geldt voor Snapchat ook.

Klopt. Daarom is het deel van het onderzoek dat T.net uitlicht interessant. Het gaat niet enkel om gebruik, maar verslaving. Maak je er enkel gebruik van om in contact te blijven met anderen voor dingen te plannen en om incidenteel kattenplaatjes te delen, of gebruik je het als volle social media en zit je er mentaal aan vast? Dat laatste is zorgwekkender dan het eerste.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 8 juli 2025 21:05]

[Martinspire]

Genoeg ouderen en digibeten die maar net aan Whatsapp kunnen gebruiken en verder ook niks anders willen proberen. Er is een reden dat Signal en Telegram hier nooit aan hebben geslagen.

[doltishDuke]

Ja. Maar ik had het dus specifiek niet over ouderen en digibeten, maar over 15 jarigen die geboren zijn met een smartphone in hun hand.

[Skit3000]

Delen lijkt me nog minder verslavend dan eindeloos over een feed heen scrollen; dat laatste is vooral passief maar om iets te kunnen delen "moet" je over het algemeen actief iets hebben gedaan. Liever iemand die verslaafd is aan het constant filmen hoe je dansjes doet dan iemand die verslaafd is aan het kijken naar die dansjes.

Of liever natuurlijk eigenlijk allebei niet, maar het punt is dat er wel een verschil in zit.

[lenwar]

gevoelsmatig is het probleem groter bij het hersenloos door een tijdlijn/berichten/nieuwsoverzicht/hoehetookheet heen scrollen. Ik heb zelf geen SM-accounts, maar als ik het wel is voorbij zie komen, zien mensen echt naar veel zooi te kijken die veelal niet eens van hun nu 'vrienden' afkomt. Het is veelal deelprut van 'grappige' dingen.

[Technomania]

Dat ze zichzelf verslaafd aan sociale media noemen is in mindere mate wel positief want dan is het besef er nog dat ze er teveel tijd aan besteden.

offtopic:
Zelf noem ik mij een Tweakers (huiskamer) verslaafde en besteed daar dagelijks ruim 8 uur per dag aan.

[Reactie gewijzigd door Technomania op 8 juli 2025 17:47]

[xenn99]

8 uur per dag? vind je dat niet zonde van de tijd?
Ik ben zelf jaren geleden gestopt met social media maar ik was al nooit een fanatiek gebruiker, zelfs niet tijdens Hyves of daarvoor cu2.
Noem het maar ouderwets maar ik bel meestal gewoon met vrienden, meestal een uur of 5 per week.
Misschien lijkt dat minder sociaal dan 8 uur per dag maar ik zie dat toch echt anders.

[telenut]

anderen liggen 8 uur op het strand op vakantie... ook zonde van de tijd toch?
elk zijn ding zou ik zeggen :-)

[lenwar]

Zeker. Dat is al een hele stap vooruit op menig roker of alcoholdrinker. (Ik zeg niet dat alle alcoholdrinkers verslaafd zijn, maar er zijn er heel veel meer met een probleem dan dat ze zelf erkennen)

[Metallize]

In mijn hoofd denk ik altijd tja de mens is een kudde-dier, en de Social Media melkt het gewoon bij iedere persoon uit tot het uiterste, wat erg schadelijk kan zijn... " iedereen kijkt maar, maar er is niemand aanwezig "

Ik was er zelf ook erg schuldig aan , ik ben vanaf 2000 begonnen met de prehistorische Sociale media.
Het begon met MSN Messenger in combinatie met online gaming (vanaf 2005 tim 2018 WoW ) en drna ook Facebook.

Totdat ik me in 2018 realiseerde van .. al je fake vrienden zien hoe interessant je bent .. kijk eens hoe goed ik het heb .. maar ja wat boeit het ?. en ben met alle sociale media gestopt .. zelfs MMO's

[Reactie gewijzigd door Metallize op 8 juli 2025 17:56]

[JPK1960]

Yep, en de reden daarvan blijkt verrassend simpel te zijn: vrijwel iedereen 'op' sociale media is uitsluitend geïnteresseerd in zichzelf.

[Martinspire]

Tja verslaafd. Ik denk dat je ook moet bekennen dat er gewoon veel zaken naar social media verplaatst zijn waar je vroeger nog aparte websites voor had, sociale cirkels voor had en toen men nog braaf de krant las of het 20 uur journaal ging kijken. Is iemand die verslaafd is aan TV, zoveel beter af dan verslaafd aan social media? Ik denk niet dat er verschil zit. Vroeger zat men vooral op de bank TV te kijken, nu pakken ze de telefoon (en soms staat de TV ook nog aan).

Als ze hier alleen focussen op "hoe veel uur gebruik jij ..." dan is het antwoord anders dan dat je mensen echt verslaafd vinden. Als je telefoon weghaalt, hoeveel impact heeft dat dan? En hoeveel trekken een klein deel het gemiddelde omhoog?

[xenn99]

Die aparte websites zijn er nog steeds hoor, alleen gebruik jij die niet meer.
Social communities zijn er genoeg, zie hier Tweakers een prachtig voorbeeld.

Een tv draag je niet constant mee, en die vraagt ook niet constant aandacht met popups.
Daarmee gaat de vergelijking eigenlijk direct mank.

Ik ben het wel eens met je tweede stukje over perceptie, want ik denk dat de groep eigenlijk veel groter is dan twee derde, maar een groot deel daarvan ziet zichzelf niet als verslaafd ook al zijn ze dat wel.

Volgens mij is het aantal mensen dat de tv een week kan missen tegenwoordig een stuk groter dan de groep die social media een week kan missen.
Verslaving gaat namelijk niet om hoe veel je iets gebruikt maar om of je er nog zonder kan.

Zelf gebruik ik geen social media, en daarom bekijk ik de situatie van de andere kant.
Mij valt het echt op hoe erg social media het leven van de meeste mensen is gaan beheersen.
Of dat goed of slecht is zal de tijd leren, maar de omvang lijkt me moeilijk te ontkennen.

[Reactie gewijzigd door xenn99 op 9 juli 2025 00:16]

[IlIlIllII]

Een tv draag je niet constant mee, en die vraagt ook niet constant aandacht met popups.
Daarmee gaat de vergelijking eigenlijk direct mank.

Ik zou juist beargumenteren van wel. Telefoons van tegenwoordig zijn in principe Zwitserse zakmessen - je kunt er alles mee. Televisieprogramma's kijken, de krant lezen, mensen bellen, berichten sturen, etc. In hoeverre het toestal jouw aandacht vraagt met pop-ups is geheel aan jezelf. Social media is ook op andere platformen aanwezig natuurlijk, maar telefoons zijn het beste voorbeeld.

Ik gebruik geen social media zoals Facebook of TikTok, maar WhatsApp/Discord/YouTube dan weer wel. Communiceren met vrienden/familie en dagelijks m'n favoriete programma's kijken - doodnormale zaken. Als die ''social media'' diensten er niet waren zouden we massaal brieven sturen en ouderwets voor de buis zitten. Zoals Martinspire beargumenteert zijn de zaken gewoon verplaatst naar een ander (centraal) platform. En ja, dan lijkt het al snel alsof iedereen verslaafd is aan z'n telefoon (of ander apparaat zoals computer), maar in wezen zijn veel tijdsbestedingen gewoon op één hoop gegooid. Dat geeft helaas een eentonig beeld.

Alles bij elkaar opgeteld gebruik ik ook de hele dag door m'n computer en telefoon. Maar ik kan mezelf onmogelijk verslaafd noemen, omdat ik deze platformen gebruik voor tientallen verschillende zaken. Ik kan het ''platform'' loslaten en ouderwets brieven schrijven, voor de buis zitten en een fysieke rekenmachine pakken als ik deze nodig heb, maar dat heeft weinig toegevoegde waarde.

[Reactie gewijzigd door IlIlIllII op 9 juli 2025 14:36]

[JPK1960]

Heb helemaal niks met sociale media. Nergens lid van. Met uitzondering van -af en toe een post hier- omdat ik er inmiddels achter ben dat zo'n post vrijwel altijd op basis van argumenten wordt beoordeeld.

Het gros van de sociale media voldoet niet aan die gedachte. Sterker nog, ik ben er van overtuigd dat een type als Trump er zonder sociale media nooit in geslaagd zou zijn president te worden. Inclusief zijn idiote gedrag dat, indien voortgezet op de ingeslagen weg, richting WO3 zal leiden.

[Darida]

Een groot deel van de mensen op die sociale media zijn mensen die willen tonen wat ze allemaal hebben en/of hoe ze er uitzien. Het is een wedstrijd en bovendien een valse reflectie van mensen hun leven. Je moet er perfect uitzien op de foto's, je mag geen indruk geven dat je huwelijk 99 perfect verloopt, neen het moet 100% perfect zijn. OW als je een puistje heb op 1 van je foto's want er is iemand anders op Instagram die er 0 heeft.

Bovendien worden mensen eenzamer. Dat is toch mijn vaststelling "we moeten niet per sé afspreken, we zien elkaar wel op Insta" wTf? Ik mis fysiek contact en het is helemaal niet hetzelfde achter een scherm. Fysiek tijd doorbrengen met mensen is mensen nodig hebben.

Ik heb sociale media lang geleden opgegeven en ik voel me een pak beter.

Natuurlijk hebben ze wel voordelen. Zo heeft een ex collega van me een tekenacademie, en hij gebruikt Instagram om de studenten hun werk tentoon te stellen om te tonen wat ze doen en op deze manier ook extra klanten aan te trekken. Dat werkt heel erg goed.

[Jacco011]

En vergeet LinkedIn niet. Je kan soms wel eens het gevoel hebben dat iedereen uitermate goed presteert, wekelijks een cursus afrond en iedereen een bachelor/master heeft en jij het gevoel krijgt niks te presteren. Je ziet echter alleen dat wat online staat, en niet een post over iemands ontslag en hoe diegene naar de afgrond werkt.

[Vexxon]

Ik denk dat het werkelijke percentage veel hoger ligt, een groot gedeelte van de gebruikers van social media zullen het klassieke argument: ik kan stoppen wanneer ik wil.

Ik ben zelf sinds een aantal maanden ‘afgekickt’ maar heb al meerdere pogingen ondernomen om er echt vanaf te komen. Reddit is mijn crack, de rest geef ik eigenlijk helemaal niet om. Het kan zomaar zijn dat ik over een paar maanden weer op Reddit zit.

Ik pak nog steeds uit automatisme mijn telefoon en kom er steeds weer achter dat Reddit er niet meer op staat.

Voor mij was de druppel dat je zoveel posts ziet die op elkaar lijken in vergelijkbare subs. Volg je een aantal film subs dan zie je iedere dag: aan welke film moet je denken bij het zien van deze acteur? Het is allemaal copy paste, waarschijnlijk door AI gegenereerd.