Liander gaat elektriciteitsnet in vijf Nederlandse provincies uitbreiden

Liander investeert in de komende twee jaar 3,5 miljard euro in het elektriciteitsnet in Friesland, Noord-Holland, Flevoland, Gelderland en een deel van Zuid-Holland. De netbeheerder zegt dat de uitbreiding onder meer nodig is om aan de groeiende elektriciteitsvraag te kunnen voldoen.

Liander heeft een investeringsplan gepubliceerd. Daarin worden de uitbreidings- en vervangingsinvesteringen in Nederlandse gas- en elektriciteitsnetten voor de komende drie jaar vastgelegd. Ook staat in het plan wat de netbeheerder voor 2025 in de vijf provincies wil bereiken.

Liander verwacht dat 57 van de 92 elektriciteitsstations in Noord-Holland overbelast raken als de netbeheerder niet uitbreidt. Om dat te voorkomen, wil Liander nieuwe elektriciteitsverdeelstations plaatsen en extra capaciteit op 12 bestaande stations in gebruik nemen. Daarnaast legt het ruim 2100km extra elektriciteitskabel in Noord-Holland en plaatst de netbeheerder 945 nieuwe transformatorhuisjes. Hiervoor trekt Liander ruim 1,3 miljard euro uit.

In Friesland is de verwachting dat 46 van de 65 elektriciteitsstations zonder tussenkomst te hard moeten werken. Daarom wil Liander in de komende drie jaar één nieuw elektriciteitsverdeelstation in Friesland plaatsen. Ook wil het extra capaciteit in gebruik nemen op 2 stations. De netbeheerder gaat in deze provincie 2100km extra elektriciteitskabel en 347 nieuwe transformatorhuisjes plaatsen. Het investeringspakket voor Friesland komt neer op 536 miljoen euro.

Ongeveer 24 van de 38 elektriciteitsstations in Flevoland zullen overbelast worden als Liander geen actie onderneemt, zegt de netbeheerder. Daarom wordt voor 2025 extra capaciteit op 6 elektriciteitsverdeelstations in gebruik genomen. Flevoland krijgt er ruim 500km extra elektriciteitskabel bij. Ook plaatst Liander 181 nieuwe transformatorhuisjes. De netbeheerder gaat in de komende drie jaar in totaal 220 miljoen euro besteden aan deze werkzaamheden in Flevoland.

Liander voorziet dat 55 van de 103 Gelderse elektriciteitsstations overbelast kunnen raken. Om die reden wil het 3 nieuwe verdeelstations in gebruik nemen en extra capaciteit hebben op 11 bestaande stations. Liander wil in Gelderland ruim 1250km extra elektriciteitskabel leggen en 674 nieuwe transformatorhuisjes plaatsen. Het investeringspakket voor Gelderland bedraagt 792 miljoen euro.

Ten slotte wil de netbeheerder werken aan het elektriciteitsnet in het noordelijke deel van Zuid-Holland. Daar is Liander actief in 13 gemeenten in de regio Holland Rijnland en de gemeenten Wassenaar en Zuidplas. De netbeheerder verwacht dat in dit gedeelte van Zuid-Holland 13 van de 18 elektriciteitsstations de toenemde elektriciteitsvraag niet aankunnen. Daarom neemt het in de komende drie jaar 2 nieuwe elektriciteitsverdeelstations en extra capaciteit op 3 bestaande stations in gebruik. Ook wil Liander bijna 600km extra elektriciteitskabel leggen. De regio krijgt er 222 transformatorhuisjes bij. Liander gaat voor de werkzaamheden in Zuid-Holland 290 miljoen euro investeren.

Voor na 2024 zijn er nog meer uitbreidingen en nieuwe stations gepland, zegt Liander. De netbeheerder zegt al op diverse plaatsen te werken aan de voorbereidingen daarvoor.

Reacties (184)

[2Dutch]

Moet je eens bedenken als er 15 tot 20 jaar geleden een gedegen overheids-meerjarenplan was opgesteld voor duurzame energie en een passend elektriciteitsnet:

- betaalbaarder gefaseerd uitbreiden , nu betalen we de hoofdprijs met bizarre kabelprijzen en tekorten, ook aan personeel (!)
- lachend Russisch gas weren
- zonnepanelen en andere duurzamere opwek-initiatieven zodat gezinnen lagere energiekosten hebben, energieneutraal de norm bij nieuwbouw
- elekrisch rijden veel haalbaarder (succes met je laadpaal laten plaatsen nu)
- bedrijven meer hun eigen bizarre energieverbruik laten ophoesten met eigen windturbines en co
- mileutechnisch gezien betere keuze van kerncentrales in geval van nood, maar kolen/gas-centrales weg

Wat hebben we nu: een beleid om je voor kapot te schamen anno 2022. Maar laten we lekker de supersimpele salderingsregeling weghalen om de mensen lekker te pesten omdat ze duurzaam bezig zijn en door onze domme keuzes we ook niet TE hard willen promoten want capaciteitsproblemen.., that'll teach them

[Reactie gewijzigd door 2Dutch op 22 juli 2024 23:15]

[beerse]

Zo'n 20 jaar geleden heb ik mijn huidige huis gekocht. Toen had ik het idee om zonnepanelen te plaatsen maar dat was met de techniek van toen nog helemaal niet interessant. Wel is deze wijk toen niet voorzien van een gas-aansluiting maar wel van een warmte-net. Er werd toen dus wel degelijk rekening gehouden met de toekomst.

Natuurlijk was toen niet altijd en overal de nieuwbouw voorzien van deze zaken. De toekomst was nog niet helemaal duidelijk welke kant het op ging. Wel is de nieuwbouw al sinds 1980 goed en steeds beter thermisch geïsoleerd want dat is wel 'universeel'.

Ondertussen zijn er met stadsverwarming al weer meer vernieuwd inzicht Die zijn voor zover ik weet al sinds 1950 elke 10 a 20 jaar veranderd. Ooit was het warmte van de industrie. Toen werd het warmte van een afval verbrander. Hier in de wijk is het 'restwarmte van elektriciteit opwekking'. Verderop is het aardwarmte en zo zijn er nog wel een paar varianten te verzinnen.

[Cerberus_tm]

Het enige jammere is dat men tot voor kort bij nieuwbouw alleen nadacht over isolatie om kou buiten te houden in de winter, maar niet om warmte tegen te houden in de zomer. Zo'n super geïsoleerd huis wordt vaak een enorme broeikas in de zomer, waardoor men massaal airconditioners koopt, toch?

[Jeffrey_KL]

Je doelt op zonneschijn door de ramen? Voor ze ver ik weet werkt in alle andere gevallen isolatie net zo goed om kou als warmte buiten de deur te houden. Daarnaast zijn rolluiken etc niet echt iets nieuws om dit tegen te gaan.

[amarissimo]

Probleem is de warmte afvoeren. Mijn betonnen huis koelt savonds gewoon niet meer af. Mijn voorgevel is de volgende ochtend nog voelbaar handwarm. Na een hittegolf of warme periode zit je dagen na te genieten, tot je de volgende weer hebt.

[hackerhater]

Ja als je goede isolatie hebt, is de eerste verdediging de boel dicht houden overdag (uitgezonderd de balans ventilatie)

Maar bij een langdurige hittegolf heb je inderdaad warmtepompen nodig (ook wel bekend onder de naam airco). In de zomer om hitte er uit te gooien, in de winter kan je ermee verwarmen.

Dat heb ik gemerkt in mijn jaren-80 huis sinds we steeds meer de isolatie het verbeteren zijn. Nu is het verbruik in de winter flink gezakt (denk ergens rond -50%), maar in de zomer kon de hitte er niet meer uit.

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 22 juli 2024 23:15]

[Tassadar32]

W/W warmtepomp met vloerverwarming kan redelijk wat warmte wegsluizen in onze woning. Toch hebben we er een airco bij om op de warmste dagen snel wat warmte (en vooral vocht) uit de lucht te krijgen.

[lepton]

Die isolatie werkt twee kanten op, die houdt ook warmte van buiten die naar binnen wil tegen. Mijn familie in Arizona heeft dikkere isolatie in de muren dan een nieuwbouwhuis in Nederland, juist om het huis koel te houden. Hoe komt de warmte binnen? Door stralingswarmte, in de vorm van zichtbaar zonlicht door de ramen, en via stromingswarmte, dus warme lucht die door openstaande ramen en deuren komt. Als die warmte binnen is kan hij er niet uit via de muren of via de ramen als gevolg van de betere isolatie. De beste remedie is ten eerste externe zonwering, bijvoorbeeld luiken, zoals dat in zuidelijke landen al gebruikelijk is. Ten tweede moet je ramen en deuren overdag gesloten houden. Is dan nog te warm dan kan je de warmte afvoeren via de zomerbypass in je ventialtiesysteem, door grote ramen of deuren (voorzien van horren) 's nachts tegenover elkaar open te zetten en tenslotte door de warmte met een airco of een warmtepomp weg te werken.

[beerse]

Zelfs dat valt nogal mee. Al is daar sinds 1970 wel een verandert inzicht. De doorzon woningen van toen hebben gewoon en vooral veel licht. Daarna werd vooral gedacht aan verwarming en dus veel ramen op het zuiden om de warmte naar binnen te krijgen.

Ondertussen is het buiten gemiddeld warmer geworden sinds het bouwbesluit van zo rond de eeuwwisseling is het aan het zuiden vooral veel ruimte voor zonnepanelen en op het noorden juist voor het licht wat meer ramen. En op veel plaatsen en bij veel projecten wordt het bouwbesluit niet helemaal gevolgd met in de koop/huur contracten de bijgaande ontheffingen...

Gelukkig is de Nederlandse bouw nogal veel met steen en/of beton. Dat heeft een best wel aardige warmte capaciteit. Ook begroeide daken (en muren) leveren stabiliteit van binnenklimaat op, al is dat nogal een niche.

[_JGC_]

Stadsverwarming... ik vind het persoonlijk niks. Jij krijgt nu "restwarmte van elektriciteit opwekking" zeg je, ik zie het andersom: ze stoken gas om het warmtenet van de nodige warmte te voorzien en dat er elektriciteit van komt is een leuk bijproduct.

Wat ik vooral zie door de jaren heen is bouwend Nederland die niet willen investeren, maar zo goedkoop of makkelijk mogelijk aan de normen willen voldoen. Enkele voorbeelden:
- woningen verwarmen met een veel te grote pendelende CW5 ketel omdat die op papier een hoger rendement op tapwater heeft
- woningen op een warmtenet met slechtere isolatie dan dezelfde woningen met eigen warmtevoorziening, want als de warmte duurzaam wordt opgewekt mag je er meer van verspillen
- tekorten in de isolatie oplossen met 2 schaampaneeltjes
- als bonus die dingen op een huurwoning aanprijzen als "voordelig je eigen stroom opwekken"

En wat denk je van al die aannemers die je proberen triple HR+++ glas uit je hoofd te praten met allerlei drogredeneringen omdat ze geen zin hebben in het sjouwen van zwaar glas...

[beerse]

Precies dat. Er staat in de hoek van de wijk een gas-generator: gewoon een motor op aardgas met een generator er aan die elektriciteit oplevert. De restwarmte die daar bij ontstaat gaat het warmte net in. Maar de hele regeling wordt gestuurd door de warmte vraag: in de zomer draait 1 van de 4 generatoren, in de koudere tijden meer. En aan de andere kant van de wijk staat een 'hulpwarmtecentrale'. Hier staan gewoon 4 gasketels die ook bij een gemiddeld glastuinbouw bedrijf staan.

En ja, de 'smoesjes' om onder de eisen van het bouwbesluit uit te komen zijn er genoeg.

[Blokker_1999]

En had je dat 15 jaar terug gedaan had de publieke opinie je verketterd omdat je investeringen zou doen die volgens hen niet nodig zijn. Gas was goedkoop, waarom zou je dat ooit vervangen door elektriciteit. Elektrisch rijden? Daar moest eens goed mee gelachten worden. Zonnepanelen? Das iets voor rijke mensen en boomknuffelaars.

Je kan ook geen kerncentrale zetten voor geval van nood. Je zal nog heel wat jaren gascentrales nodig hebben omdat dit het enige type centrale is dat op enkele minuten tijd zijn vermogen kan bijwerken. Een kerncentrale is in dat opzicht net zeer traag.

[WillySis]

15 tot 20 jaar geleden was het al bekend dat de gas en olievoorraad eindig waren. Men is vanuit Den Haag ook steeds meer in gaan zetten op een groter aandeel van duurzame energie. Helaas heeft men toen niet goed doorgedacht en zijn de regels voor de energie transport niet veranderd. De beheerders mogen pas investeren als er een tekort op treedt, of aantoonbaar op gaat treden. Daarom is men achter de feiten aan blijven lopen.
Eigenlijk had de politiek de beheerders van de elektriciteitsnetten al 15 jaar geleden de opdracht moeten geven om knelpunten te inventariseren en plannen te maken om het net voor te bereiden. Het huidige net is zo ingericht dat de energie er op een paar punten, bij de centrales, op grote schaal ingepompt wordt. Duurzame energie wordt verspreidt door het hele land opgewekt. Dat de aftakkingen van het ringnet onvoldoende zouden zijn, kom men toen ook al aan zien komen. Zeker de lange aftakkingen naar Drenthe, Friesland en Groningen waren "licht" terwijl in die regio juist veel ruimte was voor het opwekken van schone energie.
Met de subsidies op zonnepanelen en elektrische auto's (0% bijtelling) heeft men de belasting van het net alleen maar vergroot. De beheerders van de elektriciteitsnetten kregen nog steeds niet de opdracht om het netwerk aan te passen. Het verbod om vooraf te kunnen investeren om toekomstige problemen vroegtijdig aan te kunnen pakken bleef zelfs gewoon van kracht. Inmiddels kunnen iets grotere projecten om windmolens of zonnepanelen te plaatsen in grote delen van Nederland niet meer op het net worden aangesloten en verloopt het plaatsen van laadpalen tergend traag.

[field33P]

En nu er wel geïnvesteerd mag/moet worden lopen de netbeheerders tegen het andere obstakel aan: personeelstekorten.

[flippy]

En nu er wel geïnvesteerd mag/moet worden lopen de netbeheerders tegen het andere obstakel aan: ze beiden een te karig salaris aan hun technisch personeel.

kleine correctie.

personeeltekorten bestaan niet, alleen karige salarissen.

[Reactie gewijzigd door flippy op 22 juli 2024 23:15]

[WillySis]

Over de hele sector is er wel een tekort aan (technisch) personeel. De hoogste bieder heeft daar alleen het minste last van.

[flippy]

er is dus geen tekort, alleen een overschot aan bedrijven die pissalarisen bieden. als jij meer kan verdienen als vakkenvuller bij de lidl dan bij liander om meters en zekeringen te vervangen moet je als liander niet gaan zitten zeiken over personeelstekort. en dat geld exact hetzelfde voor elke andere sector.

[Reactie gewijzigd door flippy op 22 juli 2024 23:15]

[Dufo]

Daar sla je de spijker op de kop. Ik ben zo'n 30 jaar werkzaam in de energie sector. Begonnen als ambtenaar met een zeer goed salaris. Na de privatisering is dat alleen maar slechter geworden.
Nieuwe mensen krijgen nu nog steeds te karig betaalt en gaan na een half jaar weer ergens anders werken. Vooral bij de aannemer die wel een goed salaris en een auto kunnen bieden.

En wat betreft dat investeren, door de privatisering werd er niet meer voor geïnvesteerd in het net. Dat geld ging naar de aandeelhouders. En zoals de snelle managers het zo mooi zeiden, het net lag er al goed bij. En is de laatste 20 jaar uitgemolken.
Het wordt nog een flinke klus om weer voorruit te lopen op de groei.

[Dacuuu]

Toen ik 2 jaar geleden tekende voor een gasloos nieuwbouwhuis vond iedereen dat in mijn omgeving leuk voor me, maar veel sceptische reacties over gasloos. "ik blijf lekker aan het gas hoor". "warmtepomp lijkt mij maar niks" "even de verwarming snel harder zetten vind ik fijn"... Etc etc. Ik zeg niet van "lekker puhh" nu, maar veel mensen hebben moeite om vooruit te denken.

[flippy]

veel van die mensen zullen inmiddels ook wel anders piepen nu ze 2.5 euro de kuub betalen ipv 50 cent...

[WillySis]

Onbekend maakt onbemind.

[multikoe]

Goed punt. Iemand zei ergens anders ook al "achteraf kijk je een koe in z'n kont". Hij vergat erbij te vermelden dat je zelfs dan niet goed kijkt, waarschijnlijk vanwege de stank. Er wordt al decennia lang gewaarschuwd voor de energie-honger van de mensheid, iedereen die er verstand van had heeft geweten dat die groei gewoon zou doorzetten. Ik maak me sterk dat ook bij de energiebedrijven al heel veel langer duidelijk was dat het net het allemaal niet zou houden.
Waar men waarschijnlijk niet op gerekend had was dat wind- en zonne-energie zo goedkoop zouden worden en daarmee een vlucht zouden nemen. De fout die je iedereen die heeft zitten toekijken kan aanrekenen is dat ze het wel hebben zien aankomen, maar voor het gemak maar het "best case" scenario hebben genomen bij het vaststellen van toekomstige investeringen.

[Keypunchie]

Regeren is vooruitzien, was ooit het motto.

Het is pas in de regeringen Balkenende begonnen en onder Rutte helemaal verworden tot
“Regeren is alles aan de markt overlaten en wanneer de boel dan in de soep loopt de kosten dekken met publiek geld”

Banken en grootbedrijven krijgen een ‘bail-out’, burgers met een foutje in hun toeslagaanvraag kunnen de tering krijgen. terwijl de politiek m van crisis naar crisis holt, terwijl veel daarvan jaren geleden konden worden zien aangekomen of zelfs expliciet benoemd werden.

Of dat nou om marktwerking in de zorg gaat, waardoor we zonder IC-bedden in een pandemie zaten, de stikstofcrisis, waar de overheid gewoon jarenlang vertikt heeft om eigen beleid uit te voeren of de wooncrisis (fiscaal voordeel voor investeerders, heffingen voor sociale corporaties), iedere keer zijn het voorzienbare problemen, waar een laissez-faire marktbenadering de oorzaak en niet de oplossing is.

Ook voor de energietransitie geldt dat de infrastructuur zichzelf echt niet gaat bouwen zonder overheidssteun en -beleid.

[2Dutch]

Tsja, als we het hadden gedaan hadden nu een stuk minder gezeik gehad. De kans dat we het nu slecht hadden gehad was wel aardig nihil, maar snap dat mensen akelig worden van strooien met miljarden als ze niet van die eeuwige fossiele riedel af willen stappen want cheap (of toch niet..)
Ook met het bouwen van nieuwbouwwijken is een beetje capaciteit wel leuk trouwens

In 15 jaar kun je toch wel 2 kerncentrales bouwen? Klopt dat gas sneller schakelt, maar die hadden we dan met een beetje geluk niet meer nodig gehad.

Ach ja, we blijven eigenwijs

[Tassadar32]

Met nieuwbouwwijken gaat het nog steeds wel eens mis. Onze wijk is in 2 fasen opgebouwd en de transformator was niet echt geschikt voor de tweede fase. Altijd hoge voltages. Toen de huizen van de laatste fase voorzien werden van extra zonnepanelen knalde de wijktransformator er uit. Toen kon er wel opeens haast gemaakt worden met het vervangen van de transformator.

https://www.bd.nl/home/ho...3A%2F%2Fwww.google.com%2F

[2Dutch]

Wat zuur zeg, gelukkig is er niemand gewond geraakt. Doe het goed, of doe het niet zou je toch denken he. Bewoner van het huis ernaast heeft wel geluk gehad, dat soort branden is echt ZEER fel.

[Tassadar32]

Zelfs de witte garage is nog schoon geworden. Schijnt een oliegekoelde transformator geweest te zijn dus dat zorgde voor de rookontwikkeling. Wel indrukwekkend hoe snel er opeens actie ondernomen kon worden.

[beerse]

Mooi plaatje van zo'n 15 a 20 jaar geleden. In de jaren 1960 - 1980 was het idee dat we het aardgas in Nederland zo snel mogelijk te gelde moesten maken omdat we dat aan de straatstenen niet meer kwijt zouden kunnen als/zodra iedereen overal kernenergie heeft...

En ondertussen zijn zowel aardgas als kernenergie politiek gezien toch wel erg groen....

[wisselwerking]

Daarom is het ook zo jammer dat de politiek zo afhankelijk is van de publieke opinie (stemmers). De publieke opinie kijkt over het algemeen niet naar de lange termijn, maar na het hier en nu. Terwijl dit onderwerpen zijn waarbij de keuzes van nu van belang zijn voor later.

[DigitalExorcist]

Men wist in de jaren 70 al dat Groningen op instorten stond door die gaswinning. Ja ik snáp dat de overheid het nu na 50 jaar doormodderen eindelijk eens een béétje door begint te krijgen (althans, voor de bühne dan, want er is nog letterlijk NIKS opgelost hier). Misschien dat we rond de volgende eeuwwisseling een commissie hebben ingesteld die aanbevelingen kan doen voor de oprichting van een klankbord die gaat bespreken welke partijen er mogelijk beraad zullen gaan voeren over het opstellen van een plan van aanpak waarin staat welke staatssteun er nodig is om tot een indicatie te kunnen komen van de doorlooptijd .. etc.

Maar 15 jaar in de politiek is helemaal *niks*. Dit soort dingen moeten tientallen jaren duren voordat er érgens iemand in beweging kan komen en zelfs dát gaat niet van harte.

[realmadridsi]

Ik heb hier maar 1 ding op te zeggen.

Achteraf kijk je de koe in de kont.

[OPELOPA]

Er was ooit lang geleden een regering met Minister president de jong en een minister van buitelandse zaken josheph luns, en na het ontdekken van de grote aardgasbel in groningen , die hebben toen ooit een deal gemaakt met rusland.

[uncle_sjohie]

Er worden echt al langer plannen gemaakt. Een procedure om een windpark op zee aan te sluiten op het vaste net, kost zo 10 jaar, en de eerste 8 jaar krijgt een gemiddelde burger, daar niks van mee.

Een wereldwijde logistieke clusterfukc door een zekere pandemie, de politieke schop onder de kont door de Urgenda uitspraak, en zo nog wat objectieve omstandigheden, maken het proces ook zeker niet soepeler.

[2Dutch]

Schiphol zit ook al jaren vreselijk knel. Figuren willen dan geen lelijke kast daar en daar. Oepsie.

We hebben nog het geluk dat wij wereldwijd gezien een zeer hoogwaardig en stabiel netwerk hebben, wat vrijwel geheel redundant is. Ik weet vrijwel zeker dat netbeheerders al veel langer aan de bel trekken en er blijkbaar niemand het belang zag van sneller uitbreiden en verder naar de toekomst kijken. En nu hebben we inderdaad de pech met de pandemie, maar we hadden al een hoop kunnen doen voor 2020

[SA65]

Typisch Nederland, eerst 20 jaar praten en plannenmaken, en als ze dan beginnen, is het al lang te laat.

[bva]

Ik heb de Nederlandse regering nog nooit op een meerjarenplan kunnen betrappen. Iedere keer hap snap subsidies uitdelen waardoor je eerst iets opbouwt en daarna het in elkaar laat vallen. Zie bijvoorbeeld de subsidies voor de ontwikkeling van windmolens. Eerst was Nederland hierin leidend. Na een paar jaar werd de stimulatie (subsidies) gestopt waarna de opgebouwde kennis en technologie vrijwel verloren ging. Wat dat betreft deed Denemarken het beter,

[multikoe]

Misschien stopten de subsidies omdat windmolens winstgeven konden zijn zonder subsidies?
En welke windmolenfabrikanten zijn er vertrokken? Een snelle zoektocht op Google ("windmolen fabrikanten vertrokken naar buitenland') levert precies nul antwoorden op.
Dus ben je nu niet een probleem aan het verzinnen om je argument kracht bij te zetten?

[2Dutch]

Echt sneu, en dan is er nog niet eens veel IT bij betrokken, want dan was het helemaal oei oei geweest moet je maar denken

Tsja, zo wordt het alleen maar meer werk, duurder, en ondertussen krijgen heel veel uitbreidingsplannen een 'nee', waaronder nieuwbouw. Daar ga je dan.

[SA65]

Indedaad, allemaal korte termijn visie, de laatste keer dat er echt op lange termijn werd nagedacht, was bij de delta plannen, hoewel, toen moest er ook een watersnood ramp gebeuren voordat ze wakker werden.

[g_v_rijn]

Tja - ik herinner dat minister president dhr Rutten het niet zinvol achte om met een visie te werken

[Anoniem: 374460]

Tja, als. Als je alles van tevoren weet kan je met een kwartje de wereld rond. Neemt natuurlijk niet weg dat het beleid de laatste jaren met alles dramatisch is

[dieAndereGozer]

Captain hindsight to the rescue.

Maar verder roep ik ook al jaren dat we het net moeten uitbreiden want straks moet alles in eens, lijkt me niet handig.
Ook de roep naar onafhankelijk van andere (niet) EU landen roep ik ook al jaren voor.

Maar hey, globalisatie is niets mis mee, behalve als het wel mis is.

[MR_VIPER]

Ik blijf het bijzonder vinden dat in de push voor Groene energie dit kennelijk een onderkent fenomeen is. Aan alle kanten komen de codes rood voor het stroomnet voorbij gezet. Netbeheerders moeten als een idioot aanpassingen gaan doen in de groene ambitie van de overheid waarbij de consument versneld verduurzamen d.m.v. zonnepanelen, elektrische autos etc.

Dit is toch iets wat ook vanuit Den Haag erkend had moeten worden en waarin de overheid had moeten samenwerken met de netbeheerders om een voorsprong te nemen op deze behoeftes. Als ik nu lees dat er problemen zijn om vergunningen te krijgen lijkt me dat bij uitstek iets wat de overheid mee kan bekijken en regelen.

Ik zal niet beginnen over milieuclubjes die voor elke scheve tak bezwaar indienen op vergunningen.

[Marq]

Dit soort verbanden zijn zeer tricky. Daarom staat er op de link die je geeft ook niet wat je zegt dat er staat. Het staat er veel voorzichtiger:

mogelijk meer kans hebben om leukemie te krijgen

Het probleem bij dit soort dingen is een combinatie van de volgende factoren:

• We verwachten dat iets mogelijk schadelijke effecten kan hebben, dus we gaan er naar op zoek. Het risico is dat je een 'toevallig' verband tegenkomt. Zeker als je 100-en onderzoeken gaat doen met 100-en mogelijke verbanden.
• Een verband is hoeft lang niet altijd een oorzakelijk verband te zijn. Zo zouden bijvoorbeeld woningen in de buurt van hoogspanningsmasten misschien gemiddeld goedkoper kunnen zijn en bijvoorbeeld de gemiddelde levenstijl van de bewoners daardoor slechter kunnen zijn wat bijvoorbeeld een hoger gemmiddelde oplevert voor leukemie.

Ik zeg dus niet dat wonen in de buurt van hoogspanning niet schadelijk is, maar zowel de schadelijkheid als de niet-schadelijkheid zijn bijna niet te bewijzen.

[Cergorach]

De gezondheidsraad geeft aan dat kinderen die lang in de buurt van hoogspanningslijnen wonen mogelijke grotere kans hebben op leukemie.

Altijd leuk hoe mensen slecht hun belangrijkste deel eruit lichten...

Er zijn al langer aanwijzingen dat kinderen die in de buurt hoogspanningslijnen wonen een hogere kans hebben om leukemie te krijgen dan andere kinderen. Mogelijk heeft dat te maken met de magnetische velden die de lijnen opwekken.

Uit een analyse van de nu beschikbare onderzoeksgegevens concludeert de Gezondheidsraad dat niet bewezen is dat magnetische velden de oorzaak zijn, maar dat er wel aanwijzingen zijn voor een oorzakelijke verband. Een voorzorgsbeleid rondom hoogspanningslijnen blijft daarom nodig. De raad geeft de staatssecretaris van IenW in overweging om het voorzorgsbeleid uit te breiden naar ondergrondse elektriciteitskabels en andere bronnen van langdurige blootstelling aan magnetische velden uit het elektriciteitsnetwerk, omdat magnetische velden niet tegengehouden worden door bodem of bouwmaterialen.

Er is dus eigenlijk nog helemaal niets bewezen. Er zijn zeker ook andere mogelijkheden, waaronder de economische situatie. Ik weet niet hoe de rest van de wereld er tegen aankijkt, maar binnen een straal van 50m van bovengrondse hoogspanningskabels wonen is niet wat ik als zeer wenselijk zou willen stellen, even los van een mogelijke gezondheidsimpact. Het zou prima kunnen dat mensen/kinderen die daar wonen, weinig tot geen keuze hebben ivm. de economische situatie. Dat zou ook impact kunnen hebben voeding, in huis andere externe bronnen (zoals rokers, chemicaliën, etc.).

Het bron artikel gaat verder niet in op wat 'in de buurt' exact inhoud, maar het stukje over Alzheimer heeft het over 50m. Zou gaat er bv. dwars door Almere een bovengrondse lijn, op een breder veldje dan de meeste, maar ik betwijfel of dat 50m afstand is tot aan de eerste woningen... Toen ik daar voor het eerst langs ree (met de bus) was mijn eerste reactie dan ook "Never, nooit niet!". En de veldjes zijn niet afgesloten, dus de kinds kunnen er nog leuk op spelen ook, zo tussen de hoogspanningskabels...

[IStealYourGun]

Alternatieven zijn doorgaans ongezonder. Verwarming met gas of hout zorgen voor meer uitstood. Hetzelfde voor wagen met een verbrandingsmotor. Daar is al meer dan genoeg bewijs voor.

[david-v]

De gezondheidsraad geeft aan dat kinderen die lang in de buurt van hoogspanningslijnen wonen mogelijke grotere kans hebben op leukemie.

Vele malen minder schadelijk dan de gezondheids schade veroorzaakt door het verbranden van fossiele brandstoffen, dat is zeker.

[Lekker Ventje]

Veel huizen worden grotendeels zelfvoorzienend door betere zonnepanelen en accu's. Dan hoeft er ook niet zoveel aan hoogspanningsleidingen bij te komen.

[t-force]

En hoe doen we dat dan in de winter als er geen of weinig zon is?

In mijn situatie kom ik dan ongeveer 5000kWh te kort in de winter en heb ik flink over in de zomer.
Een accupakket van 5000kWh tegen een fatsoenlijk prijs ben ik nog niet tegen gekomen, helaas.

Dus zelfvoorzienend gaat het hem niet worden de komen 10-20-30-40-50-?? jaar.

Enige reële voor de komende 10-20 jaar is om te zorgen voor een stabiele elektriciteit voorziening die het liefst zo min mogelijk afhankelijk is van fossiele brandstoffen en helemaal onafhankelijk van landen waar we geen stabiele relatie mee hebben. Zoals nu is gebleken en eigenlijk al wisten van de 'oliecrisis' van de jaren 70-80.
En dat dan nog los van de investeringen die terecht gedaan moeten worden zoals Liander nu ook aangeeft.

Bijvoorbeeld de transformatoren moeten slim en zelfregelend gaan worden.
De netbeheerder moet een voltage kunnen garanderen van ongeveer tussen de 200 en 250v. Ik zie nu net weer gebeuren dat in mijn huis het voltage ruim boven de 250v is gekomen en de omvormer er dus even mee stopt totdat de netspanning weer onder de 250v is gekomen.

Met een slime transformator huis kan die snel omschakelen en zorgen dat zowel bij vraag als levering die 250v niet worden overschreden.

[Reactie gewijzigd door t-force op 22 juli 2024 23:15]

[Tozz]

Moderne transformatoren zijn "slim". Die hebben voltage taps om het voltage op het laagspanningssegment te kunnen sturen. Als jouw netspanning boven de 250V uit komt woon je blijkbaar in een oude wijk met oude transformatoren.

In mijn wijk, nieuwbouw met veel vrijstaande woningen, en waarbij letterlijk elke woning vol ligt met PV, speelt dit probleem niet. Terwijl daar wel enkele megawatts aan PV-invoeding is op een mooie zomerse dag. Anderzijds net zo.. HEt is ook een gasloze wijk. Dus in de winter hoor je overal warmtepompen zoemen, wat ook waarschijnlijk een aantal megawatts aan vermogen trekt als 't een winterse dag is met weinig zon.

En voltage fluctueert wel wat, maar blijft netjes binnen alle marges. 245V is het hoogste dat ik heb gezien.

[t-force]

Dat klopt, ik woon in een oudere wijk.

Enexis heeft 2 jaar terug handmatig de trafo 1 trapje omlaag gezet (6 volt begreep ik), op mijn verzoek te kijken naar de voltages en het dus regelmatig stoppen van mijn omvormer.
Maar dat is blijkbaar, nu 2 jaar later, niet meer voldoende.

Degene van Enexis die mij toen belde zei ook dat hij liever een 'slime' trafo had. maar dat vergde een enorme investering.

Gezien de transitie die zal die investering toch echt gemaakt moeten gaan worden.
Anders zitten we straks in de winter onder de 190v of in de zomer boven de 250v.

[rhk22463]

Zelfvoorzienend is een utopie voor de meesten. Mijn solar installatie mag niet groter dan 10 kWh worden, de netbeheerder stond niet toe dat ik meer dan 32 panelen op het dak leg. Inmiddels ook overgestapt naar een (hybride) warmtepomp en voor kritische apparaten heb ik al jaren een APC UPS in gebruik. Ben dus redelijk goed bekend met de apparatuur in dagelijkse praktijk. Nu de praktijk bij een bestaande woning (energielabel A): in de winter wek je gewoon te weinig stroom op met 9.6 kWh solar installatie dus dan heb je toch echt een probleem om het huis verlicht en warm te houden als je alles electrisch en zelfvoorzienend wilt doen om nog maar niet te spreken van het (gebrekkige) rendement van warmtepompen bij vorst.
Een UPS is natuurlijk geen optie als accu voor solar maar het mechanisme van overtollige stroom tijdelijk opslaan en weer vrijgeven bij spanningsuitval is me dus niet vreemd. Nu het probleem van de accu oplossing: er bestaat geen (betaalbaar) accupack voor mijn 3-fasen omvormer met mijn installatie capaciteit om niet gebruikte stroom uit de zonnepanelen tijdelijk op te slaan. Daar ben je dus eigenlijk altijd gedwongen te zoeken naar een externe oplossing die schaalbaar is... je komt dan al snel bij de netbeheerder voor grootschalige oplossingen in de wijk. Probleem : de wijkcentrale en het netwerk bij ons in de buurt zit aan zijn limiet en er zijn nog geen plannen voor uitbreiding dus het duurt nog tig jaren voor er een oplossing is terwijl iedereen als een razende van het gas af wil. We zitten dus klem en de situatie verslechterd met de dag !

[Reactie gewijzigd door rhk22463 op 22 juli 2024 23:15]

[!null]

Er zijn gewoon 3 fase accu systemen te bouwen met flink vermogen. Zou toch moeten kunnen.

Overigens is 10kWh accu capaciteit al mooi, en daarboven heeft het weinig nut meer.

[QuatroXL]

Zolang aan saldering doen (waar ik erg blij mee ben) is er geen reden om te investeren in een accu. Dus betere zonnepanelen leveren nu veel capaciteit welke niet direct wordt opgenomen en dus ergens heen zal moeten verplaatst.

Wellicht als tussenstap voor een ieder met een normale CV om een warmwaterboiler te installeren die de zonneenergie gebruikt om het douche water van morgen op te warmen. Daarbij moeten we mijn inziens gaan kijken naar slimmere toepassingen als het gaat om het verbruik. Ik laat de vaatwassen snachts draaien omdat de stroom het goedkoopst is, maar je kunt je afvragen of dat nog wel het geval is.

Onze auto is net 4jaar oud en het zal nog wel 4 jaar kunnen duren voor deze vervangen wordt door een EV. Wellicht moeten we kijken naar wijk accu's?

In het bericht op de NOS site staat dat de netbeheerders de overheid al enige tijd vraagt het vak (technici) aantrekkelijker te maken. Ik zou zeggen begin met betere arbeidsvoorwaarden..
https://nos.nl/artikel/24...-vraag-naar-elektriciteit

[Tozz]

Ik heb een thuisaccu uit hobby. Kan inderdaad financieel niet uit, maar het is leuk speelgoed. Van medio maart tot medio oktober neem ik praktisch geen stroom op uit het net. Ik ben dus 6 maanden volledig zelfvoorzienend (woning met warmtepomp & elektrische auto).

Maar ik ben skeptisch tegenover die accu's in elke woning. Het is chemische rommel.. Het is niet geheel ongevaarlijk qua brand (zeker als mensen dat zelf gaan aansluiten). Ik heb nu een beperkte setup, maar als ik zou uitbreiden naar 3-fase dan gaat er tot 210 ampere door die kabels. Nu nog slechts 70 ampere. In beide gevallen toch behoorlijk. Daar wil je geen slechte connectoren tussen hebben zitten.

Zolang we nog grotendeels op fossiele energie draaien (en dat doen we) is salderen prima. Dan schalen we namelijk gewoon gascentrales omlaag zodat we de PV kwijt kunnen. Salderen is pas een echt probleem zolang er zoveel groene energie is dat we het net niet meer als buffer kunnen gebruiken.

[DropjesLover]

70A is veel te veel, dat is 16kW tegelijkertijd op 1 fase.
En met 3 fase wordt de stroom net verdeeld over de fasen, dan gaat er ~3x25A (normale meterkast) doorheen. En ook met 25A of 10A en 230V wil je geen slechte connectoren...

Dat het financieel niet uit kan ligt aan de energieprijs en je gestelde terugverdientijd. Wat hanteer je als terugverdientijd / levensduur van de accu?
Daarnaast is het probleem van de de netbeheerders net de pieken. Als een flink aantal gebruikers met thuis-accu's die pieken, ook in de wintermaanden) kunnen reduceren geeft het flinke voordelen voor het net als geheel.

Ik zie veel in een combinatie van 2 dagen weekend, 2 dagen thuiswerken en die dagen je elektrische auto opladen en laten terugleveren. Het gebeurt zelden dat je een hele accu leegrijdt, net zoals dat je zelden in 1 dag je hele tank leeg rijdt.

[Tozz]

Nee, 70A is niet veel te veel. Het gaat om het DC kant. In mijn geval een 48 volt accusysteem.

Er hangt een 70A acculader aan, wat nu een enkelfase 5000VA apparaat is. Grofweg 16A aan de AC kant. Als ik dat zou uitbreiden met 2 extra units, zodat ik aan de AC kant 3-fasen heb, dan heb ik een 210A acculader. (Victron Multiplus-II)

De kostprijs is irrelevant zolang we kunnen salderen. Terugleveren aan het net en later weer opnemen kost namelijk niets. Die accu is altijd duurder dan gratis.

In de wintermaanden draait mijn warmtepomp praktisch 24/7. Die accu is de hele winter idle. Ook op een zonnige winterdag is er onvoldoende PV productie om naast de warmtepomp ook nog de accu te laden. Incideenteel komt er eens een keer een halve kWh in.. Maar dat mag geen naam hebben.

[!null]

Ik heb er ook een 48v 5000w omvormer aan die soms wel eens 6000w levert. Is niet echt een probleem. Mijn accu's kunnen nog veel meer leveren en bekabeling is in orde.
Daarnaast zal de markt zich ontwikkelen in accu's met omvormer erbovenop, dan is dat geen probleem meer en ook niet voor aansluiten.

Er gaat gewoon een grote markt komen met kleine 5 tot 10kWh accu's, daarboven heeft weinig nut voor gemiddelde huishouden.
In België en Duitsland al aan de gang, hier straks ook.

[controvi]

Ik snap sowieso niet waarom de overheid miljoenen investeerd in windmolens, zonneparken en subidies rond smijt voor EVs maar niks ze doen niets aan energy opslag.

Er zijn honderdenen bedrijven bezig met het zoeken naar zwaardere capaciteit batterijen zoals solid state accus.
Die kunnen veel meer energy hebben in een kleiner formaat. Daarnaast is het niet brandbaar>
Toyota is bezig met prototypes in een auto momenteel.

Zet daar dan op in zou ik zeggen.
Hoewel ik wijk accus als iets totaal onhaalbaars zie, vind ik investeren in nieuwe accu techniek wel meer verstandig dan weer maanden dimdammen over een windmolen park in de waddenzee

[RonJ]

Veruit de meeste huisaccu's die nu verkocht worden zijn op basis van LFP, die zijn al volledig non-combustable. Waar @Tozz (terecht) op doelt is dat de benodigde DC-bekabeling, connectoren e.d. een behoorlijk brandrisico inhouden als je niet weet wat je doet en/of teveel bezuinigd op de benodigde gereedschappen.

[phoenix2149]

Is het idee van een thuis accu niet dat het tussen de omvormer en PV zit?

Dus PV—>accu —>omvormer

Doordat PV panelen zeg 40V (dat is 10A bij 400Wp) leveren, waarbij als ze in serie gaan dat kan oplopen tot 600-1000V, bij gelijkblijvende 10A.

[Killemov]

Wellicht moeten we kijken naar wijk accu's?

Daar moeten we niet alleen naar kijken, dat is cruciaal om dat direct te gaan implementeren! Al die extra investeringen in kabels kunnen beter in accu's worden gestoken. Te beginnen met de wijken waar de meeste zonnepanelen op de daken liggen.

[Sinned123]

Ik zie dit scenario totaal niet gebeuren.
Waar gaan die dingen staan?
Hoeveel elektra gaan die dingen opslaan?
Wat ga je met die dingen doen in de winter als het vriest en er niets van het dak komt?

Je moet nog maatregelen tegen het totaal ontladen van die accu's (waar accu's sowieso slecht tegen kunnen).
Ze moeten binnen een bepaalde temperatuur variabele blijven steken, dus in de winter lekker de accu opwarmen?

Dan ben je beter af met Accu's in huis die afhankelijk van de inkoopprijs aan het net teruggeven of inkopen. Die zitten sowieso qua temperatuur in een ruimte van tussen de 15 en 35graden dus dat nadeel is al opgelost.

[hiddemoll]

Voor energieopslag op grote schaal zou gebruik gemaakt kunnen worden van een combinatie van chemische accu's als mechanische alternatieven. Tegenlicht heeft een aflevering besteed aan deze alternatieve vormen van energieopslag (artikel bij die aflevering).

Met de chemische accu's kun je dan snel pieken in het stroomnet opvangen, zoals bij grote hoeveelheden zon. Deze energie kan je vervolgens voor een langere tijd opslaan met behulp van zwaartekracht (zie de oplossingen van Energy Vault en Gravitricity uit het bovengenoemde artikel). Met een dergelijke opstelling zou je het stroomnet stabieller kunnen maken op de korte termijn zonder dat energie verloren gaat door b.v. zonenpanelen uit te schakelen. Daarnaast zou dit het verschil tussen het aanbod PV0energie in zomer en winter verkleinen.

[Mattias.Campe]

Wattisduurzaam.nl besteedde ook wat aandacht aan de alternatieve vormen van energieopslag n.a.v. Tegenlicht. Er worden labels gekozen van kansarm tot bewezen succes.

I.v.m. zwaartekracht/mechanische batterij besteedde lowtechmagazine ook al wat aandacht. Conclusie: het is verre van een wonderoplossing. Eén van de vele vergelijkingen in dat artikel: "Een massa van 1 ton (één kubieke meter water) op een hoogte van 10 meter geeft een potentiële energie van 100.000 Joule, of 27 watt-uur. Daar kan je ongeveer een uur lang een laptop of een ouderwetse gloeilamp mee laten werken. Dat is veel moeite voor weinig energie". Een andere conclusie is: zwaartekracht kan, maar dan moeten we ons energieverbruik serieus terugschroeven.

I.v.m. PV en "zonder dat energie verloren gaat". Dat is niet noodzakelijke een probleem. Zie: "Doorbraak: 39% meer zonnestroom, door 3% weg te gooien"

[klaasraak]

Het nadeel van lithium accus is dat ze nog steeds wel wat gevaarlijk zijn om in huis op te slaan.. krijg je met bv een woningbrand ook erge vervuiling van..

Accu's zijn nog steeds een zwak punt als het gaat om onze energieopwekking met zonnepanelen... En zonder saldering zijn panelen op het dak de investering niet waard.. Gezien je alle energie verbruikt op het moment dat deze juist niet wordt opgewekt.. dus als we massaal op de panelen gaan (nu maar een 3-4% van alle stroom) dan wekken we massaal stroom op wanneer we het niet nodig hebben en vervolgens trekken we op een ander moment aan de kabel wanneer er geen groene stroom uit komt.. op/aftellen en dan net doen alsof je netto groene stroom hebt gebruikt.. in principe klopt daar niks van natuurlijk.

[ikbentomas]

Er bestaan naast lithium ion accu's vele andere soorten energie opslag.
- Thermische opslag (zie Gridscale)
- Mechanische opslag (in vliegwillen)
- Alternatieve chemische accu's (bijv molten salt)

Vele van die alternatieven zouden wel kunnen werken op het niveau van een wijk.

[bbc]

Wijk accu's zijn zeker nodig denk ik. Helaas huur ik. Anders zou ik zelf storage zetten om een aantal dagen huishoudelijk verbruik te kunnen overbruggen. Een paar dagen storage voor een EV is niet mogelijk.

Mijn ouders verwarmen sinds 1976 elektrisch. Ze hebben nu een 15-tal jaren zonnepanelen en een terugdraaiende teller. De omvormer is 4,5kW. Het maximum voor een particulier is 10kW.

Op 1 jaar tijd doen ze ongeveer een nul operatie. In de zomer verbruiken ze relatief weinig en halen ze op goede dagen een rendement van 32kWh. In de winter verbruiken ze veel, maar is het rendement 1 tot 2kWh.

We gaan dus nog wat anders moeten bedenken vrees ik.

[t-force]

10kW maximum voor een particulier?

Ik heb 15kW en zou best nog iets hoger kunnen. Ik heb een 3x25A aansluiting.
Dat is ongeveer 3x 17kW maximum afhankelijk van de spanning op het net. gelukkig is als de omvormer zijn werk doet de spanning net wat hoger.

In principe kan je een 3x35A aansluiting dus tot ongeveer 24kW gaan.
3x35 kan je als particulier gewoon aanvragen. Kost je wel ongeveer € 600 / jaar meer aan vaste kosten.

[bbc]

In Nederland mag het blijkbaar, in België niet.

Hier staan beiden:
https://durasun.be/zonnepanelen-aansluiten-op-de-meterkast/

[t-force]

Oprecht excuus, ik had natuurlijk weer eens niet door dat onze gewaardeerde zuidelijke buren ook op dit forum zitten.

Maar wel goed om te weten dat er limieten zijn en dat die verschillen per land.

[Tozz]

In Nederland mag het officieel ook niet. Als je je namelijk zou houden aan alle richtlijnen dan moet je PV-groep selectief zijn tov. je hoofdzekering. Daardoor kan een 3x25A netaansluiting maximaal 3x16A (~11kW) PV vermogen hebben.

Zelf heb ik 16 kW PV, dus mijn PV-eindgroep is niet selectief tov. de hoofdzekering.

[hackerhater]

edit: never mind

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 22 juli 2024 23:15]

[Anoniem: 511810]

je kunt toch meerdere 16A groepen per fase hebben?

[Tozz]

Ja, dat is waar. Dan zou je 2 omvormers moeten nemen. Dan zou het in Nederland inderdaad kunnen.

[digibaro]

Veel maar zelfvoorzienend dat vraag ik mij af. Zo ligt mijn huis op het zuid oosten, voorzien van 2 dakkapellen met als gevolg dat er maar 4 panelen van 400- Watt geplaatst kunnen worden. Daar ga ik met mijn huidig verbruik al niet op nul uitkomen, laat staan met het omschakelen naar elektrisch koken, verwarmen en een EV komende maanden/jaar. Ik weet zeker dat ik niet de enige ben ik NL.

[ari3]

Het is niet erg als iemand niet zelfvoorzienend kan zijn. Wie praktisch of financieel geen isolatie, zonnepanelen en/of warmtepomp kan realiseren betaalt gewoon voor zijn afgenomen stroom. Dat kost iets meer, maar er wordt ook een investering uitgespaart. Met de huidige prijzen van materiaal en personeelstekort is het allang niet meer het geval dat investeren lonend is. Zeker niet als je ook nog bedenkt dat de overheid niet kan vasthouden hoge accijns en belastingen.

Voor het millieu is het ook geen probleem als mensen niet zelf energie opwekken. Als het centraal duurzaam wordt opgewekt is het ook goed.

[multikoe]

Tja, grappig dat je kinderen noemt. Die zijn namelijk verschrikkelijk de klos omdat wij naar andere oplossingen blijven wijzen als het gaat om het overeind houden van het klimaat. Zo lang wij blijven mekkeren over windmolens die de horizon vervuilen, zonnepanelen die ons grasland bedekken, elektrische auto's die vieze batterijen gebruiken, vergroten we de kans dat onze kinderen een groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan het beperken van de effecten van de klimaatverandering. En waarschijnlijk nog heel veel vervelender maatregelen zullen moeten slikken. En dat allemaal omdat wij die risico's niet willen nemen, maar liever doorgeven aan onze kinderen.

[Klaus_1250]

Dat is te kort door de bocht:
- windmolens: schadelijk voor mensen en natuur. als ze te dichtbij je huis staan kun je lichmaelijk en geestelijke klachten ontwikkelen. Vogels en vleermuizen willen nog wel eens een kopje kleiner gemaakt worden door de wieken, maar vooral insecten zijn de klos. Niet een paar maar hondereden miljarden per jaar wereldwijd! Ze vormen hierdoor een risico voor de biodiversiteit.

- zonnepanelen in grasland: er word geklaagd dat boeren te weinig doen om weidevogels te behouden ... maar een wei met zonnepanelen is misschien nog veel erger.
Bedenk ook wat er gebeurd onder de zonnepanelen, in de bodem - het meeste leven op aarde bevind zich namelijk daar.
En als de zonnepanalen in zo'n weide niet gekoeld worden, dan creeer je dus mini hitte-eilanden, die de atmosfeer en het lokale weer beinvloeden.

Als we aan onze kinderen willen denken, moeten we wel het totale plaatje in acht nemen. Een mooi voorbeeld: verkeersdrempels. Mijn prijst die vaak om de verkeersveiligheid - verlagen van snelheid in straten en daarmee minder verkeersdoden. En dat effect zullen ze zeker hebben.
De hoeveelheid fijnstof-uitstoot die ze veroorzaken (afremmen en optrekken) is echter enorm ... maar dat is niet bespreekbaar. Het kan goed zijn dat de totale invloed op de luchtkwaliteit niet opweegt tegen de verlaging van het aantal verkeersdoden, maar ja ... dat willen we niet weten of horen. Ofwel, geen milieu-effect rapportage voor verkeersdrempels.

Als we echt iets voor onze kinderen willen doen: grasvelde of bloemenperk in de achtertuin, tegels en kunstgras eruit. Het feit dat dat laatste ondertussen nog niet verboden is, is gewoon bizar.

[multikoe]

Je hebt mijn punt niet begrepen: het is een risico-afweging, maar eentje die gecompliceerd lijkt omdat het in de tijd verschoven is: het kleine risico ligt vlakbij, het grote risico ligt ver weg. We kiezen dan vaak om het kleine risico te vermijden en het grote risico te negeren.
Windmolens zijn exact zo'n probleem: licht problematisch voor vogels, de neurologische, psychische en lichamelijke klachten zijn beperkt tot de mensen die er vlak bij wonen en zich er aan ergeren (het schijnt dat een financiele tegemoetkoming veel klachten doet verdwijnen).
Zonnepanelen: we hebben concreet maar een erg klein gedeelte van ons oppervlak nodig om onszelf van energie te voorzien, dus de schade voor flora en fauna valt mee. Bovendien zijn er meer dan genoeg mogelijkheden om op de grond die onder de zonnepanelen gewassen te telen of bijvoorbeeld schapen te laten lopen. Je kunt zonnepanelen dan niet zo dicht bij elkaar leggen en je kunt minder schapen laten lopen dan normaal in een weiland, maar er zijn projecten waarbij dat gewoon goed werkt.

Verkeersdrempels worden niet aangelegd om de snelheid te verminderen, maar om mensen te dwingen zich aan de maximum snelheid te houden. Het is dus ons gedrag dat het fijnstof veroorzaakt. En dat gedrag moet ook veranderen als we de energietransitie succesvol willen maken. Komt mooi samen dus.

[hackerhater]

Nu worden drempels wel vaak te hoog aangelegd waardoor je alsnog moet remmen al hou je je netjes aan de snelheid.
Ik heb genoeg drempels in 30-zones gezien die je met 15 moet nemen en drempels in 50-zones die je met 30 moet nemen.

[Tranquility]

Dit klopt!
Ook zie ik steeds vaker dat vlak voor de drempel de weg iets lager gemaakt wordt, dus een soort "kuil" en op de drempel, als dit een plateau is, een verhoging, en soort "springschansje". Hierdoor krijgt je auto alleen maar extra klappen te verduren, ook al houd je je netjes aan de snelheid. Dat is dus het grootste probleem, dat de drempels of plateaus niet geschikt zijn voor de ter plaatse toegestane snelheid.

Maar desondanks heb ik toch liever drempels of plateaus dan wegversmallingen, want die laatste halen alleen maar onnodig de doorstroming uit het verkeer omdat mensen op elkaar moeten wachten, ook al houden beide zich netjes aan de snelheid.

[hackerhater]

Betreffende drempels: naar mijn mening moeten ze zo hoog zijn dat je er met de maximumsnelheid overheen kan zonder af te remmen. Een drempel in een 30-zone moet dus door een normale auto met 30 genomen kunnen worden i.p.v. de 10~15 van nu.

[Tranquility]

En stoppen met het maken van kuilen en springschansen voor- en op de plateaus. Hiermee kun je als je niet bekend bent in de omgeving de hoogte van de te naderende drempel niet goed inschatten. Want automatisch er van uitgaan dat je over de drempel kan rijden met de ter plaatse toegestane snelheid is onverstandig..

[MSalters]

Dat is al een lang bestaand vermoeden. Dan heb je meteen ook de zwakke plek van dat vermoeden te pakken: de "verhoogde kans" is nog steeds dusdanig laag dat we ook na 20 jaar nog steeds niet genoeg gedocumenteerde gevallen hebben om daar iets zinnigs over te zeggen, behalve "verder onderzoek is wenselijk".

[Fluttershy]

Zal wel loslopen; ik heb in een stuk van Arnhem gewoond dat 30m van de trolleyleidingen af lag, 200m van de treinleidingen en 500m van de hoogspanningsleidingen.

Als je door magnetische velden ziek kon worden was ik al lang dood geweest.

[Svennie]

/s mag ik hopen en anders: ze hebben het over een verhoogde kans dus dat jij niks merkt wil niet zeggen dat het niet geld en wie weet krijg je er nog last van, ik hoop het niet voor je uiteraard.

[Fluttershy]

Moet wel zeggen dat de aanwezigheid van de trolleyleiding ervoor zorgde dat er een grotere kans is op een ongeluk met een trolleybus...

[Svennie]

daar is geen onderzoek voor nodig

[dieAndereGozer]

Er is allang gebleken dat het enige onderzoek hierover waaruit bleek dat dit zo was, een school was die onder een hoogspanningsleiding stond.
Ze hielden er alleen geen rekening mee dat er toendertijd voor het gemak gif werdt gespoten om de lokale fauna laag te houden, zodat ze niet in de leidingen groeiden.
En nu mag jij raden welke ziekte het gevolg is van blootstelling aan dit gif? Inderdaad, leukemie.

Dus het enige onderzoek dat dat verband probeerde aan te tonen, hield geen rekening met een gif wat in de grond zat en op de planten zat naast en op de school.

Dat was het voor deze week. De volgende week gaan we het hebben over het enige onderzoek in de wereld welke claimde dat vaccinaties leidde tot autisme. De conclusie is zo schokkend, dat u weer gevaccineerd wilt worden.

[uncle_sjohie]

Het is niet onderkent, deze investeringsplannen zijn al eerder aangekondigd op hoofdlijnen, maar nu komen de details pas naar buiten. Het probleem is niet eens zozeer het fysiek aanleggen, maar alle administratieve rompslomp. Zo gaat een nieuwe leiding fluitend door één provincie, tien of meer gemeenten, en een waterschap of twee. Vervolgens kruis je geheid wat "buisleidingen gevaarlijke inhoud" zoals we dat conform Wibon noemen, en presto, een administratieve perfecte storm, want elke netbeheerder ervan heeft weer een eigen planning ,en eisvoorzorgsmaatregelen voor het werken nabij hun kabels en leidingen. En de kans is groot dat je voor het kruisen van een spoorweg, moet wachten op de eerstvolgende geplande buitendienststelling van Prorail, zomaar 5 jaar in de toekomst.

[hscheper]

Het zou inderdaad mooi zijn als er weer eens politici zouden zijn die een lange termijn visie (op vele terreinen) presenteren, want dan kan de maatschappij daar ook op reageren of aanpassen. Maar visie lijkt een vies woord tegenwoordig.

[Robbaman]

Nou, ik denk niet dat de partijen geen visie hebben, maar ik denk dat er op ALLE plannen/visies die je kunt verzinnen wel iets aan te merken is (door een andere partij) en omdat het tegenwoordig zo makkelijk is om je stem te laten horen, zul je zien dat er dus altijd een luid tegengeluid zal zijn van (veelal) slecht/matig geïnformeerde mensen.

Waarom zou je enorm focussen op het uitleggen/toelichten van je langetermijnvisie als je zelfs op de korte termijn al weinig gedaan krijgt omdat je overal zoveel weerstand op krijgt. Ik snap wel dat ze dan hun energie steken in 'gedaan wat je gedaan kunt krijgen'. Ook al is dat dan maar alleen voor de kortere termijn.

Het is helaas de werkelijkheid van vandaag dat men bij elke poep of scheet in de ankers schiet. Ergens op tegen zijn is immers zo veel makkelijker dan een echte (praktisch uitvoerbare) oplossing aandragen.

[Cergorach]

Nou, ik denk niet dat de partijen geen visie hebben

Het issue is niet dat partijen geen visie hebben, de vraag is hoe werkbaar is die visie in de praktijk en wie gaat dat bepalen?

De VVD had de visie dat we minder overheid (bemoeienissen) moesten hebben, dus geen landelijke woning planning meer, weg ermee. Nu zitten we met een zeer zwaar huizen tekort... De visie van de VVD was dat de lokale overheid (gemeenten) en de ondernemers (bedrijven) het wel allemaal zouden regelen... Zelfde met energie beleid, planning, locaties van bv. datacenters, infra, etc.

Daar wordt nu pas weer wat aan gedaan, maar hoelang denk je dat het duurt voordat de opgebouwde debet over ruim een decennia weer is weggewerkt en hoeveel dat kost?

Nu kan een andere partij een compleet tegenovergestelde visie hebben en zitten we over 12 jaar met een enorm huizen/energie infra overschot. Dat klinkt als een luxe probleem, maar dat moet ergens van zijn betaald... Niet te vergeten al die mensen die een huis hebben gekocht voor €400k en dan nog maar €150k waard is, terwijl men vast zit aan een hypotheek van €400k...

12 jaar geleden hebben kiezer massaal VVD gestemd, dat is niet echt veranderd in de afgelopen jaren, terwijl de issues duidelijk werden. Maar juist die originele VVD stemmers van 12 jaar geleden hadden al een huis en wilde ingaan op de belofte van de VVD van hypotheekaftrek behoud...

Ik zou willen stellen dat politieke partijen prima een lange termijn visie hebben, de vraag blijft hoe realistisch die is. Maar wie er juist geen lange termijn visie hebben zijn juist de kiezers, die kiezen juist extreem egocentrisch: "Wat kan je me nu bieden?". En niet "Wat is goed voor iedereen, nu en in de toekomst.", ook al denken ze dat wel te doen in hun hoofd....

[Robbaman]

Precies, ik denk dat de partijen zelf prima weten waar ze heen willen.

Van sommige vraag ik me af of hun plan (al zouden ze het helemaal zelf voor het zeggen hebben) wel haalbaar is. Een voorbeeld hiervan is de PVV die vaak (helemaal geen slechte) plannen hebben met bijvoorbeeld zorg en onderwijs, maar dit willen financieren door (mijns inziens) totaal onrealistische plannen rondom het vertrek uit de EU, het 'eruit schoppen van buitenlanders', etc.

Van andere partijen vraag ik me af of hun visie gewoon slecht is, zoals het slecht uitgepakte plan van de VVD, of dat het het ook een kwestie is van 'water bij de wijn' doen van visies waardoor er niks meer van over is. We zullen het nooit weten ben ik bang als ik de steeds groter wordende versplintering van de kamer zie.

Ergens ben ik inmiddels wel eens benieuwd hoe een linkse coalitie het zou doen, maar gezien het alsmaar krimpende aandeel van linkse partijen vermoed ik dat we die kant voorlopig vast niet op zullen gaan.

[ari3]

Ik zou willen stellen dat politieke partijen prima een lange termijn visie hebben, de vraag blijft hoe realistisch die is. Maar wie er juist geen lange termijn visie hebben zijn juist de kiezers, die kiezen juist extreem egocentrisch: "Wat kan je me nu bieden?". En niet "Wat is goed voor iedereen, nu en in de toekomst.", ook al denken ze dat wel te doen in hun hoofd....

Partijen hebben wel visie, maar laten het afweten op het scheppen van de juiste randvoorwaarden om hun visie te realiseren. Alle problemen die we hebben in Nederland zijn toe te schrijven aan het ongericht toenemen van de bevolking, een mismatch in het arbeidspotentieel van de bevolking, de belastingdruk en het uitblijven van investeringen in de ontwikkeling van technologie als aanvulling op (of alternatief voor) millieu-conservatisme.

[controvi]

Grotendeels mee eens inderdaad.
Maar ik heb sterk het gevoel dat de regering toch ook echt wel ligt te slapen en vaak problemen laat opstappelen tot er een bommetje barst.
Zo lijkt het alsof ze vaak afwegingen maken op basis van het uistellen van kosten en hoe groot de consequenties daarvan zijn

Er zijn zoveel punten te benoemen waarop dit het geval is.
Co2, Verkeer, Openbaar vervoer en nu de energy netwerken.

Kan er niet echt vertrouwen in krijgen dat dit niet gewoon door sukkelt alsof er niets aan de hand is.

begrijp me niet verkeerd btw, politiek is niet simpel en een land draaiende houden zal een hele opgaven zijn maar iets transparanter mag wel.
Wellicht dat we dan iets meer kunnen bergrijpen wat er gebeurd en waarom keuzes gemaakt worden.
Niet zoals nu iedereen A zegt en B doet en dan 3 jaar later weer een debat moet houden waarom hij/zij er over loog

[veltnet]

Regeren doe je voor 4 jaar. Alles wat verder in de toekomst is dan 4 jaar is dus niet relevant.
De regering loopt dus niet te slapen. Ze negeren opzettelijk alle problemen de verder weg zijn dan de huidige bestuursperiode.

[phubert]

Het zou inderdaad mooi zijn als er weer eens politici zouden zijn die een lange termijn visie (op vele terreinen) presenteren, want dan kan de maatschappij daar ook op reageren of aanpassen. Maar visie lijkt een vies woord tegenwoordig.

U vraagt om een 'eigenschap' die vrijwel onmogelijk is in de politiek. Politiek draait naar mijn interpretatie om termijn van 4 jaar, en daarna wie dan leeft wie dan zorgt. Het is al jaren bekend dat door toenemende vraag aan elektriciteit, grote toename van plaatsing zonnepanelen het 'net' voor vele uitdagingen komt te staan. Niemand in Den Haag wil zijn vingers branden aan bepaalde dossiers. Om die reden is ook die 'upgrade' van die onderzee glasverbinding op de baan geschoven 'want het is niet nodig'.

[SinergyX]

Een visie is geweldig, maar praktische haalbaarheid, daar zit continue het probleem.

Elke facet wat afgelopen 10 jaar is langsgekomen, van zonnepanelen tot EV's, er zaten (en zitten) nog teveel praktische problemen die simpel niet op te lossen zijn, of je nu 'verplicht' door omstandigheden moet opschakelen of niet.

Niemand had ooit de afgelopen 2 jaar kunnen voorspelen, in geen enkele vorm zoals hij nu is langsgekomen, maar daarmee is niet opeens een praktische haalbaarheid binnen handbereik? Integendeel, enige verschil is nu dat er mensen tot het punt worden gedreven 'niet anders te kunnen', of dit nu afstappen van gas is, of simpel de rekening niet meer kunnen betalen.

[Ultimus XI]

Je legt wel meteen de schuld bij Den Haag, terwijl als er een partij is die dit zou moeten hebben zien aankomen in de afgelopen tien jaar, dan is het wel Liander zelf (en andere netbeheerders). Zij zijn er dagelijks mee bezig.

Verder lees ik in het artikel zelf niet dat ze 'als een idioot' aanpassingen gaan doen. Ze investeren veel geld in korte tijd, maar misschien is het plan wel gewoon tijdig opgesteld en goed haalbaar, voordat er grote problemen optreden.

[Reactie gewijzigd door Ultimus XI op 22 juli 2024 23:15]

[captain007]

De wetgever (overheid) is hier ook grotendeels schuldig aan. Doordat er pas bijgebouwd mocht worden als de capaciteit bereikt is i.p.v. op voorhand dit te mogen doen. Dus dan loop je altijd achter de feiten aan. Zelfde reden waarom nu veel aansluitingen geweigerd worden en er in heel veel regio's sprake is van congestiemanagement. De politiek zit gewoon al jaren te slapen en heeft totaal geen idee wat de gevolgen zijn van de energietransitie aan de achterkant. Zo vanzelfsprekend is het helaas niet dat er elektriciteit uit je stopcontact komt op elk gewenst moment. Maar omdat we dat wel zo ervaren is men zich ook gewoon niet bewust wat gevolgen van bepaalde politieke keuzes zijn.

[Omegium]

Doordat er pas bijgebouwd mocht worden als de capaciteit bereikt is i.p.v. op voorhand dit te mogen doen.

Heb je hier een bron van? Lijkt mij vreemd als de overheid Liander het gaat verbieden om een uitbreiding te doen voor de toekomst, zelfs als die nu nodig niet nodig is.

[batjes]

Niet helemaal zoals captain007 het verwoord. Maar:

5. Zorg voor voldoende financieringsruimte voor alle noodzakelijke investeringen voor de
elektriciteitsinfrastructuur
Netbeheerders investeren tot en met 2050 (netto) 102 miljard euro in het elektriciteitsnet en de
regionale gasnetten. Als gevolg van deze hogere investeringen neemt de financieringsbehoefte van de netbeheerders toe. Tot 2035 bedraagt deze financieringsbehoefte minimaal 1,5 miljard tot 2,0 miljard euro per jaar. De financieringsbehoefte blijft bestaan tot 2050. Hierdoor neemt de druk op het eigen vermogen van de netbeheerders toe.
De (gereguleerde) inkomsten van netbeheerders houden geen gelijke tred met de investeringen. De substantiële investeringsvraag leidt daarmee tot knelpunten ten aanzien van financierbaarheid.

https://www.netbeheernede...er_Nederland_2021_209.pdf

[Reactie gewijzigd door batjes op 22 juli 2024 23:15]

[Yariva]

-edit- Verwijderd ivm bronvermelding batjes.

[Reactie gewijzigd door Yariva op 22 juli 2024 23:15]

[KappeNou]

De plannen moeten concreet zijn. De netbeheerders gaan anders niet investeren. Het geld moet geleend worden en er zit reguleering aan vast. De ACM kijkt ook mee hoe de netbeheerder investeerd. Hij zijn gewoon regels voor.

Jij gaat ook geen grotere E aansluiting aanvragen en je meterkast uitbreiden omdat je misschien van het gas af gaat. Helemaal als je hier ook nog eens geld voor moet lenen

[PrismSub7]

Als ze niet zoveel marktverstorende subsidies hadden voor zonnepanelen waren thuisbatterijen al veel eerder rendabel

[hiostu]

Thuisbatterijen zijn in landen waar ze deze "marktverstorende subsidies" niet hebben, niet echt rendabeler. De kosten per kWh voor opslag moet simpelweg nog verder omlaag.

[mrmrmr]

Thuisbatterijen zijn sowieso niet rendabel. Er moeten buffers worden gemaakt ter plaatse van de opwekkers en er moet meer worden gestuurd om duurzaam opgewekte stroom altijd voorrang te geven. Daarnaast moet het lokale management veel beter. Dat betekent niet slimme meters thuis, maar near realtime meten op wijkniveau en actief regelen van de spanning en vermogen.

Buffers kunnen ook bestaan uit het aandrijven van pompen e.d. (opslag door omhoogpompen, opwek door zwaartekracht), het hoeft niet alleen te gaan om batterijen. Nederland is behoorlijk vlak, maar we hebben in de loop der tijd nogal wat gaten in de bodem geboord. Die kunnen secundair worden benut.

[Wozmro]

Als je om je heen kijkt dan zijn er veel 'batterijen':
- boiler met warm water.
- mand met vuile was
- koelkast/diepvries
- vloer met vloerverwarming
- je eigen lichaam
- blikvoer
-...

Ik bedoel, we moeten eigenlijk doen wat we altijd al doen: onze levensstijl aanpassen aan de externe omstandigheden. De tijd van fossiele grondstoffen in brand steken voor continue elektriciteit en warmte in quasi onbeperkte hoeveelheden is zo goed als voorbij.
Iedereen moet voor zichzelf evalueren welke aanpassingen er moeten gebeuren in de levensstijl.
Als ik naar mezelf kijk: ik heb nu nog een job waarvoor ik een auto nodig heb en ik woon op een plaats waar ik in de winter mijn huis moet verwarmen. Binnen 5 á 10 jaar wil ik een job die plaatsonafhankelijk is waarbij ik geen auto meer nodig heb en waarbij ik in de winter evengoed een paar maanden een huisje kan huren in Zuid-Europa. Zal inspanning vragen maar is zeker niet onhaalbaar.

[Powermage]

Voor ons bedrijf was de SDE++ subsidie in Flevoland afgewezen want "het net zat vol"....
Daarnaast is het in Flevoland sowieso vrij onbetrouwbaar... Nee, dit is niet echt "tijdig opgesteld en goed haalbaar"

[janbaarda]

Dit was begin deze eeuw al duidelijk. In het Westland zijn toen al extra transformators bijgeplaatst om de energie van w/k opwekkers op te vangen. Onder deskundigen ging toen al de uitspraak dat we geen "copperplate in the sky" hebben. De knelpunten voor de nu genoemde gebieden waren ook al bekend bij o.a. Tenet.

[zaphod_b]

Liander wordt voor een deel gefinancierd door overheden. Zo heb ik recent als gemeenteraadslid in Noord-Holland vergaderd over precies deze investering. Alle gemeenten in de provincie dragen hun financiële steentje bij aan deze investering. En ook ik heb me wel verbaasd dat dit voorstel nu pas kwam...

[controvi]

Nou weet ik niet hoe het werkt maar nou zijn er meerdere gemeenten waar ik van hoor dat er plekken zijn waar het netwerk op max capaciteit zit.
Worden dit soort dingen dan niet aangekaart in Den Haag?
Ik verwacht niet bepaald dat ze in Den Haag echt iets gaan doen, gezien dat een "als ik het niet zie is het er niet" mentaleit lijkt te zijn (Mijn mening XD).

Maar vroeg me af hoeveel invloed gemeenten hebben over besluitvoering zoals in dit geval.

[zaphod_b]

Gemeenten hebben hier wel degelijk in de regio veel te maken omdat ze regionaal een RES moeten maken, de Regionale Energie Strategie. Dat betekent dat elke regio plannen moet maken voor de energietransitie.

Overigens eens dat de landelijke sturing (en financiering!) wel nog veel beter kan in mijn ogen...

[KappeNou]

Het probleem ligt ook bij de regels welke de overheid kan aanpassen.
Veel geld investeren lukt ze niet want er zijn niet genoeg mensen die het werk kunnen uitvoeren.
Dus je moet een roadmap hebben van minimaal 10 jaar vooruit. Liever 20. Alleen die investeringen kan je met de huidige regels niet uitvoeren

[Gropah]

Dit is toch iets wat ook vanuit Den Haag erkend had moeten worden en waarin de overheid had moeten samenwerken met de netbeheerders om een voorsprong te nemen op deze behoeftes

Naja, dat is nu juist het moeilijke. Bedrijven zoals Liander zijn wel volledig in handen van overheden (vaak provincies), maar worden als los bedrijf gerund en er is lang niet veel samenspel met de politiek, juist onder het mom van marktwerking. Het bedrijf ziet het geld niet verschijnen om te investeren, mag niet te duur worden van de eigenaren, dus gebeurd het niet.

De landelijke politiek heeft er vaak geen directe lijn mee, en maakt ook niet expliciet geld beschikbaar om te investeren in het electriciteitsnet, dus gebeurd het niet. Dat heeft verschillende redenen, maar naar mijn gevoel is de voornaamste dat het niet veel politieke aandacht trekt en niet sexy is om vooruit te kijken en er vroeg in te investeren, zeker niet als geld ergens anders dringender nodig is.

Dus ja, dan kom je in de situatie zoals hij nu is en we er eigenlijk te laat bij zijn.

[MSalters]

Serieus, "marktwerking" ? Komt die drogreden weer om de hoek?

Liander wordt inderdaad grotendeel als een privaat bedrijf gerund. Niet helemaal, want voor bijvoorbeeld Europese aanbestedingen wordt het als een overheidsorgaan gezien. Maar voor een heleboel andere juridische situaties is het wel zo handig dat Liander onder het privaatrecht valt.

Zo voorkom je bijvoorbeeld dat de overheid vergunningen bij zichzelf moet aanvragen. Nu gebeurt dat via de normale procedure. Ook zijn de werknemers van Liander gewone werknemers, in plaats van ambtenaren.

Maar marktwerking? Nee, Liander heeft een wettelijk monopolie. Er is letterlijk geen markt, en dat is opzettelijk.

[Tout]

Ik vind het bijzonder dat je er van uitgaat dat de cijfers die in dit bericht staan binnen een maand op tafel liggen. Het lijkt mij duidelijk dat er best wel veel onderzoek en werk zit in het bepalen van deze impact. Dus hier zijn ze al een tijd mee bezig.

Maar als Tweaker zou je dit natuurlijk veel sneller voor elkaar krijgen, dat begrijp ik. Maar niet alle mensen zijn Tweakers natuurlijk

Een beetje vertrouwen is nooit mis

[asing]

Ons stroomnet is ooit bedacht op een centraal punt waar het wordt opgewekt (de centrale) en vervolgens via een net van hoog, midden en laagspanning bij de consument aan komt. Stroom behoefte ging niet veel verder dan de TV en de wasmachine. Verwarmen en koken deed je met aardgas, airco's waren er niet en tanken deden we bij een tankstation.

Zie nu 2022 : 250.000 elektrische auto's, zonnepanelen waar ik kijk in de wijk, windmolens binnen 10km van mijn huis en ik neem aan dat het aantal warmtepompen ook door het dak gaat.

Dat had men 40 jaar geleden niet bedacht, dus het net moet worden aangepast aan deze nieuwe realiteit. Echter, zoals oa te zien is bij Halseren/Bergen op Zoom, is het ook heel erg NIMBY. Groen en duurzaam is allemaal heel prima maar zodra het zichtbaar wordt gaat men protesteren.

[n4m3l355]

Buiten dat Den Haag faalt, mag je je ook afvragen wat er nou eigenlijk aan de hand is. Deze ontwikkelingen zijn niet van vandaag op morgen maar dit gaat geleidelijk over jaren zo niet tientallen jaren. Grote projecten waar men nu ook over klaagt wederom gaat vaak tien jaar overheen en deze grote projecten als ontwikkelaar betaal je zelf voor. Dus het is niet alsof Liander en consorten hier niet vanaf wisten, noch dat Ik hier zelf voor budgetteren.

Dus men heeft jaren geld opgestreken maar blijkbaar niet juist geïnvesteerd als het daadwerkelijk zo is dat het netwerk overbelast is. Naar mijn inziens is dat gewoon wanprestatie en mag je je dan Isa ook afvragen moeten we dit misschien niet nationaliseren. Immers dit is toch wel heel belangrijk en Liander is incapabel.

Alternatief en dit is veel waarschijnlijker, Liander net zoals vroeger met Enron ai de boel gewoon moedwillig aan het saboteren om gewoon meer geld te verdienen. Hoe dan ook of Liander een slecht georganiseerd bedrijf is, of een crimineel, beiden zouden gewoon geen deel moeten uitmaken van ons grid.

Den Haag ligt hier natuurlijk wel te slapen, nul toezicht, nul vragen, lekker maar weer. En driemaal raden wie die 3.5 miljard gaat betalen.

[MSalters]

moeten we dit misschien niet nationaliseren.

Als je de situatie wil veranderen, dan moet je juist argumenteren voor privatiseren. Liander is nu eigendom van de overheid. Ze kunnen dus geen kapitaal aantrekken door extra aandelen uit te geven.

[Vogel666]

TenneT (de instantie die de verantwoordelijkheid over het strroomnetwerk draagt) zit in Arnhem, niet in Den Haag.
En wat is er vreemd aan dat men moet betalen voor de stroomkabels waardoor de stroom loopt die men afneemt.
In de kroeg betaal je (verwerkt in de bier prijs) toch ook voor de tapinstallatie?

[DropjesLover]

Omdat het een situatie is zoals bij elk typische project met te veel partijen. Over tijd x moet dit klaar zijn. Oh er is nog tijd, oh er is nog tijd, nee gebruikers zijn er nog niet klaar voor, nog tijd zat, oh shit morgen moet het klaar zijn!

[jwal]

Doordenken is voor de meesten te veel gevraagd. Het aanstippen ervan voelt voor velen als een persoonlijke aanval. Aangezien we in die kudde leven zullen we die naiviteit moeten accepteren.

[Wobblier]

Ik vind ook dat dit type infrastructurele projecten vanuit een centraal georganiseerd verband verantwoord en toetsbaar worden opgepakt.

Helaas is de trend een kleinere overheid. Mijn inziens is de brakke staat van het net (en ook de falende wetgeving rond digitale rechten of cyber security. De toegenslagendrama, de wijze waarop we Groningen compenseren, de jeugdzorg, de opvang van vluchteling uit de .. maar dat is hier wel wat offtopic) gevolg van een zo efficiënt en klein mogelijke overheid.

Om zo'n plan uit te voeren heb je een behoorlijk functionerende overheid nodig.

[Reactie gewijzigd door Wobblier op 22 juli 2024 23:15]

[PolarBear]

gevolg van een zo efficiënt en klein mogelijke overheid.

Waar dan? De overheid is alleen maar gegroeid onder Rutte.

https://opendata.cbs.nl/s...et/84114NED/table?dl=ECA5

[Wobblier]

Haha. Ik snapte de cijfers die je aanhaalt niet zo.

Ik dacht dat dit de overheidsuitgaven waren. Maar dit is de gehele geldstroom, inclusief toeslagen, subsidies etc. Ik begrijp de relevantie van dit getal in niet zo goed. Ik bedoel de kosten aan de wetgever.

[Reactie gewijzigd door Wobblier op 22 juli 2024 23:15]

[Vogel666]

Er zijn slechts een handvol bedrijven in de wereld gecertificeerd die hoogspanningscomponenten mogen maken. En ook die bedrijven hebben te maken met een zeer beperkte groep gecertificeerd personeel.
Als je als een malle windmolenparken gaat bouwen die je aangesloten wil hebben op het stroomnet, dan kom je dus eenvoudig materialen tekort om ook nog uitbreiding van het reguliere stroomnet (de verbruikerskant) te doen.
Kwestie van keuzes: óf groene stroom, óf vooruit werken op de capaciteit van het verbruikers netwerk.
Vooralsnog piept en kraakt het nog nergens, maar nieuwe aansluitingen laten op een paar plaatsen wel op zich wachten...

Ik zie je issues niet zo..., lijkt me strak gepland...

En wat betreft Den Haag: De buren hebben een baby die de hele nacht huilt. misschien moet Den Haag daar eerst wat aan doen.
Of zou het misschien zijn dat Den Haag daar helemaal niet over gaat? Volgens mij gaat TenneT er over. Hun hoofdkantoor staat in Arnhem.

[field33P]

TenneT is voor 100% in handen van de overheid, dus Den Haag gaat daar wel over.

[TweakHm]

Ook de investeringsplannen voor Stedin en Enexis zijn goedgekeurd. Maar dat was al eerder gedaan.

Stedin: https://www.stedin.net/-/...investeringsplan-2022.pdf

Enexis: https://www.enexis.nl/ove...7306B63A4D385C7D7708D41E3

Ook daar gaat men flink aan de slag de komende jaren.

[Fidesnl]

Ik vraag me af of deze plannen zijn getoetst aan de werkelijkheid. Wij bestellen ook transformatoren tot 10kV en ik zie dat levertijden oplopen tot meer dan 12 maanden. Ondertussen menen deze netbeheerders er massa’s te kopen voor 2024.

[Adm.Spock]

Meer elektriciteits verbruik is een logisch gevolg van "van het gas af".

Alle energie die voorheen werd geleverd door fossiele brandstoffen moet nu via het elektriciteitsnet geleverd worden. En we vonden die fossiele brandstoffen juist zo handig vanwege de zeer hoge energiedichtheid.

De hele energie transitie is zeker wel hard nodig vanwege de klimaatverandering die, als we er niks aan doen, extravagant kostbaar uit kan pakken. En een van de grootste knelpunten is het elektriciteitsnet, niet alleen in het hoogspanning gedeelte, maar ook zeker in het laagspanning gedeelte. Al die oude wijken waar de huizen nog steeds een 1 fase aansluiting hebben, afgetakt van een hoofdkabel, of in de oudere wijken, doorgelust van huis naar huis, waarbij de hoofdkabel zo dun is, dat niemand een 3 fase aansluiting aan kán vragen omdat anders de kabel smelt....

Om de hele energie transitie te laten slagen moet er nog veel, héél veel, geïnvesteerd worden in verzwaring van het elektriciteitsnet.

[Reactie gewijzigd door Adm.Spock op 22 juli 2024 23:15]

[g_v_rijn]

Meer elektriciteits verbruik is een logisch gevolg van "van het gas af".
Onderbouwing?
* feitelijk evolueert de omvang van de economie - dus dat zou zomaar de verklaring kunnen zijn ...

[Reactie gewijzigd door g_v_rijn op 22 juli 2024 23:15]

[Adm.Spock]

Als je "van het gas af" gaat, dan zul je alles wat je voorheen met fossiele brandstoffen deed met elektriciteit moet doen.

Enkele voorbeelden:
Gaskookplaat => Inductie kookplaat
CV ketel op gas => Warmtepomp
Auto benzine/diesel => Electrische auto

Alle energie die hiervoor nodig is moet dus via het elektriciteitsnet aangevoerd worden, bovenop wat er voorheen al gebruikt werd.
En natuurlijk zijn er snelladers voor elektrische auto's, maar snelladen is duur, en goedkoop opladen duurt lang. Gevolg is dus dat de elektrische auto liefst (zo dicht mogelijk) voor de deur opgeladen wordt.

En dan zal ik voor de volledigheid ook nog op moeten merken dat "meer elektriciteits verbruik" niet gelijk staat aan "meer energie verbruik".

[Videopac]

Wat zijn de oorzaken van de toename van de elektriciteitsvraag? En in welke mate zijn datacentra, de overschakeling op warmtepompen, opladen elektrische auto's en autonome(?) groei hiervoor verantwoordelijk?

[larsg]

Datacenters zijn er niet verantwoordelijk voor. Met uitzondering van een kleine verantwoordelijkheid in de Amsterdamse regio. De grote datacenters van Amerikaanse reuzen zitten niet op de spanningsniveau's van Liander met op die van Tennet (hoogspanning >= 110 KV).

Dit is voornamelijk voor de aansluiting van duurzame energie (solar, wind) en toegenomen verbruik. Er is wel jaren lang te weinig geïnvesteerd

[Franky Boy]

Worden alle datacenters op het hoogspanningsnet aangesloten? Ik zou eerder verwachten op het middenspanningsnet.
De definitie kan ik ook niet helemaal scherp vinden.
Tennet heeft het over meer dan 110.000 Volt voor het hoogspanningsnet.
Liander zegt op haar website dat het middenspanningsnet 10.000 of 20.000 Volt is.
Zit nog wel een grijs gebied tussen.

[Heroic_Nonsense]

De websites leggen het in grote lijnen uit.

In de regio Randmeren is Liander bijvoorbeeld nog steeds verantwoordelijk voor het HS-net (die lijnen zijn 150kV uit mijn hoofd) omdat dat net niet overgedragen kon worden aan Tennet. Het was namelijk in handen van een Amerikaanse investeerder (via een crossborderleaseconstructie).

Hoewel Tennet de eigenaar is van de meeste HS-lijnen, wordt het onderhoudt aan sommige delen van het HS-net toch uitgevoerd door de regionale netbeheerders. Dat is praktischer omdat die delen weer aangesloten zijn op het MS-net van die regionale netbeheerder. Liander en Tennet hebben hiervoor een joint-venture opgericht (Reddyn).

Wat middenspanning precies is, is ook niet zo rechtlijnig als "10kV of 20kV". Het MS-net is sterk regionaal bepaald vanuit het verleden; verschillende rechtsvoorgangers van de huidige netbeheerders hielden er nu eenmaal andere ideeën op na.

Zo komt er in Liander-gebied ook 50.000 V voor, maar dat is in andere delen van Nederland weer zeldzaam. Vroegâh was er in de regio Haarlem ook een 6kV-middenspanningsnet, maar dat begon toch wat te kraken. Dat is inmiddels helemaal weg en vervangen door (grotere) ringen op 20kV. De laatste restjes zijn een jaar of 10 geleden opgeruimd.

Dit alles wordt "MS" genoemd op de factuur; hoeveel je betaalt is alleen afhankelijk van de wijze waarop je bent aangesloten (op een ring of direct op het onderstation), hoe groot je aansluiting is én hoeveel van de potentiële capaciteit je daadwerkelijk nodig hebt. Dat bepaal je gelukkig allemaal zelf.

Omdat middenspanning officieel niet bestaat.
1KV is de grens, erboven hoog, eronder laag.

Wat je nog wel eens ziet is idd 10KV oid naar grootverbruikers zoals datacenters of boerderijen in the middle of nowhere.

Klopt; "MS" is een administratieve term die in de jaren een eigen leven is gaan leiden. Hij is inmiddels zo ingeburgerd dat iedereen in de energiemarkt (nou ja.. het technische deel ervan dan) weet waar je het over hebt.

[Reactie gewijzigd door Heroic_Nonsense op 22 juli 2024 23:15]

[arbraxas]

Omdat middenspanning officieel niet bestaat.
1KV is de grens, erboven hoog, eronder laag.

Wat je nog wel eens ziet is idd 10KV oid naar grootverbruikers zoals datacenters of boerderijen in the middle of nowhere.

[uvolte]

Dat hangt af van het vermogen dat je wilt afnemen en hoeveel aansluitingen je wilt/kwijt kan en of de netbeheerder daar wel ruimte voor heeft. M.a.w. je kan wel 10 x 10.000 Volt willen maar daar zal de netbeheerder waarschijnlijk niet mee akkoord gaan. (Vermogen = stroom x spanning x wrtl3)
Voor de netbeheerders geld meestal onderstaande tabel
10.000 - 23.000 is middenspanning (distributie, huizen etc)
Vanaf 25kV tot 110kV is hoogspanning (transport)
Vanaf 110kV is de landelijke netbeheerder dus Tennet.

[Tranquility]

Klopt. We betalen met ons allen al jaren het toch wel forse tarief voor netbeheerkosten, maar is er naar mijn idee weinig geïnvesteerd in het netwerk. En nu er een tekort dreigt en het netwerk uitgebreid/verzwaard moet worden is dat waarschijnlijk weer een mooi excuus om de netbeheerkosten te verhogen.

[Blokker_1999]

Is dat omdat ze bij jouw niet elk jaar de straat openbreken dat jij denkt dat er geen investeringen gebeuren? Je hebt een infrastructuur die je amper ziet, die continue veranderd en toch denk jij zomaar te kunnen oordelen dat er niets veranderd. Ik zou wel eens willen weten hoe je daar bij komt.

[Rmaxx]

Ik denk door een aanname. Eentje die ik wel deel trouwens. Zonnepanelen zijn relatief nieuw , maar niet een kompleet nieuw verschijnsel. De toename was te voorzien, net als de rest van de pieken. (Autos, zonrijke dagen etc).Er wordt ook al jaren over gesproken en pas nu wordt de 'noodzaak' gezien. Terwijl er al maanden problemen zijn met nieuwe aansluitingen, zelfs die reeds lang gepland waren. Klinkt inderdaad als een excuus om op korte termijn tarieven te verhogen. Dit kan nl niet 'nieuw' zijn voor de netbeheerders die hier dagelijks mee bezig zijn en ook meerjaren plannen maken, lijkt mij als leek.. als aanname idd.

[Tranquility]

Dank je.
Hert is inderdaad een aanname. Ik zie gewoon weinig investeringen gebeuren en aangezien de meeste elektrakabels onder de grond liggen is het eerste wat je ziet bij onderhoud/uitbreiding uitgebreide graafwerkzaamheden. Die zie ik dus niet of nauwelijks. En als ik ze zie graven is dat voor glasvezel.

[Reactie gewijzigd door Tranquility op 22 juli 2024 23:15]

[Tranquility]

Je geeft zelf al het antwoord. Observatie.
Ik observeer nauwelijks graafwerkzaamheden t.b.v. het elektranet onder de grond dus waar vinden die investeringen dan plaats? Met alleen het upgraden van bijvoorbeeld verdeelstations ben je er niet.

[jovinkus]

Volgens mij had het meer te maken met de hoeveelheid zonnepanelen die bij particulieren staan. Het terugleveren van de stroom belast het netwerk wat meer. Maar pin me er niet op vast!

[phubert]

Klopt, en omvormers zijn beveiligd tegen overspanning. Woon je toevallig in een straat waarbij alle buren het gehele dak vol gelegd hebben en de spanning komt boven de 252v uit dan schakelt een omvormer af. Als dit compleet gebeurd heb je in de hele wijk een grote dip, schakelen ze allemaal weer in dan heb je weer piek en begint het afschakelen weer. JoJo effect.

Hier ook zonnepanelen liggen welke in de zomer flink de stroom het net op sturen omdat niet alle stroom zelf gebruikt wordt. Toch, zelfs in piekmomenten is de spanning hier in de wijk niet boven de 239v uitgekomen (afkloppen) wellicht door voldoende afnemers (vele airco's in wijk gedurende de zomer) .

edit: typo

[Reactie gewijzigd door phubert op 22 juli 2024 23:15]

[Blokker_1999]

Of omdat de netbeheerder de spanning in de wijk onder controle weet te houden. De netspanning is geen vast gegeven maar kan bijgeregeld worden.

[HakanX]

Je kan zelf ook bijschakelen met enkele videokaarten om de voltage omlaag te halen 😁

[Franky Boy]

Tennet heeft daar een heel mooi rapport over geschreven, de energie transitie. Kun je op hun website zo vinden. Alle auto's naar EV betreft maar enkele procenten, alles van het gas af is bijvoorbeeld van een hele andere grootte.

En het is niet alleen de vraag, maar ook de levering.

Waar worden zonneparken en windmolens op land gebouwd? In gebieden waar ruimte is. Wonen daar veel mensen? Meestal niet. Dus was het netwerk daar zwaar of licht? Licht, want de vraag van die paar mensen was niet zo groot. En dus niet geschikt om grote hoeveelheden opgewekte stroom over te vervoeren.
Is allemaal een beetje gechargeerd, maar in heel veel gevallen wel de werkelijkheid.

[uncle_sjohie]

Natuurlijke bronnen produceren stroom op ongunstige momenten, denk aan windmolens op zee, die 's nachts stroom opwekken als er bijna geen vraag is, en elektrische auto's die in de winter vaker opgeladen moeten worden, terwijl er minder zon is op de panelen overal. Kortom er wordt meer gebruikt en opgewekt, maar niet op wederzijds corresponderende momenten, en dat alles moet opgevangen en verbeterd worden in een net, wat continue in gebruik moet blijven ook. Ze kunnen niet zeg een gemeente of provincie even een maandje afsluiten, alles ombouwen en upgraden, en vervolgens weer aanzetten.

Maar goed, het is een transitie, geen big-bang, dus het moet allemaal noodzakelijkerwijs geleidelijk. De eerste autobouwer kwam ook te paard naar de fabriek, zal ik maar zeggen.

[HansvDr]

Kijk maar eens hoeveel van die lelijke windmolens er al staan in deze gebieden en wat er nog bij moet komen.,

[veltnet]

Sommige verandering lijkt in eerste instantie lelijk....tot je er aan went...en je langzaam aan de schoonheid van windmolens begint te waarderen.
Zeker als de zon er op staat dan kunnen windmolens erg mooi zijn.

(Ik heb er zelf 20 in mijn "achtertuin" staan van meer dan 230 meter hoog op minder dan 1km afstand)

[HansvDr]

Smaken verschillen. Ik woon midden in Flevoland en daar staan er echt heeeel veel. Ik vind ze ontzettend lelijk. Van mooie vergezichten naar lelijke molens. En door die dingen is niet alleen het uitzicht weg maar moet Liander nu dus het net aanpassen.

[Reactie gewijzigd door HansvDr op 22 juli 2024 23:15]

[KappeNou]

Wel bijzonder optimistisch is Liander.
Dit soort investeringen en projecten voer je niet allemaal in zo’n korte termijn uit. Die 3,5 miljard zal het complete Liander plaatje zijn. Ik ben meer benieuwd wat ze denken extra/onverwacht uit te voeren bovenop hun bestaande roadmap. Dit aangezien assetmanagement van netbeheerders ook roadmaps hebben van de komende 10 jaar.
Het lijkt er op deze manier op dat ze te laat zijn begonnen en vaak is het probleem dat netbeheerders niet zomaar mogen investeren. Veel wordt aangelegd op basis van risico gedreven investeren en investeringen vanuit de markt.

[Robbaman]

Als ik ook naar de afbeeldingen kijk wordt er voor zover ik kan zien gesproken over een planning tot 2031. Waar die twee jaar vandaan komt weet ik niet, maar ik heb eerlijk gezegd niet verder gekeken dan de plaatjes hier op Tweakers 🙄

[multikoe]

Ik vermoed dat ze rekenen op medewerking van de overheden. Ze waarschuwen hier zelf al langer voor en de toetsenbordridders op verschillende fora zijn ook nogal luiddruchtig geweest, dus de druk op de overheid is groot om hier in mee te werken.

Dat gezegd hebbende: de overheden zijn vaak het probleem niet, het zijn de burgers die problemen veroorzaken door vergunningen te dwarsbomen. En dat projecten zo traag op gang komen ligt niet aan de regeltjes, dat ligt aan de reden achter die regeltjes: dat werkelijk iedereen iets te vertellen wil hebben over wat er in zijn buurt gebeurt, dat er zoveel belangenorganisaties zijn die iets te vertellen willen hebben over hun aandachtsgebied.

[KappeNou]

Om de investering überhaupt in gang te zetten kan zeker wel bij de overheid liggen. Er zijn ook gewoon spelregels waar de ACM gewoon op toetst of het nageleefd wordt.
In de RES’en worden de energietransitie plannen besproken. www.regionale-energiestrategie.nl
Alleen gaat dit ook traag en met regeltjes.
Als een vlek wordt aangewezen voor zon en wind, dan gaat de netbeheerder daar niet ineens een station plaatsen.
Iemand moet gewoon een handtekening zetten op definitief plan van investeren of daadwerkelijk opdracht geven voor aansluitingen. Wie kan en durft voor zo’n groot investering risico een handtekening te zetten? Juist alleen een overheid.
In het verleden is ooit een hoogspanning station toen nog gemeentelijke energiebedrijf in noord holland een HS station gebouwd voor circa 25 miljoen gulden. Vervolgens kwam er niets. (Of stel je voor bijvoorbeeld over 10/20 jaar pas)
Je wilt niet dat dit je overkomt.

[Reactie gewijzigd door KappeNou op 22 juli 2024 23:15]

[multikoe]

Je hebt gelijk dat de overheid een rol speelt, maar mijn punt was dat die overheid geen ijzer met handen kan breken. We hebben met z'n allen die regeltejsbrij veroorzaakt, die kan de overheid niet zomaar afbreken.
De overheid kan wel stimuleren, bijvoorbeeld met subsidies, om op die manier drempels weg te nemen. Maar heb je hier de reacties wel eens gelezen op subsidies voor windmolenparken en elektrische auto's?
We zijn in Nederland vooral erg goed in het moeilijk doen.

[feuniks]

Hoe zit dit eigenlijk in de rest van het land? Hier in Limburg bijvoorbeeld mogen geen zonneparken meer worden aangelegd, omdat het net dat niet aan kan. Moet er eigenlijk niet in het hele land iets gebeuren?

[phYzar]

In de rest van het land speelt dit natuurlijk ook, alleen is Liander niet verantwoordelijk voor die regio's:

https://www.liander.nl/over-liander/werkgebied

In jouw geval is het waarschijnlijk Enexis die dit moet oppakken:

https://www.enexis.nl/ove...s/wie-is-enexis-netbeheer

[feuniks]

Ik heb ook niet gezegd dat Liander dat moet doen. Ik merk alleen op dat ik wel op meer plaatsen hoor van problemen met het net.

[KappeNou]

In provincie utrecht ligt het capaciteit probleem bij Tennet (landelijke netbeheerder) zover ik weet is dit ook het geval voor limburg.
Stedin zit natuurlijk ook op het randje van congestie maar heeft zijn zaakjes nog wel op orde. Maar vraagt de overheid wel om andere mogelijkheden om te investeren in de netten.

[jansenpam]

Als ze een fractie van die miljoenen zouden investeren in een beetje fatsoenlijke communicatie naar omwonenden dan zouden ze het zichzelf een stuk makkelijker kunnen maken. Er wordt as we speak hard gewerkt aan een nieuw transformatorhuisje naast ons huis. En wat daar aan communicatie allemaal al misgegaan is (van géén aankondiging, maar gewoon beginnen met graven tot brieven met verkeerde planningen en anderzijds foutieve (maar wel humoristische zinnen als: "... Tijdens de werkzaamheden kunt u gewoon stroom blijven gebruiken. Tijdens de werkzaamheden heeft u korte tijd geen stroom. ...")).
Dit geeft mij weinig vertrouwen in hun ambities.

[Anoniem: 1201820]

in zeven provincies vindt in het plan dus tot 2031 geen uitbreidingsinvestering plaats. Hoogst onaannemelijk dan wel achterstelling van die gebieden. Genoemd plan is natuurlijk voorzien van een financieringsplan. Een volgend plan gaat een eigen financiering vergen. Het is natuurlijk de vraag of die niet veel moeilijker rond te krijgen is. Waarschijnlijk is het huidige plan gebaseerd op de financieringsmogelijkheden per heden en daarvan afgeleid de geprioritiseerde investeringen. Frappant is dat de gemeente Amsterdam ingedekt lijkt te zijn tot 2035, terwijl in andere deelplanen sprake is van 2031.

[RoeLeerT]

Liander doet waarschijnlijk alleen deze provincies, andere provincies hebben andere partijen

[field33P]

Precies. Op 1 januari hebben Liander en Enexis nog wat territorium met elkaar uitgeruild om de grenzen grotendeels samen te laten vallen met de provinciegrenzen.

[killerbie]

Ik vermoed dat we over een deccenium ipv een E en G leiding onder de stoep meerdere E leidingen in iedere straat zullen hebben. Ieder met eigen gebruiksdoel (1 voor algemene stroom, 1 voor wagens en warmtepompen, 1 voor stroomopwek en teruggave)

[MSalters]

Onzinnig. Dan moet je dus je ene netwerk upgraden twerijl er genoeg capaciteit is op het andere netwerk. En als de tijdstippen waarop de verschillende netwerken belast zijn verschillen, dan moet je beiden dus voor hun respectievelijke pieken dimensioneren.

Kortom: je zonnestroom-kabel is om 12 uur vol belast, terwijl je dan dure, ongebruikte capaciteit hebt op de andere 2 kabels.

[killerbie]

Kan best, ben geen expert.
Kunnen de huidige leidingen de verwachte capaciteit aan in een all elektric toekomst?
Wat zijn de limieten van de huidige leidingen?

[Groningerkoek]

Meerdere netwerken naast elkaar zijn veel en veel te duur en de huidige leidingen van het ondernet kunnen de te verwachten benodigde capaciteit niet aan.

Veel kabels zijn echter al redelijk oud en dit soort kabels heeft zeer zeker geen onbeperkte levensduur. Het is dus veel goedkoper om 1 nieuwe dikkere kabel te leggen die weer 50 of 70 jaar meekan, dan om 2 kabels naast de huidige kabels neer te leggen. Als je 3 netwerken legt moet je ook 3 meters in je huis, en het te onderhouden netwerk verdrievoudigd en de trafo's voor de wijken zijn ook enorme investeringen.

[hackerhater]

In het algemeen is in de wijken waar 3-fase ligt de kabels naar de huizen niet het probleem.
Maar de wijk transformatoren en het stuk erachter richting het midspannings-net en hoogspannings-net

[Reactie gewijzigd door hackerhater op 22 juli 2024 23:15]

[KappeNou]

Overal ligt 3 fasen. Zo werk een efektrisiteits netwerk;)
Ook de kabels in de straten kan het probleem leveren. In dicht bevolkt gebied liggen veel kabels met kortere lengtes, dus daar zijn de problemen wat minder groot. Ook worden de kabels daar makkelijker en sneller vervangen als bijvoorbeeld de gemeente de weg of riool gaat vernieuwen. Ook zitten er veel aansluitingen op dus rendabel.
In het buiten gebied liggen vaak nog oude kabels met een kleinere diameter. Hier zie je ook vaker dippen in de spanning.

[Reactie gewijzigd door KappeNou op 22 juli 2024 23:15]

[hackerhater]

Niet perse naar de huizen in oude wijken
Maar meeste wijken wel ja.

[KappeNou]

De kabel voor de deur is sowieso 3 fase. De aansluitkabel naar binnen toe heb ik nog nooit in 1 fase gezien. Misschien in een heel oud buitengebied?
In een oud appartementen complex waar nog oud buis en draad gebruikt is kan het wel voorkomen dat je 1 fase in de meterkast hebt.

[hackerhater]

Het kwam vroeger vaker voor in wijken < 1950, maar inderdaad wanneer de kabels vervangen worden gaat de boel direct naar 3-fase kabels. Op termijn zal alles geschikt zijn voor 3-fase.

[KappeNou]

Ik heb het in mijn 15 jaar ervaring nog nooit gezien. Al moet ik zeggen dat ik kabels van voor 1950 niet echt gezien heb. Het oudste is meestal rond de jaren 60.

[KappeNou]

Heel afhankelijk van het gebied en kabels.
Transformatoren op Middenspanning niveau zitten vaak nog niet op de max en als ze dat zitten zijn ze makkelijk uit te wisselen.
Het geld zit vooral in het grondwerk dus kabel aanleg. (Op LS en MS distributie niveau)
Je ziet dat de netbeheerders steeds vaker grotere diameters gebruiken. En het middenspanning net upgraden naar veel voorkomend 10kV spanning niveau naar 23kV. Zodat je meer kan vervoeren over de zelfde diameter kabel.
Op laagspanning niveau zit je wel vast aan 230volt. Dus daar zal je groter moeten of minder aansluitingen op een kabel. Soms liggen er meerdere laagspanning kabels een stuk parallel waarna ze een straat in gaan. Het is een simpel sommetje hoeveel aansluitingen t/m 3x80A op een ls kabel mogen. Daarna leggen we gewoon een extra 3 fase kabel er naast (4x150 Aluminum nu nog) waar de aansluiting voor is doet er niet toe.

[Reactie gewijzigd door KappeNou op 22 juli 2024 23:15]